PROSTAT KANSERINDE TARAMA TANI EVRELEME Do

1
PROSTAT KANSERINDETARAMATANIEVRELEMEDoç.Dr.A
hmet Hakan HalilogluUfuk Üniversitesi Üroloji
ABD
2
PROSTAT KANSERINDETARAMATANIEVRELEME
3
Tarama ne demektir ?
4
Tarama ne demektir ?

• Bir hastaligin semptomlari ortaya çikmadan
  taninmasi amaciyla yapilan incelemedir.

5
Tarama ne demektir ?

• Bir hastaligin semptomlari ortaya çikmadan
  taninmasi amaciyla yapilan incelemedir.

Tarama nin amaci ?
6
Tarama ne demektir ?

• Bir hastaligin semptomlari ortaya çikmadan
  taninmasi amaciyla yapilan incelemedir.

Tarama nin amaci ?
Erken tani Küratif tedavi imkani Ileri evre
hastaligi önlemek Hastaliga bagli tedavi
maliyetini düsürmek
7
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali

8
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali

Siklik 17 Mortalite 3
9
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali

10
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali

PIN ve ASAPtan latent kanser Olusumu 10
yil Klinik anlamli kanser olusumu 10 yil zaman
alir Bostwick D J Cell Biochem 1992
11
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene

12
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene

PSA PRM
70
13
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi

14
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi

RP RT
15
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi
• Taramanin kime yapilacagi belli olmali

16
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi
• Taramanin kime yapilacagi belli olmali

Tarama 40 yasinda baslamali
17
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi
• Taramanin kime yapilacagi belli olmali

Tarama 40 yasinda baslamali
EAU
AUA
18
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi
• Taramanin kime yapilacagi belli olmali
• Taramanin sikligi belli olmali

19
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi
• Taramanin kime yapilacagi belli olmali
• Taramanin sikligi belli olmali

PSA 1 ng/ml
8 yil bekle
EAU
20
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi
• Taramanin kime yapilacagi belli olmali
• Taramanin sikligi belli olmali

PSA 1 ng/ml
8 yil bekle
EAU
AUA
Yillik PSA, PRM
21
Tarama prensipleri ?

• Toplum için önemli saglik problemi olmali
• Hastaligin asemptomatik dönemi olmali
• Tarama için uygun test ve muayene
• Tanisi konulan hastaligin uygun tedavisi
• Taramanin kime yapilacagi belli olmali
• Taramanin sikligi belli olmali
• Kim tedavi edilecek belli olmali

22
Tarama YAPALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
23
Tarama YAPALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
Erken tani (asemptomatik) önemli
24
Tarama YAPALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
Erken tani (asemptomatik) önemli
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
25
Tarama YAPALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
Erken tani (asemptomatik) önemli
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
26
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
Erken tani (asemptomatik) önemli
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
27
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
28
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
29
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Tani ve hastalik anksiyetesi yaratilir
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
30
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Tani ve hastalik anksiyetesi yaratilir
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
klinik önemsiz kanser
31
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Tani ve hastalik anksiyetesi yaratilir
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
klinik önemsiz kanser
Tarama yapan ülkelerde tani daha fazla (x2.5),
hastaliga bagli sagkalim ? Bill Axelson ve ark. N
Eng J med 2005
32
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Tani ve hastalik anksiyetesi yaratilir
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
klinik önemsiz kanser
Tarama yapan ülkelerde tani daha fazla (x2.5),
hastaliga bagli sagkalim ? Bill Axelson ve ark. N
Eng J med 2005
Maliyet ?
33
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Tani ve hastalik anksiyetesi yaratilir
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
klinik önemsiz kanser
Tarama yapan ülkelerde tani daha fazla (x2.5),
hastaliga bagli sagkalim ? Bill Axelson ve ark. N
Eng J med 2005
Maliyet ?
Tarama (biyopsi) komplikasyonlari
34
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Tani ve hastalik anksiyetesi yaratilir
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
klinik önemsiz kanser
1 hasta prostat kanserinden ölmesin 48 hastaya
tedavi Schröder FH ve ark N Eng J Med 2012
Tarama yapan ülkelerde tani daha fazla (x2.5),
hastaliga bagli sagkalim ? Bill Axelson ve ark. N
Eng J med 2005
Maliyet ?
Tarama (biyopsi) komplikasyonlari
35
Tarama YAPALIM
YAPMAYALIM
Prostat kanseri sik görülüyor
PSA hastaliga özgü degil
Erken tani (asemptomatik) önemli
Tek biyopsi tani koymada her zaman yeterli degil
Küratif tedavi seçenekleri mevcut
Tani ve hastalik anksiyetesi yaratilir
Erken evre tedavi maliyeti avantajli
klinik önemsiz kanser
1 hasta prostat kanserinden ölmesin 48 hastaya
tedavi Schröder FH ve ark N Eng J Med 2012
Tarama yapan ülkelerde tani daha fazla (x2.5),
hastaliga bagli sagkalim ? Bill Axelson ve ark. N
Eng J med 2005
PIVOT düsük risk grubunda radikal
prostatektominin, izlem grubuna üstünlügü YOK
Wilth TJ 2011
Maliyet ?
Tarama (biyopsi) komplikasyonlari
36
PROSTAT KANSERINDETARAMATANIEVRELEME
37

