Title: ??????%20??????%20SnS%20???%20?????????????
1?????? ?????? SnS ??? ?????????????
- ?.?. ????????
- ??????????? ?????? ???????? ????
- ??????????????? ??????-????????????????
??????????? ??????-???????????? ????? ???
???????? ?? ???????????????? - 220072, ?. ?????, ??. ?. ??????, 19
23
????????????
H.Dittrich et al. Thin Solid Films, 2007, Vol.
515, P. 57455750.
- ?????????? ???????????? ??????????
- -?????? ?????????? ? ??????? ? ??????? ???? In
???????????? ??????? ????????????? ??????? ??
?????? CIGS - -??????????? Cd ????????? ???????? ??????????
???????????? ??????? ?? ?????? CdTe - SnS
- - ????????????? ??? ?? 25
- - ?????? ??????????? ???? 1.11.5 ??
- - p-??? ????????????
- - ??????????? ?????????? ?? 104 ??-1
- - ??????????? ? ????????? ????????
?????????? ? ??????? ? ???? ? ? ??????? ?? 1 ??
???????? ???????? ?????????? ?????????,
??????????? ? ?????????????? ??
3??????????????? ????? ??????? Sn - S
4
aSnS ßSnS Sn2S3 SnS2
???? ???? ???? ????? ?/? ????????-?????? ?????????-??????
???????? ???????? ???????? ??????. ??????. ??????. ????????.
????????? ???????????? ?????? a, Å a, Å 4.329 4.128 8.878 3.645
????????? ???????????? ?????? b, Å b, Å 11.192 11.481 3.751
????????? ???????????? ?????? ?, Å ?, Å 3.984 4.173 14.023 5.901
????? ?????????? ?????? ? ?????? ????? ?????????? ?????? ? ?????? ????? ?????????? ?????? ? ?????? 4 4 4 1
???????????????? ?????? ???????????????? ?????? ???????????????? ?????? ?bnm Cmcm Pnma P3m1
???, ? ???, ? ???, ? (605) 881 675 870
????????? ? /??3 ????????? ? /??3 ????????? ? /??3 5.08 ?/? 4.87 4.5
W. Albers, K. Schol. Philips Res. Repts., 1961,
Vol. 16, P. 329-342.
4??????????????? ????????? SnS ??????? ??????? a
SnS ? ßSnS
5
a SnS ????????. ???????, ??. ??. ?bnm, ???
GeS ßSnS ????????. ???????, ??. ??. Cmcm, ???
TlI T ???????? 605 ?
????????? ???????????? ?????? SnS
???????????? ?????? aSnS
T. Chattopadhyay et al., J. Phys. Chem. Solids,
1986, Vol. 47, P. 879-885
5????????????? ? ?????????? ???????? ?????????? SnS
???????? ??? ???????? ???????? ??? ???????? ???????? Sn
??? ???????????? ??? ???????????? p-???
??? ????????? ????????? ??? ????????? ????????? ????????
??????????? ????????? - b 90 ??2/?
??????????? ????????? b 18 ??/?
??????????? ????? - b 0.2m0
b m0
?????? ???? T 300 K 1.08 ??
?????? ???? T 77 K 1.115 ??
?????????? ??????????? ? ??????? ???????????? ?????????? ??????????? ? ??????? ???????????? 3.6
??????????????? ?????????? ??????????????? ?????????? 19.5
W. Albers et. al. J. Appl. Phys., 1961, Vol. 32,
P. 2220-2225.
6?????? ????????? SnS
????????? ?????????
?????? ????????? SnS
- ???????? ????????? ???? ????????? ?? ? ????? ?, ?
?? ????? U-Z. - ??????? ???? ???????????? ????????? ? ????? ?,
?????? ??????? ???? ???????????? ?? ????? U-Z
?????? ? ????????. - ???????? ???????? ???????? ? ???????? 1.6 ?? ?
?????? ???????? ? ???????? 1.8 ??.
