Egitsel Yazilimlarin Tarih

1
Egitsel Yazilimlarin Tarihçesi ve Ögrenme
Yaklasimlari ile Iliskisi

• Sibel SOMYÜREK

2
Ilk Ögretim Makinesi

• 1926- Pressleynin seker makinesi
• Çalisma prensibi
• Bir dizi soru karti
• Kartlarin sirayla gösterimini saglayan bir kol
• Yaniti (evet/hayir) seçmeyi saglayan bir dizi
  buton
• Ödül (seker)sunma birimi

3
Ilk BDÖ Uygulamalari

• Bilgisayarlarin ortaya çikmasi ile seker
  makinesinin çalisma mantigina benzeyen davranisçi
  ögrenme yaklasimina uygun BDÖ yazilimlari
  hazirlanmistir.
• Davranisçi yaklasimina göre ögrenme
• Uyarici-tepki iliskisi ile açiklanabilir.

Yiyecek
Salya
Yiyecekzil
Salya
zil
Salya
4
Ilk BDÖ Uygulamalari

• Davranisçi Ögrenme Ortamlari
• Uyarici tepki bagini güçlendirmek için
  pekistireçler önemli
• Programli ögretim
• Içerik küçük adimlara bölünür
• Her bir adima iliskin sorular sorulur,
• Yanit hakkinda aninda geribildirim
• Ögrenci dogru yaniti bulmali
• Bulunca ödül
• Bir sonraki konuya geçilir

5
Ilk BDÖ Uygulamalari

• Programli ögretim
• Lineer (Dogrusal) programlar
• DallanmaliProgramlar

6
Ilk BDÖ Uygulamalari

• Lineer (Dogrusal) programlar

1. konu
2. konu
3. konu
4. konu
5. konu
6. konu
7
Ilk BDÖ Uygulamalari

• Dallanmali programlar

Öntest
2. konu
1. konu
Alistirmalar
4. konu
5. konu
sontest
8
Ilk BDÖ Uygulamalari

• Bilissel ögrenme yaklasimina göre ögrenme
• Uyarici-tepki iliskisi organizma tarafindan
  kurulur.
• Gestalt Yaklasimi
• Bilgi Isleme Kurami

9
Gestalt Yaklasimi

• Ögeler arasi iliskiler, Gestalt psikolojisinin
  özünü olusturur.
• Gestalt psikolojisinin temsilcileri davranislarin
  bir bütün oldugunu, bunun parçalara
  ayrilamayacagini savunmuslardir.

10
Gestalt Yaklasimi

• Gestalt psikolojisine göre parçalarin bir
  bütünlük içinde anlam kazanmasi önemlidir.
• Örnegin bir tablo, tuval, boya ve renklerin
  toplamindan çok daha farkli bir seydir. Tek tek
  anlami olmayan parçalar bütünlük halinde anlam
  kazanir.

11
Gestalt Yaklasimi-Ilkeler

• Kapalilik Ilkesi

12
Gestalt Yaklasimi-Ilkeler

• Süreklilik Ilkesi

13
Gestalt Yaklasimi-Ilkeler

• Yakinlik Ilkesi

14
Gestalt Yaklasimi-Ilkeler

• Yakinlik Ilkesi

15
Gestalt Yaklasimi-Ilkeler

• Yakinlik Ilkesi

16
Bilgi Isleme Kurami

• Bu kuram bireyin bilgiyi toplama, örgütleme,
  depolama ve hatirlama asamalariyla ilgilenir.

17
Bilgi Isleme Kurami
18
BDÖ Uygulamalari

• Bilissel Ögrenme Ortamlari
• Davranisçi kuramin aksine içerigin parçalara
  bölünmesiyle bütünün anlam kaybedebilecegi
• Dikkat çekme
• Anlamlandirma
• Iliskilendirme
• Örgütleme
• Hatirlama süreçlerine destek araçlarin ve
  stratejilerin ortamda yer almasi gerekli.

19
BDÖ Uygulamalari

• Bilissel Yaklasima uygun egitsel yazilimlarda
  hangi araçlar yer alabilir?

20
BDÖ Uygulamalari

• Yapici Yaklasima göre ögrenme
• Gerçek olaylarla iliskilendirme
• Açik uçlu problemler
• Isbirlikçi ögrenme ortamlari
• Ögrenme baglamsaldir (izole olaylardan
  ögrenilmez)
• Kisisel deneyimler-yaparak ögrenme
• Tek bir dogru yoktur
• Kaynaklara erisim esastir
• Anlami kisi olusturur

21
BDÖ Uygulamalari

• Yapilandirmaci Yaklasimda Öne çikan ögrenme
  kuramlarindan bazilari
• Problem temelli ögrenme
• Isbirlikli ögrenme
• Kesfedici Ögrenme
• Proje temelli ögrenme
• Örnek olay temelli ögrenme
• Tasarim ile ögrenme

22
BDÖ Uygulamalari

• Problem temelli ögrenme,
• karmasik gerçek dünya problemlerinin ortaya
  çikarilmasi ve
• Çözümünü içeren tecrübe temelli bir ögrenme
  ortami üzerinde yogunlasir.

