GENEL GIDA KANUNU GIDA GVENLIGI Yasemin AKBIYIK Zeynep GAZIOGLU TESK

1
GENEL GIDA KANUNUGIDA GÜVENLIGI Yasemin
AKBIYIK Zeynep GAZIOGLU TESK
PHARE Is Destek Programi Avrupa Birligi UEAPME -
KOBI FIT II
2
iÇERiK

• I. GIDA GÜVENLIGI DIREKTIFLERIII. SORUMLU
  MAKAMLAR YETKILILER
• III. GIDA KANUNU NO. 5179

3
I. GIDA GÜVENLIGI DIREKTIFLERI
4
I.GIDA GÜVENLIGI DIREKTIFLERININ AMAÇLARI

• ? AB Mevzuatinin Benimsenmesi
• ? Güvenli ürün ihtiyacinin temin edilmesi
• ? Insan sagliginin korunmasi ve tüketicilerin
  gida ile ilgili kaygilarinin giderilmesinin
  saglanmasi
• ? Gida ile ilgili hizmetlerin tek yetkili mercide
• toplanmasi
• ? Gida güvenligi kurallarinin etkin ve verimli
  uygulanmasi

5



HAYVANSAL KÖKENLI OLMAYAN GIDALAR
HAYVANSAL KÖKENLI GIDALAR
YEMLER
CANLI HAYVANLAR
178/2002 sayili Tüzük GIDA YASASI
853/2004/EC sayili Tüzük
HAYVAN SAGLIGI Hastalik kontrolü Topluluk içi
ticaret Ithalat kosullari
852/2004 sayili Hijyen Tüzügü
Dir. 89/662/EEC Dir. 97/78/EEC
HAYVAN REFAHI
Dir. 90/425/EEC Dir. 91/496/EEC
854/2004/EC sayili Tüzük
882/2004/EC sayili kontrollere iliskin Tüzük
INSAN TÜKETIMINE UYGUN OLMAYAN HAYVANSAL ÜRÜNLER
ILAÇLI YEM MADDELERI
1774/2000/EC Tüzük
Dir. 90/167/EEC
6
AB Mevzuatinin Uyumlastirilmasi

• ? 5179 Nolu Gida Kanunu 178/2002/ECdirektifine
  tam uyum için gözden geçirilmektedir.
• ? Hijyen ve Resmi Kontrol Yasasi hijyen ve
  resmi kontrol gereksinimlerini karsilayan
  852/2004/EC, 853/2004/EC, 854/2004/EC,
  882/2004/EC sayili direktifler için teknik
  çalisma Teknik Çalismalar Veteriner
  Hizmetleri, Gida ve Yem Kanunu Taslagi
• Balikçilikla Ilgili Kanun Bitki Sagligi ve
  Tarimsal Karantina Kanunu

7
Yetki Kanunu 5179 (178/2002/EC ) ile çikan ilgili
yönetmelikler

• Gida Güvenligi ve Kalitesinin Denetimi ve
  Kontrolüne Dair Yönetmelikte Degisiklik
  Yapilmasina Iliskin Yönetmelik (04.05.08-26866
  Nolu Resmi Gazete)
• Gida ve Gida Ile Temasta Bulunan Madde ve
  Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü ve
  Denetimi ile Isyeri Sorumluluklarina Dair
  Yönetmelik (30.03.2005-25771 Nolu Resmi Gazete)
• Gida ve Gida ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri
  Üreten Isyerinin Çalisma Izni ve Gida Sicili ve
  Üretim Izni Islemleri ve Sorumlu Yönetici
  Istihdami Hakkinda Yönetmelikte Degisiklik
  Yapilmasina Dair Yönetmelik (24.02.2006-26090
  Nolu Resmi Gazete)

8
852/2004/EC Gida Maddelerinin Hijyeni üzerine

• Gida ve Gida ile Temasta Bulunan Madde ve
  Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü ve
  Denetimi ile Isyeri Sorumluluklarina Dair
  Yönetmelik
• Gida Maddeleri ve Gida Ile Temasta Bulunan Madde
  ve Malzemelerin Ithalat ve Ihracatinda Yapilacak
  Kontrollere Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda
  Yönetmelik Taslagi

