9 AY ON G

1
9 AY ON GÜN

• GEBELIKTE IZLEM VE YAPILMASI GEREKENLER
• OP.DR.KENAN ERTOPÇU

2
ERKEN GEBELIK BULGULARI

• Hamilelik kadin yasaminin en özel dönemlerinden
  biridir.
• Insanin en yüce ürünü olan çocugun ortaya çiktigi
  bu sürecin saglikli geçmesi için ,gebenin ve
  çevresinin uymasi gereken çesitli kurallar
  vardir.
• Menstruel kanamanin gecikmesiyle birlikte ortaya
  çikan ek bulgular, bize gebeligi düsündürür.
• Bunlar ,gögüslerde gerginlik , meme ucunda
  acima,akintida artma ,hafif bel agrisi ,idrar
  yaparken yanma ve tükrük salgisinda artma gibi
  belirtilerdir.
• Daha sonrada sabah bulantilari ve kusmalar bazen
  ortaya çikabilir

3
GEBELIK NEREDE OLUR?
Yumurta çok küçüktür ve sadece 2 gün yasar
Erkek tohum hücreleri(spermler) Sadece 3 gün
yasarlar ve Kanalda yumurta ile karsilasir
Milyonlarca spermden sadece 1000 tanesi kanala
ulsasir, Bunlardan sadece biri kanalda
yumurtanin içine girer
4
Spermlerin yarisi erkek yarisi disidir (X ve Y
kromozomlari) Erkek sperm sadece disi olan
yumurtayi döllerse çocugun CINSIYETI KIZ Disi
sperm yumurtayi döllerse çocugun CINSIYETI ERKEK
olacaktir. Özetle bebegin cinsiyetini erkekten
gelen tohum hücreleri belirler
5
DOGUM TARIHININ HESAPLANMASI

• Beklenen dogum tarihini hesaplamak için, son
  menstruel kanamanin birinci gününden itibaren 7
  gün toplanir ve 3 ay çikarilir.
• ( örnegin menstruasyonun birinci günü 6. Ayin 9u
  olan gebenin beklenen dogum tarihi 3. Ayin 16 si
  olacaktir ).
• Bu kural düzenli menstruasyonu olan kadinlar için
  geçerlidir.
• Menstruasyonlari genelde gecikenlerde, beklenen
  dogum tarihleri daha geç olacaktir.

6
Gebelik son adetin ilk gününden itibaren
Hesaplanir ve 40 haftadir
7
GEBELIGIN TANISI

• Günümüzdeki gebelik testleriyle idrarda birkaç
  gün gecikmeyle ,kanda ise gecikme olmadan gebelik
  saptanabilir.
• Gebelikle ilgili ilk muayenede, rahim disinda
  olusan , yaklasik 0.5-1 kadinda karsimiza çikan
  , sonlandirilmazsa yasami tehdit eden, dis
  gebelik olasiligi ortadan kaldirilmalidir.
• Ayrica ileri yas hamilelerinde 25 e varan
  oranda ortaya çikan myom denilen iyi huylu rahim
  urlari ,gençlerde ilk muayenelerde fark edilmesi
  öngörülen 3 civarinda rahimin dogustan
  anomalileri ve yumurtalik kistleri gibi anatomik
  bozukluklar tespit edilebilir..
• Bunlarin degerlendirilmesinde, gebeligin ilk 3
  ayindada güvenle uygulanabilen vajinal
  ultrasonografinin önemini vurgulamaliyiz.

8
DIS GEBELIK
Döllenmis yumurta kanalda kalir ilerleyemezse
DIS GEBELIK yasami tehdid edecektir
9
Myomlar dört kadinin birinde gözlenen rahimin
iyi huylu urlaridir Myomun varligi,yeri ve
büyüklügü belirlenmelidir. Myomlar
gebelikte,büyüyebilir,küçülebilir veya ayni
büyüklükte kalabilir.
10
RAHIMIN DOGUSTAN ANOMALILERINE ÖRNEKLER
11
Döllenmis yumurta 5 gün yolculuktan sonra rahim
iç tabakasina yuvalanir ve birkaç gün sonra
gebelik hormonu bhcg salgilanmaya baslar
12
Döllenmeden 9 gün sonra,(ADET GECIKMESI OLMADAN
) KANDA gebelik saptanabilir.
13
GEBELIK GELISIMI

