V

1
VÜCUT MEKANIKLERI

• Ögretim GörevlisiZuhal Tugutlu2006

2
VÜCUT MEKANIKLERI

• Hareket, vücudun canlilik kazanmasini saglar.
  Sadece güçlü kaslara sahip olmak yeterli
  degildir. Kaslarin dogru ve çesitli islerde nasil
  ustaca kullanilabilecegi, nasil düzgün durusa
  sahip olunacagi bilinmelidir

3

• Vücuttaki kas,eklem, kemik ve sinirlerin diger
  sistemlerle isbirligi yaparak çalismalarini
  anlatan bilime VÜCUT MEKANIKLERI denir.

4
.Vücut mekanigini anlamak için, anatomi,
fizyoloji ve fizik ilkeleri bilinmelidir
Kaslarin, kemiklerin, eklemlerin ve sinirlerin
anatomik ve fizyolojik özelliklerini biliyoruz.
Ancak fizik ilkeleri konusundaki eksiklerimizi
gidermek için, bizi ilgilendiren denge ile ilgili
fizik kanunlarina göz atmakta yarar var. Bir
cismin dengede kalabilmesi için denge kurallarina
uygun davranmasi gerekir.
5

• Cismin dengede olmasi için
• Cismin agirlik merkezi yere yakin olmalidir,
• Cismin taban alani genis olmalidir,
• Agirlik merkezinden çikan çekül dogrultusu, taban
  alani içinde olmalidir.

6
(No Transcript)
7

• Bir cismin agirlik merkezi, cismin her durumda
  dengesini sagladigi noktadir. Ayakta duran bir
  kisinin agirlik merkezi, göbegin arkasinda ve
  kalça kemiklerinin (karin/pelvis boslugunun)
  ortasindadir.
• Yerçekimi çizgisi, agirlik merkezinden geçen
  düsey çizgidir.
• Agirlik merkezi yere yakin ve destek alani
  genisse, cisim daha dengelidir.
• Agirlik merkezi yerden yüksek ve destek alani
  darsa, cismin dengesi kolay bozulur.

8

• Ayni sekilde, kisi ayakta dururken agirlik
  merkezi yerden yüksekte oldugundan ayaklarini
  genis açarak bastiginda dengesini koruyabilirken,
  ayaklarini bitisik tuttugunda dengesini
  kolaylikla kaybedebilir

9

• VÜCUT MEKANIGININ TEMEL ILKELERI

10
(No Transcript)
11

• Tabani kaymayan, terletmeyen, sikmayan, yüksek
  topugu olmayan rahat bir ayakkabiniz olsun
• Sadece yuvarlayamadiginiz, itemediginiz veya
  çekemediginiz seyleri kaldirin
• Agir cisimleri çekmekten ziyade itmeyi deneyin,
  iterken dizinizden destek alin
• Mümkün oldugunca yüzünüz hastaya(kaldiracaginiz
  cisme) dönük olsun
• Herhangi bir seyi veya hastayi
  kaldirirken,döndürürken vücudunuzu omuzlarinizdan
  döndürmeyin (omurganiz daima ayni düzlemde olsun)

12

•  
• Kaldiracaginiz cisme /hastaya mümkün oldugunca
  yakin durun. Zorunluluk olmadikça kollarinizi
  uzatarak kaldirmaya çalismayin .
•      Ayaklarinizi omuzlarinizin genisliginde açin
  ve yere tam basin   .
•    Yerden bir sey kaldirirken, daima dizlerinizi
  bükerek ve bacak kaslarinizi kullanarak yere
  çömelin, asla belinizden bükülmeyin   
•  

13

• Kaldirma esnasinda sirtinizi(omurganizi) düz
  tutun. Kalça kaslarinizi kasin ve karin
  kaslarinizi içe çekin  .
•     Ayaga kalkarken bir ayaginizi hafifçe öne
  çikarin. Bu sizin daha iyi dengede durmanizi
  saglar.
•      Basinizi dik tutun, yumusak ve dengeli is
  yapin. Ani hareketler kaslara asiri yük
  bindireceginden yaralanmalara neden olabilir.
• Bir seyi kaldirirken isbirligini saglamak için
  daima bir, iki, üç diye sayip ayni anda kaldirmak
  en dogru davranistir.  
• Kaldirirken, bacaklarinizi ve güçlü uyluk
  kaslarinizi kullanin daha zayif olan bel
  kaslarinizi degil 

