Yrd. Do

1
BIRINCI BASAMAKTA SAGLAM ÇOCUK TAKIBI

• Yrd. Doç. Dr. Yasemin ÇAYIR
• Aile Hekimligi AD

2
Amaç ve Hedefler

• Amaç
• Bu dersin sonunda katilimcilarin
  birinci basamakta saglam çocuk takibi hakkinda
  bilgi ve tutum sahibi olmalari amaçlanmistir.
• Hedefler
• Bu dersin sonunda katilimcilar
• Saglam çocuk izleminin temel basamaklarini
  sayabilmeli
• Saglam çocukta izlem sikligini sayabilmeli
• Yapilmasi gereken taramalari sayabilmeli
• Saglam çocuk izleminin önemini savunmali

3

• Saglam çocuk izlemi bebek, çocuk ve ergenlere
  yönelik düzenli saglik kontrollerini içeren, uzun
  süreli bir izlemdir.
• Saglam çocuk izlemi prenatal dönemden baslar,
  adolesan dönemin sonuna kadar devam eder.
• Amaç bebek ve çocuk ölümlerini, hastalik ve
  sakatliklari azaltmak ve önlemektir.
• Çocukluk çaginda sagligin gelistirilmesi ve
  desteklenmesiyle toplum sagliginin da olumlu
  anlamda etkilenecegi tahmin edilebilir.
• Özellikle asi kontrolleri saglam çocuk izlemi
  için önemli bir firsat olarak degerlendirilmelidir
  .

4

• Her çocuk intrauterin dönemde en az 4 kez
  görülmeli.
• Yasamin ilk 48 saatinde mutlaka bir kez muayene
  edilmeli.
• Topuk kani taramasi için saglik kurulusuna
  geldiginde tekrar degerlendirilmeli.
• Ilk 6 ay içinde asi için her basvurdugunda (1.
  ayin sonu, 2. 4. 6. ay) büyüme ve gelisme
  açisindan rutin kontrolleri yapilmali.
• 6-12 ay arasinda iki kez görülmeli.
• 1-2 yas arasinda iki kez degerlendirilmeli.
• 3-6 yas arasinda yilda bir kez kontrole
  çagrilmali.

5

• Çocuga en az 15 dakika ayrilmali. Ideali 30
  dakika.
• Muayene ortami isitilmis, temiz, havalandirilmis,
  çocugun dikkatini çekecek oyuncaklarla süslenmis
  olmali.
• Sivri, batici esyalar ortada olmamali.
• Çocuk muayenesine uygun araç ve gereçler hazir
  bulunmali (tansiyon, kilo, boy persantili,
  otoskop vb.).
• Her degerlendirme ayrintili öykü alinmali, yasina
  göre gerekli taramalar yapilmali. Danismanlik ve
  uygun saglik önerilerinde bulunulmali.

6
ÖYKÜ

• Ilk basvuruda prenatal, natal ve soygeçmisle
  ilgili öykü alinir ve her ziyarette güncellenir.
• Her ziyarette çocukla ilgili, uyku, diskilama,
  beslenme, asi yan etkisi gibi konularda güncel
  bir sikayetin olup olmadigi sorgulanmali.
  Sorularla ailenin aklina gelmeyen problemler
  ortaya çikarilmali.
• Ince ve kaba motor gelisim ve dil gelisimiyle
  ilgili ayrintili sorular sorularak çocugun
  gelisiminin hangi asamada oldugu ve yasina uygun
  olup olmadigi degerlendirilir.

7
FM

• Saglam çocugun fizik muayenesi eksiksiz olmali,
  sikayeti olmasa bile her ziyarette tam bir fizik
  muayene yapilmalidir.
• Her kontrolde boy, agirlik ve iki yasina kadar
  bas çevresi ölçülerek büyüme izlenmeli.
• Büyüme ve gelisme sonuçlari persantil egrilerinde
  isaretlenerek kaydedilmeli. Sonuçlar aile ile
  paylasilmali.
• 3 yasindan itibaren senede bir kez çocuga uygun
  bir manson kullanarak kan basinci ölçülmeli.
• Fizik muayene ile çocukluk çaginda görülen bir
  çok hastaligin (konjenital anomaliler, büyüme
  gelisme geriligi, gelisimsel kalça displazisi,
  kalp anomalileri, inmemis testis, umbilikal ya da
  inguinal herni gibi) taranabilecegi
  unutulmamali!!!!