• Gebelik, son adetin birinci gününden itibaren 40
  haftadir ,ve ay yerine haftalari belirterek bu
  süreci degerlendirmek daha güvenli olacaktir.
• Ilk 12 hafta bitimine kadar ,olusan gebelik
  ürününün organlarinin, büyük bölümü tamamlanacak
  ,bas-popo uzunlugu 6-7 cm olan ,basi gövdeye
  oranla daha büyük olan fetus sekillenecektir.
• Göbek kordonun bir ucu, es veya son denilen anne
  rahiminin içindeki damarlarla baglantiyi
  olusturan plasentaya uzanmaktadir.
• Bir balon gibi büyüyen rahim içinde, amnion
  sivisi denilen suyun içinde yüzmektedir.

14
Embryo 8 haftada (2 ay)1.5 cm 12 haftada (3ay)5.5
cm dir
15
ILK ÜÇ AYDA DÜSÜKLER

• Ne yazik ki gebeliklerin ancak onda dokuzu 12
  haftayi tamamlamaktadir.
• On gebelikten bir tanesi düsükle sonuçlanacaktir.
• Burada göz ardi edilmemesi gereken bir gerçek
  ,düsüklerin en az 60 inda ciddi kromozom
  anomalilerini varligidir.
• Kisacasi mongol gibi zeka özürlü , turner
  sendromu gibi kromozom hastaliklari ve yasamla
  bagdasmayacak birçok sakatligin önemli bir bölümü
  düsükle sonuçlanmaktadir.
• Düsük sürecinde gebeligin büyümesi duracak, 5-6
  haftadan itibaren görülebilen fetus kalp atimi
  görülmeyecek ,gebelik kesesi sekli bozulacak ve
  kramplarla birlikte siddetli kanama ortaya
  çikacaktir.
• Düsüklerin büyük bir bölümünde kalan parçalardan
  olan uzun ve siddetli kanamalari ve enfeksiyonu
  engellemek amaciyla kürtaj yapilmalidir.

16
IKINCI ÜÇ AYDA DÜSÜK RISKI

• 12-28 hafta arasi düsük ve erken dogum riski
  oldukça azalmakta ve 1 lere kadar
  inebilmektedir.
• Burada fetusun sakat olusu disinda ,rahimin
  yapisal anomalileri,rahim agzinin gevsekligi
  (vajinal ultrasonografi ile 8 mm den fazla kanal
  açikliginda operasyonla dikilmesi
  önerilebilir),toksoplazma gibi enfeksiyonlarda
  rol oynamaktadir.

17
SON ÜÇ AYDA ERKEN DOGUM

• 28-37 hafta bitimi arasi erken dogum olasiligi
  tekrar artmakta ve onda birlere çikmaktadir.
• Ikiz ve diger çogul gebeliklerde , yüksek
  tansiyon ödem ve idrarda albumin çikmasiyla
  kendini gösteren preeklampsilerde ,beste birden
  daha sik olmaktadir.
• Son 3 haftaya girince ,bebekte akcigerler
  olgunlasmis olacak ,erken dogum riski ortadan
  kalkacaktir.

18
ANOMALILER VE ULTRASONOGRAFI

• Hamileyi ve yakinlarini en çok tedirgin eden
  konularin basinda, bebegin herhangi bir
  sakatligiyla karsilasma durumudur.
• Dünyanin her yerinde dogabilecek çocuklarin
  ortalama 3 ünde yasami tehdit edebilen veya
  etmeyen sakatlik bulunmaktadir.
• Bu anomalilerin ancak 60 -70 i rutin
  ultrasonografi ile tespit edilebilmektedir.

19
IKILI TEST,ÜÇLÜ TEST

• Genelde ilk anomali taramalari 11-14 hafta arasi
  baslamaktadir.
• Bu dönemde fetusun ense kalinligi ölçülmektedir.
• Genelde 3 mm yi geçen ense kalinliginda ,bebekte
  down sendromu gibi kromozom hastaliklari ve
  dogustan kalp hastaligi riski artmaktadir.
• Bu dönemde bebegin burun kemiginin yoklugu ,
  kalp atim hizi ve bazi doppler ultrasonografi
  bulgulari ,bazi kromozom hastaliklarinin
  habercisidir.
• Ense kalinliginin ölçüldügü gün anneden alinan
  kan örneginin incelenmesine ikili test denir .
• Ultrasonografi ölçümü ve ikili testin birlikte
  degerlendirilmesi sonucu down sendromu
  olasiligindan 85 uzaklasabiliriz.
• Bu testin yapilamamasi durumunda 16-20 hafta
  arasi yinede anneden alinan kan örnegiyle üçlü
  test dedigimiz incelemenin basarisi ancak 70
  olacaktir.