14

• Hastayi nasil kaldirabileceginizi ve
  tasiyabileceginizi, kaldirmadan önce planlayin,
  kaldirdiktan sonra çok geç olabilir
• Sedyeyi belinizden yukari kaldirmaya çalismayin.
  Sadece çok gerektiginde hafif yükler omuz
  hizasina kadar kaldirilabilirler
• Hastayi veya bir cismi hareket ettirirken
  omurganizdan dönmeyin dönecekseniz ayaklarinizi
  kullanarak tüm vücudunuzu döndürün
•  

15

• Mümkün oldugunca geri geri (arkaya dogru)degil,
  ileri(öne dogru) dogru yürüyün
• Var olan malzemelerden yükünüzü hafifletecek
  sekilde sonuna kadar yararlanin
• Sinirlarinizin farkinda olun ve kahramanlik
  yapmayin. Çok agir hasta oldugunda ya da uzun
  mesafe tasimaniz gerektiginde mutlaka yardim
  alin.
• Sedyeyi kaldirirken vücudunuzun (ellerinizin,
  kollarinizin, belinizin,  bacaklarinizin ve
  ayaklarinizin) durumu.

16
(No Transcript)
17
(No Transcript)
18
(No Transcript)
19
HASTALARA VERILEBILECEK YATIS VE OTURUS
SEKILLERI POZISYONLAR
20
Uygun Yatis Pozisyonu Nasil Olmali? Iyi bir
yatis pozisyonu saglamak için yatagin düz, rahat
ve destekleyici özellikte olmasi gerekir.
21
SIRTÜSTÜ(SUPINE) POZISYONU

• Sirtüstü yatis pozisyonu
• Boyun ve bel kavisleri normal egimlerini
  korumali.
• Yüksek olmayan ve eni genis bir yastikla
  yatilmali.
• Normal boyun egimini koruyacak sekilde basi ve
  boynu desteklemeli .
• (sisman olmayan bireyler yastiksiz da yatabilir).
  

22

• Yan yatis pozisyonu
• Omurga düz olmali
• Bas altina konan yastik omur yüksekliginde
  olmali,
• Yastik omuzlara kadar inmelidir.

23
(No Transcript)
24
Sims pozisyon
25

• Uygun Oturma Pozisyonu Nasil Olmali?
• Bas dik, çene ileride, omurga dik, ve sandalyenin
  arkaligina tümüyle temas etmeli,
• Ayaklar yere temas etmeli, dizler hafifçe
  sandalyenin oturmaligindan ayri olmali,
• Kollar yanda rahat bir sekilde birakilmali,
• 50 dakikadan daha uzun süreyle ayni pozisyonda
  oturmamaya özen gösterilmeli.
• Çagimizda insanlar evde, okulda ya da isyerinde
  zamanlarinin önemli bir bölümünü bilgisayar
  basinda geçirmek durumunda kaliyorlar.

26
LITOTOMI POZISYONU
27
DORSAL REKUMBENT POZISYON
28
KNEE-CEST(DIZ-GÖGÜS) POZISYONU
29

• Uygun ayakta durus pozisyonu nasil olmali?
• Bas, boyun omurlarinda hafif bir egim meydana
  getirecek sekilde dik ve çene biraz önde olmali,
• Omuzlar dik ve ayni zamanda sirt omurlarina hafif
  bir egim saglayacak, omurgaya da maksimum
  uzunlugunu verecek sekilde geriye çekilmis
  olmali,
• Gögüs önde, kalça kaslari kasilmis olup, bel
  omurlari hafif bir egim olusturmali,
• Kollar vücudun iki yaninda, dirsekler biraz
  gevsek. Kollarin dirsekten asagi kismi vücuda
  yakin, el ayasi içe dönük ve parmaklar hafif
  bükülü olmali,
• Diz kapaklari yüzle ayni yönde ve dizler hafif
  gergin pozisyonda olmali,
• Ayaklar karsiya bakmali ve bacaklar bilekle 90
  derecelik açi olusturmali, ayak tabani yere tam
  olarak basmali.

