Chronisch benzodiazepinegebruik Preventie in eerste en tweede lijn mbv richtlijn Terugdringen in eerste en tweede lijn mbv webbased minimale interventie FTO: Datum:

1
Chronisch benzodiazepinegebruikPreventie in
eerste en tweede lijn mbv richtlijnTerugdrin
gen in eerste en tweede lijn mbv webbased
minimale interventieFTO Datum
Martine Kruijtbosch (SIR), projectleider
FKOPL Joost de Kanter, huisarts (REOS Zorg,
voorzitter FKOPL
2
(No Transcript)
3
Inleiding - landelijke cijfers 2004

• 1,86 miljoen gebruikers van slaap- of
  kalmeringsmiddelen. Dit is 12 van de bevolking.
  (pw, de Valk 2004, ev)
• 12 miljoen recepten uitgeschreven
• Aantal verstrekkingen stijgt 0,4 per jaar, 25
  gebruikt chronisch (gt90 stuks per jaar) (Bron
  SFK, 2007)
• Benzodiazepinen Oxazepam 3e plaats en Temazepam
  5e plaats in top 10 voorgeschreven geneesmiddelen
  (Bron LINH, 2005)
• 2/3 is vrouw
• 40 zijn ouderen vanaf 65 jaar

4
Inleiding - kenmerken

• Voordelen
• Snel effect wordt goed verdragen
• Nadelen
• Sedatie
• Verminderd cognitief functioneren
• Snelle afhankelijkheid
• Vallen door spierzwakte
• Retrograde amnesie
• Versterking alcoholeffect

5
Doel project Terugdringen chronisch
benzodiazepinegebruik via FT(T)O

• Via transmurale samenwerking
• Rationeel (eerste) voorschrijven te bevorderen
• Terugdringen aantal chronisch benzodiazepinegebrui
  kers

6
Interventie instrumenten

• Preventie
• Regionale Richtlijn (opgesteld met expertgroep)
• NHG Patiëntbrieven
• Protocollen APO EU/TU (afspraak FTO)
• Psychiater als consulent in huisartsen FTO

7
Interventie instrumenten

• Terugdringen
• Minimale interventie webbased voorlichtingsinstru
  ment via website www.stoppenmetpillen.nl
• Verwijsbrief naar webbased instrument
• NHG Patiëntbrieven
• (Afbouwschemas facultatief)
• Psychiater als consulent in huisartsen FTO

8
Interventie instrumenten

• Onderzoek Universiteit Leiden 2005
• Effectiviteit voorlichtingsinstrument
  geindividualiseerd advies op maat getoetst ten
  opzichte van huisartsenstopbrief

• Resultaten
• Geïndividualiseerde voorlichting op maat is 2 tot
  4 maal (odds ratios) zo effectief als de
  huisartsenstopbrief wanneer het gaat om het
  stoppen of verminderen van chronisch
  benzodiazepinegebruik
• 69 was vrouw
• Gemiddelde leeftijd was 62 jaar
• 53 bleek vooraf geen positieve controle te
  ervaren over de behoefte om benzodiazepinen te
  gebruiken
• Bijna 90 van de respondenten was vooraf niet
  gemotiveerd om te stoppen.

Advies op maat N171 Stopbrief N183
Gebruik gestopt 25 16
Subgroepen gestopt Leeftijd lt 62 jaar Hoge intentie om te stoppen Hoge controle over behoefte van gebruik benzo 34 52 40 11 18 20,5
Gebruik geminderd 35 24
Subgroep geminderd Hoge intentie om te stoppen 70 26
9
Interventie instrumenten
10
Interventie instrumenten
11
FTO benzodiazepinen

• - Regionale Richtlijn
• - Prescriptiecijfers eerste tweede lijn
• Afspraken
• - Resultaatdoelstelling

12
(No Transcript)
13
Regionale Richtlijn Eerste Voorschrift
BenzodiazepinenRijnlandMidden-Holland

• Slaapproblemen
• Angststoornissen

14
Doelgroepen richtlijn

• Voorschrijvers
• voorschrijvers in de eerste lijn
• huisartsen
• voorschrijvers in de tweede lijn
• psychiaters en somatisch specialisten 
• Patiëntgroepen
• níet gericht op ernstige psychiatrische beelden
• (zeer angstig, ernstige depressie, suïcidegevaar,
  schizofrenie, etc.)
• níet gericht op oncologische patiënten