9
Yürürlükte olan yasal çerçeve, müktesebatin belli
konularini göz önünde bulundururken pek çok
alanda özellikle farkli mercilerin yetki alanlari
,operatörlerin sorumluluklari ,risk yönetimi ve
topluluk tarafindan uygulanan gida güvenligi
mevzuatinin farkli tanimlamalari gibi temel
görevlerde, yeni düzenlemelerin yapilmasi
gerekmektedir.
10
II. YETKiLi MERCiLER
11
II. Yetkili MercilerTarim ve Köy isleri
Bakanligi gida güvenligi ile ilgili temel karar
organidir,sorumluluk alanlari? Birincil
üretim? Hayvansal gidalari üreten tesislerin
kayit ve onaylanmasi? Gida ve gida ile temasta
bulunan maddelerin üretim ruhsati ? Satis ve
tüketim alanlarinin kayitlari
12
?Besin zinciri araciligi ile resmi gida
kontrolleri ? Denetim,Kontrol,piyasa
gözetimi,gida maddelerinin izlenmesi? ihracat ve
ithalat kontrolleriBelediyeler ve Yerel
idareler ? Çalisma Ruhsati ve gida tesisleri
için gida kayit numaralari
13
III. GIDA KANUNU NO. 5179
14
III. Gida Kanunu su basliklari kapsar

• ? Gida güvenligi gerekleri ve sagligin
  korunmasi
• ? Gida Kodeksi
• ? Gida Tesislerinin kaydi ve onaylanmasi,
• ? Gida Isletmelerinin Sorumluluklari
• ? Gida Hijyeni
• ? Resmi Denetimler ve Gida Ticareti
• ? Tüketici Haklarinin Korunmasi
• ? Referans Laboratuarlari
• ? Risk Analizi, ihtiyati Tedbirler,
  Bilimsel Komiteler
• ? Reklam ve Tanitim
• ? Hizli Uyari Sistemi, Izlenebilirlik ,Acil
  durumlar ? Para Cezalari ve itirazlar

15
Amaç, Kapsam ve TanimlarTanimlar

• ? Gida/Gida Maddesi Tütün ve sadece ilaç
  olarak kullanilanlar olmak üzere içkiler ve
  sakizlar ile hazirlama ve isleme geregi
  kullanilan maddeler dahil,insanlar tarafindan
  yenilen ve / veya içilen ham,yari mamul veya
  mamul her türlü maddeyi,
• ? Gida ile Temasta bulunan madde? Gida
  Katki Maddeleri? Birincil Üretim? Gida
  Üretimi,gida satis ve tüketim yerleri
• ? Gida Isletmeleri ? Güvenli Gida ve Gida
  Güvenligi
• ? Etiketleme? Denetleme ve Kontrol?
  Risk, Risk Analizi (Degerlendirme,
  Yönetim,Iletisim)? izlenebilirlik

16
Üretim izni, Gida Sicili, Tescil,istihdam,
Laboratuar Kurulus izni

• ? Gida Isletmeleri (Madde 4) ulusal gida
  kodeksinde tanimlanan ürünleri üretir.
• - Asgari teknik ve hijyenik gerekleri
  yerine getirmek - Çalisma izni ve gida sicil
  numarasi - Üretim izni
• ? Laboratuarlar (Madde 5)- Kamu ve Özel
  Laboratuarlarin Tarim ve Köy isleri Bakanligi
  tarafindan yetkilendirilmesi .Bakanlik
  denetimleri yapmaktan sorumludur.? Istihdam
  (Madde 6)- Sorumlu Yönetici

17
Gida Kodeksi,Ulusal Gida Kodeksi Komisyonu,Risk
Analizi ,Ihtiyati Tedbirler,Bilimsel Komiteler ve
Ulusal Gida Meclisi

• ? Türk Gida Kodeksi (TGK) (Madde 7)- Gida
  Maddeleri ve Gidayla temas eden materyalleri
  düzenler- gida maddelerinin asgari kalite ve
  hijyen kriterleri,pestisit ve veteriner ilaç
  kalintilari,katki maddeleri,gidaya bulasan
  zararli maddeler,numune alma,ambalajlama,etiketlem
  e,nakliye,depolama esaslari ve analiz metodlari
  ihtiva eden Türk Gida Kodeksi, Ulusal Gida
  Kodeksi Komisyonunca hazirlanir,Bakanlikça
  yayimlanir
• ? Ulusal Gida Kodeksi Komisyonu (Madde
  8)- Gida Kodeksinin hazirlanmasi ve
  denetlenmesinde görevlidir.
• ? Risk Analizi ( Madde 9)-insan sagligini
  korunmasi ve gida güvenliginin saglanabilmesi
  için gida mevzuati uygulamalarinda risk analizini
  esas alir.

