Presentaci

1
Euskal Herriko gizarteak zientzia eta
teknologiari buruz duen pertzepzioaren azterketa
kualitatiboa (2013ko urtarrilaren 17a)
2

1. Sarrera

3
2. Euskal Herriko gizarteak zientziari eta
teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa
(2012) Hurbilketa kualitatiboa.
6
3. Euskal Herriko gizarteak zientziari eta
teknologiari buruz duen ikuspegiaren ikerketa
(2012) Hurbilketa kuantitatiboa.
137
0. Aurkibidea
3
1. Sarrera

1. kapitulua
4
1. Sarrera
Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen
ikuspegiaren ikerketek, batez ere Europako
Batzordeak egin dituen galdeketen bidez eginak,
herritarrek oinarrizko ikerketa sustatzeko
politika publikoei ematen dieten babesa neurtzea
dute helburu nagusi. Hipotesi tradizionalaren
arabera (defizit kognitiboaren eredua),
korrelazio estua dago zientzia eta teknologiaren
ezagutzaren eta haien ikuspegiaren artean. Hori
dela eta, gizarteak zientzia eta teknologiari
buruz duen ikuspegiaren kontzeptua dimentsio
kognitiboen bidez (hiztegi zientifikoa ezagutzea
eta ikerketa zientifikoaren prozesua ulertzea)
bakarrik egituratzen da. Galdeketetako ardatzek
edo adierazleek ere helburu bera dute. Horrek
ulertarazten du aurresuposatzen den kultura
zientifiko eta teknologikoaren kontzeptuak
arau-karga ere baduela zientifikoki informatuta
dagoen eta gai zientifiko eta teknologikoei
lotutako eztabaida publikoan parte hartzeko
trebetasuna lortzen duen pertsonarena. Horren
adierazgarri da Europar Batasunean eta Estatu
Batuetan public understanding of science eta
scientific literacy kontzeptuak darabiltzatela,
hurrenez hurren. Badirudi, ordea, beste gauza
bat dela gizarteak zientzia eta teknologiaren
arloan dituen iritziak, itxaropenak, ilusioak eta
kezkak ulertzen saiatzea. Nolanahi ere,
garrantzitsua da zientziaren, teknologiaren,
berrikuntzaren eta gizartearen kontzeptuak ez
mugatzea, oro har gaiari buruzko diskurtsoak nola
antolatzen diren aztertzea, eta gizartearen
imajinazioan egon daitezkeen ideiak
identifikatzea. Beraz, ikerketa honek ez du test
bat egin nahi zientzia eta teknologiari buruz eta
alor horretan egiten diren politika publikoei
buruz. Helburua ez da lurralde honetako
biztanleek sistema zientifikoari buruz duten
ezagutza-maila eta, hala badagokio, balorazioa
aztertzea, ezta zientzia eta teknologiari buruzko
ezagutza-maila neurtzea ere. Aldiz, zientzia eta
teknologiaren arloan gizarteak dituen iritziak,
jarrerak eta ikuspegiak ezagutu eta, hala
badagokio, ulertu egin nahi dira. Aipagarria da
ezen, azkenaldian, gizarteak zientzia eta
teknologiari buruz duen ikuspegia izan dela
agintarien interesgune nagusia. Eurobarometroei
esker egin diren hainbat eta hainbat ikerketaren
ondorioz, administrazio publikoek birpentsatu
egin behar izan dute herritarrekiko duten
harremana. Azken hamarkadetan, eraldaketa ugari
gertatu dira, batzuk adierazle zientifikoei
lotuak, eta beste batzuk politika zientifiko eta
teknologikoen arduradunei lotuak. Azken kasu
horretan, agerian geratzen da gero eta
mesfidantza handiagoa eragiten dutela politika
horiek, eta hasierako baikortasuna ezkortasun
bilakatzen da pixkanaka-pixkanaka.
5
Batetik, ez da nahikoa oinarrizko ikerketaren
finantziazioa ziurtatzea, baizik eta komeni da
kontuan izatea merkatuaren beharrak, helburu
jakinen arabera bideratutako zientzia eta
teknologia, gizarteak haiekiko duen onarpena,
aurrerapen zientifiko eta teknologikoek
eragindako albo-kalteak, edo berrikuntzak
lehiakortasun ekonomikoan duen zeregina.
Bestetik, zientzia eta teknologia testuinguru
globalagoan kokatzen dira. Herrialde
demokratikoetan (Ezrahi 1990), erabaki
politikoak nekez har daitezke herritarren
oniritzirik gabe, eta, zientzia eta teknologia
politika publikoen ardatz nagusietako bat
bilakatu direnez, administrazio publikoek aintzat
hartu behar dute herritarren iritzia erabakiak
hartzerakoan. Gizarte-mugimenduen kritikek eta
biztanleriaren erosteko ahalmenak, autonomia
kulturalak eta gero eta ikasketa-maila handiagoak
eztabaidagai bihurtu dituzte zientzia eta
teknologia.
6
Euskal Herriko gizarteak zientzia eta
teknologiari buruz duen pertzepzioaren ikerketa
(2012) Azterketa kualitatiboa
7
2. Fitxa teknikoa
8
3.- Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz
duen irudia
15
4.- Gai zientifiko eta teknologikoekiko interesa
45
5.- Zientzia eta teknologiaren egoeraren
balorazioa
58
6.- Zientzia eta teknologiaren komunikazioa
96
0. Aurkibidea
7.- Gizartearen eskaerak zientzia eta
teknologiari dagokienez
112
8.- Ondorioak
131
8
2. Fitxa teknikoa

2.1. Helburuak
2. kapitulua
2.2. Metodologia
9
2.1. Helburuak

• Ikerketa honen helburu nagusia da Euskal
  Herrian bizi diren biztanleek zientzia eta
  teknologiari buruz dituzten ikuspegiak jasotzea.
• Azken batean, Euskal Autonomia Erkidegoan,
  Nafarroako Foru Erkidegoan eta Ipar Euskal
  Herrian bizi diren biztanleei ahotsa eman nahi
  zaie, zientzia eta teknologiaren kontzeptu zabal
  eta dinamikoari buruz dituzten iritziak eta
  ikuspegiak aztertzeko.
• Helburu nagusi hori betetzeko, helburu
  operatibo hauek ezarri dira
• Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen
  irudia ezagutzea.
• Herritarrei zer interesatzen zaien zehaztea, gai
  zientifiko eta teknologikoei dagokienez.
• Herritarrek zientzia eta teknologiaren egoerari
  buruz zer iritzi duten identifikatzea.
• Zientzia eta teknologiaren komunikazioari buruz
  zer iritzi duten aztertzea.
• Herritarrek zientzia eta teknologiari dagokienez
  zer eskaera dituzten jakitea.
• Horiez gain, helburu gehigarria izango da
  zehaztea zein izan diren bilakaera-joera nagusiak
  Zientzia eta Teknologiaren Gizarte Pertzepzioaren
  lehen azterketarekiko (2008).

10
2.2. Metodologia

• Herritarrek zientzia eta teknologiarekiko duten
  jarrera aztertzeko, metodologia kualitatibo bat
  erabili da, eztabaida-taldeen edo focus groupen
  teknikan oinarrituta. Gizarte-zientzietan
  luze-zabal garatu den teknika diskurtsibo horrek
  aukera ematen du herritarrek hainbat gairi buruz
  duten diskurtsoaren elementu nagusiak jasotzeko,
  eta haiek gai horien aurrean duten jarrera
  zehazten duten arrazoietan eta argudioetan
  sakontzeko.
• Eztabaida-taldea errealitatearen irudi bat
  egiteko erabiltzen da. Horretarako, pertsona
  batzuk biltzen dira (8 laguneko taldeak), aurrez
  zehaztutako profilak eta kokalekuak dituztenak,
  eta moderatzaileak proposatutako gaiak jorratzen
  eta eztabaidatzen dituzte. Eztabaida-taldeek bi
  ordu irauten dute gutxi gorabehera. Horri esker,
  parte-hartzaileek lasai hitz egin dezakete,
  diskurtsoan sakondu dezakete, argudioak bilatu
  ditzakete eta planteatutako gaiekiko dituzten
  lehenengo erreakzio azalekoenak gainditu
  ditzakete.
• Ikerketa honen helburuak erabat kualitatiboak
  kontuan hartuz, ikerketa-teknika egokiena hartzen
  du eztabaida-taldeak, ahalik eta zehatzen
  erreproduzitu nahi baititu pertsonek berek gaur
  egun bizi duten edozein gai edo egoerari buruzko
  eguneroko iritziak.
• Ikerketan, metodologia hori erabiltzen da
  gehien gizartearen iritzietan sakontzeko. Focus
  groupak, gainera, gune egokia dira ideiak
  trukatzeko, aukera ematen baitie herritarrei
  beren iritzietan sakontzeko eta gainerako
  parte-hartzaileenekin aberasteko.

