Sigirlarin Nod

1
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Hastaligi Risk
Degerlendirmesi ve Yönetimi
Veteriner Hizmetleri Strateji Belgesinin
Hazirlanmasi için Teknik Destek

• Mustafa Tufan
• Uzman Veteriner Hekim, Epidemiyolog
• 23-27 Haziran 2014, Antalya
• mustafatufan60_at_gmail.com

2
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Hastaligi
(SNEH)(Lumpy Skin Disease-LSD)
3
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Hastaligi
(SNEH)(Lumpy Skin Disease-LSD)

• Epidemiyoloji
• Hastalik Etkeni Poxviridae ailesine ait
  capripoxvirus
• Mortalite Orani 1-5 olup nadiren 10-40
  arasinda olmaktadir
• Morbidite Orani 5-45 arasinda olup asagidaki
  sartlara göre yüzde oranlari
• degismektedir
• -Sokucu ve kan emici sineklerin (vektörlerin)
  çoklugu ve dagilimi,
• -Etkilenen sigir irklari,
• -Söz konusu hayvanlarin beslenme durumu ve genel
  sagligi
• Bulasma
• Mekanik bulasma Sokucu ve kan emici sinekler
  (sivrisinekler ve digerleri)
• Enfekte hayvanin sürü içerisine girmesi,
• Asilamada ayni asi/tedavi ignesinin birden fazla
  hayvanda kullanilmasi ve Hijyen kurallarina
  uyulmamasi
• Dogrudan ve dolayli temas ile bulasma örnegin
  kontamine salya, bulasmis yem veya su vb.
• 1-4 haftalik inkübasyon süresi (enfekte hayvanin
  teshis güçlügü)
• Digerleri Laktasyondaki süt inegi, enfekte
  bogalara ait spermalar vb.
• Hastaliga hassas hayvan
• Bütün sigir türleri ve ek olarak Asya Mandalari
  bu hastaliga hassas hayvanlardir (Bos Bubalis)

4
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Hastaligi
(SNEH)(Lumpy Skin Disease-LSD)

• Teshis

Hastalik Virüs hassasiyeti Dezenfektan maddeler
20 Ether 1 lik Klorofor, ve 1 lik
Formalin Deterjanlar 2 lik sodium dodecyl
sulphate ve 2 lik phenol (15 dk) 2 lik sodium
hypochlorite 1/33 lük iodine bilesenleri
2 lik
Virkon 0,5 lik quaternary amonyum bilesenleri
5
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Hastaligi
(SNEH)(Lumpy Skin Disease-LSD)

• Asi Üretimi
• 1)Orta dogu ülkelerinde kullanilan asilar
• Homolog canli attenue edilmis asi
• Koyun çiçek asisi (bölgede üretilen,
• 2)Türkiyede üretilen Asilar
• Pendik VKAE,
• Vetal,
• Dollvet

