Presentaci

1
METAFISIKA
2
SOKRATES BAINO LEHENAGOKO FILOSOFIA PHSYS
IZATE OSOA Sentimenez hautematen dena, mundu
fisikoa. ARISTOTELES Mundu fisikoa ez da
errealitate osoa. Mundu fisikoaz haraindiko
errealitatea ere badago META HARAINDIKOA,
HARATAGOKOA
3
ARISTOTELES Mundu fisikoaz haraindiko
errealitatea ikertzen duena LEHEN
FILOSOFIA JAKINDURIA TEOLOGIA ANDRONICO DE
RODAS Aristotelesen idazlanak bildu eta
argitaratu zituen. METAFISIKA Fisika izeneko
liburuaren ondoan zegoean liburuari izendatzeko
erabili zuen
4

• ARISTOTELES
• METAFISIKAREN EDUKIAK
• Izatearen gaineko zientzia, Izatea izatea den
  heinean.
• Azken kausak eta lehen printzipioak ikertzen
  dituen zientzia.
• Jainkoari buruzko ikerketa.
• Sustantziaren gaineko zientzia

5

• Izatearen esanahiak
• Zerbait dela esaten dugunean, modu desberdinetan
  esaten dugu.
• Ez da gauza bera esatea
• Kolore zuria dela
• edo
• Kaiu zuria dela
• Pentsatutako txanpona dela
• Edo
• Eskuetan dugun txanpona dela

6

• Kasu horietan dela esaten da modu
  desberdinetan.
• Izatea ez da modu bakarrekoa (unívoco)
• Ez da modu berean pentsatutako txanpona eta
  eskuetan dudan txapona.
• Izatea ez da bi adierakoa (equívoco)
• Ez da modu desberdinetan ere.
• Izatea da modu analogoa.
• Bi kasueen artean bada antzekotasun bat.

7

• Aristotelesek ezarritako adibidea
• Osasuntsua izatea izaki bizidun bati dagokio
  berez.
• Baina klima bat edo janari bat osasuntsua dela
  esan dezakegu osasuna ahalbidetzen duelako.

8

• Izateko moduak
• (Ze zentuztan esaten dugu dela)
• SUSTANTZIA ETA AKZIDENTEA
• ESENTZIA ETA AKZIDENTEA
• BENETAKOA ETA FALTSUA
• AKTUA ETA POTENTZIA

9
SUSTANTZIA ETA AKZIDENTEA
Sustantzia Izaki baten zerizana edo izatea Izaki
horrek dituen ezaugarriak eusten dituena,
ezaugarri horien euskarria. Aldaketa
akdizentaletan zehar irauten duena. Mikel Mikel
da hemen eta Argentinan badago, loditzen bada eta
argaltzen bada.
10
KATEGORIAK - AKZIDENTEAK Izateak dituen izateko
moduak. (kategoriak esan nahi du izateko
modua) Entitatea gizakia Kantitatea bi
gizaki Nolakotasuna zuria Erlazioa
semea Non Lizeoan Noiz atzo Posizioa
eserita Agerpena jantzita Ekintza
korrika Pasioa gaixo
11
ESENTZIA ETA AKZIDENTEA
Mikelen esentzia edo zerizana animalia
arrazionala izatea da, beraz ezin da haritza edo
marmola izan. Baina ezaugarri desberdinak eduki
ditzake medikua edo atleta izan daiteke, lotan
edo erne egon daiteke. Akzidentea da izaki batean
alda daitekeena izaki horren zerizana eraldatu
gabe.
12
BENETAKOA ETA FALTSUA
Egia adimena eta errealitatea bat
etortzea. Izaki benetakoa gure adimenean dagoen
pentsatutako izakia da errealitatean dagoen
izakia berdintsua dena. Baina pentsatutako izakia
ez da izakia erreala. Pentsatutako suak ez du
erretzen. Pentsatutako diruarekin ezin da ezer
erosi. Errealitateko sua itzali egiten
da. Adimenean dagoen sua? ... Ez. Pentsatutako
izakia aldaezina eta denboraz kanpokoa da.
Paltonen ideiak bezalakoak, ideien egoitza giza
adimena da.
13
AKTUA ETA POTENTZIA
Aktua orain den hori Potentzia izan
daitekeena. Izaki bat bi printzipio horiek
ezartzen dutena da. Horiei esker mugimendua
posiblea da.
14
IZATEAREN ZENTZU NAGUSIA SUSTANTZIA

• Zerbait zer den galdetzen dugunean zein den bere
  zerizana galdetzen dugu.
• Zer da izatea? Zer da sustantzia?
• Berez den hori
• Bereizia den hori, ez beste izaki baten menpe.
• Determinatua, definitua.
• Materiaz eta formaz osaturiko izaki indibiduala.