Elementy Socjologii

1
Elementy Socjologii

• Tomasz Ochinowski
• serdecznie zapraszam na dyzur
• poniedzialek 16. 15 17. 45
• pokój 514B

2
Aleksander Matejko(1924- 1999)in memoriamw
90. rocznice urodzin
3
warunki zaliczenia (proste i latwe jak)

• zeby otrzymac ocene dostateczna nalezy
• zdac sprawdzian ustny z lektur, które sa
  przeznaczone na poszczególne zajecia (sprawdzian
  bedzie po ostatnich zajeciach w semestrze),
• (b) uczestniczyc w badaniach (szczególy dotyczace
  badan zostana podane na drugich zajeciach w
  semestrze)
• (c) uczestniczyc w przynajmniej trzech zajeciach
  wedlug nastepujacych kryteriów nalezy
  przygotowac notatki z lektur przeznaczonych na
  biezace zajecia i przedstawiac te notatki
  prowadzacemu (przed zajeciami). Notatki musza byc
  na tyle szczególowe, zeby student mógl je
  wykorzystac w praktyce menedzerskiej, co bedzie
  mógl wykazac podczas dyskusji w czasie zajec

4
2. zeby otrzymac ocene dobra
nalezy spelnic warunki z punktu 1 przy
rozszerzeniu podpunktu (c) na przynajmniej
dziesiec zajec3. zeby otrzymac ocene bardzo
dobra nalezy spelnic warunki z punktów 1. i 2.
przygotowac sie (na drugie zajecia o
organizacjach) do dyskusji nad dodatkowymi
lekturami, które sa podane na nastepnym slajdzie
przygotowac dziesieciominutowa prezentacje
(i przedstawic ja na zajeciach) dotyczaca
wybranego sposród socjologów, których fotografie
sa na slajdach z pierwszych i drugich zajec
nalezy przedstawic istote pogladów tych
socjologów z uwzglednieniem problematyki
organizacyjnej (jako pomoc w wiekszosci
przypadków moze sluzyc Janik, R. i Sztumski, J.
2012. Socjologia Organizacji. Katowice WSH.)
5
Dodatkowe lektury na ocene bdb

• Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tl.
  Siara, O. i in. Warszawa PWN, rozdz. 1, Co to
  jest socjologia ? (s. 3- 31), rozdz. 3, Teorie
  i perspektywy socjologiczne (s. 65- 103) i
  rozdz. 7, Interakcja spoleczna i zycie
  codzienne, punkt Interakcja w czasie i
  przestrzeni (s. 270-279)
• Matejko, A. (1968). Przydatnosc socjotechniczna
  analizy strukturalno-funkcjonalnej zakladu pracy.
  W Podgórecki, A. (red.). Socjotechnika.
  Praktyczne zastosowania socjologii. Warszawa
  KiW, s. 111- 164.
• Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarzadzania.
  Szczecin Wyd. ZSB, rozdz. 4, Perspektywa
  usprawnien organizacyjnych, s. 111- 130 oraz
  rodz. 5, Reguly organizacyjne, s. 131- 159.

6
Temat na dzis A po co mi to?

• Nudna, trudna, niepotrzebna ?
• Socjologia i jej przydatnosc w zarzadzaniu.
• Studenci uwazaja czasem idee i dane
  socjologiczne za trudne do zrozumienia. Moim
  zdaniem wynika to po czesci z tego, ze
• Anthony Giddens

7
socjologia wymaga zdecydowanego odlozenia
na bok osobistych pogladów i przekonan, kiedy
analizuje sie wyniki badan i teorie.wyobrazni
a socjologiczna

• Charles Wright Mills i Anthony Giddens

                                        
8
o poznawczych pozytkach z picia kawy

• zdystansowanie sie do codziennosci i nowe
  spojrzenie
• na nia
• wartosc symboliczna (rytualy)
• potrzeby, nawyki (spoleczne przyzwolenie,
  zróznicowania)
• stosunki spoleczne i gospodarcze
• dziedzictwo (wczesniejsze procesy)
• sensy konteksty, swiadomosc, wybory
• ksztaltowanie i uwarunkowania rynku
• wplyw na zycie producentów, posredników, klientów
  itd.
• Giddens (2012). Socjologia. Wydanie nowe.
  Warszawa PWN,
• s. 6- 8.

