PENGURUSAN PROGRAM PEMBANGUNAN SUMBER MANUSIA

1
PENGURUSAN PROGRAM PEMBANGUNAN SUMBER MANUSIA
DCE 3106 Pensyarah Dr. Jamilah Othman En. Lambak
Tompang
2

• Unit 5
• PERANCANGAN PROGRAM
• Topik-Topik Yang Dibincangkan Di Dalam
• Unit Ini Adalah
• Perancangan
• Mengkaji situasi
• Pembentukkan Objektif
• Pembentukkan Dokumen

3

• Definisi Perancangan
• Proses pemilihan aktiviti dan memasukkan aktiviti
  tersebut dalam jadual.
• Proses memilih dan menyusun aktiviti yang
  disesuaikan mengikut jadual dan ianya melibatkan
  proses membuat keputusan (Maimunah, 1999)
• Rahim (1978) menyatakan perancangan tanpa
  diikuti dengan tindakan adalah sia-sia tetapi
  tindakan tanpa perancangan adalah merbahaya.
• Oleh yang demikian, perancangan perlu diikuti
  dengan tindakan sewajarnya untuk mencapai
  matlamat yang telah ditetapkan dan setiap
  tindakan perlu dirancang supaya proses pencapaian
  matlamat yang telah ditetapkan akan berjalan
  dengan lancar.

4

• Tujuan Perancangan
• Perancangan bertujuan untuk bertindak demi
  memprogram sistem supaya segala gerak balas akan
  berterusan dan sesuai (Wan Azmi, 1998)
• Terdapat 10 Tujuan Perancangan
• Menjelaskan setepat sasaran yang sering bergerak
  dan berubah
• Mengesan dan memilih kemudahan dan sumber yang
  sesuai dalam persekitaran
• Merapatkan jurang perbezaan yang memungkinkan
  tindakan berat sebelah
• Mengelakkan daripada pertindihan
• Mengelakkan daripada kepungan atau gerak balas
  yang keterlaluan atau tidak mustahak

5

1. Mengelakkan daripada kurikulum yang tidak boleh
   dilentur
2. Mentaksir kehendak, keupayaan dan kemampuan
   kelompok sasaran dan institusi
3. Mengkaji dan memilih kurikulum
4. Menentukan keutamaan dalam memilih kurikulum
5. Memperbetulkan keutamaan setelah mendapat maklum
   balas

6

• Langkah-Langkah Perancangan
• Terdapat 9 langkah utama dalam perancangan
• Mengenalpasti skop program
• Mengkaji situasi
• Mengenalpasti masalah
• Mengumpul maklumat
• Menganalisis maklumat yang dikumpul
• Mengenalpasti cadangan alternatif
• Membentuk objektif
• Membentuk pengalaman pembelajaran
• Memutuskan pelan tindakan

7

• Persoalan Utama Dalam Perancangan
• Tiga Persoalan Utama Dalam Perancangan Ialah
• Bahan
• Apakah bahan mentah yang diperlukan
• Bagaimana boleh didapatkan
• Apakah bahan terkini mampu membawa perubahan
  kepada sistem, kemahiran istimewa dan lain-lain
• Apakah bahan yang diperlukan boleh diperolehi
  pada masa yang diperlukan
• Berapa banyak yang diperlukan
• Berapakah nilai yang perlu dibayar

8

• Perkaedahan
• Perkaedahan bagaimanakah yang dipilih sebagai
  pilihan utama
• Bagaimanakah segala maklumat dapat dikumpul,
  dilapor dan direkod
• Berapa banyak maklumat yang perlu dikumpul,
  dilapor dan direkod
• Bagaimana kaedah pemilihan peserta
• Bagaimana segala maklumat yang ada dan yang akan
  didapati dapatdimanfaatkan
• Bagaimana memastikan setiap peserta mendapat
  pendedahan secukupnya

9

• Kewangan
• Apakah sumber kewangan yang ada untuk memenuhi
  objektif program
• Berapakah belanjawan yang difikirkan
• Bagaimana kos boleh dikurangkan
• Bagaimana untuk menampung kekurangan belanjawan,
  jika berlaku
• Apakah kesan keseluruhan program kepada aliran
  tunai (cashflow)

10

• Ciri-Ciri Perancangan Yang Baik
• Jaafar (1999) sembilan ciri perancangan yang baik
  