30
(No Transcript)
31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
(No Transcript)
36
YATAGA BAGIMLILIGIN YAN ETKILERI VE ÖNLEMLER YATAGA BAGIMLILIGIN YAN ETKILERI VE ÖNLEMLER YATAGA BAGIMLILIGIN YAN ETKILERI VE ÖNLEMLER
ETKILENEN ORGAN ETKISI ÖNLEYIÇI BAKIM
DERI YATAK YARASI KURULUK-PULLANMA Basinç bölgeleri gözlenmeli, Iki saatte bir bozisyon degistirmeli, Yeterli beslenme ve sini alimi saglanmali, Deri temiz ve kuru tutulmali, Alkolle masaj yapilmamali,
37
Kas-Iskelet sistemi Kuvvetsizlik ve kas atrofileri, Sirt agrilari, Kontraktürler, Osteoporoz 1-Sinirlari dahilinde hareket ettirilmeli, 2-Sik pozisyon degistirilmeli, 3-Masaj yapilmali,
4-Kas ve eklemleri içeren düzenli egzersiz programi uygulanmali(ROM egzersizi, eklemlerin yapabilecegi tüm hareketler.) 5-Ayak düsmesini önlemek için ayak tahtasi kullanilmali, 6-Ayak, bacak ve kalça kum torbalari ile desteklenmeli , 7-Travmalardan korunmali. 5-Ayak düsmesini önlemek için ayak tahtasi kullanilmali, 6-Ayak, bacak ve kalça kum torbalari ile desteklenmeli , 7-Travmalardan korunmali.
38
Kardiovasküler sistem Kalp yükünde artma, Trombüs ve pulmoner emboli, Ortostatik hipotansiyon. 1-Yatak sinirlari dahilinde hareket ettirilmeli, 2-Olabilecek en erken dönemde ayaga kaldirilmali, 3-Olanak dahilinde bol sivi verilmeli, 4-Elastik çorap ve bandaj uygulanmali.
39
Solunum Sistemi Gögüs kafesi ve genislemesi ve hareketinde azalma, Sekresyon birikimi olur, Atelektazi ve hipostatik pnomoni riski artar. 1-Derin solunum ve öksürük egzersizi yaptirilmali, 3-Hipostatik pnomoni belirtileri(ates,öksürük, gögüs agrisi,yesil balgam, lökositoz,) gözlenmeli.
40
Gastrointestinal sistem Istahsizlik, gereginden fazla besin almada gürülebilir, konstüpasyon 1-Beslenme düzenlenmeli, 2-Sabah aç karna ilik su, 3-Posali besinler verilmeli, 4-Sinirlari dahilinde hareket ettirilmeli, 5-Düzenli tuvalet aliskanligi saglanmali, 6-Gerekirse laksatif verilir.
41
Renal sistem Idrar yapmada zorluk, Üriner staz, Böbrek tasi ve enfeksiyon. 1-Idrar yapmayi sagliyacak uygun bozizyon saglanmali, 2-Yatakta aktif-pasif eksersizler, 3-Sivi alimi, 4-Sik pozisyon degisimi.
42
Psikolojik durum Uykusuzluk, Anksiyete, Depresyon, Sasyal etkilesim azalir. 1-Hata kendi bakimina katilmali, 2-Çevre iliskisi sürdürülmeli,
43
ROM EKSERSIZLERI

• Boyun Omuz
  Dirsek
• Fleksiyon Fleksiyon
  Fleksiyon
• Ekstqansiyon Ekstqansiyon
  Ekstqansiyon
• Hiperekstqansiyon Abdüksiyon
• Lateral Fleksiyon Addüksüyon
• Rotasyon Int. rotasyon
• Ekst.
  rotasyon