11

• Ikerketa egiteko, bi xede-publiko definitu
  dira
• 1. xede-publikoa herritarrak.
• Euskal Herrian bizi diren 30 eta 50 urte
  bitarteko biztanleak, gizarte-maila
  ertain-ertainekoak eta erdi- edo goi-mailako
  ikasketak burututa dituztenak.
• 2008ko ikerketan egin zen bezalaxe, ikertzaileen
  taldeak erabaki du batez ere segmentu
  ertain-altua aztertzea lortutako
  prestakuntza-mailari dagokionez, diskurtsoan
  gehiago sakondu ahal izateko eta bilakaera-joerak
  aztertu ahal izatea bermatzeko.
• Hain justu, 6 eztabaida-talde egin dira, eta
  honela banatu dira
• 2. xede-publikoa unibertsitateko ikasleak
• Euskal Herrian bizi diren eta lizentziatura bat
  ikasten ari diren edo doktoretza-programetan
  murgilduta dauden biztanleak.
• Natur zientzietako ikasleak natur zientzien
  arloko lizentziaturak edo goi-ikasketa teknikoak
  ikasten ari diren ikasleak.
• Gizarte zientzietako ikasleak gizarte-zientzien
  arloko lizentziaturak edo goi-ikasketa teknikoak
  ikasten ari diren ikasleak.
• Doktoregaiak natur zientziei zein
  gizarte-zientziei lotutako diziplinetako
  doktoretza-programetan murgilduta dauden
  ikasleak/ikertzaileak.

LURRALDEA
EAE

• 2 talde-dinamika.

NAFARROAKO F. E.

• 2 talde-dinamika.

IPAR EUSKAL HERRIA

• 2 talde-dinamika.

GUZTIRA

• 6 talde-dinamika.

12

• Natur Zientzien eta Gizarte Zientzien
  kategorietan sartu beharreko diziplinak
  zehazterakoan, kontzeptu horiek ikerketa
  kualitatiborako operatibo egiteko, ELGAk 2007ko
  otsailean egindako sailkapena hartu da
  erreferentziatzat Directorate for science,
  technology and industry committee for scientific
  and technological policy.
• Hain justu, 9 eztabaida-talde egin dira, eta
  honela banatu dira
• 1. xede-publikoaren (herritarrak) zein 2.
  xede-publikoaren (ikasleak) kasuan,
  laginketa-puntu bat hautatu da lurralde
  bakoitzean eztabaida-taldeak egiteko
• Euskal Autonomia Erkidegoa Bilbo.
• Nafarroako Foru Erkidegoa Iruñea.
• Ipar Euskal Herria Baiona.
• Eztabaida-taldeak 2012ko urrian egin ziren.

3 talde-dinamika
13

• Emaitza-txostena egite aldera, gizartearen bai
  herritarren xede-publikoaren, bai ikasleen
  xede-publikoaren diskurtsoaren elementu nagusiak
  jasoko dituen dokumentu bakar bat idazteari ekin
  zaio. Ikasleen diskurtsoa bereizi egin da
  ñabardura adierazgarriak egiten dituzten edo
  herritarrek eman ez duten informazioa ematen
  duten alderdietan.
• Era berean, kontuan izan da lurraldearen
  aldagaia, modu segmentatuan irudikatu daitezen
  berariaz Euskal Autonomia Erkidegoari, Nafarroako
  Foru Erkidegoari edo Ipar Euskal Herriari gehiago
  edo gutxiago eragiten dieten gai adierazgarriak.
• Ikertzaileen taldea hauek osatu dute
  Kualitate Lantaldeak, gizarte-ikerketa
  kualitatiboan espezializatutako enpresak eta
  Eguzki Urteagak, Euskal Herriko Unibertsitateko
  Soziologia 1 Saileko irakasleak.
• Bakoitzak zeregin hauek bete ditu ikertzaileen
  taldean
• Kualitate Lantaldeak ikerketa zuzendu eta
  koordinatu du, eta Euskal Autonomia Erkidegoari
  eta Nafarroako Foru Erkidegoari lotutako lanak
  egin ditu.
• Eguzki Urteagak Ipar Euskal Herriari lotutako
  lanak egin ditu.
• Hau izan da ikertzaileen taldearen zeregina
• Ikerketaren diseinu metodologikoa egitea.
• Eztabaida-taldeen deialdia egitea, eta aldez
  aurretik definitutako herritar-segmentuak
  bilatzea.
• Aldez aurretik prestatutako gidoi bati buruzko
  eztabaida-taldeak dinamizatzea eta moderatzea.
• Eztabaida-taldeetan parte hartu duten guztien
  iritziak jasotzea eta transkribatzea.

14

• Informazioa aztertzea, talde guztietan gailentzen
  diren diskurtso komunak finkatzeko, eta, halaber,
  batzuen eta besteen iritzien artean egon
  daitezkeen desberdintasunak jasotzeko, aldagai
  adierazgarrien arabera.
• Txostena egitea, non lortutako emaitzak
  irudikatzen baitiren eta, gainera, ideiak eta
  argudioak eztabaida-taldeetan erabili diren hitz
  eta iruzkin zehatzekin adierazten baitiren.
  Hitzez hitzeko aipamen horiek gizarte-zientzietan
  verbatim deitzen zaie sartzearen helburua
  herritarren diskurtsoa ereduz adieraztea besterik
  ez da. Gainerako testutik bereizteko, verbatimak
  letra etzanez jarri dira, eta, betiere, zer
  herritar-segmentutatik atera diren adierazten da.
  

15
3.- Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz
duen irudia

3.1 Zientzia eta teknologiaren kontzeptuaren
deskodeketa soziala 3.2 Zientziak eta teknologiak
gizarteari egiten dizkioten ekarpenak 3.3
Zientzia versus teknologia diskurtso sozialean
3. kapitulua
16

• Gizarteak zientzia eta teknologiari buruz duen
  eta hitzez adierazteko gai den irudia aztertzeari
  buruzkoa da kapitulu hau.
• Informazioa hiru gai-esparrutan antolatzen da
• Batetik, zientzia eta teknologiari buruzko
  diskurtso sozial bat egitea ahalbidetzen duten
  kontzeptuak eta ideiak jorratuko ditu. Hitz
  bitan, nola dagoen deskodetuta eta
  kontzeptuarekin nolako harremana duen zehaztuko
  du.
• Bestetik, gizartearen ustez zientziak eta
  teknologiak gizarteari egiten dizkioten ekarpenak
  jasoko dira.
• Azkenik, diskurtso sozialean zientzia eta
  teknologiaren artean agertzen den bereizketa bai
  esplizituki, bai ezkutuan aztertuko da.