23
BDÖ Uygulamalari

• Bir ögretim tasarimcisinin iyi yapilandirilmamis
  problemler olusturabilmesi için günlük hayatta
  siklikla karsilasilan mutlak bir cevabin olmadigi
  türden kompleks problemler bulmasi gerekmektedir.
  
• Gerçek ve orijinal problemler ögrencilere daha
  çekici gelmektedir ve ilgilerini çekmektedir
  (Howard, McGee, Shin ve Shia, 2001).

24
BDÖ Uygulamalari

• Iyi yapilandirilmamis problem mutlaka çoklu çözüm
  ve çoklu bakis açisi gerektirmelidir,
• Böylece farkli anlamalardan ve algilamalardan
  olusturulacak çözümler ve islemler için
  ögrenciler birbirlerini ikna etmek zorunda
  kalacaklardir (Shin ve McGee, 2003).

25
BDÖ Uygulamalari

• Iyi yapilandirilmamis problem çözme adimlari
• Problem alani ve baglamsal kisitlamalarin
  tanimlanmasi.
• Alternatif fikir, durus ve perspektiflerin
  tanimlanmasi ve açiga çikarilmasi
• Muhtemel problem çözüm alternatiflerinin ortaya
  konulmasi
• Alternatif çözümlerin kalitesinin ve öneminin
  kisisel fikirlerin tartisilarak ölçülmesi
• Problem alanini ve çözüm yollarini gözden geçirme
  (plan olusturma)
• Problem alanini ve çözüm yollarini gözden geçirme
  (plan olusturma)

26
BDÖ Uygulamalari

• Isbirlikli ögrenme,
• ögrencileri birbirlerinden ögrenmeye tesvik eden
  bir yöntemdir (Johnson, 1999 s8).

27
BDÖ Uygulamalari

• Isbirlikli problem temelli ögrenme ortamlarinda
  
• Her bir ögrencinin gruba karsi sorumluluklarinin
  tanimlanmasi
• Grup üyelerinin amaçlari yerine getirmek üzere
  birbirlerine yardimci olmalari, gerekli
  kaynaklari paylasmalari, yaptiklariyla ilgili her
  bireye dönüt verilmesi tesvik edilmesi
• Birbirleriyle iletisim kurarak sosyallesme
  becerilerini kullanmalarina imkan verilmeli

28
BDÖ Uygulamalari

• Kesfedici Ögrenme
• Arastirma
• Deney yapma
• Arastirma yapma
• Soru sorma
• Sorulara cevap arama

29
BDÖ Uygulamalari

• Proje temelli ögrenme
• Proje temelli ögrenme birden fazla dersin ögrenme
  hedeflerini kapsayan ögrenci katilimi üzerine
  kurulu aktif ögrenme yaklasimidir.
• problem çözme
• gerçek hayatin zorluklarini deneyimleme
• grup kurma,
• görev paylasiminda bulunma,
• görev alma
• disiplinlerarasi çalisma,
• bir ürün gelistirme
• yaraticilik,
• sorgulama

30
BDÖ Uygulamalari

• Proje temelli ögrenme
• Ögretmen yardimci ve yönlendirici,
• Ögrenci kurgulayici ve uygulayici
• Sonuçta gerçekçi ve ögrenci tarafindan
  gelistirilmis bir ürün ortaya çikar.

31
BDÖ Uygulamalari

• Örnek olay temelli ögrenme
• gerçek yasam sorunlariyla ögrencileri yüz yüze
  getirerek
• ögrenme-ögretme ortaminda kuram ve uygulama
  arasindaki boslugun doldurulmasina yardimci olan
  bir yöntemdir.

32
BDÖ Uygulamalari

• Tasarim ile ögrenme
• gerçek yasam sorunlariyla ögrencileri yüz yüze
  getirerek
• ögrenme-ögretme ortaminda kuram ve uygulama
  arasindaki boslugun doldurulmasina yardimci olan
  bir yöntemdir.

33
BDÖ Uygulamalari

• Tasarim ile ögrenme
• Ögrenci aktif olmali-yaparak ögrenme
• Somut elle tutulabilir ürünler soyut kavramlari
  ögrenmede önemli
• Kisiler arasi iliskiler ve gelistiren ürünlerin
  elestirilmesi anlamayi gelistirir
• Yansitma, kisinin kendi ögrenme sürecini gözden
  geçirmesi ve nasil ögrendigi hakkinda fikir
  sahibi olmasini saglar.