9
Wyobraznia socjologiczna

• pozwala nam dostrzec, jak wiele zdarzen, na pozór
  dotyczacych tylko jednostki, w rzeczywistosci
  odzwierciedla szersze kwestie
• A. Giddens

10
potoczna wiedza o spoleczenstwie(P. Sztompka)

• oparta na spostrzezeniach przypadkowych i
  osobistych
• fragmentaryczna i niespójna
• apodyktyczna
• socjologia goraca a socjologia naukowa
• (za A. Jelonkiem)

11
Socjologia jako nauka

• jak sie narodzila?

12
Ibn Chaldun1332-1406

• byl prawdziwym empirysta, realista i bacznym
  obserwatorem faktów spolecznych() Slowem byl
  to pierwszy naukowy socjolog, chociaz do
  pojawienia sie tego pojecia i tej nauki w Europie
  mialo jeszcze uplynac kilka stuleci (K.
  Bolesta-Kukulka)
• teoria dynamiki swiata spolecznego i jego
  struktur
• teoria pracy jako kreatywnej sily ksztaltujacej w
  okreslonych warunkach stosunki spoleczne

13
asabia (asabijja)

• solidarnosc grupowa, wiezy krwi, emocjonalna
  identyfikacja
• wzmacniana lub nawet wspóltworzona przez wspólnie
  wyznawana religie
• obok czynników ekonomicznych w znaczacy sposób
  warunkuje zycie spoleczne
• wyznacza duchowe zasady rzadzenia
• poslugiwanie sie zasadami asabia legitymizuje
  wladze zatracenie asabia w sposób konieczny
  powoduje utrate dominujacej pozycji danego
  narodu, która przechodzi do innych podmiotów

14
W I polowie XIX wieku nauka i technika parly do
przodu, jak nigdy dotad (N. Davis)

• Georg Ohm 1827, Kolonia opór elektryczny
• Michael Faraday 1831, Londyn indukcja
  elektoromagentyczna
• Charles Darwin 1859,
• Londyn teoria ewolucji
• Gregor Mendel 1865, Brno genetyka
• Dimitrij Mendelejew 1869,
• Petersburg uklad okresowy pierwiastków

• George Stephenson 1825, Stockton kolej
  pasazerska
• Nicephore Niepce 1826, Chalon-sur-Saone
  fotografia
• Charlse Babbage 1834, Cambridge kalkulator
  mechaniczny
• Wilhelm Bauer 1850,Kilonia lódz podwodna
• Henry Bessemer 1857,
• St Pancras udoskonalenie wytopu stali

15
1851Wielka Wystawa Przemyslu Wszystkich Narodów
Crystal Palce, Londyn
16
5 miesiecy i 15 dni14 tysiecy wystawcówmiliony
(6?) widzów
17
1838August Comtenazwa socjologia

• Przekonanie, ze metody naukowe mozna i powinno
  sie stosowac do badania zjawisk dotyczacych
  czlowieka w tej samej mierze co do wyjasniania
  zjawisk natury, bylo w istocie jedna z cech
  charakterystycznych zachodzacych w tym okresie
  przemian. W efekcie obok ekonomii i etnografii
  pojawily sie socjologia, antropologia,
  geografia czlowieka, nauki polityczne i wreszcie
  psychologia i psychiatria.
• (Norman Davis)

• Rozciagniecie na swiat spoleczny nowoczesnej
  perspektywy naukowej, stosowanej juz od XVII w. w
  odniesieniu do swiata przyrody w astronomii,
  fizyce, chemii, biologii dalo poczatek naukowej
  socjologii.
• (Piotr Sztompka)

