Orientazio kirola

1
Orientazio kirola
2
Orientazio kirola
Zer da?
Erlojupeko lasterketa
3
Orientazio kirola
Zer da?
Mapa zehatz eta bereziak
Kontrol txartelak
Balizak
4
Orientazio kirola
1.-Aztarna eta arrastoen bidezko orientazioa
5
Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
EGUZKIA
H
E
M
I
6
Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
ORRAZDUN ERLOJUA
Orratz txikia eguzkira begira jarriz HEGOA non
dagoen jakingo dugu
Kontuan izan!! - udan bi ordu aurretik
gabiltza 1400etan 1200ak - neguan ordu
bat aurretik 1300ean 1200ak
NON EGONGO DA HEGOA? UDAN orratz txikia eta 2ak artean NEGUAN orratz txikia eta 1a artean
7
Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
ORRATZIK GABEKO ERLOJUA
Ekinozioa egunak eta gauak ordu kopuru
bera Solstizioa egunik eta gaurik luzeenak
Eguzki orduak eta graduak kalkulatuz
EKIALDEA AURKITU. Ekinozioan 600etan irten eta
1800etan sartu 180º 12 ordutan orduak 15º
Adibidez 900ak badira, 600etatik 3 ordu
pasatu dira. Beraz, 3 (ordu) x 15º 45º ra
Ekialdea egongo da
45º
Ekialdea
8
Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
IZARRAK
Hartz nagusia
9
Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
beste batzuk
10
Orientazio kirola
1.-aztarna eta arrastoak
Gizakiak egindako markak
50 Km baino gehiago
50 Km baino gutxiago
10 Km baino gutxiago
11
Orientazio kirola
2.-Mapak
12
Orientazio kirola
proiekzioak

• Mercator proiekzio zilindrikoa
• UTM proiekzioa Universa Treverse Mercator

13
Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
14
Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Mercator proiekzio zilindrikoa
15
Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Mercator proiekzio zilindrikoa
16
Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Universal Traverse Mercator (UTM) proiekzio
zilindrikoa
17
Orientazio kirola
2.-mapak
proiekzioak
Universal Traverse Mercator (UTM) proiekzio
zilindrikoa
18
Orientazio kirola
2.-mapak
koordenatuak

• koordenatu geografikoak
• koordenatu angeluzuzenak

19
Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak geografikoak (Sistema hirurogeitarra)
20
Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak geografikoak (Sistema hirurogeitarra)
l 40º 58 50 I L 3º 50 46 W
21
Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)

• Husoak gizakia bizi den lekua irudikatzen du,
  poloak ez.
• Huso bakoitzak 8ºko altuera duten 20 banda ditu
  C - W

22
Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
23
Orientazio kirola
2.-mapak
koordenatuak
Koordenatu angeluzuzenak UTM sistema
Euskal Herria T bandan kokatzen da
24
Orientazio kirola
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
Banda bakoitza 100 x 100Km-ko laukitan zatitzen
da.
Lauki hauek, 10 x 10 Km-ko lauki txikiagoetan.
Eta azken hauek 1 x 1Km-ko laukitxoetan.
Era honetan irudikatuko da mapetan.
10 x 10Km
100 x 100Km
1 x 1Km
25
Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)

• Husoa zatikatzean lortutako parrila Ekuatorea eta
  husoaren meridianoaren paraleloa izango da.

• Mapen ertzak, meridiano eta paralelo
  geografikoekin lerrokatuta daude. Horregatik
  batzuetan ez datoz bat UTM parrilakoekin

• Distantzia metrotan

• Erdiko meridianoak 500.000 m-ko balioa (zenbaki
  negatiborik ez izateko)

• Ipar hemisferioan ekuatorean 0 m-ko balioa.(Hego
  emisferioan, ekuatorean 10.000.000 m-ko balioa)

26
Orientazio kirola
2.-mapak
Koordenatuak angeluzuzenak (UTM sistema)
Nola idatzi koordenatuak?
30 T 428850 4537010

• Husoa 30
• Banda T
• X puntua Husoaren erdiko meridianoaren
  mendebaldera 428850 puntuan (72150 metrotara)
  aurkitzen da.
• Y puntua ekuatoretik iparraldera 4537010
  metrotara

27
Orientazio kirola
2.-mapak
eskalak
28
Orientazio kirola
2.-mapak
Eskalak

• Zatiki baten bidez errealitatea eta maparen
  arteko erlazioa adierazteko.

Adibidez 110.000 mapa batean zentrimetro batek
errealitateko 10.000 zentimetro adierazten du.
(Normalean metrotan edo kilometrotan neurtuko
dugu)
29
Orientazio kirola
2.-mapak
ikurrak
30
Orientazio kirola
2.-mapak
Ikurrak

• Errealitatean dauden gauzak adierazteko.
• OIA-ak (Nazioarteko Orientazio Elkargoa) ezarriak
  dira.