20
AMNIYOSENTEZ

• Testlerin kuskulu çikmasi durumunda genellikle
  16-20 hafta arasi amniosentez önerilmektedir.
• Amniosentezde ultrasonografi esliginde bebegin
  içinde yüzdügü amnion sivisindan örnek alinip
  genetik laboratuarina gönderilir.
• Bu islem sonrasi gebeligin düsükle sonuçlanma
  olasiligi ikiyüzde birin altinda olacak kadar
  düsüktür.
• 37 yas ve üstü kadinlarda ve perinatolog
  tarafindan önerilen tüm kuskulu durumlarda
  amniosentezden kaçinmamalidir.
• Bu testler genellikle down sendromu gibi kromozom
  hastaliklarini saptamada kullanilir,
• Diger birçok anomalinin önemli bir bölümünü ancak
  ultrasonografi ile tespit edebiliriz.
• Yine kuskulu durumlarda ayrintili ultrasonografik
  degerlendirmeler(ikinci,üçüncü düzey), bebek
  kalbi
• ile ilgili ,ekokardiyografi önerilebilir.

21
AMNISENTEZ GENELLIKLE 16-20 HAFTA ARASINDA.
KORION VILLUS ÖRNEKLEMESI ISE 9-12 .
GEBELIK HAFTALARI ARASINDA UYGULANIR
22
GEBE KALMADAN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLER

• Genellikle kadinin gebelikle ilgili hazirliklari
  ,gebe kalmadan üç ay önce baslar.
• Hamile adayi folik asid kullanimina baslar ve
  gebeligin 12 haftasi sonuna kadar devam eder.
• Folik asid yaklasik 1/400-1/1000 bebekte görülen
  spina bifida (omurga kanali açikligi),hidrosefali(
  beyin sivisinin artarak basin büyümesi ve beyine
  baskisi)riskini 70 oranda azaltabilir.
• Hamile adayi sigara,alkol ve kafein
  aliskanligindan vazgeçmelidir.Günde 3 bardak
  kahve ,nescafe veya1.5 litre kola sakat bebek
  riskini arttiracaktir.
• Çocuk isteyen kadinlar ,yumurtlama döneminden
  sonra mecbur kalmadikça ilaç kullanmamali,radyasyo
  ndan uzak durmali ,saç boyasi yapmamalidirlar.
• Bas agrisi,dis agrsi ve 38.5 üzeri ateste saf
  parasetamol içeren ilaçlar günde2 gm a kadar
  güvenle kullanilabilir(günde 4 kez)

23
KAN SEKERI,KAN GRUBU ÖNEMLI

• Kan sekerinin yüksek oldugu durumlarda hamile
  kalinirsa düsük ve anomalili bebek olasiligi
  artar.
• Risk grubundaki tüm kadinlarda diabet ekarte
  edilmelidir.
• Çiftlerin kan grubu bilinmeli,kadin Rh negatif
  ,erkek Rh pozitif ise kan uyusmazligi nedeniyle
  hamilelikte gereken tahliller yapilmalidir.(Indire
  kt Coombs)
• Dogum sonrasi bebegin kan grubu pozitif
  oldugunda , bundan sonraki gebelikte çocukta risk
  olmasin diye anneye Anti D enjeksiyonu dogumdan
  sonra üç gün geçmeden uygulanmalidir

24
KANSIZLIK VE AKDENIZ ANEMISI

• Hemogram denilen basit kan sayimiyla ,kansizlik
  dedigimiz anemi saptanmali, demir eksikligi varsa
  , kan hapi dedigimiz demir haplariyla genellikle
  iki ay süreyle tedavi edilmelidir.
• Kan sayiminda MCV degeri 80 in altinda
  saptandiginda, toplumda3 karsilasilan talassemi
  (Akdeniz anemisi) tasiyiciligindan kuskulanilir
  ve kadinin esinde de kan sayimi degerlendirilir.
• Her ikisindede bu degerler sinirin altindaysa,
  hemoglobin elektroferezi denilen özel kan tahlili
  bu çifte yapilmalidir.
• Her ikisindede Akdeniz anemisi tasiyiciligi
  kanitlandiginda bebegin hasta olma riski dörtte
  birdir ve gebelik oldugunda ilk 12 hafta
  bitmeden koriyon villus biopsisi(özel bir
  teknikle plasentadan örnek alinmasi)uygulanir.