18

• Ihtiyati Tedbirler (Madde 10) -
• Insan sagligi üzerinde zararli bir etkinin
  olmasi ihtimalinin belirmesi ve bilimsel
  belirsizliklerin sürmesi gibi özel
  durumlarda,kapsamli risk degerlendirmesine imkan
  saglayacak ileri düzeyde bilimsel veriler elde
  edilinceye kadar,geçici risk yönetimi
  tedbirlerine basvurulabilir. Ihtiyati tedbirler
  ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
  belirlenir.

19

• ? Bilimsel Komiteler (Madde 11)- Risk
  degerlendirmesi için bilimsel ve teknik verileri
  arastirmak,toplamak,düzenlemek,analiz
  etmek,yorumlamak,özetlemek ve görüs olusturmak
  üzere bilimsel komiteler olusturma
• ? Ulusal Gida Meclisi ve Gida Bankalari Birligi
  (Madde 12)- Meclis gida ile düzenlemelerin ve
  uygulamalarin yapilmasinda görüs ve önerilerini
  almak üzere Bakanlikça olusturulur.
• -Gida Bankalari arasinda
  isbirligi,koordinasyon ve denetim fonksiyonlarini
  da ifa edecek sekilde olusturulur.

20
Bildirimler,Acil Durumlar,Kriz Yönetimi,izlenebil
irlik ve isyeri sorumlulugu

• ? Bildirimler (Madde 13)? isletme bildirim
  sistemi ? Uygulama
• ?Iletisim
• ? Acil Durumlar (Madde 14)?Insan sagligina
  olasi bir zarar ? Gerkli tedbirler alinir
• ? Kriz Yönetimi (Madde 15)?Dogrudan ya da
  dolayli risk
• ?Kriz birimleri olusturulmas
• ?Kriz yönetimi

21

• ? Izlenebilirlik (Madde16)?Gida Is yeri
  Sorumlulugu ?Sistemin kurulmasi ?Gida maddeleri
  izlenebilirlik için etiketlenmeli ve
  tanimlanmalidir. ?Is Yeri Sorumlulugu (Madde
  17)? Gida Isletmecisi sorumlulugunu ihlal
  ettiginde yetkili mercilere bildirmek zorundadir

22
Sagligin Korunmasina iliskin Hükümler

• ?Sagligin Korunmasi (Madde 18)Gida maddelerini
  üreten veya satan isyerleri -asgari teknik ve
  hijyenik,güvenlik sartlarini tasimak zorundadir
• -Gida Kodeksine uygun ürünler üretmek
• -Insan sagligina zara verecek muhteviyatta
  gida maddeleri üretemez

23
Gida Ticareti ile ilgili Hükümler

• ? Dis Ticaret (Madde 19)- Denetimin
  esaslari- ithalat ve ihracat Kontrolleri
• - Ulusal Gida Kodeksine ve istisnalara uyum
• Gümrük Merkezleri (Madde 20)- ithal ve
  ihraç edilecek maddelerin kontrolü
• ? Reklam ve Tanitim (Madde 21)- Etiketleme,
  reklam ve tanitim ile ilgili hükümler
• - Fonksiyonel gidalar ? Tüketici Haklarinin
  Korunmasi (Madde 22)- Tüketicilerin
  bilgilendirilmesi

24
Piyasa Gözetimi, Denetim, Kontrol,Sertifikasyon
ile Itiraz Hakki

• ? Piyasa Gözetimi ve Denetimi (Madde 23)-
  Denetim esaslari - Halk sagligi ile ilgili acil
  durumlar - Gida Denetçileri? Kontrol ve
  Sertifikasyon (Madde 24)- Görevlerle ilgili
  olarak temsilciler kurulu
• ? Itiraz Hakki (Madde 25)- Gida Maddeleri
  üreten,satan,ithal ve ihraç eden isyeri
  yetkilileri denetim ve kontrol sonuçlari hakkinda
  ilgili mercilere itiraz edebilir