17
3.1- Zientzia eta teknologiaren kontzeptuaren
deskodeketa soziala

18

• Zientzia eta teknologiari buruzko berezko
  diskurtso sozialak ideia hau du abiapuntutzat
  herrialde garatuen egungo testuinguru
  sozioekonomikoan zientziaz eta teknologiaz
  inguratuta bizi direla gizakiak. Hau da, zientzia
  eta teknologia eguneroko bizitzaren zati dira
  jaikitzen direnetik oheratzen diren arte.
• Hala, naturaltasunez azaleratzen dira
  kontzeptuari lotutako elementu hauek

3.1 Zientzia eta teknologiaren kontzeptuaren
deskodeketa soziala
Guztia
Inguratuta bizi gara
Iratzargailua
Mikrouhina
Ordenagailu eramangarria
Led
Gps
Auto elektrikoa
Xurgagailua
LTD
Internet
Nanoteknologia
online bankua
Ipad
X izpiak
Bioteknologia
Traktorea
Tetrabrik
Garbigailua
Robotika
Kontserbatzaileak eta koloratzaileak
Erresonantzia magnetikoak
Lehen 10 orduan egiten zenuena 5 orduan
egitea Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
Laborategi bat, genetika imajinatzen
dut Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
Gure bizitzak aldatu dituzten asmakizunak Euskal
Autonomia Erkidegoko herritarrak
Batez ere, komunikazioaren teknologia
berriak Ipar Euskal Herriko herritarrak
Dena da zientzia eta teknologia Euskal
Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
Bilakaera teknologikoak gizakien ohiturak nola
alda ditzakeen goitik behera erakusten duten
adibideak dira gauza guztiak Ipar Euskal Herriko
gizarte-zientzietako ikasleak
19
19
Gainera, Ipar Euskal Herrian, hauei lotzen
zaizkie zientzia eta teknologia nazioartean
ospetsuak diren zientzialariei (adibidez, Albert
Einstein), museoei eta institutuei (hala nola
Cité des Sciences), asmakizun handiei eta, batez
ere, azken urteotan puri-purian izan diren
gertaera handiei (besteak beste, H5N1 gripea,
Fukushimako hondamendi nuklearra eta
transgenikoak kontsumitzeagatiko osasun-eraginen
inguruko azkenaldiko polemika). Era berean,
industria handiei lotutako sektore batzuekin
(esaterako, sektore aeroespaziala, nuklearra,
armamentu-sektorea eta, batez ere, aeronautikoa,
pisu handia baitu tokiko sare industrialean
horren adibide dira Dassault Aviation eta
Turbomeca enpresak) lotzen dituzte zientzia eta
teknologia.

• Ikasleen kolektiboen kasuan, arestian aipatu
  ditugun kontzeptuez gain, kontzeptuari ñabardura
  batzuk ematen dizkioten elementuak gehitzen
  zaizkie zientzia eta teknologiari.

Mugikorretarako aplikazioak
Bideoak jaistea
Arbel digitala
Mugikorrak
Tabletak
Sare sozialak
Liburu elektronikoa
20
20
Erreferentzietan ikus daitekeenez, ikasleen
kolektiboek (agian gehiago belaunaldi-desberdintas
unagatik ikasleak izateagatik baino)
komunikazioaren teknologia berriei eta
ikus-entzunezkoen sektoreari lotutako
elementuekin erlazionatzen dituzte batez ere
zientzia eta teknologia. Aipatzekoa da
belaunaldi hori teknologia berrietan sozializatu
dela, eta belaunaldi helduagoek identifikatzen
dituzten aurrerapen zientifiko eta teknikoak
normaltzat jotzen dituztela ikasleek,
naturaltasunez erabiltzen baitituzte egunerokoan.
Liburu elektronikoak, PDFa, kudeaketa-programak
, ordenagailuak dira Euskal Autonomia
Erkidegoko gizarte-zientzietako
ikasleak Teknologia dugu ama-hizkuntza.
Guretzat, fisikoa eta ukigarria den oro da
zientzia eta teknologia Nafarroako Foru
Erkidegoko natur zientzietako ikasleak iPhone-re
n edo iPad-aren modelo desberdinen arteko
bilakaera da, baina molekula berri bat aurkitzea
ere bada Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako
ikasleak
Egoera horren ondorioz, belaunaldi-eten batez
hitz egiten da. Izan ere, 40 urtetik gorakoen
munduan, erreferentziak, balioak eta jardunbideak
ez dira hasieratik informazioaren eta
komunikazioaren teknologien bidez eraiki, nahiz
eta geroago hartu dituzten. Bereziki, gurasoek
eta/edo irakasleek (eta, hortaz, etxean edo
lanean gazteekin harreman zuzena dutenek) agerian
uzten dute belaunaldi berrietatik bereizten
dituen distantzia edo, are gehiago,
amildegia. Sekulako etena dago nire
belaunaldiko jendearen (46 urte ditu) eta egungo
gazteen artean. Egunero ikusten dut etxean zein
institutuan. Liburuaren belaunaldikoa naiz, eta,
denboraldi hartan, ez zegoen IKTBrik
(Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologia
Berriak), horiek berandu agertu baitira gazteak,
berriz, haiekin jaio dira, eta ez dute beren
bizitza haiek gabe ulertzen. Gainera, erraztasun
handiz erabiltzen dituzte Ipar Euskal Herriko
herritarrak
21

• Ikusi dugunez, hasiera batean, oso elementu
  ukigarrietan eta, kasu gehienetan,
  egunero-egunerokoetan oinarrituta eraiki beharra
  dago zientzia eta teknologiari buruzko
  diskurtsoa. Diskurtso globalagoa eta
  elaboratuagoa geroago agertzen da.
• Modu ia naturalean, Euskal Herrian bizi direnek
  elementu positiboak lotzen dituzte zientzia eta
  teknologiarekin, eta horiek guztiak AURRERAKUNTZA
  kontzeptuaren inguruan biltzen dira.

Eraginkortasuna
Aurrerapena
Bizi-kalitatea
Modernitatea
Bizitza errazten du
Produktibitatea
AURRERAKUNTZA
Etorkizuna
Garapena
Arazoentzako irtenbidea
IGB
Hobekuntza
Aukerak
Aurrera egiteko aukera ematen diguten
berrikuntzak dira Euskal Autonomia Erkidegoko
herritarrak
Efikazia eta efizientzia da nik garapen gisa
ikusten dut Euskal Autonomia Erkidegoko
herritarrak
Gure bizitzan, irtenbide eta aukera gehiago
ditugu Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
Tresna hauek guztiak normalak iruditzen
zaizkigu, baina ez gara konturatzen zer
aurrerapen ekarri duten aurreko
belaunaldiekiko Ipar Euskal Herriko herritarrak
Gainera, batez ere Ipar Euskal Herrian,
aurrerakuntza ez da jada ulertzen gizakiak
naturaren gainean duen kontrol edo menderapen
gisa edo aurrerapen teknologikoaren edo garapen
ekonomikoaren ondoriozko zoriontasun gisa, baizik
eta beste modu batean ulertzen da aurrerakuntza,
hots, ingurumena zaintzeaz, gizarte bidezkoago
bat egiteaz edo gizarte garatuetan aberastasuna
hobeto banatzeaz kezkatzen dena.
22
22

• Herritarren artean, oro har, zientzia eta
  teknologia kontzeptuak jada elementu positiboak
  bazituen, ikasleen kolektiboen kasuan, irudi
  positibo hori askoz agerikoagoa da. Zientzia eta
  teknologia modu intrintsekoan gizartearen
  aurrerapenari lotzera jotzen dute.
• Hobekuntzarekin eta aurrerakuntzarekin lotzen
  ditu zientzia eta teknologia ikasleen
  kolektiboak.

Ezinbestekoa da hobetzeko Euskal Autonomia
Erkidegoko natur zientziak.
Moldaketa eta hobekuntza da Euskal Autonomia
Erkidegoko doktoregaiak
Hobekuntza dakar zentzu guztietan Nafarroako
Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
Hobekuntza dakar zentzu zabalean izen ona,
aberastasuna, oparotasun ekonomikoa,
erraztasunak... Nafarroako Foru Erkidegoko natur
zientzietako ikasleak
Etorkizunera begiratzea da, etorkizuna
da Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako
ikasleak
Urrunago joateko, kuestionamendu zientifikoaz
haraindi begiratzeko eta iraganarekiko gero eta
gauza gehiago egiteko aukera ematen dute
zientziak eta teknologiak Ipar Euskal Herriko
doktoregaiak
23

• Hasiera batean zientzia eta teknologiaren
  dimentsio positiboa nabarmentzeko joera egon
  arren, berehala azaleratzen dira kontzeptuari
  lotutako elementu kritiko edo negatiboak.
• Gainera, ikasleen kolektiboaren kasuan, diskurtso
  kritikoak pisu eta irmotasun handiagoa du
  gainerako herritarrenak baino. Zientzia eta
  teknologia hobeto ezagutzen dituztenez eta
  kolektibo horren bizitzan presentzia handiagoa
  dutenez, elementu negatibo eta kritikoak
  gehiagotan agertzen dira, nahiz eta hasierako
  diskurtsoa oso positiboa izan.
• Arestian ikusi dugunez, zientzia eta teknologiari
  buruzko diskurtso positiboa aurrerakuntzaren
  kontzeptuaren inguruan bildu eta antolatzen zen,
  eta, ondorioz, diskurtso sozial trinko eta sendoa
  sortzen laguntzen zuen.
• Diskurtso kritikoaren kasuan, esan beharra dago
  kontzeptuak ez duela biltzeko joera hori, eta
  modu atomizatuan eraikitzen dela, hainbat
  elementutan oinarrituta. Diskurtso soziala
  aztertzeari esker, hiru kontzeptutan bil
  ditzakegu elementu horiek
• Eredu sozioekonomikoa.