31
Orientazio kirola
2.-mapak
sestra kurbak
32
Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak

• Paisaiaren erliebea edo altuera aldaketak
  adierazteko

• Altuera bereko puntu guztiak batzen dituzte.

• Itxiak dira.

• Ez dira gurutzatzen.

33
Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Kurba batetik bestera dagoen altuera
desberdintasuna (beti bera).
DISTATZIAKIDETASUNA
34
Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Irakurketa

• Sestra kurbak zenbait eta hurbilago orduan eta
  malda handiagoa. Zenbait eta urrutiago malda
  gozoagoa.

35
Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Eremu aldapatsua
Ordeka / eremu laua
Harana
Mendi lepoa
Gailurrak
36
Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Irakurketa

• bailara edo isuri-banatzailea?

37
Orientazio kirola
2.-mapak
Sestra kurbak
Irakurketa

• bailara edo isuri-banatzailea?

38
Orientazio kirola
2.-mapak
Irakurketa
39
Orientazio kirola
3.-Iparrorratza eta mapen erabilpena
40
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzak iparra non dagoen esaten
digu.Baina zein ipar?

• IPAR GEOGRAFIKOA lurraren biraketa ardatzak
  emana. Meridianoek bertara jotzen dute.
• IPAR MAGNETIKOA iparrorratzak adierazten duena.
  Lurrak, bere erdiguneko materiaren fusioak
  eraginda, iman handi baten portaera hartzen du.
• KUADRIKULAREN IPARRA UTM kuadrikulek emandakoa.
  Bakoitzak berea du.

41
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratz motak
42
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren zatiak
43
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren zatiak
44
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren zaintza

• Objektu metaliko, goi tentsioko hari, ARVA edo
  elektroimandun aparatuetatik urruti.
• Kolperik ez.
• Horizontal mantendu.
• Linboko burbuilei kasurik ez.

45
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren erabilpena A- MAPA ORIENTATZEA

• 1.- Errealitateaz baliatu

46
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren erabilpena A- MAPA ORIENTATZEA

• 2.- Iparrorratza erabili

47
Orientazio kirola
3.-iparrorratza eta mapen erabilpena
Iparrorratzaren erabilpena B- NORABIDEA MAPAN
BILATZEA

1. Iparrorratzarekin gaude lekua eta iritsi nahi
   duguna lotu.

1. Linboa mugitu iparreko geziak mapako iparra
   adierazi behar du.

1. Norabidea irakurri graduak

48
Orientazio kirola
3.-iparrorratza
Iparrorratzaren erabilpena C- NORABIDEA
ERREALITATEAN JARRAITZEA
Behin iparrorratzean norabide kalkulatuta
iparrorratz guzia mugituz orratz imantatua
linboko iparreko geziaren gainean jarri
49
Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
50
Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Orpokatze teknika

• Norbere pausuek zenbat neurtzen duten jakin.
• Distantziak hiruko erreglak erabiliz neurtu.
• Aldapan pausua aldatu egiten da.
• Lasterketetan pausu bikoitzak erabili.
• Beste aukera bat podometroa.

51
Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Hatz lodiaren teknika

• Mapa orientatuta mantentzeko.
• Hatzak ibilbidea markatzen du norabide
  aldaketetan maka biratu behar da.
• Mapa tolestu eramateko errazagoa. Hobe meridiano
  lerroak jarraituz egitea.

52
Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Lerro elementuak eta atake puntua

• Erreferentziak dira
• Lerro elementuak errepide, bide eta bidexkak,
  ibai eta errekak, sestra kurbak, hesiak,
  elektraindar hariak, landaretza mugak eta abar.

• Atake puntua etxe bat, bidearen bihurgune bat,
  zuhaitz bat, basoaren erpina eta abar.

53
Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Borondatezko desbideratzea

• Bilatzen ari garen lekua lerro elementu baten
  badago.
• Gura gabe egindako desbideraketa saihesteko.
• Hasieratik desbideratu nora jo behar den jakiteko.

?
54
Orientazio kirola
4.-Orientazio teknikak
Triangeluazioa gure burua mapan kokatzeko.

• Erralitatean ikusten ditugun 2 edo 3 puntu mapan
  kokatu eta iparrorratzarekin non dauden
  kalkulatu.
• Mapan, iparrorratzak emandako norabidearen
  kontrako aldera marra luze bat marraztu.
• Gurutzatzen diren lekuan gaude.
• Puntuak hobe 90ºra badaude.

55
Orientazio kirola
Txantxiku ikastola 2010