6
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Hastaligi
(SNEH)(Lumpy Skin Disease-LSD)
7
Bölgesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
8
Bölgesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
9
Bölgesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
10
Bölgesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
11
Bölgesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
12
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
A) Türkiyede mevcut hastalik durumu
13
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
6 Agustos 2013 ve 8 Mayis 2014 tarihleri
arasinda 9 aylik dönemde 88 adet hastalik
mihraki 9 ilde meydana gelmistir.
14
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
15
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
B) Risk Degerlendirmesi
1. Hastalik Girisi
16
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
B) Risk Degerlendirmesi
2. Hastalik Bulasma Ihtimalleri
Hayvanlarin Yazin ve Kisin Gittikleri Meralar
17
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
a) Bir çiftlik/ahirin enfekte olma ihtimali
(olasilik P1)
b) Bir çiftlik/ahir bünyesinde bir hayvanin
enfekte olma ihtimali (olasilik P2)
18
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
c) Hayvan pazarinda sertifikasiz ve enfekte
hayvanin teshis edilememesi ihtimali (Olasilik
P3),
e) Hastalik bulasmayan illere hayvan hareketleri
ile hastaligin girisi ve bulasma ihtimali
(olasilik P4)
19
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
20
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
21
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
Hastalik Bulasma Ihtimalleri
22
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
B) Risk Degerlendirmesi
3. Hastalik Yayilmasi (Maruz kalmak)
23
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
B) Risk Degerlendirmesi
4.Hastalik Sonuçlari Degerlendirilmesi
24
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
B) Risk Degerlendirmesi
5. Risk Tahmini
25
Ülkesel Hastalik (SNEH) Durumu ve Mücadele
C) Risk Yönetimi
26
Ülkesel Hastalik SON Durumu 17.06.2014, Kaynak
OIE
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Hastaligi Mihrak
Dagilimi 6 Agustos 2013 - 8 Mayis 2014 Mihrak
Adeti 88 adet mihrak (9 Il Kahraman Maras,
Batman, Hakkari, Malatya, Adiyaman, Osmaniye,
Hatay, Sivas ve Adana ) 8 Mayis 2014 - 17
Haziran 2014 Mihrak Adeti 58 adet mihrak (
336 Il K. Maras (7), Osmaniye (29), Adana
(11), Mersin (5), Kayseri (5), S. Urfa(1) )
Toplam Mihrak 146 adet mihrak (12 Il,
Kahraman Maras, Batman, Hakkari, Malatya,
Adiyaman, Osmaniye, Hatay, Sivas, Adana, Mersin,
Kayseri , S. Urfa)
27
Ülkesel Hastalik Mücadelesi SON Durumu 17.06.2014
Il Tarih Sira Mihrak sayisi
K. Maras 1 16
Batman 2 2
Hakkari 3 1
Malatya 4 2
Adiyaman 5 2
Osmaniye 6 74
Hatay 7 3
Sivas 8 1
Adana 9 34
Mersin 10 5
Kayseri 11 5
S. Urfa 12 1
Toplam   146
Il Adi Asilanan Sigir Toplam Sigir Asilama
Hatay 1428 142473 1,00
Mersin 577 127786 0,45
K. Maras 10906 143341 7,61
Kayseri 16952 290943 5,83
Osmaniye 5317 87332 6,09
Adiyaman 48 76657 0,06
Adana 134426 247715 54,27
Gaziantep 283 149943 0,19
28
Ülkesel Hastalik Mücadelesi SON Durumu 17.06.2014
Il Tarih Sira Mihrak sayisi
K. Maras 1 16
Batman 2 2
Hakkari 3 1
Malatya 4 2
Adiyaman 5 2
Osmaniye 6 74
Hatay 7 3
Sivas 8 1
Adana 9 34
Mersin 10 5
Kayseri 11 5
S. Urfa 12 1
Toplam   146
29
Sigirlarin Nodüler Ekzantemi Lumpy Skin
Disease (LSD)

• Hazilayan Dr. Fahriye SARAÇ
• Viral Asilar Üretim ve LSD Referans Laboratuari
• Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlügü

30
Vektörler

• Stomoxys
• (Stable Fly, At sinegi, Ahir sinegi)
• Culex veya Aedes
• (sivrisinek)
• Tabanidae
• (Sigir Sinegi)
• Glossina
• (Tsetse flies, Çeçe sinegi)

31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33
Numune Alma

• Hastaligin atesli döneminde,
• Antijen tespiti tam kan (heparin, EDTA vb. tüp)
• Burun akintisi
• Deri lezyonlari gelistikten sonra
• Nodül, deri lezyonu, kabuk, lezyon sivisi
• Soguk Zincir !!!

34
Kontrol ve Eradikasyon

• Endemik olmayan bölgelerde
• Karantina(yeni sürülere girisin engellenmesi)
• Hasta sürüdeki hayvanlarin izole edilmesi ve
  salgin bölgesine hayvan hareketinin engellenmesi
• Enfekte ve hastaliga maruz kalanlarin sürü disina
  çikarilmasi ve imhasi (inserayon)
• Temizlik ve dezenfeksiyon
• Vektör kontrolü (hayvanlar, araç, ahir)
• Tarama
• Asilama

35
Kontrol ve Eradikasyon

• Endemik Bölgelerde
• Asilama
• Vektör mücadelesi
• Karantina
• Hayvan Hareketleri Kisitlanmasi
• Dezenfeksiyon
• Hasta hayvanlarin imhasi

36
Asilama

• Canli attenüe asi
• Endemik alanlarda LSD ye karsi asilama basari ile
  uygulanmaktadir.
• Israildeki salginlarda asilama hastaligin
  eradikasyonunda çok yardimci olmustur.
• Attenüe LSD virus susu
• Neethling virus susu ile asilama 3 yil
  bagisiklik vermektedir.
• Koyun ve Keçi Çiçek virus asilari 1-2 yila kadar
  bagisiklik ve basari ile kullanilmaktadir.

37
Asilama

• LSD ile mücadelede en önemli yol Asilama
• Asilama
• 3 ay üstü buzagilar
• Her hayvan için ayri igne
• Her zaman tam bir koruma saglanmayabilir.
• Asilama esnasinda inekler hastaligin inkübasyon
  döneminde
• Bazi hayvanlar asilanmadan kalabilir
• Asilama hijyeni saglanamazsa virus yayilabilir
• Asinin uygunsuz depolanmasi veya bir veya birkaç
  basamakta soguk zincirde hatalar yapilmasi
• Direk günes isigina veya yüksek çevre isisina
  maruz kalmasi

38
TESEKKÜRLER
mustafatufan60_at_gmail.com