????? ?????? ???? ????????? SnS
A.R.H.F. Ettema. Phys. Rev. B., 1992, Vol. 46, P.
7363-7373.
7?????? ????????? ? ?????? ??????????? ???? ??????
SnS
?????? ????????? ?????? Eg, ?? ??????
??-????????? 1.3 C. Cifuentes. Brazilian Journal of Physics, 2006, Vol. 36, P.1046 1049.
????????????? 1.3 M. Sugiyama et. al. Japanese Journal of Applied Physics, 2008, Vol. 47, P. 44944495.
???. ????????? 0.98 (??????.), 1.38 (????.) A Tanuševski. Semiconductor Science and Technology, 2003, Vol. 18, P. 501505.
??????????. ????????? 1.2 Z. Zainal et. al. Journal of Materials Science Materials in Electronics, 2005, Vol. 16, P. 281285.
????????? ??????????? ?????? 1.23 (??????), 1.38 (????.) A. Tanuševski, D. Poelman. Solar Energy Materials Solar Cells, 2003, Vol. 80, P. 297303.
?????-??????? 1.7 M. Calixto-Rodriguez, et. al. Thin Solid Films, 2009, Vol. 517, P. 24972499
??????????? ????????? 1.47 M. Devika, Journal of Applied Physics, 2006, Vol. 100, P. 023518.
8????????? ?????? SnS
4
- ????????? ???????????????????? SnS ?????
?????????? Sn ? S - ????????? ?????? SnS ??????????? ?????????
??????? ??????? ??????
9????????? ???????????????????? ????????? SnS
5
- ?????? ?? ????????? 50 ?/?.
- ????????? ???????? ? ????????? ??????? ??? ?
970 ? (4 ?). - ?????? ?? ????????? 50 ?/?.
- ??? ?1120 ????????? ??????? ( 2 ?).
- ?????????? ????????.
- ?????????? ?? ????????? 2 - 3 ?/? ?? 970 ?
- ????? ??? ? 970 ? ? ??????? 500 ?.
- ?????????? ?? ????????? ??????????? ?? ?????????
?20 C/?.
1 ????????? 2 ?????? ?? ????????? ??????? 3
??????????? 4 ????????? ?????? 5 ???????
???????? ??????????? 6 ????????????? 7
???????? 8 ???? ?????? 9 ??????
?????????????? ??????? SnS
10????????? ?????? SnS
6
??????? ????? ?????? ??????????? ?????? 600
C ??????????? ???????? 220-350 C ????????
10-5 ???? ????? ????????? 10-50 ?????
???????????? ?????? 1 ???????????? ?????? ?
???????? ??????? ? ??????????? 2 ???????????
?????? ????????
???????? ???????? ??????
?.?. ???????? ? ??. ???, 2011, ?.45, ?. 765-769.
11???????? ???????????? ??????
7
??????? ???????????? ????? ????????????
?????????? ?????? ???????????????????? ??????????? ? ?????????? ?? ??????? (EDAX) CAMECA SX-100
????????????? ????????? ?? ??????? ???-??????????? ????????????? (AES) Perkin Elmer Physics Electronic 590
??????????????? ????????? ? ??????? ?????? ??????????????????? ? ??????????????? ?????? Siemens D-5000, ???? 3?
?????????? ??????????? ??????????? ??????????? (???) JEOL 6400 SEM
?????????? ???????? ?????????? ????????????? ? ????????? 200-3000 ?? ??? 300 ? Carry 500 Scan UV-Vis-NIR
12 3
????????? ???? ?????????? ?????? SnS ?? ??????
?????????? (010) ??? Tsgt230 C
?????????? (111) ??? ?slt230 C
S.A. Bashkirov et al. J. Adv. Microsc. Res.,
2011, V. 6, P. 153-158.
13????????????? ?????? SnS c ??????????? (010)
8
top-down
50 deg
cross-section
230 ?
270 ?
330 ?