18
Florian Znaniecki (1882-
1958) polski socjolog, wiekszosc zycia
zawodowego spedzil w USA T William Thomas
(1863- 1947),socjolog i psycholog
amerykanski wspólczynnik humanistyczny-
wszelkie fakty spoleczne, w odróznieniu od
przyrodniczych zawsze wiaza sie z dzialalnoscia
konkretnych ludzi- sa faktami czyimis, a nie
niczyimi- mieszcza sie w zakresie zyciowych
doswiadczen jednostek ludzkich lub zbiorowosci -
podmioty (jednostki lub zbiorowosci) stykaja sie
z faktami spolecznymi, postrzegaja je, doznaja,
przezywaja, interpretuja i oceniaja fakty
spoleczne maja z natury zawarty w sobie
wspólczynnik humanistyczny- fakty spoleczne
mozna badac tylko z perspektywy ludzi, w których
doswiadczeniu wspomniane fakty wystepuja- nalezy
postawic sie w polozeniu wspomnianych ludzi,
patrzac na swiat ich oczami, rozszyfrowujac ich
hierarchie wartosci, systemy regul jakimi sie
posluguja (P. Sztompka, Socjologia i
Spoleczenstwo. W Szlachta, B. red., Slownik
spoleczny. Kraków 2004, s. 1227)- nalezy badac
spoleczenstwo zawsze z uwzglednieniem
wspólczynnika humanistycznego, a nie w drodze
oderwanej, zewnetrznej obserwacji (jak wyzej).
19
co rózni nauki spoleczne od przyrodniczych?
(wedlug P. Sztompki)

• Wilhelm Dilthey i Henrich Rickert kultura
• rozumienie znaczen
• hermeneutyka
• asymetria wyjasniania i przewidywania
• Anthony Giddens czlowiek zawsze moze zachowac
  sie inaczej
• wiedza spoleczna ludzi
• refleksyjny charakter wiedzy spolecznej
  (Giddens)

20
Jak sobie radzic z subiektywnoscia?

• Badanie zaangazowane
• (Robert Jay Lifton)
• zasada wyartykulowanej subiektywnosci
• badacz swiadomy wlasnego subiektywizmu ma laczyc
  zaangazowanie ideowe z odpowiednim stopniem
  bezstronnosci
• respektowanie metodologii badan

• Demokratyczny dyskurs
• (Jürgen Habermas)
• interpretacja rozumiejaca nabiera charakteru
  obiektywnego, gdy powstaje w toku otwartej
  dyskusji z udzialem wielu badaczy w warunkach
  idealnej sytuacji komunikacyjnej
• calkowita swoboda wypowiedzi
• równa pozycja dyskutantów
• brak nacisków zewnetrznych i argumentów
  pozamerytorycznych

21
Aleksander Hertz, (2004). O wielkosci Miss
Marple. W tenze, Pózne listy z Ameryki.
Warszawa Wyd. IFiS PAN, s.213-236.

• Jezeli jednak bede tu pisal o sobie, o faktach
  mego zycia, to bede sie staral traktowac je jako
  obiekty obserwacji
• i analizy () I na siebie, na swoje zycie
  chcialbym patrzec oczyma socjologa, oczyma
  humanisty. (A. Hertz)

22
Na nastepne zajecia

• Illouz, E. (2014). Milosc w kapitalizmie, tlum.
  Zdanowska, M. Znak, 705 , s. 70- 81.
• Prosze czytac ten tekst tak, by uzyskac
  odpowiedz na pytania co socjologia robi z
  rzeczywistoscia (spoleczna) ? oraz co robi z
  czytelnikiem prac socjologicznych ?
• Matejko, A. (1969). Wiez i konflikt w zakladzie
  pracy. Warszawa KiW, rozdz. VIII Spoleczny
  mechanizm zakladu pracy, s. 210- 223.
• Prosze na podstawie tego tekstu ulozyc schemat
  analizy socjologicznej Uniwersytetu
  Warszawskiego.