Tani Nasil?
Asemptomatik hastalarda tarama ile
Ürolojik semptomlar ile
Metastazlara bagli semptomlar ile
BPH ön tanisi ile yapilan cerrahi
Latent ve otopsi kanserleri
38

Taniya yardimci ?
PRM
39

Taniya yardimci ?
PRM
Prostat büyüklügü
Nodül
Endurasyon
Asimetrik Büyüme
Çevreye makroskopik invazyon
40

Taniya yardimci ?
PRM
Prostat büyüklügü
Nodül
Prostat kanseri Prostat tasi Prostatit Cerrahi/
biyopsi sekeli
Endurasyon
Asimetrik Büyüme
Çevreye makroskopik invazyon
41

Taniya yardimci ?
PRM
Prostat büyüklügü
Nodül
Prostat kanseri Prostat tasi Prostatit Cerrahi/
biyopsi sekeli
Endurasyon
Asimetrik Büyüme
Çevreye makroskopik invazyon
Orta oluk Benign ?
Lateral oluk silinirse- invazyon ?
42

Taniya yardimci ?
PRM
Pozitif prediktif degeri 4-11
PSA 1-2.9
PSA 3-9.9
Pozitif prediktif degeri 33-88
Scröder FH N Eng J Med 2009
43

Taniya yardimci ?
PRM
Pozitif prediktif degeri 4-11
PSA 1-2.9
PSA 3-9.9
Pozitif prediktif degeri 33-88
PSA (4-10ng/ml) 25 Asimetrik büyüme
13 PRM (nodül) 52
Scröder FH N Eng J Med 2009
44

Taniya yardimci ?
PRM
Pozitif prediktif degeri 4-11
PSA 1-2.9
PSA 3-9.9
Pozitif prediktif degeri 33-88
PARMAK NEVROZU
PSA (4-10ng/ml) 25 Asimetrik büyüme
13 PRM (nodül) 52
Scröder FH N Eng J Med 2009
45

Taniya yardimci ?
PRM
Pozitif prediktif degeri 4-11
PSA 1-2.9
PSA 3-9.9
Pozitif prediktif degeri 33-88
PARMAK NEVROZU gereksiz süphe, asiri dikkat
PSA (4-10ng/ml) 25 Asimetrik büyüme
13 PRM (nodül) 52
Scröder FH N Eng J Med 2009
46

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
Prostat kanseri 60 hipoekoik 35
izoekoik 5 hiperekoik
47

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
Prostat kanseri 60 hipoekoik 35
izoekoik 5 hiperekoik
Periferik zon kanserini 60-70 Periprostatik
yayilimi 60 gösterir Seminal vezikül
invazyonunda yetersiz
Andriole GL N Eng J Med 2009
48

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
MRG / BT
49

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
BT Lokal invazyon göstermede zayif gt1cm LAP
Özgüllük ve duyarliligi yüksek
MRG / BT
50

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
BT Lokal invazyon göstermede zayif gt1cm LAP
Özgüllük ve duyarliligi yüksek
MRG / BT
MRG Kemik lezyonlarda sens/spes yüksek Seminal
vezikül invazyonunda degerli 5mm tümörlerde
basari 70 (Difüzyon)
51

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
MRG / BT
Direkt Grafiler
52

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
MRG / BT
Direkt Grafiler
Osteoblastik kemik lezyonlarinda Multipl
ve Pelvik lezyonlarda Bulgu verir
53

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
MRG / BT
Direkt Grafiler
PSA/ ALP
54

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
MRG / BT
Direkt Grafiler
Tek basina prostat kenserini Gösteren/
dislayan Belirteç YOK
PSA/ ALP
55

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
PSA lt0.5 ng/ml 6.6 prostat kanseri
MRG / BT
Direkt Grafiler
Tek basina prostat kenserini Gösteren/
dislayan Belirteç YOK
PSA/ ALP
56

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
MRG
BIYOPSI
Direkt Grafiler
PSA/ ALP
57

Taniya yardimci ?
PRM
TRUS
MRG
BIYOPSI
Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
Direkt Grafiler
PSA/ ALP
58

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
BIYOPSI
6 Kadran 80 Hodge KK J Urol 1989
59

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
BIYOPSI
6 Kadran 80 Hodge KK J Urol 1989
12 Kadran 30 Eichler K J Urol 2006
60

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
BIYOPSI
6 Kadran 80 Hodge KK J Urol 1989
12 Kadran 30 Eichler K J Urol 2006
24 Kadran Scattoni V Eur Urol 2010
61

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
BIYOPSI
6 Kadran 80 Hodge KK J Urol 1989
12 Kadran 30 Eichler K J Urol 2006
24 Kadran Scattoni V Eur Urol 2010
Komplikasyon Klinik önemsiz kanser
62

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
BIYOPSI
6 Kadran 80 Hodge KK J Urol 1989
12 Kadran 30 Eichler K J Urol 2006
24 Kadran Scattoni V Eur Urol 2010
10 kadrandan 18 kadrandan
Komplikasyon Klinik önemsiz kanser
63