15
Algemene voorzorgen bij benzodiazepinen (1/2)

• Combinatie van verschillende benzodiazepinen is
  ongewenst
• Combinatie hypnotica met andere middelen met
  effect op het centrale zenuwstelsel is ongewenst
• Beperk de hoeveelheid zoals bij het eerste
  voorschrift
• Ga niet in op (eerste) verzoek om benzodiazepine
  als deurknopfenomeen bestel de patiënt terug
• Eerste voorschrift overweeg per week afleveren

16
Algemene voorzorgen bij benzodiazepinen (2/2)

• Eventuele herhalingen uitsluitend via het
  spreekuur en niet via assistente (eerste lijn)
• Voorschrijven benzodiazepinen niet delegeren aan
  nurse practitioners of vglb. functionarissen
  (tweede lijn)

17
Benzodiazepinen bij slaapstoornissen (1/4)

• Wist u dat slaapproblemen de meest voorkomende
  P klachten vormen in de huisartspraktijk ?

18
Benzodiazepinen bij slaapstoornissen (2/4)

• Slaapstoornis indien functioneren overdag
  gestoord

19
Benzodiazepinen bij slaapstoornissen (3/4)

• Indien korter dan drie weken
• Eventueel slaapmiddel
• Temazepam 10 20 mg. ouderen 10 mg
• Zolpidem 10 mg. ouderen 5 mg
• Niet meer dan 5 tot 10 tabletten
• Alléén langwerkende middelen indien sedatie
  overdag gewenst
• Diazepam 2 10 mg ouderen 2 mg.

20
Benzodiazepinen bij slaapstoornissen (4/4)

• Slaapstoornis langer dan drie weken
• Er is géén indicatie voor het geven van een
  slaapmiddel

21
(No Transcript)
22
Benzodiazepinen bij angststoornissen

• Acute angst- en spanningstoestanden
• Kortdurend
• Vaste dosering of intermitterend
• Zo Nodig alleen bij incidenteel gebruik
• Geen blijvende behandeling met uitsluitend
  benzodiazepinen
• Benzodiazepine langer dan vier tot zes weken
  alleen indien zicht op verdere behandeling met
  SSRIs en/of psychotherapie
• Serotonerge tricyclische antidepressiva en SSRIs
  (zie Regionale Richtlijn)

23
Transmurale communicatie rond benzodiazepine
voorschriften(regionale richtlijn)
24
Communicatie vanuit Apotheek

• Apotheek(team)
• signaleert toenemend gebruik communiceert dit
  met de behandelaar.
• geeft EU (Eerste Uitgifte) en TU (Tweede
  Uitgifte) informatie volgens regionale richtlijn
• selecteert periodiek potentiële patiënten uit SFK
  search voor advies-op-maat (web)
• overlegt met behandelaar of deze patiënten
  benaderd moeten worden.
• monitort afbouwschema.

25
Communicatie behandelaar-apotheker

• Behandelaar
• meldt apotheek indien voorschrift anders dan
  Regionale Richtlijn
• communiceert met apotheek welke patiënt in
  aanmerking komt voor advies-op-maat (web)
• spreekt af met de apotheek wie zonodig hulp biedt
  bij het invullen van web vragenlijst
• (HA/PSY) geeft bereikbaarheid aan aan apotheek

26
Communicatie tussen behandelaars

• Psychiater schrijft psychomedicatie voor tenzij
  deze dat anders afspreekt met de huisarts
• HA/PSY geven bereikbaarheid aan voor elkaar
• Maken afspraken over (medicamenteuze) behandeling
  in wachttijd

27
FTO benzodiazepinen

• - Regionale Richtlijn
• - Prescriptiecijfers eerste tweede lijn
• Afspraken
• - Resultaatdoelstelling

28
Prescriptiecijfers eerste tweede lijn(Bron
SFK benzodiazepinen)

• Voorschriften algemeen
• Eerste herhaalvoorschriften
• Aantallen nieuwe chronische gebruikers
• (gt 90 stuks gebruik per jaar)
• Aantallen langdurige chronische gebruikers (gt 90
  stuks gebruik per jaar)

29
Voorschriften algemeen

• Periode 1-mnd-2006 tot 1- mnd- 2007
• Bron cijfers SFK Benzodiazepinen, Rapportage 1
  van de Basismodule, tabel 1a 1b 1c (combineer
  cijfers apotheken uit FTO)