25
ENFEKSIYONLAR,TOKSOPLAZMA

• Ayrica gebelikten önce idrar yollari
  enfeksiyonlari tedavi edilmeli ve dis tedavileri
  mutlaka yapilmalidir.
• Kedi diskisindan bulasabilen,düsük ve sakat bebek
  riskini arttiran toksoplazma için önlem alinmali
  ve sebzeler iyi yikanmali,etler iyi pisirilmeli,
  sosis , salam ,sucugun pisirilerek yenmesine özen
  gösterilmeli ,çig köfte yenmemeli ve eller yemek
  öncesi iyi yikanmalidir.
• Gebelik öncesi belirtilen önlemlere,gebelik
  süresindede uyulmalidir.

26
GEBELIKTE KAÇ KILO ALMALIYIZ

• Bunu söyle hesaplayabiliriz.
• Dogum zamani bebek yaklasik 3-4 kg,amnion sivisi
  900 gr,plasenta 900 gr,rahimin agirligi 900 gr,
  gögüslerin büyümesi 1-2 kg, kan hacminin
  artmasi1-1.5 kg ve vücut yaginda öngörülebilen
  bir artma 1-2 kilo olursa beklenen kilo artisi
  10-12 kg olacaktir.
• Zayif ve uzun boylu kadinlarin 15 kg a kadar
  ,kilolu ve kisa boylu kadinlarin 8-9 kilo almasi
  daha uygun olacaktir.
• Genellikle ilk 3 ay bulanti nedeniyle kilo
  verilebilir,ancak gebeligin 24-25 haftasina kadar
  toplam 4-5 kg alinabilir,sonra haftada yarim kg
  dan fazla kilo alinmamalidir.
• Gebelik basindan itibaren haftada yarim kg kilo
  alinirsa bu 40 haftada toplam 20 kg a
  ulasacaktir.
• Hamileler kendi tartilariyla sabah,çiplak, aç
  olarak ,idrar torbasi ve bagirsaklar bos
  tartilmalidir.
• Giysiler,dolu idrar torbasi,mide ve barsaklarin
  tartiyi birkaç kilo bile yaniltabilecegini
  gözümüzün önünde bulundurmaliyiz.
• Tarti ,sert ve düzgün zeminde bulunmali ve 0
  ayari yapilmalidir.

27
GEBELIKTE NASIL BESLENMELIYIZ 1

• Hamile bebegi iyi beslemek isterken, fazla kilo
  almamaya özen göstermelidir.
• Gebenin ortalama almasi gereken günlük 2300
  kaloridir.
• Gebenin besin gereksinimini vitamin,protein ve
  karbonhidratlar olusturur.
• Vitaminler sebze,salata ve meyvalarda bulunur.
  Bunlar hamilelikte bol miktarda alinabilirken
  kalori dozuna da dikkat edilmelidir.
• (bir salatalik 20 kalori, bir elma 60,muz 100
  kalori).
• Et ,tavuk ,balik gibi hayvansal proteinler
  izgara , haslama, firinda,bugulama seklinde
  alinmali ,yagli kizartma yenmemelidir.
• Gebeligin 16. Haftasindan sonra süte önem
  verilmeli,günde 1 litre süt ürünü mutlaka
  tüketilmelidir.(ilk 16 haftada bulanti ve
  tiksinme varsa süt içilmesi için
  zorlanmamalidir).
• Günde 1 adet kati yumurta yenebilir (80 kaloridir
• -sahanda yumurta ise 240 kalori)

28
(No Transcript)
29
GEBELIKTE NASIL BESLENMELIYIZ 2 BITKISEL
PROTEINLER

• Fasülye,nohut, mercimek gibi bitkisel proteinler
  , hamileligin 24-25 haftasindan sonra , yükselen
  rahimin mideyi yukari itmesi sonucu ortaya çikan
  reflü ve 12 metre bagirsagin karin boslugunda
  daralan bölümde yer almasi nedeniyle, gaz
  sancilarini arttirabilecektir.
• Bu durumda Metsil gibi ilaçlar güvenle
  kullanilabilir.
• Ekmek olarak, yulaf,çavdar gibi posali gidalari
  tercih etmek bagirsak hareketleri için uygundur.