14?????????? ??????
10
EDAX EDAX AES AES
Ts, C Sn, at. S, at. Sn, at. S, at.
230 50.2 49.8 49.6 50.4
270 49.2 50.8 47.6 52.4
330 50.0 50.0 47.1 52.9
15????????????? ???????? ?????? SnS
11
??????? ????????? 0.12 - 0.13 ??.
?????????? ????????? ????????????? ? ?????? Ts
?????????? ??????????????? Exp-1.50.1 ??/(kTs)
p-??? ???????????? ???????? 300 ???/K
16?????????? ???????? ?????? SnS
11
?????? ????????? ???????? ??????????? ??????????
?? 105 ??1 ?????????? ?????? ??????????? ????
1.45 ??
17?????????????????? ??????? ?????? In/?-SnS
11
12 ??? ???? In ????????? ??????? ????????????
?????????? ?????????.
?????????? ??????????? ?????????????
????????????? ?????????? ???????? ????????? ????
?? ????????? ????????
????????? ???????????????????? ?? 45 ?? 200 ?/??
???????????? ???????????????????? ? ?????????
??????? 1.33.0 ??
?.?. ???????? ? ??. ???, 2011, ?.45, ?.
1084-1089.
??????? ???????????????????? In/p-SnS 1- ??????
???????? ??? Ts 220 C 2 ?????? ???????? ???
Ts 300 C
?.?. ????????, ?.?. ???????? ??????????????
????????????????? ???????????? ?????? ?? ? 16917
?? 29.04.2011.
18?????? SnS ?? ?????? ? ???????? ?????????
????????? ????????n-ZnO(Al)/i-ZnO/n-CdS/p-SnS/Mo
S.A. Bashkirov et al. Thin Solid Films, 2012,
V. 520, P. 58075810
19????????? ???????? ?? ?????? SnS
????? ????????? SnS ????????? ???, Voc, ?? Jsc, ??/??2 ??? ??????
?????-??????? CdS/SnS 1.3 260 9.6 2006 K.T. R. Reddy et al. Solar Energy Materials Solar Cells, Vol. 90, P. 30413046.
??????????. ????????? CdS/SnS 0.08 170 3.3 2007 M. Gunasekaran. Solar Energy Materials Solar Cells, Vol. 91, P. 774778.
??????????? ????????? CdS/SnS 0.05-0.08 218-274 0.7 2008 B. Ghosh et al. Solar Energy Materials Solar Cells, Vol. 92, P. 1099 1104.
????????????? CdS/SnS 0 - - 2008 M. Sugiyama. Japanese Journal of Applied Physics, Vol. 47, P. 87238725
???. ????????? CdS/SnS 0.2 370 1.23 2009 D. Avellaneda et. al. Thin Solid Films, Vol. 517, P. 2500-2502.
????????????? ZnO/CdS/SnS 0.17 183 2.7 2011 J. Malaquias et. al. Thin Solid Films, Vol. 519 P. 74167420
????? "??????? ??????" ZnO/CdS/SnS 0.5 132 3.68 2012 S.A. Bashkirov et. al. Thin Solid Films, Vol. 520 P. 58075810
20?????????????? ?????? SnS ?? ??
5
- ?????????? ?????? ??????????????? ?????????
(???????????????? ?????? Pnma, ??????????? ???
B16) - ?? ????????? ?????? ????????????? ???????? SnS
- ?????????? (111)
- -???????????? ??????? ????????? (110) ??????????
??????? Mo (???????????????? ?????? Im3m,
??????????? ??? A2) ? ?????????? a 3.1903.194
Å. - -?????????? ???????????? ??????
- ?4.2944.329 Å, b 11.19511.215 Å, c
3.9863.996 Å.
21??????????????? ?????? SnS ?? ??
6
???????????
????
227
????????????? ?????????
?????????? ????????????? ????????? ?? ???????,
??????????? ????????? ?????? ? ????????????