• Fleksibeliti
• Keberkesanan kos
• Kerasionalan
• Ketepatan
• Keformalan
• Kerahsiaan
• Jangka waktu
• Kerelevanan
• Penyeluruhan

11

• Mengkaji Situasi
• Asas kepada perancangan program
• Mengetahui kehendak dan keinginan serta masalah
  yang dihadapi oleh penerima
• Melibatkan penerima dalam proses perancangan
• Terdapat Empat Tahap Dalam Mengkaji
• Situasi
• Apakah keadaan sepatutnya
• Apakah keadaan sekarang
• Mengukur jurang perbedaan
• Menilai jurang perbedaan

12

• Apakah Keadaan Sepatutnya
• Terdapat beberapa punca untuk mengetahui keadaan
  ini
• iaitu
• Dari pihak penerima
• Dari alam persekitaran
• Dari pakar rujuk
• Apakah Keadaan Sekarang
• Terdapat beberapa punca untuk mengetahui keadaan
  ini
• Iaitu
• Dari pihak penerima
• Dari alam persekitaran
• Dari pakar rujuk
• Dari fail-fail / dokumen

13

• Mengukur Jurang Perbedaan
• Untuk mengetahui perbezaan antara peringkat
  keadaan sepatutnya dengan keadaan sekarang.
  Maklumat yang boleh diperolehi adalah
• Dari pihak penerima
• Dari alam persekitaran
• Dari pakar-pakar rujuk
• Menilai jurang perbedaan
• Untuk menentukan keutamaan dan proses membuat
  keputusan berdasarkan maklumat yang telah
  dikumpulkan dan seterusnya meninjau pendapat dan
  situasi
• Dari pihak penerima
• Dari alam persekitaran
• Dari pakar rujuk

14

• Objektif
• Perlulah mempunyai arah dan matlamat yang jelas
• Pelulah selari dengan tujuan dan kemampuan
  sesuatu organisasi
• Adalah hasil yang dijangkakan terhadap
  perlaksanaan sesuatu siri aktiviti program
• Kepentingan Objektif
• Kompas dalam proses pembentukan program
• Memberi arah pendekatan dan strategi program
• Mencadangkan jenis aktiviti dan sumber yang
  diperlukan
• Gambaran siapa dan bilangan kumpulan sasaran
• Menggambarkan jenis perubahan yang ingin dicapai
• Menjelaskan persediaan daripada pihak penerima

15

• Asas kepada penilaian
• Membuka jalan untuk membuat keputusan, ramalan
  dan cadangan program seterusnya
• Mencadangkan jenis maklumat yang diperlukan
• Cara mengumpul, menganalisa dan mengintepritasi
  maklumat

16

• Jenis-Jenis Objektif
• Bergantung kepada beberapa faktor iaitu
• Jangka masa untuk mencapai objektif tersebut
  jangkamasa panjang / jangkamasa pendek
• Objektif umum dan khusus
• Objektif peringkat individu, keluarga atau
  kumpulan
• Objektif jangkamasa pendek
• perlu dicapai dengan segera
• Objektif jangkamasa panjang
• perlu dicapai hasil gabungan daripada semua
  objektif jangkamasa pendek dan ianya juga
  dikenali sebagai objektif progam keseluruhan

17

• Objektif umum
• Kurang jelas parameter dan sukar diukur
• Objektif spesifik
• Parameter yang jelas dan lebih mudah diukur
• Objektif peringkat individu dan keluarga
• Menitikberatkan pencapaian dari segi perubahan
  perlakuan sama ada secara kognitif, efektif atau
  psikomotor.
• Objektif peringkat kumpulan
• Sukar dinilai kerana ianya melibatkan masa yang
  panjang dan individu yang ramai

18

• Peringkat-Peringkat Objektif
• Terdapat tiga peringkat objektif iaitu
• Peringkat nasional
• Peringkat program
• Peringkat penerima
• Objektif Peringkat Nasional
• Dibentuk mengikut mandat dan tanggungjawab yang
  diberikan
• Berdasarkan falsafah dan rasional penubuhan
  sesuatu organisasi
• Bertujuan memperbaiki taraf ekonomi, sosial dan
  infrastruktur