Ahalmena
Mesfidantza
Kontsumismoa
Interes ekonomikoak
Industria militarra
Marketina
Mendekotasuna
Gizarte akritikoa
Lehen eta hirugarren mundua
Indibidualismoa
Harreman pertsonalak galtzea
Epe laburra
Kausa-ondorioa
24
24

• Eredu sozioekonomikoa.
• Horren inguruan, aipagarria da zientzia eta
  teknologia kontsumoan ardaztutako gizarte baten
  zerbitzura daudela, eta marketinaren,
  komunikazioaren eta publizitatearen bidez
  sozializatutako premia berriak etengabe sortzea
  eragiten dutela.
• Horrez gain, oso gizarte erosoa eraikitzeko
  arriskua hautematen da, bere premiak berehala
  estaltzean oinarritua eta pentsamendu akritikoa
  eta indibidualismoa oinarri izango dituena.
• Dena da oraintxe bertarako eta erraza, kostako
  ez balitz bezala. Marketina beti dabil premia
  berrien bilaEuskal Autonomia Erkidegoko
  herritarrak
• Orain, ez da pentsatzen irakasten, dena egina
  ematen dizute, eta kitoNafarroako Foru
  Erkidegoko herritarrak
• Produktu berriak erosteko joera gora eta gora
  doa etengabe produktu horien beharra, ordea, oso
  zalantzagarria da, eta, gainera, oraindik
  funtzionatzen duten eta hala ere inoiz erabiltzen
  ez ditugun tresnaz josita ditugu armairuak.
  Dinamika batean harrapatuta gaude, eta ez dugu
  lortzen hortik ateratzea
  
• Ipar Euskal Herriko herritarrak
• Benetan ez dituzun premiak sortzen dizkizute ni
  Indian izan naiz, eta hemen ditugun gauzen
  erdirik ere ez dute, eta arazo berak ditugu
• Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
• Dena da pasiboa, erraza. Horrek indibidualismo
  ikaragarria eragiten du zuk dena duzu eskura,
  eta kito Nafarroako Foru Erkidegoko natur
  zientzietako ikasleak
• Berritasunen zurrunbilo bat da, eta saltzeko
  besterik ezIpar Euskal Herriko natur
  zientzietako ikasleak

25
25
Bestalde, herritar askorentzat, menderapenaren,
eraldaketaren eta, beharbada, natura
suntsitzearen sinonimoak dira zientzia eta
teknologia. Energia fosilak, nuklearrak eta
hidraulikoak asmatu izana eta/edo erabiltzea
mehatxu bat da ingurumenarentzat, eta hala
erakusten dute Fukushimako hondamendiak, Erikaren
marea beltzak eta atmosferara CO2 gehiago
isurtzearen ondoriozko berotegi-efektuak.
Herritarrek uste dute, halaber, zientzia eta
teknologia gizarte-markatzaile bereziki
estigmatizatzaileak direla ezinbestekotzat jotzen
diren edo azken belaunaldikoak diren aparatuak
erosi ezin dituztenentzat edo erosi nahi ez
dituztenentzat. Nire gurasoek ez zuten
telefonorik. Egoera horretan zeuden gutxienetako
bat nintzen, eta horrek harridura apur bat
sortzen zuen irakasleen artean, eta nire
gelakideen iruzkin desatseginak eragiten
zituen Ipar Euskal Herriko herritarrak
26
26

• Garapen zientifiko eta teknologikoaren
  lehentasunak.
• Interes ekonomikoak eta komertzialak, ahalmena,
  industria militarra eta lehen eta hirugarren
  munduen arteko bretxa dira, besteak beste,
  garapen zientifikoaren eta teknologikoaren
  lehentasunak nork edo zerk jartzen dituzten
  galdetzean azaleratzen diren gai batzuk.
  Testuinguru horretan, gizartearen interesak
  aurrerapenerako motor gisa duen pisua zalantzan
  jartzen da.
• Ikasleen kolektiboak nabarmentzen du ezen,
  zientzia eta teknologiaren garapenaren bidez,
  iraunarazi egiten direla lehen eta hirugarren
  munduen arteko desberdintasun ekonomiko eta
  sozialak.
• Ikasleek gehien kritikatzen duten alderdietako
  bat da aurrerapenak eskura dituztenen eta ez
  dituztenen arteko desberdintasunak sortzeko
  faktoretzat hartzen direla zientzia eta
  teknologia.
• Zientzia eta teknologiaren ikuspegi eurozentrista
  salatzen dute, haiek versus gu iraunarazten
  duena eta indarrean dagoen eredu garatuan sartu
  ezin direnak baztertzen dituena.

Zientziak areagotu egiten ditu hura eskuratu
dezaketenen eta ezin dezaketenen arteko
desberdintasunakEuskal Autonomia Erkidegoko
herritarrak Batzuek esango dute defendatzeko
balio duela armamentuak, baina baten batek
erabiliko du eraso egitekoEuskal Autonomia
Erkidegoko herritarrak Ordaintzen
dituztenentzat bakarrik dira aurrerapenakEuskal
Autonomia Erkidegoko herritarrak Multinazionalek
dute dirua, eta haiek erabakitzen dituzte
lehentasunak Nafarroako Foru Erkidegoko
herritarrak Berdin zaigu erosi dugun alkandora
Taiwangoa den eta taiwandarra intoxikatu egin den
tindagaiaren berunarekin Nafarroako Foru
Erkidegoko herritarrak.
Niretzat, zientzia elitismoa da Euskal
Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
27
Zuk hemen erosotasunak izan ditzazun, beste
norbaitek ez ditu izango, eta hori ez dago ondo
Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak.

• Teknologia berrien erabilera
• Horren inguruan, gizartea kezkatzen duten bi
  gai aipatzen dira batik bat.
• Batetik, teknologia berriekiko hautemandako
  mendekotasun-sentsazioa, bai lan-esparruan, bai
  etxean eta harreman-esparruan. Teknologiaren
  preso sentitzen dira nolabait, eta garapen
  teknologikoa baino motelago joatearen sentsazioa
  dute ondorioz, belaunaldi helduagoak analfabeto
  funtzionaltzat hartzeko arriskua mahaigaineratzen
  da.
• Hasi nintzenean, faxarekin egiten zen lan, eta
  orduak pasatzen ziren zerbait jasotzeko orain,
  planoak emailez bidaltzen dizkizute, eta kito
  
  Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Mendekoak gara batzuk atzean geratzen ari dira,
  eta analfabeto funtzional bihurtuko
  diraNafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Telefono mugikorrak agertu zirenean, Bruselan
  bizi nintzen, eta barregarria iruditzen zitzaidan
  kalean telefonoz hitz egitea, edo gainerakoekiko
  errespetu-falta iruditzen zitzaidan. Gogoan dut
  ezen, hilabete batzuen ostean, eten bat gertatu
  zela izan ere, batzuetan, ez nuen jakiten
  hitzordu bat jarri zutela edo azken orduan aldatu
  zutela. Une hartan pentsatu nuen telefono mugikor
  bat erosi behar nuela, isolatuta geratu nahi ez
  banuenIpar Euskal Herriko herritarrak.
• Era berean, zientziak eta teknologiak
  mendekotasunak eragin ditzakete, eta, ondorioz,
  jarrera konpultsiboak hartzen dira, eta iPhone-a,
  posta elektronikoa edo Facebook-eko orria
  etengabe kontsultatzeko premia eutsiezina
  eragiten dute. Mendekotasun-jokabide horrek ez du
  zerikusirik ikasketa-mailarekin, ezta
  lanbide-mailarekin ere.