?????? ??????? ????? Mo ? SnS ??? Tsgt300 C
??????? ????? ? ????? ? ???????????? ????
???-??????? ?????? ?? ?????? ? ???????? Mo,
?????????? ??? Ts 350 C (a) and Ts 270 C (b)
23????????? ????????? ????????? n-ZnO(Al)/i-ZnO/n-C
dS/p-SnS/Mo
8
- ????????? ???? Mo ?? ?????? ??????? ?????????????
?????????? - ????????? ?? ???? ?? ?????? SnS ??????? ???????
?????? - ?????????? ????????? CdS ?? ??????????? SnS
- ?? ???????? 1 ????/? ???????, 1.410-3
????/? ?????? ??? ???????? ?????? ? 0.14 ????/?
???????????, ? ??????? 4 ??? ??? ??????????? 60
? - ????????? ?? ??????????? CdS ????? ZnO ??
???????? ?????? ??????? ????????????? ??????????
? ????????? Ar ? ???????? 10 ????????? - ???????????? ??????????? ???? ZnOAl ???????
????????????? ?????????? ??????????? ??????
?. ???????? ? ??. ?????? ????????? ?????????
????????? ?? ?????? ?????????????? ?????????
CdS/SnS. ?????? ?? ? 15451 ?? 03.09.2010.
24 ????????? ???????? n-ZnO(Al)/i-ZnO/n-CdS/p-SnS/Mo
9
ZnO ? CdS ??????? 0.05 ?? 0.35??? n-???
????????????
???????? ? ???????? ??? n-ZnO/n-CdS/p-SnS ????????
? 30 ???/??2
?????????? ????????? ???? 132 ?? ??? ?????????
????????? 3.68 ??/??2 ?????? ?????????? 0.29 ?
?? 0.5 ???????????? ???????? 0.135
???/??2 ???????????????? ????????????? 40
?? ??????????? ????????????? 350 ??
S.A. Bashkirov et. al. Thin Solid Films, 2012,
Vol. 520, P. 58075810
25??????????????
- ???????????? ??????????? ? ?????????????? ??
?????????? ????????????? - ???????? ???????????, ??????????????? ?
???????????????? ???????????? ????????, ???????? - ??????????? ??????????????? ??????????????
??????????? ??. ?. ????? - ??????????? ??????????????? ???????????
- ??? ????????
- ???????? ?????? ??. ????????? ??? ????????
- ?????-????????????? ???????????????
??????????????? ???????????, ?????? - ??????-??????????? ???????? ??. ????? ???,
?????-?????????, ??????.
26??????????
12
? ????????? ??????? ???????? ????? ???????????
???????????? ?????????? ? ?????? ?????? SnS,
?????????? ?????????? ????????, ? ????? ????????
?? ?? ??????. ?????????? ???????? ???????
???????????? ??????????? ???????????? ?????? SnS,
?????????? ??????????? ????????? ??????? ???????
??????. ????????, ??? ????? ????????? ????????
?? ?????????? ????????? ?????? SnS ? ?????????
???????????. ????????? ?????????? ????????????
????????????? ? ?????????? ??????? ?????? SnS ?
??????????? ?? ??????? ?????????. ????????????
????????? ?????????????????? ???????? ??????
In/SnS ? ????????? ????????? n-ZnO(Al)/i-ZnO/n-Cd
S/p-SnS/Mo. ????????? ??????????????
????????. ?????????? ?????? ?????????????
??????????? ????????????? ?????? SnS, ??????????
??????? ??????? ??????, ? ???????????
?????????????.
27??????? ?? ????????
???????? ?.?. ???????? ??????? ???????????? ?.?.
???????? ??????????? ?????? ????????
???? ??????????????? ??????-????????????????
??????????? ??????-???????????? ????? ???
???????? ?? ???????????????? 220072, ?. ?????,
??. ?.??????, 19
Tel 375 29 5573731FAX 375 17
2840888E-mail bashkirov_at_physics.by