Prezentacja programu PowerPoint

1
Hormony
wytwarzane przez organizm, niezbedne dla procesów
przemiany materii zwiazki, których zadaniem jest
koordynowanie procesów chemicznych zachodzacych w
komórkach.
2

• Hormony
• Wytwarzane przez gruczoly dokrewne
• tylni plat przysadki (synteza w podwzgórzu)
• oksytocyna, wazopresyna (adiuretyna)
• przedni plat przysadki gl. hormony tropowe
• szyszynka melatonina
• taczyca tyroksyna (T4), trijodotyronina (T3),
• kalcytonina
• prztarczyce parathormon
• grasica tymulina, tymozyna i tymostymulina
• kora nadnerczy mineralokortykosteroidy,
• glikokortykoidy, androgeny
• rdzen nadnerczy adrenalina, noradrenalina
• trzustka insulina, glukagon, somatostatyna
• nerka erytropoetyna, hormon D
• jadra testosteron
• jajniki estrogeny, progesteron

3

• 2) hormony tkankowe zazwyczaj dzialanie
  miejscowe (parakrynowe)
• angiotensyna
• bradykinina
• histamina
• prostaglandyny
• leukotrieny
• prostacykliny
• tromboksany
• gastryna, motylina etc.

4
Jak dzialaja hormony wewnatrz komórki
Hormony bialkowe i peptydowe receptory zwiazane
z bialkami G (np. Glukagon) albo poprzez
receptory sprzezone z kinazami bialkowymi (np.
Insulina) Hormony steroidowe receptory jadrowe
(np. Testosteron) Pochodne aminokwasów duzo
mozliwosci (np. tyroksyna, melatonina)
5
(No Transcript)
6
Podwzgórze centrum koordynujace uklad
wydzielania wewnetrznego

• synteza oksytocyny i wazopresyny (j.
  przykomorowe i nadwzrokowe)
• hormony uwalniajace

7

• Wazopresyna
• Resorpcja wody w nerkach
• Inaktywacja watroba i nerki
• Pobudzanie wydzielania
• wzrost cisnienia osmotycznego osocza
• zmniejszenie objetosci krwi
• - angiotensyna II, stres, nikotyna
• Zahamowanie wydzielania
• wzrost objetosci krwi
• spadek cisnienia tetniczego
• alkohol, kofeina

Wiecej Izojonia...
8

• Oksytocyna
• Skurcz kom. mioepitelialnych gr. mlecznych
  (laktacja)
• Skurcz macicy (poród, stosunek plciowy)
• Wedrówki (ptaków)
• Pobudzanie wydzielania
• draznienie receptorów sutka
• szyjki macicy
• pochwy
• estrogeny
• Zahamowanie wydzielania
• progesteron

9
SH stimulating hormone
Kortykoliberyna kortykotropina
(ACTH) Gonadoliberyna follitropina (FSH),
lutropina (LH) Tyreoliberyna tyreotropina (TSH
hormon wzrostu) Somatoliberyna somatotropin
a (STH) Melanoliberyna melanotropina
(MSH) Melanostatyna hamowanie wydzielania
MSH Prolaktostatyna hamowanie wydzielania
prolaktyny Prolaktoliberyna prolaktyna
10
Hormon wzrostu somatotropina
Bialko, 191 aa (22 kDa), duza specyficznosc
gatunkowa 05 ng/mL osocza, cykliczne wydzielanie
(szczyt podczas snu 3 i 4 fazy) Wzrost
wydzielania glód, urazy, zimno, wazopresyna
itd.. (no i somatoliberyna
GH-RH) Zahamowanie wydzielania
somatostatyna (SRIF) hormon hamujacy podwzgórza
Insulin like growth factor IGF-1, IGF-2
(wytwarzane gl. w watrobie)
Nadczynnosc przysadki akromegalia obnizona
synteza IGF karlowatosc typu Larona
11
prolaktyna
23 kDa, 198 aa Pobudzenie wydzielania
prolaktoliberyna, estrogeny, (draznienie brodawki
sutka, ciaza, pológ, stosunek plciowy) Zahamowanie
wydzielania prolaktostatyna, progesteron
Zapoczatkowuje i podtrzymuje laktacje. Wzmacnia
dzialanie steroidów w jadrach (poprzez kom.
podporowe - Sertolego), ale nadmiar PRL hamuje
czynnosc jader Wysokie stezenie PRL hamuje
owulacje (hamuje uwalnianie FSH i LH) Utrzymuje
dzialanie cialka zóltego (zabuza owulacje)
12
tarczyca
T3 - trijodotyronina T4 - tetrajodotyronina
(tyroksyna) Tyreoglobulina magazyn T3 i
T4 zapas jodu naokolo 3 miesiace (123 reszty
tyrozynowe/czasteczke) Uwalnianie TSH (poprzez
wzrost cAMP i Ca2)
Wiecej Izojonia...
13

• Dzialanie T3
• Zwiekszenie podstawowej przemiany materii (do
  100) niemal wszystkich tkanek (poza mózgiem i
  jadrami), szczyt wzrostu 12 dni
• wzrost metabolizmu weglowodanów (a wiec zuzycia
  tlenu)
• wzrost metabolizmu lipidów
• rozkojarzenie fosforylacji w mitochodndriach
  (wzrost produkcji ciepla)
• Niedobór T3 podczas dojrzewania zahamowanie
  rozwoju umyslowego