28

• Bestetik, belaunaldi gazteenei dagokienez,
  harreman pertsonalak onlineko harremanekin
  ordezteko joera hautematen da, hau da,
  komunikazioaren teknologia berriek ematen
  dituzten aukera handiak bitartekari dituztela.
  Helduen diskurtsoak gizarte-harremanen
  desgizatiartze gisa hautematen du hori.
• Fisikoki ez hitz egitera ohitu dira
  gaztetxoakEuskal Autonomia Erkidegoko
  herritarrak
• Gaztetxoek mugikorretik hitz egiten dute
  elkarrekin daudenean ere"
• Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Harremanen etorkizuna sarean dagoela diote,
  baina nik ez dut uste
• Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Kontrolatuta gaituen Anaia Nagusi gisako bat da
  
  Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Gazte asko ez dira gai benetako mundua eta mundu
  birtuala bereiztekoIpar Euskal Herriko
  herritarrak.
• Ikasleen kolektiboak, ordea, ez ditu teknologia
  berriak berez elementu negatibo gisa hautematen,
  errealitate digitalizatu honetan duten hazkundea
  eta sozializazioa ikusirik.

29
29
Teknologia berriak informazioa eskuratzeko beste
aukera gisa hartzen dira, edo hurbilekoenekin
harremanetan egoteko beste kanal gisa, eta topa
egiten da zientzia eta teknologiaren
aurrerapenengatik. Horrez gain, onlineko
nortasuna delakoa dute, eta beren nortasun
pertsonalaren osagarri da sarean,
harreman-ereduak aldatzearen ondorioz. Orain,
dena dago eskura Euskal Autonomia Erkidegoko
natur zientzietako ikasleak Gizarte-harremanak
izateko modu bat da une bakoitzean egon da
gizarte-harremanak izateko modu desberdin bat,
eta, orain, sare sozialak dira Euskal Autonomia
Erkidegoko doktoregaiak Komunikazio globala
ahalbidetu du Nafarroako Foru Erkidegoko
gizarte-zientzietako ikasleak Munduko beste
puntan dagoen batekin komunikatu ahal izateko
bide bat da gainerakoekiko komunikazioa
ahalbidetzen dute Ipar Euskal Herriko
doktoregaiak Hala ere, teknologia berriek
arriskuak ere badituzte, ikasleen kolektiboaren
ikuspuntutik. Lehenik eta behin, teknologia
berriek eskaintzen duten informazio-andanak eta
haiek eskuratzeko erraztasunak arriskuan jartzen
du denboraren erabilera. Aitortzen da ezen,
batzuetan, teknologia berriak intentsiboki
erabiltzeak denbora asko galarazten duela haiei
nolabait atxikita egoteagatik. Batzuetan,
goiza pasatzen zaigu Facebook-i, postari eta
abarri begira, eta ez gara konturatu ez dugu
ezer egin Euskal Autonomia Erkidegoko
doktoregaiak Gero eta mendekotasun handiagoa
dugu mugikorrarekiko, eta denbora gehiago ematen
dugu oso erabilgarriak ez diren gauzak
egiten Nafarroako Foru Erkidegoko natur
zientzietako ikasleak
30
30
Bestalde, BURBUILA TEKNOLOGIKOA nahita sortu
delako ikuspegia dago, etengabe produktu berriak
sortzean oinarritua. Produktu horiek, ordea, ez
dute berritasun handirik ekartzen zerbitzuari
dagokionez edo arazoak konpontzeari dagokionez,
eta, aldiz, azken modan egoteko beharra
eragiten dute. Sei hilero daude gauza berriak
asimilatzeko denborarik ere ez du ematen Euskal
Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako
ikasleak iPhone 4 eta iPhone 5en artean ez
dago alderik, baina saldu egiten digute, eta
jendeak erosi egiten du Nafarroako Foru
Erkidegoko gizarte-zientzietako ikasleak
Berritasunen zurrunbilo bat da, eta azken
aurrerapenei buruz informatzeko denborarik ere ez
dut premia berriak sortzeko marketinak egiten
duen ahalegina da Ipar Euskal Herriko natur
zientzietako ikasleak
Era berean, elkarrizketatu direnek agerian uzten
dute sare sozialetan datu pribatuak hedatzeagatik
sortutako arazoa. Facebook-i esker, datu
pertsonal ugari (hala nola argazkiak, testuak eta
mezu intimoak) hedatzen dira sarean. Hedapen
horrek arriskuan jar ditzake pertsonaren
segurtasuna, harremanen sarea edo lanpostu
baterako sarbidea. Gazte asko ez dira arrisku
horiez erabat jabetzen, eta ondorio txarrak
jasaten dituztenean bakarrik kontzientziatzen
dira, hau da, beranduegi denean. Halaber,
iruditzen zaie informazioaren eta komunikazioaren
teknologia berriek pertsonak kontrolatzeko
gaitasunak areagotzen dituztela. Zaintza-kamerak
areagotzeak, kreditu-txartelak erabiltzeak, GPSak
edo Google eta antzeko bilatzaileetan pertsona
batek egiten dituen bilaketek aukera ematen diete
administrazio publikoei zein enpresa pribatuei
pertsona bakoitzari buruzko datu-andana biltzeko.
31
31
Ikasleen kolektiboaren ikuspuntutik, teknologia
berriek gizarte-harremanetan dituzten arriskuei
lotutako elementuak ere hautematen dira. Sarean
ehuntzen diren harremanak egiazkoak direla eta
iruzurretan oinarrituta ez daudela frogatzeko
ezintasuna kritikatzen da, batez ere adingabeen
kasuan, zeinak babesgabeagoak baitira jazarpen-
eta gehiegikeria-egoeretan, besteak beste.
Kolektibo horretan, teknologia berriak
erabiltzeari lotutako isolamendu-arriskuak ere
hautematen dira. Horrek guztiak, gainera,
badirudi harreman zuzena duela kolektibo
gazteenek teknologia berriak erabiltzeagatik izan
ditzaketen arriskuei buruz prestakuntzarik ez
izatearekin eta haien gurasoek seme-alabak arlo
horretan prestatzeko duten ezintasunarekin,
belaunaldien artean jauzi handia dagoelako eta,
kasu askotan, aplikazio berri horiek ezagutzen ez
dituztelako. Aurrerapenak bi belaunaldi
egin du salto, eta gurasoek ez dakite zeri egin
behar dioten aurre Euskal Autonomia Erkidegoko
doktoregaiak Belaunaldien arteko jauziak
askoz azkarrago gertatzen dira, nire gurasoen eta
nire artean, eta ni eta nire arrebaren artean (7
urteko aldea dugu), baina jada badago
belaunaldien arteko jauzia, eta kanpoan uzten
gaitu Euskal Autonomia Erkidegoko
gizarte-zientzietako ikasleak Adinekoak beldur
ziren, baina ezjakintasun-kontua besterik ez da
Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako
ikasleak Ikasleei erakutsi behar zaie
Interneten agertzen den guztia ez dela egia, eta
balitekeela gezurrak egotea. Era berean, jakin
behar dute ezin dituztela beren datu pertsonalak
eta intimoak sarean hedatu kontu pixka bat izan
gabe, haien kalterako izan baitaiteke
etorkizunean Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.