19

• Objektif Peringkat Program
• Situasi yang hendak dicapai diakhir sesuatu
  program melalui aktiviti yang dilaksanakan
• Bergantung kepada jenis program yang dirancangkan
• Lebih menyeluruh dan banyak bergantung kepada
  gabungan objektif jangka pendek yang lain.
• Objektif Peringkat Penerima
• Sebahagian daripada objektif peringkat jangka
  pendek
• Dipengaruhi oleh banyak faktor
• kesediaan untuk menerima oleh penerima
• jenis program yang diikuti
• interaksi antara penerima dan penganjur
• keadaan persekitaran dan faktor luaran
• perlu selari dan saling menyokong program atau
  misi sesebuah organisasi

20
Peringkat-Peringkat Objektif
Objektif di peringkat kebangsaan
Objektif di peringkat program
Objektif di peringkat penerima
Aktiviti pembelajaran
21

• Teknik Membentuk Objektif Spesifik
• Terdapat beberapa teknik untuk membentuk objektif
  spesifik iaitu
• Menunjukkan secara spesifik siapa penerima, arah
  dan magnitud perubahan yang hendak dicapai dan
  jangkamasa yang diperlukan
• Boleh diukur bukan sahaja secara kuantitatif
  tetapi juga secara kualitatif
• Dirangka mengikut kebolehan dan keupayaan
  penerima
• Munasabah, tidak emosional dan mampu dilakukan
  dalam konteks setempat

22

• Prinsip pembentukan objektif
• Memerlukan penglibatan semua pihak supaya
  kerjasama dan persefahaman dapat menjayakan
  objektif yang dibentuk
• Perlu dikaji dan dianalisis supaya tidak berlaku
  sebarang masalah
• Perlu menunjukkan perubahan yang ingin dicapai
  terutamanya dari sudut KASA

23

• Peranan Pengamal Sumber Manusia Dalam
• Pembentukan Objektif
• Analisis persekitaran luaran dan dalaman
  organisasi
• Strategik dan berdaya saing
• Berkaitan isu-isu yang sejajar dengan matlamat
  organisasi
• Membawa input kepada organisasi
• Bersepadu, berkesan dan mempunyai rangka masa
  (frame time)
• Rangka matlamat yang jelas, mantap dan efisyen
• Pembentukan objektif perlu dibuat mengikut
  akronim
• SMART

24
Kriteria pembentukkan objektif Kriteria
pembentukkan objektif adalah berlandaskan konsep
SMART S Spesific M Measurable A
Achievable R Rewarding T Time
bound Analisis SWOT pula digunakan untuk
mengenalpasti konflik dan tekanan yand wujud
dalam pembentukkan objektif S Strenghts W
Weaknesses O Opportunities T Threats
25

• Analisis SWOT adalah untuk mengenalpasti jurang
• perbezaan antara keadaan sebenar dengan keadaan
• sepatutnya
• Terdapat dua jenis keperluan iaitu
• Keperluan yang dirasai atau felt need
• Keperluan yang tidak dirasai atau unfelt need

Apa yang sepatutnya
Masalah / Keperluan
Apa yang sebenarnya
26

• Pembentukkan Dokumen
• Perancangan perlu didokumenkan kerana setiap
  elemen atau aspek yang dirangka dapat diingati
  dan diperincikan satu persatu semasa perlaksanaan
  kelak
• Proses mendokumentasikan perlu mengambilkira
  perkara-perkara berikut
• Jangka masa
• Tarikh
• Kelompok sasaran
• Bilangan peserta
• Tempat perlaksanaan
• Kemudahan di tempat perlaksanaan
• Objektif program umum dan khusus

27

1. Aktiviti (program) yang hendak dijalankan
2. Kemudahlenturan atau fleksibiliti aktiviti
3. Jenis dan bilangan sumber yang ada, diperlukan
   dan dijangka
4. Perbelanjaan
5. Siapa pelaksana
6. Cara perlaksanaan
7. Penilaian jenis dan bentuk

28

• Unit 6
• PeERLAKSANAAN PROGRAM
• Di Dalam Unit Ini Topik-Topik Yang Akan
• Disentuh Adalah
• Definisi perlaksanaan
• Falsafah
• Prinsip
• Strategi dan Bentuk

29

• Definisi Perlaksanaan Program
• Satu proses menterjemah, melaku, membuat atau
  mengimplimentasikan segala perancangan program
  yang telah dilakukan secara eksplisit
• Segala yang dirancang perlu diikuti sehampir
  mungkin
• Falsafah
• Perlaksanaan program pengurusan PSM mempunyai
  beberapa falsafah seperti
• Mempraktikkan pengetahuan
• Pendidikan sebagai agen perubahan
• Pengurangan perbezaan antara individu
• Pembentukkan perubahan yang kekal
• Berteraskan maklumat yang sah
• Proses demokrasi

