Het (potentieel) gebruik van indicatoren in het NAPincl. en het NAPincl. als strategisch beleidsplan

1
Het (potentieel) gebruik van indicatoren in het
NAPincl. en het NAPincl. als strategisch
beleidsplan

• Sarah Carpentier
• Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck
• Universiteit Antwerpen
• 28 maart 2006

2
Overzicht presentatie

1. NAPincl.
2. NAPincl. als beleidsanalytisch gebruik van
   indicatoren (proces)
3. NAPincl. als strategisch beleidsdocument
4. Pistes voor toekomstig NAP
5. Conclusie

3
NAPincl.

• beleidsplan door nationale regeringen van
  EU-lidstaten in het kader van de OMC Sociale
  Insluiting
• Rapportering over
• Sociale situatie
• Recent gevoerd beleid
• Gepland beleid
• proces van moderne beleidsvoering waarbij
  indicatoren beleidsanalytisch gebruikt worden
• ? Strategische rapportering en beleidsvoering op
  basis van beleidsanalytisch gebruik van
  indicatoren complementair

4
2. Beleidsanalytisch gebruik van indicatoren

• 2.1. Waarom indicatoren beleidsanalytisch
  gebruiken?
• 2.2. Wat is beleidsanalytisch gebruik van
  indicatoren?
• 2.3. Nodige instrumenten om indicatoren
  beleidsanalytisch te gebruiken
• 2.4. Ontwikkelde instrumenten
• 2.5. In het NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005

5
2. Beleidsanalytisch gebruik van indicatoren

• 2.1. Waarom indicatoren beleidsanalytisch
  gebruiken?
• Instrument van resultaatsgerichte beleidsvoering
• Draagt bij tot
• Transparant beleid
• Beter beleid
• Verantwoording voor beleid
• Vervangt het politieke proces niet
• 2.2. Wat is beleidsanalytisch gebruik van
  indicatoren?
• Analyse en interpretatie van indicatoren
  doorheen alle fasen van de beleids- en
  beheerscyclus gebruiken

6
2.2. Wat is beleidsanalytisch gebruik van
indicatoren?

• Stappen
• Situatiebeschrijving
• Sterkte-zwakte analyse
• Bepaling van streefdoelen
• Maatregelen ontwerpen ex ante beleidsevaluatie
• Bepaling meest adequate (mix) van maatregel(en)
• Monitoring
• Ex post beleidsevaluatie
• proces met logische volgorde en terugkoppeling
  tussen fasen
• Belangrijke rol van indicatoren in al deze fasen!

7
VOORBEELD STERKTE-ZWAKTE ANALYSESterke en zwakke
scores van de armoederisicopercentages (60 )
voor subgroepen t.ov. gemiddelde
armoederisicopercentages voor 9 EU-landen
BE DK DE FR LU NL AT FI SE
Totaal - - - -
Vrouwen - - -
Mannen --
0-15 jaar -- - -
16-24 jaar - -- -
25-49 jaar - -- -
50-64 jaar -- --
65 -- --
8
2.3. Nodige instrumenten om indicatoren
beleidsanalytisch te gebruiken

• Dataverzameling
• Indicatorenontwikkeling en analyse
• Streefdoelbepaling
• Ex ante en ex post beleidsevaluatie
• Beslissingsondersteuning
• Monitoring
• Identificatie van goede praktijken

9
2.4. Ontwikkelde instrumenten

• Op Europees niveau
• SILC
• Lakenindicatoren
• Doelstellingen van Nice (? streefdoelen)
• Weinig aandacht voor beleidsevaluatie
• (wel o.a. EUROMOD)
• Peer review
• Monitoring geen europees kader
• Op Belgisch niveau

10
2.5. In het NAPincl. 2001-2003 en 2003-2005

• Situatiebeschrijving
• Degelijke indicatorenset (weinig analyse)
• Streefdoelen
• Geen streefdoelen (open richtingsdoelen en
  doelstellingen van Nice)
• Beleidsevaluatie
• Weinig aandacht

11
2.5. In het NAPincl. 2001- 2003 en 2003-2005
(vervolg)

• Monitoring
• Ambitieus project, positieve aanzet
• Kwaliteit informatie kan beter
• (vb. indicatoren en targets, budget)
• ? Geïntegreerde monitoringstrategie nodig
• Goede praktijken
• Criteria selectie niet duidelijk

12
2.5. In het NAPincl. 2001- 2003 en 2003-2005
(vervolg)

• Indicatoren weinig beleidsanalytisch gebruikt in
  het kader van het NAPincl. proces
• Redenen o.a.
• Beleidsontwikkeling niet binnen NAPincl.
• Band tussen indicatoren en maatregelen
• Beperkte beschikbaarheid van recente gegevens

13
3. NAPincl. als strategisch beleidsplan

• 3.1. Gemeenschappelijke indeling
• 3.2. Rapportering NAPincl. 2001- 2003 en
  2003-2005
• 3.3. Nodig voor strategisch beleidsplan
• 3.4. Mogelijkheden van strategisch beleidsplan