30
GEBELIKTE SU TÜKETIN !

• Gebelik boyunca bol su içilmesi gerektigini
  mutlaka vurgulamaliyiz.
• Günde en az 2 litre sivi tüketilmesi ilk 12
  haftada, bulanti yakinmalarini azaltacak,özellikle
  12-28 haftalarda idrar yolu enfeksiyonu riskini
  azaltacak ve son üç ayda erken dogum sansini
  azaltacaktir.
• Bu arada, gebelik boyunca sik idrara çikmanin ,
  genellikle yükselen rahimin idrar torbasina
  baskisindan oldugunu vurgulamali ve sivi alimini
  kisitlamamaliyiz.
• Dolasimdaki sivinin artmasi ,özellikle
• gebeligin ortanca üç ayinda tansiyon
• düsmelerinden koruyucudur.

31
TANSIYON DÜSMESI

• Özellikle ortanca üç ayda tansiyon düsmesi daha
  siktir.
• Tansiyon düsünce bas dönmesi, bayginlik ,bulanti
  ve göz kararmasi olabilir.
• Genellikle tehlikeli degildir ve ilaç
  kullanilmaz.
• Ayaklari yukari kaldirmak,tuzlu ayran ve küçük
  sekerler yardimci olacaktir.
• Tansiyon düsmesini engellemek amaciyla ,büyüyen
  rahimin ayaklardan kalbe gelen kan akimina
  basisini engellemek önerilir.
• Sirtüstü yerine yan yatmali,hizli egilip
  kalkmamali, özellikte sicakta sivi kaybi fazla
  olacagindan, ayakta oldugumuz yerde sürekli
  durmamali ve sicak dus yapmamaliyiz.

32
GEBELIK BULANTILARI

• Genellikle ilk 12 haftaya,bazen 16 hafta bitimine
  kadar,nadiren gebelik boyunca sürer.
• Gebe ve yakinlarinin en büyük korkusu, bebegin
  yeterli kilo almayacagidir.
• Burada vurgulanmasi gereken normalde bebegin 12
  hafta bitiminde zaten 90 gr ,16 haftada da 150 gr
  . olacagidir.(Bir bardak su 200 gr).
• Hamile bu dönemde bir miktar kilo
  verebilir.Kullanilan ilaçlar çogunlukla yararli
  olamamaktadir.
• Yagli besinleri almamak ,bol sulu gida almak
  önerilir.Leblebi ,kraker yardimci olabilir.
• Hamile sik sik,az az atistirmalidir.
• Yataktan hizli bir sekilde kalkmamak,kalkmadan
  önce yatagin kenarinda bulunan tuzlu çubuk gibi
  besinleri atistirmak yararli olabilir.
• (yabanci klasik kitaplarda ,esin kahvaltiyi
  yataga getirmesi önerilir!)
• .Ayrica ortam degistirmek ve temiz havada
  yürüyüsler yararli olacaktir.
• Günde 4-5 kezi geçen kusmalar uzun sürdügünde ,
  basit bir idrar tahlili yapilarak ,vücud
  proteinlerinin yikim ürünü keton
  cisimcigi(aseton) bakilir.
• Bu madde miktari idrarda arttiginda sivi ve
  elektrolit dengesini saglamak amaciyla serumlar
  takilabilir.