44

• El bilegi Parmaklar Ayak
  bilegi
• Fleksiyon Fleksiyon
  Dorsa fleksiyon
• Ekstqansiyon Ekstqansiyon
  Planter fleksiyon
• Radyal deviasyon Abdüksiyon
  Sirkümdiksiyon
• Unlar deviasyon Addüksüyon
• Sirkümdiksiyon Sirkümdiksiyon
• Opozisyon
• Ayak parmaklari Kalça ve diz
  Vertabral kolon
• Fleksiyon Fleksiyon
  Fleksiyon
• Ekstansiyon Ekstansiyon
  Ekstansiyon
• 
  Abdüksiyon Hiperekstansiyon
• 
  Addüksüyon Lateral fleksiyon
• Int.
  Rotasyon Rotasyon
• Ekst.
  rotasyon

45
(No Transcript)
46
(No Transcript)
47
(No Transcript)
48
(No Transcript)
49
(No Transcript)
50
TERAPOTIK EGZERSIZLER

• Fiziksel engellilik/özürlülük olusturan
  sorunlarin önlenmesi veya tedavisi amaci ile
  kisinin hareketliligini saglamaya yönelik ve
  kisinin fonksiyonlarinda artisin hedeflendigi
  egzersizlerdir.

51
TERAPÖTIK EGZERSIZLERIN HEDEFLERI

• Bireyin hareketliligi, esnekligi
• Kas kuvveti, dayanikliligi
• Koordinasyon, beceri

52

• Uygun düzenli egzersiz,
• Kan basincini,
• Kalp atim hizini
• Serum lipit düzeyini düsürür.
• Kalbin atim hacmini(strok volüm)
• Doku oksijenlenmesini arttirir.

53
TERAPÖTIK EGZERSIZLER

• Ilgili kas gruplarinin kasilma sekillerine göre
• Izotonik
• Konsentrik
• Eksentrik
• Izometrik
• Izokinetik
• Konsentrik
• Eksentrik

54

• Konsantrik kasilmada,
• agirlik yerçekimine karsi hareket ettirilirken
  kasin boyu kisalir ve arti is yapilmis olunur.
• Ekzantrik kasilmada ise,
• agirlik yerçekimi yönünde hareket ettirilirken
  kasin boyu uzar ve bu tür durumlarda yerçekimi,
  hareketi yaptiran kuvvet olarak kas kasilmasindan
  daha fazla sorumludur.
• Buna en iyi örnek bir dambilla kolumuzu
  dirsekten büküp agirligi kaldirirken konsantrik,
  agirligi indirirken de ekzantrik kasilmadir.
  Ekzantrik kasilmanin hareketi yavaslatici bir
  etkisi vardir ve en fazla kas gerginligi
  ekzantrik kasilma sirasinda olusur.

55
Izotonik

• Izotonik kas kasilmasinda artan kas gerilimine
  bagli olarak aktin içeren ince liflerin
  kasilmasiyla kas kasilir.
• Yürüme ve bütün aktif eksersizler izotonoktir.
• Eksersiz sirasinda kasin kasilma ve gevseme
  hareketinin yarattigi pompalama islemi kan
  dolasimina yardimci olur.

56
Izotonik (dinamik) kuvvet

• Bu tip egzersizler tipik olarak dambil gibi
  serbest agirliklarla, sabit veya degisken
  dirençli makinelerdeki agirliklarla yapilir.

57
Izometrik

• Izometrik kasilmalarda daima bir basinç dogar ve
  izotonik kasilmalara göre daha fazla enerjiye
  gereksinim duyulur.
• Bu eksersizler kan basincini yükseltip,kardiak
  outputu arttirirken,yerel kas dokusunda
  hipoksiye neden olabilir.Bu tip eksersizler
  kardiyopolmoner hastaliklarda tehlikeli
  oldugundan önerilmez

58
Izometrik (statik) kuvvet

• Sabit bir dirence karsi kuvvet uygulanirken kasin
  boyunda herhangi bir degisiklik yaratmayan
  kasilma seklidir. Buna en iyi örnek hareket
  etmeyen bir objeyi mesela duvari hareket
  ettirmeye çalismaktir.
• Bu tür egzersizlerin en çok elestirilen yönü,
  kol-bacak hareketi olmadigindan kuvvet
  kazaniminin hangi açida egzersiz yapiliyorsa orda
  olmasidir. Yani hareket boyunca (ROM) esit olarak
  dagilmamasidir.