Kacytonina komórki C tarczycy metabolizm
wapnia (obniza stezenia Ca2 w krwi hamuje
aktywnosc osteoklastów) Parathormon gruczoly
przytarczyczne zwieksza st. Ca2 we krwi
Wiecej Izojonia...
14
nadnercza
Kora warstwa klebkowata mineralokortykosteroidy
(aldosteron) warstwa pasmowata
glikokortyksteroidy (kortyzol) warstwa
siatkowata androgeny ACTH pobudza
steroidogeneze (poprzez wzrost cAMP) i dziala
troficznie na kore nadnerczy Rdzen adrenalina
(20) noradrenalina (80) Pobudzenie
unerwienie wspólczulne (acetylocholina) emocje,
hipoglikemia, stany wstrzasowe etc N-metylotransfe
raza noradrenaliny jest indukowana przez
glikokortykoidy kory nadnerczy
15
Aldosteron Wzrost wchlaniania Na i wody przez
kanaliki nerkowe oraz gruczoly Pobudzenie
angiotensyna II, wzrost stezenia K i obnizenie
Na, spadek objetosci krwi Wzrost ekspresji
Na/K ATPazy Kortyzol Wzrost glukoneogenezy,
zwiekszenie katabolizmu bialek, lipoliza,
zwiekszaja skurcz miesni naczyn krwionosnych i
serca, dzialanie przeciwzapalne Wahania dobowe
(szczyt poranny), czas póltrwania 80 min.,
inaktywacja w watrobie (redukcja do
tetrahydropochodnych i sprzezenie z kwasem
glukuronowym) Transkortyna osoczowe bialko
wiazace kortyzol (wolny 10)
Wiecej Izojonia... i Glukostaza...
16
aromataza (mózg, watroba, tk. tluszczowa itd..)
przeksztalca je w estradiol i estron

• Androgeny 15-20 mg/dobe (60-80 z kory
  nadnerczy)
• regulacja spermatogenezy, utrzymanie
  drugorzedowych meskich cech plciowych (np.
  zanikanie wlosów na glowie)
• dzialanie anaboliczne (wzrost syntezy bialka -
  gl. w miesniach)
• testosteron libido (meskie), hamuje os
  podwzgórze-przysadka

17
(No Transcript)
18
Jajniki

• FSH pobudza dojrzewanie komórki jajowej
• LH odp. za koncowe dojrzewanie, owulacje i
  utrzymanie cialka zóltego
• Estrogeny i progesteron
• Progesteron (21 C)
• rozrost gruczolów blony sluzowej macicy
• po zaplodnieniu - przeksztalcanie blony sluzowej
  macicy w blone doczesna (w okresie ciazy
  wytwarzany jest przez lozysko i zapobiega
  skurczom macicy)
• brak zaplodnienia zanik cialka zóltego (i
  obnizenie syntezy progesteronu) mezczyzni 0.3
  ng/mL
• Kobiety 0.9 ng/mL (faza folikularna cyklu) do
  18 ng/mL faza lutealna

19
estrogeny roslinne (np. piwie, soja)

• Estrogeny (18 C)
• Estradiol, Estron, Estriol,
• rozwój drugorzedowych cech plciowych samic
• cykliczne zmiany w nablonku plciowym i sluzówce
  macicy
• popedu plciowego i zenskiego zachowania
  seksualne
• Sa takze wytwarzane przez aromataze obwodowa w
  tkance tluszczowej, miesniowej, sutku, kosciach,
  jadrach jak i mózgu.

Inhibina (bialko) hamuje wydzielanie
FSH Estrogeny - hamuja wydzielanie LH i
GnRH Relaksyna (polipeptyd) - rozluznia spojenie
lonowe, hamuje skurcze macicy
20
Jadra testosteron (19 C) Kom. sródmiazszowe
(Leydiga) steroidogeneza - TESTOSTERON
(indukowana lutropina LH dzialajaca przez
bialka G i cAMP jako wtórny przekaznik) Kom.
podporowe (Sertolego) Testosteron Binding
Proteins, estrogeny i inhibiny (synteza
indukowana follitropina FSH dzialajaca przez
bialka G i cAMP) Inhibiny hamuja wydzielanie
FSH Testosteron meskie wewnetrzne narzady
plciowe (spermatogeneza) oraz masa
miesniowa, poped itd.
21
trzustka
Insulina kom. B pobudzenie wysokie stezenie
glukozy we krwi Obniza st. glukozy we krwi
(przyspiesza glikolize i glikogeneze) Glukagon
kom. A pobudzenie niskie stezenie glukozy we
krwi (ale tez aminokwasy, kortyzol,
ACh) Zwieksza st. glukozy we krwi (aktywuje
glukoneogneze i glikogenolize) Somatostatyna
kom. D
Insulina/glukagon Na czczo 4 Po posilku 70
Wiecej Glukostaza... i Mechanizmy
przekazywania...
22
(No Transcript)
23
grasica
Wytwarzanie i dojrzewanie limfocytów T Budowa
zrazikowa, rdzen i kora Zrab kom. nablonkowe
tymozyna i tymopoetyna Miazsz kom. limfoidalne
(tymocyty) gl. w korze
24
Angiotensynogen (synteza w watrobie)
25
szyszynka
Melatonina (takze serotonina i wazopresyna)

• Reguluje molekularne zegary calego organizmu
• a) Reguluje wydzielanie hormonów
• gonadotropin (-)
• T3, T4 (-)
• prolaktyny ()
• sen ()
• b) Dziala bezposrednio na komórki docelowe
• receptory zwiazane z bialkami G (obnizenie
  stezenia cAMP)
• kalmodulina hamuje jej aktywnosc (co pociaga
  zahamowanie Ca2-kalmodulinozaleznych bialek
  CPKII, NOS, CA)
• receptory jadrowe (RZRa i RZRb) hamuje
  ekspresje np. PER1

Wiecej Rytmy biologiczne
26
Wydzielanie melatoniny