33
GEBELIKTE REFLÜ

• Gebeligin ikinci yarisinda , özellikle yükselen
  rahimin mideyi yukari itmesi ve mide asidinin
  yemek borusuna kaçmasi sonucu ,eksime,acima,
  kazinma,bogazda yanma gibi reflü bulgulari
  ,özellikle kizartma, aci , tursu ve baharatla
  artabilir.
• Bunlara özen gösterilmesi,aksam yemeginin geç
  yenmemesi ,yemekten sonra yürüyüs yapilmasi, dolu
  mideyle yatilmamasi,tercihan yüksek yastikta
  yatilmasi önerilir.
• Bu tür yakinmalarda artik daha çok Gaviscon
  (günde üç kez yemekten sonra) önerilmektedir.
• Dünya Saglik Örgütü Omeprol, Lansor gibi proton
  pompa inhibitörlerinin, tüm gebelik boyunca
  güvenle kulanilabilecegini belirtmistir.

34
(No Transcript)
35
GEBELIKTE NELERI NE KADAR YEMELIYIZ ?

• Bir dolu tabak çerezin 4000 kaloriyi geçtigini
  düsünerek, findik ,fistik, badem,ceviz gibi
  ürünlerin 4-5 taneden fazla alinmamasi
  gerektigini de vurgulamaliyiz.
• Çukulata , baklava ve digeri kalorisi yüksek
  gidalardan kaçinmaya çalismaliyiz.
• Belirli dozda dondurmanin sakincasi yoktur.

36
BURUN VE DIS ETI KANAMALARIDIS BAKIMI

• Gebelikte mukoza dedigimiz islak deriler
  ödemlenir.
• Burun kanamalari, özellikle kuru ortamlarda
  klimalarin etkisiyle artar.
• Bu durumda buhar,nemlendirme ve serum fizyolojik
  önerilir(okyanus suyu).
• Gingiva dedigimiz disetleri ödemlenir,kanar.
• Disetleri çekilr,araya mikroplarin girmesi çürük
  sansinin artmasi ,olan çürüklerin ilerlemesini
  saglar.
• Son üç ayda dis üzerine siddetli girisimler,stres
  ve enfeksiyonun erken dogumu tetikleme riski
  nedeniyle önerilmez .
• Bu nedenle ,gebelikte en güvenli olan ikinci üç
  ayda, dis hekiminin degerlendirmesi uygundur.
• Bu dönemde dis çekme,doldurma,temizleme ve bazi
  operasyonlar uygulanabilir.
• Lokal anestezi(uyusturma) ve enfeksiyonu
  engellemek için kullanilan birçok antibiyotigin
  bu dönemde sakincasi yoktur.
• Disleri firçalarken, dis firçasi agiza kuru
  girmeli ,üst disler asagidan yukari ,alt disler
  asagidan yukari firçalanmali,40 derece bir açiyla
  disetinden itibaren firçalanmalidir.
• Dis macunu ve miktari önemli degildir. Daha
  sonra agiz çalkalanir.

37
VAJINAL AKINTI

• Gebelerin çogunda vajinal akinti artar .
• Bebeklerin agzinda pamucuk dedigimiz mantar
  akintisi gebelerin yarisinda olacaktir.
• Genelde tehlikeli degildir .
• Beyaz, kokusuz ,bazen kesik peynir kadar yogun
  olabilen akinti vardir.
• Aksama dogru artan kasinti olabilir.
• Cinsel beraberlikte ve idrar yaparken vajen
  girisinde bir yanma olabilir.
• Bulgular rahatsiz ettiginde genelde imidazol
  türevi krem ve fitillerle tedavi edilir.
• Hijyen önemlidir.
• Tuvaletten sonra önden arkaya dogru yikanmali ve
  iyi kurulanmalidir.
• Tüm mantarlar nemi sever.
• Banyodan sonra çabuk kurulanmali islak mayoyla
  oturulmamalidir.
• Havuzdaki klor aslinda enfeksiyondan korur ,ama
  klor aslinda bazik oldugu için asid olan vajinal
  dengeyi etkileyerek vajende yasayan mantar
  miktari artacak ve akinti bulgulari
  artacaktir,tehlikeli degildir.