32
HERRITARREN DISKURTSO NATURALA

3.2. Zientziak eta teknologiak gizarteari egiten
dizkioten ekarpenak

33

• Gizartearen diskurtso naturala jaso ondoren,
  diskurtso horretan sakondu nahi izan dugu, eta
  gizartearen ustez zientziak eta teknologiak
  gizarteari egin dizkioten ekarpenak bildu ditugu.
  Kasu honetan, gainera, dimentsio ukigarriena eta
  ukiezinena bereizi nahi izan ditugu.
• Ukigarria denaren ikuspuntutik, Euskal Herrian
  bizi diren biztanleak gai izan ziren azkar eta
  erraz adierazteko haien ustez zer ekarpen egin
  dituzten zientziak eta teknologiak. Eta ez hori
  bakarrik, baizik eta, horrez gain, BIZI-KALITATEA
  ETA KONFORT kontzeptuetan oinarrituta egituratu
  dute beren diskurtsoa.
• Dagoeneko ez dago distantziarik Dubain
  nengoenean, gehiago hitz egiten nuen gurasoekin
  orain baino
  
  
  Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Lehen, katarro bategatik hiltzen zen jendea
  orain, denerako pilulak daude
• Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• E-bookarekin, maleta liburuz beteta eraman gabe
  bidaiatu dezakegu
• Ipar Euskal Herriko herritarrak

3.2. Zientziak eta teknologiak gizarteari egiten
dizkioten ekarpenak

AURRERAPEN MEDIKOAK
MUGIKORTASUN GEOGRAFIKOA
ETXEKO APLIKAZIOAK
IKTBak
BIZI-KALITATEA ETA KONFORTA
INGURUMENAREKIKO ERRESPETUA
EROSOTASUNA
INFORMAZIORAKO SARBIDEA
AISIALDIRAKO ESKAINTZA
ELIKADURA
34
Zientzia eta teknologia bizi-kalitatea dira,
arazoak konpontzeko eta gure bizi-kalitatea
hobetzeko erosotasuna Euskal Autonomia
Erkidegoko doktoregaiak Zientziak eta
teknologiak egiteko aukera gehiago ematen
dizkigute, dena errazten digute Nafarroako Foru
Erkidegoko natur zientzietako ikasleak Lehen,
Erdi Aroan, 35 urterekin hiltzen zen jendea gaur
egun, ordea, ehun urtetik gorako asko daude, eta
gero eta gehiago, gainera Ipar Euskal Herriko
natur zientzietako ikasleak Ez dago zalantzarik
zientziak eta, batez ere, teknologiak bizitza
errazten dutela eta konfort-maila igotzen dutela
Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako
ikasleak
35
35

• Ikusten denez, herritarrek zientzia eta
  teknologiari buruz duten diskurtsoa aurrerakuntza
  kontzeptuan oinarrituta antolatzen da globalki,
  baina, ondoren, bizi-kalitatean eta konfortean
  zehazten da.
• Ukiezina denari dagokionez, zailtasun handiak
  egon dira zientzia eta teknologiari lotutako
  diskurtso bat egiteko. Zientzia eta teknologia
  agerian geratzen dira egunero gauzen munduan,
  gorpuztu egiten dira elementu ukigarrietan, baina
  huts bihurtzen dira beren dimentsio ukiezinean.
• Hasierako nahasmen-egoera horretatik abiatuta,
  lortu da sasi-diskurtso bat egituratzea,
  elementu hauetan oinarritua
• Zientziak eta teknologiak egin duten
  ekarpen nagusi bat izan da historikoki sinesmen
  erlijiosoek hartzen zuten espazioa hartzea
  gertatzen ziren gertakari esanguratsuak eta
  gizartearen bilakaera bera azaldu ahal izateko.
  Haiei esker, parabolak eta Jainkoaren asmoak
  baztertu eta ziurtasun zientifikoei egin zaie
  tokia.
• Ipar Euskal Herriko biztanleek horri buruz uste
  dute zientziak eta teknologiak babesa ematen
  dutela muturreko talde jakin batzuek hedatu nahi
  dituzten fanatismoaren eta obskurantismoaren
  aurrean, bai herrialde garatuetan, bai garapen
  bidean daudenetan. Adibide gisa aipatzen dute
  Ipar Amerikako talde erlijioso jakin batzuk
  teoria kreazionistak hedatzen saiatzen direla.
  Teoria horien arabera, zentzu zabalean, Jainkoa
  da unibertsoaren sortzailea, eta, zentzu
  hertsiagoan, Bibliaren Genesia liburuan agertzen
  den unibertsoaren sorreraren kontakizunak
  zientifikoki eta zehatz-mehatz deskribatzen du
  unibertsoaren sorrera.

36
36

• Zientzia eta teknologia, beren dimentsio
  ukiezinetik, ideien munduarekin erlazionatzen
  dira. Hau da, ideiak hartzen dituzte zientzia eta
  teknologiaren oinarritzat, baina garapen
  teknologikoa ideien beren aurretik doala ikusten
  dute. Agerian geratzen da nolabaiteko ideien
  lekualdaketa (Robert K. Merton-ek adierazitako
  zentzuan). Haren bidez, baliabideak diren
  zientzia eta teknologia helburu bihurtzen dira
  horretarako, ideiak lekualdatzen dituzte, eta
  zientzia eta teknologiaren zerbitzura jartzen
  dituzte.
• Herritarrek, berriz, pentsatzen dute aurrerapen
  zientifiko eta teknologikoek ikuspegiak zabaltzea
  eta ordezkaritzak dibertsifikatzea ahalbidetzen
  dutela, ezagutzak pilatzeari eta informazioaren
  eta komunikazioaren teknologia berriek eskaintzen
  dituzten aukera berriei esker. Satelite bidezko
  telebistak eta, batez ere, Internetek aukera
  ematen diote pertsona orori munduko edozein
  lekutan gertatzen dena ia-ia aldi berean
  jakiteko. Era berean, nazioarteko komunikabide
  guztiak kontsultatu daitezke, eta hainbat
  herrialdetan sortutako ekoizpen zientifiko,
  literario eta artistikoaren zati handi bat
  eskuratu daiteke.
• Gizartearen diskurtsoan, zientzia eta
  teknologiaren alderdi ukiezinarekin erlazionatzen
  diren bi elementu sakabanatu ere agertzen dira
• Batetik, globalizazio-prozesua Euskal Autonomia
  Erkidegoan, gizarte-ohiturak, merkataritzaguneak
  eta joerak homogeneizatzearekin erlazionatzen da,
  eta hori nortasun-galeratzat hartu ohi da.
• Bestetik, informaziorako sarbidea eta hura sare
  sozialen bidez hedatzeko aukerak zentzu
  horretan, gizarte zibila mobilizatzeko baliabide
  berritzaile eta eraginkortzat hartzen dira
  informazioaren eta komunikazioaren teknologia
  berriak. Horren harira, Egiptoko mobilizazioetan
  sare sozialek izan zuten garrantzia aipatzen da,
  Mubarakek botereari uko egitea ekarri baitzuten.

37

• Lasaitasun espirituala ematen du, jada ez
  baitago Jainkorik, ez infernurik, ez paradisurik.
  Bekatutik libratu gara hemen sekulako
  larritasuna zuten. Zorionez, denerako azalpena
  dago orain jada ez gara gu errudunak
• Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak
• Zientziak eta teknologiak hobekuntzak ekartzen
  dituzte, pentsamendu zientifikoa garatzen dute,
  fanatismoaren aurka egiten dute, posible denaren
  esparrua zabaltzen dute Ipar Euskal Herriko
  herritarrak
• Ideiak teknologien oinarri dira, eta teknologiek
  gizakiak zerbitzatu behar dituzte Euskal
  Autonomia Erkidegoko herritarrak
• "Orain, denok berdinak gara, hemen edo Beijingen
  denok berdin janzten gara, denda beretara joaten
  gara Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Oro har, herritarren diskurtsoak zuen zailtasuna
  elementu ukiezinak zientzia eta teknologiari
  lotzeko, murriztu egiten dira ikasleen
  kolektiboaren kasuan. Haientzat, zientzia eta
  teknologiaren elementu ukiezinak JAKINTZAREKIN
  erlazionatzen dira teoriak, hausnarketak, dogmak
  eta ideologiak, balioak, morala
• Zientzia eta teknologiaren alderdi ukigarriaren
  aurrerapenerako motor gisa ulertzen den
  pentsamendu kritikoarekin ere erlazionatzen dira.
  

