Aralin para sa Ikaapat na Taon

1
Tula

• Aralin para sa Ikaapat na Taon

2
Balangkas ng Aralin

• Kahulugan ng Tula
• Elemento ng Tula
• Anyo ng Tula

3
Kahulugan ng Tula

• isang anyo ng sining o panitikan na naglalayong
  maipahayag ang damdamin sa malayang pagsusulat.
• Ayon naman kay Amado V. Hernandez, "Ang tula ay
  hindi pulos na pangarap at salamisim, di pawang
  halimuyak, silahis, aliw-iw, at taginting

4
Elemento ng Tula

• Tugma
• Sukat
• Kariktan
• Talinhaga
• Persona
• Tayutay
• Tono / indayog
• Paksa

5
1. Tugma

• - nagpapaganda sa diwa ng tula ang alin mang
  paraan ng pagtutugma 1. Mga salitang nagtatapos
  sa b, k, d, g, p, t, s ay nagtutugma ang
  dulumpantig
• 2. Mga nagtatapos sa l, m, n, ng, w, r, y

6
2. Sukat

• tumutukoy sa bilang ng pantig sa bawat taludtod
• Ito ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng bawat
  taludtod na bumubuo sa isang saknong. Ang pantig
  ay tumutukoy sa paraan ng pagbasa.
• Halimbawaisda is da ito ay may dalawang
  pantigis da ko sa Ma ri ve les 8 pantig

7
Mga halimbawa ng Sukat ng Pantig

• 1. Wawaluhin     Halimbawa    Isda ko sa
  Mariveles     Nasa loob ang kaliskis    2.
  Lalabindalawahin     Halimbawa     Ang laki
  sa layaw karaniway hubad     Sa bait at muni,
  sa hatol ay salat     3. Lalabing-animin    
  Halimbawa     Sai-saring bungangkahoy, hinog na
  at matatamis     Ang naroon sa loobang may bakod
  pa sa paligid    4. Lalabingwaluhin    
  Halimbawa     Tumutubong mga palay,gulay at
  maraming mga bagay    Naroon din sa loobang may
  bakod pang kahoy na malabay

8

• 3. Paksa - maraming maaaring maging paksa ang
  isang tula
• 4. Tayutay - paggamit ng pagwawangis (simile)
  pagtutulad (metaphor) pagtatao (personification)
  ay ilang paraan upang ilantad ang talinghaga sa
  tula
• 5. Tono/Indayog - tumutukoy sa pagbaba at
  pagtaas ng tono o pagbigkas
• - dapat isaalang-alang ang diwa ng tula
• 6. Persona - tinutukoy nito ang nagsasalita sa
  tula - una, ikalawa o ikatlong panauhan

9

• 7. KariktanKailangang magtaglay ang tula ng
  maririkit na salita upang masiyahan ang mambabasa
  gayon din mapukaw ang damdamin at kawilihan.
• 8. TalinghagaTumutukoy ito sa paggamit ng
  matatalinhagang salita at tayutay.     ? Tayutay
  - paggamit ng pagwawangis, pagtutulad, pagsasatao
  ang ilang paraan upang ilantad ang talinghaga sa
  tula

10
Mga Anyo ng Tula

• Malayang taludturan 
• Tradisyonal 
• May sukat na walang tugma 
• Walang sukat na may tugma

11
Mga Uri ng Tula

• Tulang Liriko o Tulang Damdamin
• Tulang Pasalaysay o narrative poetry sa ingles
• Tulang Patnigan a
• Tulang Pantanghalan o Padula.

12

• 1. Tulang Liriko o Tulang Damdamin (lyric poetry)
• tulad ng isang soneto o ng isang oda, na
  ipinapahayag ang mga saloobin at damdamin ng
  makata.
• karaniwang tinutukoy bilang ang mga salita sa
  isang kanta.
• hindi nagpapahayag sa isang kuwento na
  naglalarawan sa karakter at aksyon.
• Ang makata ay direktang sinasabi sa mambabasa,
  ang kanyang sariling damdamin, iniisip, at
  persepsyon.