14
3.1. Gemeenschappelijke indeling

• Richtlijnen voor rapportering
• Aanzetten
• Niet steeds eenduidig en consistent over de tijd
  heen
• Inhoud
• Tijdskader
• Opbouw (vb. NAPincl. 2003-2005 Hoofdstukken)

15
3.1. Gemeenschappelijke indeling (vervolg)

• Koppeling met bestaande beleidsvormingsprocessen
  (Begroting, NAP werkgelegenheid,)
• Instrumenten voor beleidsanalytisch gebruik van
  indicatoren (streefdoelbepaling, monitoring,)
• Aandacht voor middeleninzet

16
3.2. Rapportering NAPincl. 2001- 2003 en
2003-2005

• Tijdskader
• niet geëxpliciteerd
• ? bepalen van planperiode en baseline
• Opbouw
• NAPincl. 2001-2003
• Analyse en Acties voornaamste hoofdstukken
• NAPincl. 2003-2005
• Structuur van common outline
• In feite cfr. NAPincl. 2001-2003
• ? zinvol in een eerste fase, bevragen van
  structuren voor uitwerking NAPincl. op lange
  termijn

17
3.2. Rapportering NAPincl. 2001- 2003 en
2003-2005 (vervolg)

• Rapportering van (geplande) beleid
• (NAPdocument opvolgingsfiches)
• Oplijsting van maatregelen
• 300 per NAPincl.
• Mix van maatregelen
• (1/3 à de helft i.v.m. tewerkstelling)
• Divers qua budget, reikwijdte, doelgroep, domein,
  design,
• Van alle bevoegde overheidsniveaus
• Ongelijke beschrijving van maatregelen
• Indeling i.f.v. (grondrechten en) Nice
  doelstellingen
• Criteria opname maatregelen niet gedocumenteerd

18
3.2. Rapportering NAPincl. 2001- 2003 en
2003-2005 (vervolg)

• ? Hoofdlijnen beleid niet duidelijk
• Nagaan hoe beleidsmaatregelen presenteren
• Selectie van maatregelen
• Omschrijving van opgenomen en niet-opgenomen
  maatregelen
• Groepering van maatregelen
• Steeds overlappingen (geen ultieme classificatie)
• plan vs. individuele maatregelen
• Criterium voor indeling (beleidsdomein,
  doelgroep,.)

19
3.2. Rapportering NAPincl. 2001- 2003 en
2003-2005 (vervolg)

• Beschrijving van maatregelen
• (o.a. monitoring)
• Aangepast aan diversiteit van maatregelen (soort
  maatregel, budget, reikwijdte, doelgroep, )
• Kwaliteitsvolle vergelijkbare beschrijving
• Beschrijving van prioriteiten

20
3.2. Rapportering NAPincl. 2001- 2003 en
2003-2005 (vervolg)

• Financiële onderbouw
• Weinig informatie over budgetten in NAPincl.
• Interpretatie budgetten niet steeds eenduidig
• Budgetten van maatregelen niet zomaar voorhanden
  bij administraties en niet steeds duidelijk
  ministeries
• ? Inbedding noodzakelijk

21
3.3. Nodig voor strategisch beleidsdocument

• Duidelijk tijdskader
• Logische opbouw
• Duidelijke selectie, beschrijving en groepering
  van beleid
• Financiële onderbouw
• Inbedding in bestaande beleidsprocessen
  (begroting, regeerakkoord,)

22
3.4. Mogelijkheden van strategisch
beleidsdocument

• Structuurbeeld van beleid inzake armoede en
  sociale uitsluiting
• Structurele analyse (vb. budget)
• Instrument voor vergelijkend onderzoek (bepalen
  van maatregelen met beste (kosten)effectiviteit
  die indicatoren verbeteren)

23
4. Pistes voor toekomstig NAPincl.

• Europees proces (met expliciete steun van
  Belgische regering) heeft vertaling nodig naar
  federaal België
• Nagaan welke structuren en coördinatiemechanismen
  het meest aangepast zijn (op lange termijn)
• Op welk(e) beleidsniveau(s) NAPincl. organiseren
• Coördinatie met Nationaal hervormingsplan
• Taakverdeling tussen administraties (en
  ministeries)
• Verhouding met structuren armoedebeleid

24
4. Pistes voor toekomstig NAPincl. (vervolg)

• Inbedding in bestaande beleidsvormingsprocessen
  (armoedebeleid, begroting, regeerakkoord,
  beleidsnotas,)
• Verdere expertise-ontwikkeling
• Beleidsanalytisch gebruik van indicatoren
• band tussen indicatoren en maatregelen (rol van
  beleidsevaluatie!)
• Strategisch beleidsdocument
• Politiek engagement

25
5. Conclusie

• NAPincl. heeft enorm potentieel voor
• Coördinatie van beleid voor alle bevoegde
  overheidsniveaus
• Veralgemening van beleidsanalytisch gebruik van
  indicatoren
• Vertaling van referentiekader
• Monetaire armoede en sociale insluiting
• Over sociale groepen heen

26

• Rapport
• Het (potentieel) gebruik van indicatoren in de
  Belgische Nationale Actieplannen Sociale
  Insluiting (2005)
• http//webhost.ua.ac.be/csb