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
reBIYOPSI
64

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
reBIYOPSI
Artan/yüksek PSA
Süpheli PRM
Çok odakta hg PIN
ASAP
65

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
reBIYOPSI
Artan/yüksek PSA
2. BIYOPSI
Süpheli PRM
Çok odakta hg PIN
14 kadran Chun FKH Eur Urol 2010
ASAP
66

Ne zaman? Kaç kadran? Rebiyopsi?
reBIYOPSI
Artan/yüksek PSA
2. BIYOPSI
Süpheli PRM
Çok odakta hg PIN
14 kadran Chun FKH Eur Urol 2010
ASAP
Saturasyon Biyp. Walz J Eur Urol 2006
3. BIYOPSI
67
PROSTAT KANSERINDETARAMATANIEVRELEME
68

EVRELEME
TNM sistemi kullanilir
Klinik ve patolojik evrelemesi
Patolojik evrede T1 yoktur
69

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT
MRG
Sintigrafi
70

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT
Tümörün varligi Büyüklügü Yayilimi Göstermede
yetersiz
MRG
Sintigrafi
71

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT

• - T3 tümörlerin yarisini görmez
• Seminal vezikül invazyonunda
• öngörüsü ?

MRG
Sintigrafi
72

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT
MRG

• Tümör lokalizasyonu ve
• yayilimini göstermesini beklemeyiz
• Lenf nodu degerlendiriminde
• basarili

Sintigrafi
73

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT
MRG
Sintigrafi

• Endorektal koil ile basarisi artar
• T2 görüntülerde prostat
• ve çevre dokular ile iliskisi
• T1 görüntülerde
• kemik ve lenf nodu
• degerlendirilir

Schlemmer HP Eur Rad 2004
74

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT

• Gadolinyum kullanilan
• Dinamik MRG
• Spektro prostat kanseri/
• normal doku ayirimini
• daha iyi yapar

MRG
Sintigrafi

• Endorektal koil ile basarisi artar
• T2 görüntülerde prostat
• ve çevre dokular ile iliskisi
• T1 görüntülerde
• kemik ve lenf nodu
• degerlendirilir

Schlemmer HP Eur Rad 2004
75

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT

• PSA lt20 ng/ml
• Gleason skor lt7
• Görüntüleme yöntemlerinin
• YALANCI POZITIF
• Ihtimali artar

MRG
Sintigrafi
Schlemmer HP Eur Rad 2004
76

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT

• PSA lt20 ng/ml
• Evre ltT2a
• Gleason skor lt7
• Lenf nodu tutulumunu
• arastirmamak yanlis olmaz
• (lt10)

MRG
Sintigrafi
EAU Guidelines 2013
77

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT

• Tc-99m kullanilir
• PSA lt20 ng/ml altinda
• kemik tutulumu nadir
• (adenokanser)
• PSA lt10 ng/ml altinda
• çok nadir

MRG
Sintigrafi
EAU Guidelines 2013
78

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT

• Tc-99m kullanilir
• PSA lt20 ng/ml altinda
• kemik tutulumu nadir
• (adenokanser)
• PSA lt10 ng/ml altinda
• çok nadir

MRG
Sintigrafi
ASEMPTOMATIK
EAU Guidelines 2013
79

EVRELEME
görüntüleme
TRUS
BT

• PET /BT
• Tüm vücut MRG
• C-cholin

MRG
Sintigrafi
Tc-99m ALTERNATIF
EAU Guidelines 2013
80

EVRE Kemik Metastaz Sayisi
1 lt6
2 6-20
3 gt20
4 Sintigrafik görüntüde tüm kemikler
EAU Guidelines 2013
81

TNM Primer Tümör (T)
Tx Primer tümör degerlendirilemiyor
T0 Primer tümör varligi gösterilemiyor
T1
T1a Tümör rezeke edilen dokuda lt5 insidental olarak tani konuluyor
T1b Tümör rezeke edilen dokuda gt5 insidental olarak tani konuluyor
T1c PSA yüksekligi ile tani konuluyor
T2
T2a Tümör tek lobun yarisindan azinda mevcut
T2b Tümör tek lobun yarisindan fazlasinda mevcut
T2c Tümör her iki lobu da tutmus
T3
T3a Tümör kapsül disina tasmis
T3b Seminal vezikül invazyonu olmus
T4 Tümör seminal vezikül disindaki organlara yayilmis.(mesane boynu, rektum gibi)
Bölgesel Lenf Dügümleri (N)
Nx Bölgesel lenf dügümleri degerlendirilemiyor
N0 Bölgesel lenf dügümlerinde metastaz yok
N1 Bölgesel lenf dügümlerinde metastaz var
Uzak Metastaz (M)
Mx Uzak metastaz degerlendirilemiyor
M0 Uzak Metastaz yok
M1a Bölgesel olmayan lenf dügümlerinde metastaz
M1b Kemik metastazi mevcut
M1c Kemik disinda bölgelere metastaz mevcut
EAU Guidelines 2013
82

tesekkürler