13
Uri ng Tulang Liriko

• Awit Ang awit ay isang uri ng tulang pasalaysay
  na binubuo ng tig-aapat na taludtod ang bawat
  saknong, na ang bawat taludtod ay may
  lalabindalawahing pantig, at ang tradisyonal na
  dulong tugma ay isahan.Ito ay ang karaniwang
  awiting ating naririnig.Karaniwan itong may
  malungkot na paksa - sad love songs
  kumbaga.Soneto Isang tula na karaniwang may
  14 linya.Hinggil sa damdamin at kaisipan, may
  malinaw na kabatiran sa likas na pagkatao.Oda
  Ang oda ay karaniwang isang liriko o tula na
  nakasulat bilang papuri o dedikado sa isang tao o
  isang bagay na kinukuha interes ang makata o
  nagsisilbing isang inspirasyon para sa
  oda.Elehiya Ito ay tulang may kinalaman sa
  guniguni tungkol sa kamatayan.Dalit isang uri
  ng tula, karaniwang pang relihiyon, partikular na
  nakasulat para sa layunin ng papuri, pagsamba o
  panalangin, at karaniwan ay ipadala sa isang
  Diyos o sa isang kilalang pigura o maliwanag na
  halimbawa. at may kahalong pilosopiya sa buhay.

14
2. Tulang Pasalaysay (narrative poetry)

• isang tula na may balangkas. Ang tula ay maaaring
  maikli o mahaba, at ang mga kuwento na may
  kaugnayan sa maaaring maging simple o
  kumplikadong pangyayari. Ito ay karaniwang hindi
  madrama, nagkukuwentong tula gaya ng mga epiko,
  ballad, idylls at lays.

15
Uri ng Pasalaysay

• a. Epiko ay isang mahaba kuwento/tula,
  kalimitan tungkol sa isang seryosong paksa na
  naglalaman ng mga detalye ng kabayanihan gawa at
  mga kaganapan ng makabuluhang sa isang kultura o
  bansa.b. Awit at kurido ay isang uri ng
  panitikang Filipino kung saan ito ay may walong
  sukat. ang tulang kurido ay kadalasang mga alamat
  o kuwento na galing sa mga bansa sa Europa tulad
  ng Pransya, Espana, Italya at Gresya. Ang tulang
  kurido ay pasalaysay. Ang tanyag na kurido ay ang
  Ibong Adarna. c. Karaniwang Tulang Pasalaysay
  Ang mga paksa nito ay tungkol sa mga pangyayari
  sa araw-araw na buhay.

16
3. Tulang Patnigan (joustic poetry)

• Kabilang sa uring ito ang karagatan, duplo at
  balagtasan.
• a. Balagtasan Tagisan ito ng talino sa
  pagbigkas ng tula, bilang pngangatwiran sa isang
  paksang pagtatalunan. Itoy sa karangalan ni
  Francisco Balagtas Baltazar.b. Karagatan
  Ito ay isang laro sa tula o isang paligsahan sa
  pagtula na kabilang sa tinatawag na libangang
  itinatanghal na ang taglay na pamagat ay
  nanggaling sa isang alamat ng singsing ng isang
  dalaga na nahulog sa dagat.c. Duplo Ito ay
  isang laro sa tula o isang paligsahan sa husay sa
  pagbigkas at pangangatwiran nang patula. Hango
  ang pangangatwiran sa Bibliya, mga salawikain at
  mga kasabihan. 

17
4. Tulang Pantanghalan o Padula

• karaniwang itinatanghal sa teatro.
• Ito ay patulang ibinibigkas na kung minsan ay
  sinasabayan ng ritmo o melodiya ng isang awitin.
• Naglalarawan ito ng mga tagpong lubhang madula na
  maaaring makatulad ng, o dili kayay naiiba sa
  nagaganap sa pang-araw-araw na buhay.