De kringloop der gesteenten

1
GESTEENTEN
2
Gesteenten en mineralen
3
Waaruit zijn gesteenten opgebouwd ?
Gesteenten zijn natuurlijke ophopingen die zijn
opgebouwd uit mineralen. Sommige gesteenten
bestaan uit 1 soort mineraal, anderen uit
meerdere soorten mineralen.
Vb Graniet is opgebouwd uit 3 soorten mineralen
die duidelijk in het gesteente te zien zijn.
4
Wat zijn mineralen ?
Mineralen zijn natuurlijke verbindingen met een
eigen vaste scheikundige samenstelling en een
karakteristieke kristallijne structuur.
Vbn zie internet  wikipedia, lijst van
mineralen 
5
Kristallijne roosteropbouw van mineralen
Dat wil zeggen dat zij bestaan uit een
regelmatige opstapeling van hun bouwstenen
(atomen).
Vb Opbouw van zoutkristallen (NaCl)
6
Grafiet vs. Diamant
Chemische formule C Kleur kleurloos, wit,
grijs Hardheid 10 Kristalvorm octaëdrisch
Chemische formule C Kleur Grijs
zwart Hardheid 1,5 2 Kristalvorm hexagonaal
7
De kringloop der gesteenten
8
Oorspronkelijk bestond de aardkorst enkel uit
gestolde magma of lava
STOLLINGSGESTEENTE
9
Door verwering en transport werden de eerste
stollingsgesteenten afgebroken en op andere
plaatsen weer afgezet als losse sedimenten.
10
De losse afzettingen kunnen onder druk van de
bovenliggende lagen en door natuurlijke
cementatie omgezet worden in vaste sedimenten
(diagenese).
SEDIMENTGESTEENTEN
11
Stollingsgesteenten en sedimentgesteenten kunnen
ook betrokken worden bij gebergtevorming.
Hierdoor kunnen ze door hoge druk worden
samengedrukt of door hoge temperatuur worden
herbakken. Hun uitzicht verandert hierdoor, ze
ondergaan een metamorfose.
METAMORFE GESTEENTEN
12
Kringloop der gesteenten
13
Indeling van de gesteenten
Stollingsgesteenten
Indeling op basis van de plaats en de
omstandigheden van stolling.

1. Dieptegesteenten

Stolling diep in de aardkorst Vb Graniet
Korrelige structuur en samenstelling van
mineralen is duidelijk te herkennen
14
2. Ganggesteenten
Stolling in gangen en spleten dichter bij het
aardoppervlak gt Snellere stolling
Vb Porfier
Kleinere korrels dan graniet omdat kristallen
kleiner zijn door de snellere stolling.
15
3. Uitvloeiingsgesteenten
Stolling aan het aardoppervlak gt zeer snelle
afkoeling
gt Kristallen zijn microscopisch klein
Vb Puimsteen
Zeer licht met poriën door ontsnappende gassen
Vb Basalt
16
Amorf of glazig gesteente (obsidiaan)
17
Sedimentgesteenten
1. Klastische sedimentgesteenten of
gruisgesteenten
Losse korrels van afgebroken gesteenten bezinken
(sedimenteren).
Indeling volgens korrelgrootte grint gt zand gt
silt (leem) gt klei
18
De losse sedimenten worden samengeperst door de
druk van de bovenliggende lagen.
Grint
Conglomeraat
Zand
Zandsteen
Klei
Schiefer
19
2. Organische sedimentgesteenten
Gevormd uit afgestorven planten en dieren.
Vb krijt / kalksteen
Kalk uit koralen, schelpen, skeletten,.
Vb turf / bruinkool / steenkool
Plantenresten bedolven onder andere sedimenten en
die gaan inkolen
20
3. Chemische sedimentgesteenten
Ontstaan door uitdamping van water gt de in het
water opgeloste mineralen slaan dan neer.
Vb Zoutafzettingen, druipstenen in grotten,
21
Metamorfe gesteenten
Door hoge druk en/of temperatuur kunnen
gesteenten een omvormingsproces ondergaan.
Zandsteen Kwartsiet

Schiefer Fyllade
(leisteen)
Kalksteen Marmer
22
Verband tussen platentektoniek en voorkomen
gesteentes