34
BDÖ Uygulamalari

• Yapici Yaklasima uygun egitsel yazilimlarda hangi
  araçlar yer alabilir ya da nasil bir tasarim
  uygulanabilir?

35
BDÖ Uygulamalari

• Yapici Yaklasim
• LOGO
• 1960- Seymour Papert
• Piaget (somut islemler dönemi)
• Soyut olgular ögretilebilir
• Tüm yas ve yetenekteki çocuklara yönelik
  matematiksel bir ortam yaratmak

36
BDÖ Uygulamalari

• Yapici Yaklasim
• LOGO
• Yerde bulunan cisme (kaplumbaga) bilgisayarda
  komutlar girerek istenen geometrik sekiller
  çizdirme.
• Forward N (ileri git)
• Backward N (geriye git)
• Left N (saga dön)
• Right N(sola dön)
• Cs (Ekrani temizle)
• Repeat N (Tekrarla)
• Penup (Kalemi kaldir)
• Pendown (kalemi indir)
• .

37
BDÖ Uygulamalari

• LOGO
• Ögrenci geometri dünyasini insa edebiliyor,
• Ögrenme ögrencinin informal ve formal
  deneyimlerini dikkate aliyor
• Sokakta yürümek
• Yol tarif etmek
• Logo ortaminda ögrenme
• Planlama
• Karsilastirma
• Hatalari bulma ve düzeltme
• gelistirme

38
BDÖ Uygulamalari

• LOGO
• Problem çözme ögrencilere kazandirilmasi
• Ögrencilerin aktif
• Daha önceki yasantilari ise kosma
• Ilginç ve farkli etkinlikler tasarlama

39
Internet temelli egitim ortamlari

• Vannevar Bush- 1945
• Memex-Elektronik çalisma masasi metaforu
• Çekmeceler degisik tür ve formda organize edilmis
  çok sayida bilgi içerir
• Hiper metin
• dügüm (node) ve baglantilardan (link) olusan ve
• farkli dokümanlar arasinda gezinmeye imkan
  saglayan sistemlerdir.
• Hiper medya
• Internet temelli ögrenme ortamlari

40
Zeki sistemler

• Yapay zeka,
• bir bilgisayarin ya da bilgisayar denetimli bir
  makinenin,
• genellikle insana özgü nitelikler oldugu
  varsayilan
• akil yürütme,
• anlam çikartma,
• genelleme ve
• geçmis deneyimlerden ögrenme gibi yüksek zihinsel
  süreçlere iliskin görevleri yerine getirme
  yetenegi olarak tanimlanmaktadir.

41
Zeki sistemler

• Yapay Zeka alanindaki gelismelerle birlikte
• egitim bilimlerinde dogrudan ögretim verme ya da
  ögretime destek olma amaciyla zeki sistemlerin
  nasil kullanilabilecegi sorgulanmaya baslamis ve
• 1970lerin basindan itibaren yapay zeka egitsel
  yazilimlarda kullanilmaya baslamistir (Kurhila,
  2003).

42
Zeki sistemler

• Zeki Ögretim Sistemi
• neyi ögretecegini,
• kime ögretecegini ve
• nasil ögretecegini bilen yapay zeka tekniklerden
  yararlanarak tasarlanmis bir bilgisayar
  sistemidir (Nwana, 1990)

43
Zeki sistemler

• Geleneksel B.D.Ö. sistemlerine bir alternatif
  olarak sunulan Z.Ö.Sleri,
• ögrenmeyi kisisellestirmeyi ve
• ögrenciyi ögrenme sürecinde desteklemeyi amaçlar.

44
Zeki sistemler

• Geleneksel Zeki Ögretim Sistemleri dört bilesen
  içerir
• bilgi alani modeli,
• ögrenci modeli,
• ögretme modeli ve
• bir ögrenme ortami ya da kullanici arayüzü.

45
Zeki sistemler
46
KAYNAKLAR

• Akpinar, Y. (1999). Bilgisayar Destekli Ögretim
  ve Uygulamalar. Ani Yayincilik
• Erden, M. Ve Akman, Y. (1997). Gelisim ve
  Ögrenme. Ankara. Arkadas Yayinevi
• Küçükahmet, L. (2003). Ögretimde Planlama ve
  Degerlendirme. Ankara. Nobel Yayin Dagitim
• Özdemir, S. (2005). Web Ortaminda Bireysel ve
  Isbirlikli Problem Temelli Ögrenmenin Elestirel
  Düsünme Becerisi, Akademik Basari ve Internet
  Kullanimina Yönelik Tutuma Etkileri. Gazi
  Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü Egitim
  Bilimleri Bölümü Egitim Teknolojileri Anabilim
  Dali. Ankara.