59

• Bu tür egzersizler genellikle fizik tedavi ve
  rehabilitasyon programlarinda geçici bir süre kol
  veya bacagini kullanamayan hastalarin kuvvet
  kaybini ve atrofiyi önlemek için kullanilirlar.
  Ayrica bu tip egzersizler semptomamik kalp
  hastalari için de tehlikelidir. Çünkü kisiler bu
  egzersizleri yaparken nefeslerini tutma
  egilimindedirler. Eger bunu glottis kapaliyken
  yaparlarsa traks ve abdominal bölgede artan
  basinç kanin kalbe dönüsünü engelleyebilir ve kan
  basincinda artisa neden olur ki bu da valsalva
  anevrasi olarak adlandirilir.

60
IZOKINETIK

• Aktif bir egzersizdir.
• Kaslar bir dirence karsi kasilirlar.
• Direnç için özel gelistirilmis araç kullanilir.
• Diz ve dirsek yaralanmalarinin rehabilitasyonunda
  yapilan egzersizler bu egsersiz tipine örnektir.

61

• izokinetik egzersiz yapabilmek için özel
  düzeneklere ihtiyaç vardir. Izokinetik egzersizde
  eklemdeki açisal hiz sabit oldugu için, hizi
  artirmaya çalismak kasin maksimum yüklenmesine
  olanak saglar ve dolayisi ile kaslardaki kuvvet
  artisi en üst düzeye çikmaktadir.

62
Izokinetik kuvvet

• Yukarida anlattigimiz iki yöntemden herhangi
  biriyle yapilan hareketlerde kuvvet kisinin
  hareket açisi yani ROMu boyunca esit olarak
  dagilmamaktadir. Hadi bir kisinin ayni dirençle
  hareketi yaptigini farzedelim .peki acaba bu
  direnci tüm ROM boyunca ayni hizda mi yapiyor.
  Iste bunun için hem hizi hemde direnci kontrol
  eden izokinetik aletler gelistirilmistir.
  Izokinetik aletler bir hiz yöneticisi
  tarafindan kontrol edilen hidrolik dirençlerden
  olusmuslardir ve kasin kasilma oranini kontrol
  ederler.

63
TERAPÖTIK EGZERSIZLER

• Egzersizin yapilis sekline göre
• Pasif egzersizler
• Aktif yardimli egzersizler
• Aktif egzersizler
• Dirençli egzersizler
• Özel egzersizler
• Germe
• Denge
• Dayaniklilik
• Propriosepsiyon
• Kolaylastirma (fasilitasyon)
• Kapali açik zincir

64
Terapötik egzersiz

• Kas Gücü Belli bir zaman dilimi içinde belli bir
  hizda direncin hareket ettirilmesidir.
• Kas Dayanikliligi Yorgunluk olusturmadan belli
  bir zaman dilimi içinde kas kontraksiyonunun
  olusturulmasidir.

65

• Kas tonüsü Kasin devamli olan kismi kasilma
  durumuna denir.
• Hareketsizlik tonüsün azalmasina neden olur.
• Iskelet kaslarinin tonüsü oturma ve ayakta durma
  pozisyonlarina yardimci oldugu gibi venöz dönüse
  de katkida bulunur.

66
Terapötik egzersiz

• Kas kuvveti Bir dirence karsi çalisirken kasin
  kasilmasidir.
• Kasin bir tekrarda en çok kaldirabildigi agirlik
  olarak ölçülür.

67
(No Transcript)
68
(No Transcript)
69
(No Transcript)
70
(No Transcript)
71
(No Transcript)
72
(No Transcript)
73
(No Transcript)
74
(No Transcript)
75

• Izometrik Egzersizler

• Izotonik Egzersizler

76
(No Transcript)
77
(No Transcript)