25
Özel Hükümler

• ? Sularla ilgili Hükümler (Madde 26)-Dogal
  kaynak,dogal maden,içme,tibbi sular ile islenmis
  içme,islenmis kaynak ve islenmis maden suyu
  üretimi ,uygun sekilde ambalajlanmasi ve satis
  esaslari Saglik Bakanliginca belirlenir.
• ?Takviye edici gidalar,bebek mamalari,özel
  tibbi amaçli diyet gidalar,tibbi amaçli bebek
  mamalari (madde 27)
• ? Serbest Bölgelerle ilgili Hükümler (Madde
  28)- Prosedürler ve esaslar

26
Ceza Hükümleri , Cezalarin Tahsili ve itirazlar

• ? Ceza Hükümleri (Madde 29 )- Üretimden men-
  Para cezalari
• - Hapis cezasi - Ürünleri piyasadan çekme
• -Ürünlere el konulmasi - Ürünlerin yok
  edilmesi
• ? Cezalarin Tahsili ve Itirazlar (Madde
  30)- Cezalar en büyük mülki amir tarafindan
  verilir
• - Yetkili idare mahkemesine itiraz hakki
• ? Çesitli Hükümler (Madde 31)- Insan Sagliginin
  Korunmasi (Saglik Bakanligi)

27
Gida Güvenligi alaninin karmasikligi
sebebiyle,henüz karara baglanmamis olan çerçeve
mevzuatin hazirlanmasi ve gelecek yillarda daha
özel yasal hükümlerin tam ve iyi planlanmis
sekilde gerçeklestirilmesi gerekmektedir.
Öncelikleri belirleyen net bir takvim içeren
böyle bir strateji,bu fasildaki müktesebatin tüm
bölümlerinin kapsamli biçimde mevzuata
aktarilmasi için dikkatli bir hazirligi
vurgulamalidir.
28
Türkiye katilim hazirliklarinda düsük düzeyde bir
uyuma ulasmistir. Türkiye tarama toplantilari
sirasinda herhangi bir taahhütte bulunmamis veya
kendi mevzuatinin müktesebat ile uyumu ve
özellikle mevzuatin uygulanmasini içeren takvim
konusunda bir bildirim yapmamistir.
29
2008 Yili Ilerleme Raporunda Gida Güvenligi

• AB gida güvenligi politikasina iliskin mevzuatin
  aktarilmasi ve uygulamasi sinirli kalmistir.
• Gida, Veterinerlik, Yem, Hijyen ve Resmi
  Kontroller Çerçeve Kanunu henüz kabul
  görmemistir.
• Ulusal Gida ve Yem Acil Uyari Sistemi
  gelistirilmistir.
• Gida ve yem ürünlerinin piyasaya sürülmesine
  iliskin herhangi bir ilerleme olmamistir. Bu
  fasildaki katilim müzakerelerinin kilit bir
  unsurunu olusturan hijyen paketinin mevzuata
  aktarilmasi henüz tamamlanmamistir.

30
Esnaf ve Sanatkara Etkiler

• Gida Kanunu ve Hijyeni ile Veteriner Hizmetleri,
  Gida ve Yem Kanunu Taslagi (178/2002/EC ve
  853/2004 EC Direktifi)
• - büyük-küçük tesis ayrimi yok
• - ayni yükümlülükler ve ceza hükümleri
• HACCP gereklilikleri konusunda (EC) No 852/2004
  
• - (Madde 15) ilkelerde, küçük isyerleri dahil
  bütün durumlarda uygulanabilirlik açisindan
  yeterince esnekligin saglanmasi, küçük isyerleri
  için gereksiz yüklerden kaçinilmasi için belge
  tutma gerekliliginde esnek olunmasina yönelik
  hükümler

31
Tesekkürler! TESK
PHARE Is Destek Programi Avrupa Birligi UEAPME -
KOBI FIT II