38
38

• Gizakiaren ikasketa
• Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako
  ikasleak
• Pentsamenduak, proiektuak, ikerketak dira
• Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako
  ikasleak
• Jakintza da, gizakiaren ezagutza
• Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako
  ikasleak
• Emozioen zientziak dira, teknologia soziala
• Nafarroako Foru Erkidegoko doktoregaiak
• Ikasleen kolektiboaren ikuspuntutik, badirudi
  ideien zientziek zentzua ematen diotela
  teknologiaren garapenari, hura garatzeko
  arrazoibide teoriko eta morala ematen baitute.
  
• Giza eta gizarte-zientziak, batez ere filosofia,
  zientzia eta teknologia modernoaren oinarri gisa
  erlazionatzen dira, modu iraunkorrean eta
  denborarekin iraunaldia galdu gabe.
• Txikitatik ikasi behar da filosofia edo
  horrelako zerbait, globalki pentsatu behar baita
  moda hori ez da pasatzen
• Euskal Autonomia Erkidegoko gizarte-zientzietako
  ikasleak

39
HERRITARREN DISKURTSO NATURALA

3.3 Zientzia versus teknologia diskurtso sozialean

40

• Zientzia eta teknologiari (kontzeptu bakar
  gisa) buruz dituzten iritziak eskatu zaizkie
  talde-dinamiketan parte hartu dutenei, baina
  bereiz aztertu behar izan dituzte herritarrek.
• Hasiera-hasieratik, bereizi egin dituzte zientzia
  eta teknologia, eta ondorioztatu dute bi
  kontzeptu desberdin direla, baina berrelikatu
  egiten direla eta oso lotuta daudela.

3.3 Zientzia versus teknologia diskurtso sozialean

• Zientzia da
• Ikerketa.
• Azterketa.
• Hausnarketa.
• Aurkitzea.
• Gure naturaren zati.
• Ukiezina.

• Teknologia da
• Azterketaren ondorioa.
• Zientziaren aplikazioa.
• Gure eguneroko bizitza inguratzen duena.
• Ukigarria.

EZAGUTZA
EZAGUTZA APLIKATZEA
ETENGABEKO FEEDBACKA DAGO ZIENTZIA ETA
TEKNOLOGIAREN ARTEAN, BIAK BERRELIKATU EGITEN
BAITIRA Ezagutzak teknologiak garatzeko aukera
ematen du Euskal Autonomia Erkidegoa Zientzia
ikasketa da, eta, teknologia, sortzen
dena Nafarroako Foru Erkidegoko
herritarrak Aurrerapen teknologikoek
aurkikuntza berriak ahalbidetzen dituzte Ipar
Euskal Herriko herritarrak Zientzia aplikatzen
dugu teknologia erabiltzeko gure bizitzan
Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako
ikasleak Zientzia eta teknologia osagarriak eta
elkarren mendekoak dira bata gabe, ez dago
bestea Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
41
Bi elementuei buruz hausnartzeak aukera ematen
digu ikusteko zientzia eta teknologiaren
kontzeptuari teknologiak ematen diola edukia.
Ukigarria den horrek, hots, teknologiak,
ahalbidetzen du diskurtso soziala eraikitzea.
Esan daiteke teknologiak fagozitatu egin duela
zientzia eta teknologiari buruzko diskurtso
soziala. Bestalde, ordea, badago zientzia
aldarrikatzeko nolabaiteko betebehar bat, hari
balioa emateko betebeharra, garapen
teknologikorako bide huts bat bihur ez dadin.
Gainera, zientziaren aldarrikapen hori haren
garbitasunetik dator, ezagutza bilatzetik,
gizateriari erantzunak emateko duen gaitasunetik
Zehazkiago, etengabeko jarduera kritiko bat da
zientzia. Definizioz, etengabeko zalantzan eta
administrazio publikoek, enpresa pribatuek,
komunikabideek eta zientzialariek berek
aurreratutako ideiak etengabe zalantzan
jartzean oinarritzen da zientzia. Hori dela eta,
ziurtasunak arrisku dira zientzialariarentzat
hark adi jarraitu behar du, eta etengabe landu
behar du bere espiritu kritikoa, dogmatismoak eta
ziurtasunak saihesteko, baita mundu akademikotik
datozenak ere. Era berean, diziplina-ezagutzare
kin lotzen dute zientzia Ipar Euskal Herriko
herritarrek matematikarekin, fisikarekin,
kimikarekin, biologiarekin eta ekonomiarekin,
besteak beste. Mundu akademikoaren eta
diziplinazkoak izaten jarraitzen duten eta
zeharkakotasunari leku gutxi uzten dioten
ikasgaiak emateko moduaren ondorio da irudikapen
hori. Elkarrizketatu direnen ustez, zientzia ez
da mugatu behar zientzia gogorretara edo natur
zientzietara, gizarte-zientziak eta giza
zientziak ere zientziaren zati baitira. Izan ere,
ez dago adostasunik horren gainean,
unibertsitatean zientziak ikasi dituzten herritar
batzuek uste baitute, adibidez, psikologia ez
dela zientzia, giza adimenaren funtzionamendua
interpretatzen baitu.
42
42
Gu izatearen ondorio bat da zientzia Euskal
Autonomia Erkidegoko herritarrak Zientzia
guztiaren oinarri da, ideiak dira Nafarroako
Foru Erkidegoko herritarrak Gizakiak jakin-min
aseezina du. Norbaitek ulertzen duenean zergatik
gertatzen den fenomeno bat, edo lurralde bat
aurkitzen duenean, harago joan nahi du, eta
ezezaguna den hori ezagutu nahi du Ipar Euskal
Herriko herritarrak Aldiz, zientzia eta
teknologiari buruzko diskurtso kritikoak
teknologian jartzen du arreta nagusiki, ezagutza
zientifikoari ematen zaion erabilera hartzen
baitu barne.
Arazoa ez dago zientzian, baizik eta sortzen
denaren aplikazioan Euskal Autonomia Erkidegoko
herritarrak Zientzia purua da, izan beharra
gero, teknologia dago, nola erabiltzen dugun, zer
aplikazio ematen diogun, eta hor dago arriskua
Nafarroako Foru Erkidegoko herritarrak Bonba
atomikoa litzateke aurrerapen zientifiko baten
aplikazio txarraren adibide grafiko eta
muturrekoena Ipar Euskal Herriko herritarrak.
43
43

• Ikasleen kolektiboak diskurtso elaboratuagoa du
  ikuspuntu akademikotik
• Zientziaren kasuan ukiezina den horrekin lotzen
  da, testuinguru historiko jakin batean
  komunitate zientifikoaren bermea duten jakintzen
  edo teorien multzoarekin erlazionatzen da. Hau
  da, zientziaren izaera paradigmatikoa
  nabarmentzen da.
• Zientzian pentsatzen dudanean, jakintzen
  multzoan pentsatzen dut, une honetan fenomeno
  sozialak, naturalak azaltzen dituzten eta gero
  gezurtatuko diren edo gezurtatuko ez diren
  teorietan
• Euskal Autonomia Erkidegoko doktoregaiak
• Iritsi garen bizimoduari buruzko ziurtasun
  teorikoak
• Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako
  ikasleak
• Zientzia hipotesiak adieraztean datza,
  metodologia bat diseinatzean, haren egokitasuna
  aztertzeko eta ondorioak ateratzeko.
• Abstraktua da
• Ipar Euskal Herriko gizarte-zientzietako ikasleak

44
44

• Era berean, metodo zientifikoa erabiltzea
  azpimarratzen dute horrek hipotesi bat edo
  batzuk planteatzea dakar, metodologia egiaztatuak
  erabiltzea eta hipotesi horiek baliozkotu edo
  gezurtatuko dituzten emaitzak lortzea.
• Horrez gain nabarmentzen dituzte zientziaren
  izaera iraunkorra, epe ertain-luzean duen
  iraunaldia eta haren izaera dinamikoa, ezagutzak
  etengabe egiten baitu aurrera, batez ere esparru
  jakin batzuetan, adibidez, genetikan.
• Teknologiaren kasuan, elementu zenbakarriagoa eta
  ukigaiagoa da. Ezagutza zientifikoaren moldaketa
  praktikoarekin lotzen da, baita zientzia
  aurreratuagoa sortzen laguntzen duten erremintak
  eta tresnak sortzearekin ere.
• Gauzak egiteko modua da, gauzak egiteko ez da
  pentsamendua
• Nafarroako Foru Erkidegoko gizarte-zientzietako
  ikasleak
• Zientzian ez bezala, iraungipena teknologiaren
  ezaugarri bereizgarri bat da ikasleentzat.
  Aurrerapen horiek iraunaldi mugatua dute.
• Teknologia etengabe aldatzen da, ez da
  geratzen. Gure irakasleak zera esaten zigun
  ikasketak amaitzen dituzuenean, apunteek ez
  dizuete gehiago balioko
• Ipar Euskal Herriko doktoregaiak
• Halaber, azpimarratzen da teknologiak aukera
  ematen duela ezagutza zientifikoan sakontzeko.
  Hau da, teknologiak aukera ematen du
  kuestionamendu zientifikoan harago joateko eta
  galdera berriak egiteko.
• Ipar Euskal Herriko doktoregaiak.