30

• Prinsip
• Prinsip-prinsip perlaksanaan ialah
• Pembentukkan perubahan atau pembaikan
• Perlaksanaan secara beransur
• Mengikut keperluan
• Penilaian berterusan
• Meliputi semua kelompok sosial
• Selaras dengan polisi dan dasar sesebuah
  organisasi
• Tujuan Perlaksanaan
• Tujuan utama adalah
• Mencapai objektif
• Pengamal pembelajaran
• Pembuktian perancangan
• Pemindahan kemahiran, pengetahuan, sikap yang
  membawa kepada perubahan KASA

31

• Peranan Pengamal Sumber Manusia Dalam
• Perlaksanaan Program PSM
• Terdapat beberapa peranan pengamal antaranya
  adalah
• Penganalisis keperluan
• Perancang
• Pengurus
• Perekabentuk program
• Pelaksana atau pengajar
• Pemudahcara
• Agen perubahan
• Penilai

32

• Bentuk Perlaksanaan Program
• Terdapat tiga bentuk perlaksanaan program
• Sebelum program
• Semasa program
• Selepas program
• Sebelum Program
• Antara peranan pengamal PSM diperingkat ini
  adalah
• Pemilihan peserta
• Penentuan tempat
• Mengenalpasti dan menentukan kemudahan
• Membuat makluman
• Menyediakan senarai semak

33

• Semasa Program
• Peranan pengamal PSM diperingkat ini adalah
• Pengurus sumber
• Pakar rujuk
• Pelaksana
• Penilai
• Selepas Program
• Diperingkat ini pengamal peranan pangamal PSM
  adalah
• Penilai
• Pelapor
• Perancang

34
Strategi Dan Teknik Pelaksanaan Keberkesanan
strategi dan teknik mengikut matlamat program
Matlamat program Teknik dan strategi yang paling berkesan
Pemerolehan pengetahuan Syarahan
Mengubah sikap Perbincangan kumpulan
Kemahiran menyelesaikan masalah Kajian kes
Kemahiran berkomunikasi Lakonan peranan Main peranan
Penerimaan pelatih Kajian kes
Pengekalan pengetahuan Program pengajaran
35

• Pembentukkan Dokumen
• Penting untuk memudahkan proses penyemakkan
  semula
• Jenis Dokumen
• Terdapat dua jenis dokumen yang utama
• Semasa perlaksanaan
• Merangkumi segala maklumat tentang perkara yang
  berlaku, bagaimana perjalanan aktiviti dan reaksi
  peserta
• Dijadikan asas untuk pembentukkan dokumen selepas
  perlaksanaan

36

• Selepas pelaksanaan
• Merangkumi kepada aspek perjalanan program
  penilaian dan menjawap persoalan-persoalan
  berikut
• Bagaimana perlaksanaan program?
• Apakah kelemahan sewaktu program berlangsung?
• Apakah punca kelemahan?
• Bagaimana mengatasi kelemahan?
• Apakah objektif program dicapai?
• Jika tidak dicapai, mengapa?
• Jika dicapai, pencapaian yang bagaimana?

37

• Unit 7
• PENILAIAN PROGRAM
• Topik-Topik Yang Akan Disentuh Dalam
• Unit Ini Adalah
• Definisi
• Kepentingan
• Tujuan
• Bentuk
• Strategi, teknik dan jenis
• Indikator penilaian

38

• Definisi Penilaian
• Menurut Steele, penilaian merupakan satu proses
  untuk menentukan nilai sesuatu program
• Penilaian melibatkan tiga peringkat utama
• Menentukan kriteria
• Pengumpulan bukti
• Membuat pertimbangan

Kriteria
Pertimbangan
Bukti
39

• Konsep Penilaian
• Usaha-usaha yang dibuat oleh setiap perancangan
  dan perlaksanaan program yang bertujuan untuk
  mengetahui nilai dan makna sesuatu program
• Kenapa Menilai
• Mengkaji kemajuan tercapai
• Mengenalpasti faktor manakah yang membawa
  perubahan
• Maklumat asas untuk masa depan
• Peringkat Penilaian
• Penilaian dibahagikan kepada 3 peringkat
• Penilaian harian
• Penilaian dengan menyoal diri sendiri
• Penilaian sendirian