30
Eerste herhaalvoorschriften

• Periode 1-mnd-2006 tot 1- mnd- 2007
• Bron cijfers SFK Benzodiazepinen, SFK Rapportage
  2 van Module eerste voorschriften, tabel eerste
  en herhaalvoorschriften
• (combineer cijfers apotheken uit FTO)

31
Aantallen nieuwe chronische gebruikers

• Periode 1-mnd-2006 tot 1- mnd- 2007
• Definitie personen die 12 maanden voorafgaand
  aan de meetperiode geen benzo hebben ontvangen,
  en die in de meetperiode mnd 2006 t/m mnd
  2007, 91-270 stuks en gt270 stuks krijgen.
• Bron cijfers SFK Patientenlijsten, Rapportage 1,
  nieuwe benzodiazepinegebruikers

HA1 HA2 HA3 HA4 Totaal
gt270
91-270 stuks
Totaal aantal nieuwe benzo gebruikers
32
Eerste voorschriften

• Bron cijfers (SFK benzodiazepinen)
• tabel naar keuze van FTO, cijfers eventueel
  uitsplitsen per voorschrijver

33
Chronische gebruikers

• Periode 1-mnd-2006 tot 1- mnd- 2007
• Definitie chronische gebruiker patiënt gebruikt
  meer dan 90 tabletten per jaar (SFK)
• - Episodische gebruiker 91-270 stuks per
  jaar
• - Continue gebruiker gt270 stuks per jaar

34
Langdurige chronische gebruikers

• Kies de aantallen continue en episodische
  gebruikers per huisarts (Bron cijfers SFK
  Rapportage 3 van Module langdurig gebruik)
• en plaats deze getallen naast de totalen van alle
  gebruikers per huisarts uit het FTO (Bron
  cijfers SFK Basismodule Artsenkeuzelijst)
• (combineer cijfers apotheken uit FTO)

HA1 HA2 HA3 HA4 Totaal
gt270
91-270 stuks
Totaal aant benzo gebruikers
35
Chronische gebruikers

• Bron cijfers (SFK benzodiazepinen)
• tabel naar keuze van FTO, cijfers eventueel
  uitsplitsen per voorschrijver

36
FTO benzodiazepinen

• - Regionale Richtlijn
• - Prescriptiecijfers eerste tweede lijn
• Afspraken
• - Resultaatdoelstelling

37
Afspraken eerste voorschrift

• Overweeg alternatief
• Eerste keus benzo per indicatie
• Eerste recept max ____ tabletten
• Herhaalrecept alleen via contact behandelaar
• Afspraken communicatie transmuraal (zie Regionale
  Richtlijn)
• Afspraken communicatie patiënt bijvoorbeeld NHG
  patiëntenbrieven / ander materiaal

38
Afspraken chronisch gebruik

• Minimale interventie via website
  www.stoppenmetpillen.nl
• Apotheker deelt per huisarts lijst uit met daarop
  patiënten met gt 90 tabletten gebruik per jaar
• Huisartsen screenen aangeleverde lijst en
  selecteren patiënten voor website
• Gescreende patiënten krijgen verwijsbrief voor
  geïndividualiseerd advies / of papieren versie
  vragenlijst (spreek af wie verwijsbrieven
  verstuurt)
• Spreek af wie patiënt helpt met invullen papieren
  versie vragenlijst
• Spreek af wie ingevulde papieren vragenlijsten
  invoert op de website
• Communicatie
• Afspraken communicatie transmuraal (zie Regionale
  Richtlijn)
• Afspraken communicatie patiënt bijv. NHG
  patiëntenbrieven / afbouwschemas

39
FTO benzodiazepinen

• - Regionale Richtlijn
• - Prescriptiecijfers eerste tweede lijn
• Afspraken
• - Resultaatdoelstelling

40
Resultaatdoelstelling eerste voorschrift

• Binnen 12 maanden na interventie
• __ minder eerste voorschriften
• __ minder 2de recepten
• __ eerste voorschriften eerste keus
  benzodiazepine uit FTO afspraak
• 4. __ minder aantal nieuwe chron. gebruikers
  (Na 3 maanden tussenmeting)

41
Resultaatdoelstelling chronisch gebruik

• Binnen 12 maanden na interventie
• 1. __ minder langdurige episodische gebruikers
• 2. __ minder langdurige continue gebruikers
• 3. __ benzodiazpinegebruikers per huisarts naar
  web instrument verwezen
• (Na 3 maanden tussenmeting)

42
Take home message

• Chronisch benzodiazepinegebruik
• begint
• met het eerste voorschrift !

43
(No Transcript)