8
TARAMALAR

• Çocuk sagligi izleminde farkli yaslarda önceden
  belirlenmis standartlara uygun olarak düzenli
  tarama testleri yapilir. Böylece bir çok hastalik
  erken dönemde tespit edilir.
• Topuk kanindan hipotiroidi ve fenilketonüri
  taramasi (5-7 gün arasi)
• Gelisimsel kalça displazisi (2. ayda kalça USG)
• Görme keskinligi muayanesi (3-4 yasta snellen
  tablosu ile)
• Isitme testi (dogumdan sonra hastaneden çikmadan)
• Demir eksikligi anemisi (pretermde 2. ay, termde
  4. ayda proflaktik demir damlasi ver. 6. ayda
  rutin Hb-Htc ölçümü ??? )
• Ailede koroner kalp hastaligi öyküsü olan 2
  yasindan büyük çocuklarda açlik lipid düzeylerine
  bakilmalidir.
• Asilama

9
Danismanlik ve saglik egitimi

• Saglam çocuk takibinde her ziyaret anneye
  danismanlik ve saglik egitimi vermek için iyi bir
  firsattir.
• Hastaliklarin önlenmesinde en önemli yol olan
  danismanlik ve saglik egitimi ne yazik ki çogu
  hekim tarafindan ihmal edilmektedir.
• Asagidaki konularda ayrintili bilgilendirme
  yapilmali
• Bebek bakimi
• Sigara içilmemesi
• Aile planlamasi
• Hastalik bulgulari
• Beslenme
• Vitamin ve demir destegi
• Dis sagligi
• Ev kazalari

10
YENIDOGAN

• Bebegin göbek ve göz bakimini yapin.
• 1 mg. I.M.K vitamini uygulayin.
• Bebegi dikkatle tartin.
• Bebegin bas çevresini ölçün (Bas çevresi
  ölçümünde kafanin en büyük çapi kullanilir.)
• Bebekte dogumsal anomali olup olmadigina bakin.
• Sariligi var mi kontrol edin.
• Bebegin isisini kaybetmesini önlemek için bebegi
  giydirin.
• Mümkün olan en kisa sürede anne sütü almasi için
  anneyle tensel temasini ve emzirilmesini
  saglayin.

11
YENIDOGAN

• Yenidogan Tarama Programi (NTP) için kan alin.
• Hepatit B asisini yapin.
• Hastaneden ayrilmadan isitme taramasi yapilmasini
  saglayin
• Bulgularinizi bebegin kayitlarina isleyin
• Aileye asi kartini düzenleyip verin
• Aileye dogum raporunu hazirlayip verin
• Ailenin sorularini yanitlayin ve verilen
  önerilerle ilgili brosürleri verin
• Kontrol için randevu tarihini belirleyin

12
YENIDOGAN

• Asagidaki konularda anneye danismanlik verin
• Emzirme
• Gaz çikarma teknigi, kundaklamanin zararlari
• Emzik ve biberon kullanmama, el yikama
• Bebek ile saglikli iletisim
• Göbek bakimi
• Önemli hastalik bulgulari (ates, iyi emmeme,
  kusma, ishal, sarilik, uykuya meyil, vs)
• Bebek hijyeni
• Bebek banyosu
• Kazalardan korunma (Ilk aylarda bebegin yataginin
  çok yumusak olmamasi, yüzüstü yatirilmamasi,
  bebegin küçük çocuklarla yalniz birakilmamasi
  konusunda ebeveynleri uyarin)
• Aile planlamasi

13
ILK 48 SAAT

• Güncel bir sikayet olup olmadigi ögrenilir.
• Çocuk soyularak ayrintili FM yapilir.
• Annenin soru sormasina izin verilerek ihtiyaç
  duydugu konularda bilgilendirilir.
• Anneye ücretsiz D vitamini verilerek günde 3
  damla kullanmasi önerilir.
• 1. ayin sonunda yapilacak hepatit B asilamasi
  için randevu verilir.

14
1. AYIN SONU

• Öykü, FM, danismanlik ve bilgilendirme yapilir.
• Hepatit B asisi yapilir. Asi kartina islenir.
• Süpheli bir durum ya da anomali tespit edilirse
  ilgili brans uzmanina sevk edilir.
• Gelisimsel kalça displazisi süphesi varsa USGye
  yönlendirilir.
• 2. ayda yapilacak asilama ve rutin kontrol için
  randevu verilir.

15
2. 4. ve 6. Ay Degerlendirmesi

• Asilari yapilir.
• Daha önceki ziyaretlerde oldugu gibi öykü,
  ayrintili FM ile degerlendirme yapilir.
• 4. ayda çocuga demir eksikligi anemisini önlemek
  için 1-2 mg/kg/günden proflaktik demir baslanir.
  Demir damlasi ücretsiz olarak verilir.
• 1 yasina kadar 2 kez degerlendirmek üzere randevu
  verilir.

16
1 YAS

• Öykü, fizik muayene ile degerlendirme yapilir.
  Büyüme ve gelismesi degerlendirilip, ölçümler
  kaydedilir.
• Artik aile ile beraber sofraya katilabilecegi
  anlatilir.
• Asisi yapilir. (KKK)
• 6 ayda bir kontrole çagrilir.

17
2 YAS

• Yasina uygun büyüme ve gelisme içerisinde olup
  olmadigi degerlendirilir.
• Tuvalet egitiminin baslamasi gerektigi
  vurgulanir.
• Ailede koroner kalp hastaligi varsa açlik
  lipidlerine bakilir.

18
3-6 YAS

• Ayrintili öykü, varsa güncel sikayet, fizik
  muayene ile büyüme ve gelisme degerlendirilir.
• 3. yasta TA ölçülür.
• Bu dönemde görme keskinligi degerlendirilir.

19
(No Transcript)