38
(No Transcript)
39
Gebelikte kokulu akinti nedeni Olan bakteriyel
vajinoz erken dogum riski Nedeniyle tedavi
edilmelidir
40
HAVUZ,DENIZ,SPOR,CINSEL BERABERLIK

• Hamile her dönemde havuza ve denize girebilir.
• Yüzme ve yürüyüs hamileler için en iyi sporlardir
  .
• Güneslenmek önerilmez.(ozon tabakasi
  delik,ultraviyole?)
• Cinsel beraberlige ,muayene bulgulari uygun
  ,risk grubunda olmayan hastalara gebelik basindan
  itibaren izin verilebilir.
• Ancak 28 haftadan sonra ,vajende meniyle temas
  önerilmez.
• Menide bulunan prostaglandin denilen maddeler,
  rahim kasilmalarini etkileyerek,son üç ayda onda
  bir olan erken dogum riskini etkileyebilirler.
• Bu dönemde prezervatif kullanmak uygun
  olacaktir.
• Memelerin asiri uyarilmasida rahim kasilmasini
  etkileyerek erken dogum riskini arttiracaktir.

41
GEBELIKTE GIYIM

• Gebelikte büyüyen rahimin , ilk 12 haftadan sonra
  karindaki siskinligi pelvis kemiklerinin disinda
  fark edilecek , tepe noktasinin yüksekligi ,22.
  haftada hamilenin göbek deligine ulasacaktir.
• Gebe kadinin dar pantolon giymesi ve dar kemer
  takmasi rahime giden kan dolasimini etkileyecegi
  için önerilmez.
• Gövde agirlik merkezinin öne dogru yer
  degistirmesi , büyüyen meme dokusunun agirligi
  nedeniyle ,sirt omuz ve bel agrilari artar.
• Dik durmak ve oturmak, orta yükseklikte topuklu
  ayakkabilar önerilir.

42
Dar veya bol olmayan , destekli sütyenler
önerilir. Sütyenin gece gündüz takilmasi
memelerde sarkma olasiligini biraz olsun
azaltacaktir.
43
NEFES DARLIGI ÇARPINTI

• Dik durmak ve oturmak ,özellikle son üç ayda
  yükselen rahimin kaburga altlarindan batmasi ve
  diyaframi iterek kalp ve akcigerleri sikistirmasi
  nedeniyle olabilecek nefes darligi ve çarpinti
  yakinmalarini biraz azaltabilecektir.
• Bu durumda gaz yapici gidalardan uzak
  durulmasi,hava dolu bagirsaklarin yaptigi basinci
  biraz hafifletecektir.
• (bu dönemde bir tabak fasülye bile, bazen kasik ,
  bel ,sirt omuz agrisi ,nefes darligi , çarpinti
  , soguk terleme ve kivrandiran gaz sancisina
  neden olabilir)

44
KASIK ,BEL AGRILARI,DENGE

• Rahim hizla büyümeye devam ederken , özellikle
  stress ,yorgunluk ve vücut direnci kirildiginda ,
  
• rahimi tutan baglarin gerilmesi nedeniyle kasik
  ve bel agrilari artacak ve genellikle
  dinlendikten sonra düzelecektir.
• Gebeligin ikinci yarisinda pelvis dedigimiz çati
  kemikleri arasinda açiklik artacak ,uyluk kemigi
  ile pelvis arasi açi bozulacak , hamile paytak ve
  dengesiz yürüyecektir.
• Özellikle yüksek adimlarda ,otobüse binerken ve
  banyodan çikarken hamile dengesini kaybedip
  düsebilecektir

45
VARISLER,HEMAROID

• Ilerleyen gebelik sürecinde bacaklardan dönen kan
  akimi engellenebilecegi için varis ve hemaroid
  (basur) riski artacaktir.
• Ayakta hareket etmeden ayni noktada durmak yerine
  merdivene basar gibi pozisyon degistirmek ve
  yürüyüs halinde olmak önerilir.
• Sürekli oturur pozisyonda uzun yolculuk
  önerilmez.(uzun yol sürücülerinde varis ve
  hemaroid riski!).
• Otururken ayaklar kaldirilmali ,bacak bacak
  üstüne atilmamalidir

46

• Tüm bunlardan sonra, gebeligin fizyolojik bir
  olay oldugunu vurgulamak tartismalidir.
• En az saglik çalisanlari kadar hamile ve
  çevresinin yapmasi gereken bir çok sey oldugu
  görülmektedir.
• Gebeligin anneye ve bebege en az hasar vererek
  geçmesi ve yasam kalitesinin yüksek tutulmasi
  hedefimiz olmalidir.
• Bununla birlikte , anne olma arzusunun
  olusturdugu yüce duygu ,bu dönemi her seye ragmen
  özel ve degerli kilacaktir.

47
(No Transcript)