45
4.- Gai zientifiko eta teknologikoekiko interesa

4.1 Gai zientifiko eta teknologikoen
erakargarritasun soziala 4.2 Gai zientifiko eta
teknologikoek interes soziala piztea eragiten
duten faktoreak
4. kapitulua
46

• Kapitulu honetan, gai zientifiko eta
  teknologikoek pizten duten interes soziala
  aztertzen da.
• Horretarako, ikertuko da zer alderdi jakinek
  ematen dioten atentzioa gizarteari eta zer
  faktorek eragiten duten gai zientifiko eta
  teknologikoek haren interesa piztea.

47
4.1 Gai zientifiko eta teknologikoen
erakargarritasun soziala

48
4.1 Gai zientifiko eta teknologikoen
erakargarritasun soziala

• Gai horiekiko interes zuzena edo kontzientea
  oso lotuta dago gai zientifiko eta
  teknologikoetan duten prestakuntza-mailarekin eta
  lanean haiekiko duten lotura-mailarekin.
• Prestakuntza zientifiko-teknologiko handia
  dutenek eta/edo eremu horri lotutako lanbide bat
  dutenek interes-maila handia izaten dute oro har,
  baina, batez ere, beren lanari lotutako eremuei
  dagokienez. Gainerakoek eliteei lotuago ikusten
  dituzte gai horiek, eta haiek ulertzeko nahikoa
  gaitasun dutenekin ere lotzen dituzte.
• Oro har, zeharkako interesa edo interes
  inkontzientea dago zientzia eta teknologiari
  lotutako gaiei buruz, gizakien eguneroko
  bizitzaren zati diren alderdiei baitagozkie.
  Beraz, Interneti, sare sozialei, etxeari,
  aisialdiari, garraioari eta abarri lotutako gai
  zientifiko-teknologikoak eguneroko
  elkarrizketetan agertzen dira, baina ez beren
  izaera zientifiko eta teknologikoagatik.
• Diskurtsoan sakondu ondoren, agertzen dira
  interes orokorrekotzat hartzen diren alderdi
  batzuk, eta horien aurrean entzute-jarrera
  aktiboagoa dutela adierazten dute Euskal Herriko
  biztanle gehienek

49
49
4.1 Gai zientifiko eta teknologikoen
erakargarritasun soziala
HERRITAR GUZTIEN INTERESA PIZTEN DUTEN GAI
ZIENTIFIKO ETA TEKNOLOGIKOAK
OSASUNA
INGURUMENA
ELIKADURA-SEGURTASUNA
EREDU EKONOMIKO ETA SOZIALA
IKTBak
ENTRETENIMENDUA
Ikus daitekeenez, osasunari lotutako gaiek pizten
dute gizartearentzat erakargarritasun eta interes
handiena. Osasunaren kontzeptu zabalaren barruan,
alderdi hauek interesatzen zaizkie herritarrei,
besteak beste Alzheimerra, minbizia,
minusbaliotasuna, bizi-itxaropena,
hiesa Bestalde, interes handia du gizarteak
ingurumenarekiko errespetuari eta energia
berriztagarriei lotutako guztian ere. Era berean,
elikadura-segurtasunari lotutako guztia ere
interesatzen zaie, eta, kasu honetan, genetikoki
aldatutako organismoetan jartzen du arreta
diskurtsoak, batez ere Ipar Euskal Herrian.
50

• Eredu ekonomiko eta sozialari lotutako gaiek ere
  interes handiagoa piztu dute Ipar Euskal Herriko
  biztanleengan.
• Azkenik, informazioaren eta entretenimenduaren
  teknologia berriak kokatzen dira azken postuan
  izan ere, nahiz eta egunerokoan presentzia sozial
  handia izan, gainerakoek baino garrantzi
  txikiagoa dute.
• Zelulen gaiarekin, giza genomarekin eta
  abarrekin zerikusia duen guztia interesatzen zait
  niriEuskal Autonomia Erkidegoko herritarrak
• Txundituta geratu nintzen Punseten
  programarekin, energia berriztagarriei buruz hitz
  egiten zuenarekin aurrerapen mordoa dago eremu
  horretan Nafarroako Foru Erkidegoko
  herritarrak
• Aurkikuntza zientifiko jakin batzuk interesatzen
  zaizkit, adibidez, GEOak. Beren arauak nekazariei
  zein kontsumitzaileei ezartzen dizkieten
  multinazional handiek, hala nola Monsantok, duten
  gero eta botere handiagoa agerian uzten duten
  artikulu batzuk irakurri ditut
• Ipar Euskal Herriko herritarrak
• Egungo eredua ez da bideragarria epe ertainera
  eta luzera, eta krisi honek aukera bat izan behar
  du horretaz jabetzeko eta hori errotik aldatzeko.
  Bestela, krisian barneratzeko arriskua hartuko
  dugu, Europako beste herrialde batzuek bezala,
  hala nola Greziak, Portugalek eta Espainiak
  berak
• Ipar Euskal Herriko herritarrak

51
51

• Ikasleen kolektiboan, aldeak daude interesguneen
  kokapenean eta lehentasunean.
• Ikasleen artean, teknologia berriak eta
  entretenimendua dira interes handiena pizten
  duten alorretako bi, eta AISIALDIAREN
  kontzeptuaren bidez elkarri modu naturalean
  lotuta daudela jotzen da.
• Aisialdia, gaur egun, eta, batez ere, gazteenen
  artean, ez da ulertzen teknologia berririk gabe.
  Sare sozialak, bideojokoak, 3Dko zinema,
  Internet, musika hori guztia zientzia eta
  teknologiarekin lotuta dago, eta aztergai den
  kolektibo horren interes nagusietako bat dira.

IKASLEEN INTERESA PIZTEN DUTEN GAI ZIENTIFIKO ETA
TEKNOLOGIKOAK
OSASUNA
INGURUMENA
IKTBak
Aisialdia
ENTRETENIMENDUA
EREDU EKONOMIKO ETA SOZIALA
ELIKADURA-SEGURTASUNA
52
52

• Teknologia, aparatu mugikorrak, Google,
  ordenagailuak eta ordenagailuei lotutako guztia
  interesatzen zaizkigu, baina baita beste gauza
  batzuk ere elikagaien manipulazioa,
  komunikazioa, garraioa, makinen diseinua, hori
  guztia interesgarria da
• Euskal Autonomia Erkidegoko natur zientzietako
  ikasleak
• Mundua nola aldatzen den teknologia berriak
  nola aplikatzen diren munduan, batez ere
  komunikazioaren teknologia berriak gizartean
  zerk duen eraginik zuzenena tira, medikuntzak
  eragin handiagoa du, baina
• Nafarroako Foru Erkidegoko natur zientzietako
  ikasleak.

53

4.2- Gai zientifiko eta teknologikoek interes
soziala piztea eragiten duten faktoreak

54

• Herritar guztien interesa zer gai zientifiko
  eta teknologikok pizten duten jakin ondoren,
  horren arrazoiak edo faktoreak azalduko ditugu.
• Horretarako, galdera honi erantzuten saiatuko
  gara noiz erakartzen du gizartearen interesa
  zientzia eta teknologiaren esparruarekin lot