40

• Faedah Penilaian
• Mengetahui sama ada sesuatu program itu
  benar-benar telah mencapai objektif seperti yang
  diharapkan
• Mengukur kemajuan diperingkat perlaksanaan
• Perancangan program berperasaan terjamin setelah
  melaksanakan tugas-tugasnya dengan sempurna,
  berpandukan matlamat rancangan
• Penilaian adalah alat terbaik untuk mengetahui
  keberkesanan dan kejayaan sesuatu program
• Digunakan sebagai asas untuk tindakan lanjut
  iaitu sama ada aktiviti berkesan, belanjawan
  mencukupi dan sebagainya
• Memperbaiki sikap profesional

41

• Jenis Penilaian
• Terdapat dua jenis penilaian iaitu
• Penilaian formal
• Kriteria bukti pertimbangan
• Penilaian tidak formal
• Pertimbangan bukti Kriteria
• Penilaian Formatif Dan Sumatif
• Penilaian formatif
• Dibuat semasa program dijalankan
• Penilaian sumatif
• Dilakukan semasa akhir program

42

• Penilaian KIPH
• Stufflebeam telah mengemukan model penilaian KIPH
  yang meliputi
• Penilaian konteks / situasi
• Penilaian input
• Penilaian proses
• Penilaian hasil
• Kaedah Penilaian
• Kualitatif
• kuantitatif

43

• Proses Penilaian
• Terdapat beberapa peringkat dalam proses
  penilaian
• Tentukan apakah tujuan dilakukan penilaian
• Tentukan kriteria penilaian yang akan dibangunkan
• Tentukan bukti-bukti yang diperlukan serta cara
  untuk mendapatkan
• Buat pertimbangan dengan membandingkan bukti
  dengan kriteria
• Laporkan hasil penilaian

44

• Kriteria Penilaian
• Model 7 S McKinsey
• S strategy
• S systems
• S staff
• S skills
• S style
• S shared values
• S structure

45

• Kriteria Khusus Penilaian
• Input
• Perancanaan Program
• menilai objektif rancangan
• teknik merancang
• isi kandungan
• Input Dirancang
• keperluan masa
• keperluan tenaga
• peruntukan
• kemudahan dan sumber
• cara penggunaan sumber
• Input Digunakan Sebenar

46

• Aktiviti
• kegiatan apakah yang telah dilakukan
• perkara yang telah ditunjuk ajar
• perkara yang telah diperkenalkan dalam program
• Penglibatan
• bilangan penerima dilibatkan
• sejauh mana dilibatkan
• penglibatan pemimpin
• Reaksi
• Reaksi penerima
• adakah mereka berpuashati
• bagaimana dengan minat dan kerjasama
• adakah pelaksana berpuashati dengan penglibatan
  penerima

47

• Perubahan KASA (Knowledge, attitude, skill,
  aspiration)
• antara sebelum dan selepas mengikuti program
• Perubahan Amalan
• apakah amalan terhadap sesuatu perkara / tugas
  dan selepas menjalani program
• Kemajuan daripada penggunaan amalan
• Aspirasi
• individu
• keluarga

48
Tugasan Pengurusan Program Sumber Manusia
Semester Mei 2003/2004 Tugasan ini boleh
dilakukan sama ada secara individu atau
berkumpulan tidak lebih daripada tiga (3) orang
sekumpulan Bilangan muka surat tugasan adalah
antara 25 30 muka surat termasuk rujukan Tajuk
Tugasan Dengan mengambil mana-mana satu program
yang melibatkan pembangunan sumber manusia yang
anda terlibat secara langsung, analisis program
tersebut secara komprehensif yang melibatkan
aspek
49

• Bagaimana program tersebut dibentuk
• Bagaimana pembentukan, pengagihan dan
  penyelarasan tugas AJK
• Bagaimana memastikan program tersebut
  dilaksanakan
• Bagaimana perjalanan program
• Apakah kekuatan dan kelemahan program
• Apakah cadangan pembaikan dalam program tersebut
  (1 5)
• apakah cadangan kesinambungan program
• Apakah pengalaman pembelajaran anda dalam program
  tersebut
• Nota Harus diingatkan, penglibatan anda dalam
• program tersebut perlu di buktikan

50
Sekian Terima Kasih