Handel in de zilveren eeuw: verval/stagnatie/groei?

1
Handel in de zilveren eeuwverval/stagnatie/groei
?

• Aantekeningen bij 4.1 4.2

2
Inhoud

• 4.1 Terugval van een handelsnatie
• Over de neergang van de Europese handel en
  visserij, en de toenemende concurrentie van
  Engeland en Frankrijk
• 4.2 Groei van de koloniale handel en het
  geldbedrijf
• Over de toename van de handel met Azië en
  Amerika, de bloeiende Amsterdamse kapitaalmarkt
  en de handel in staatsobligaties
• Tip Gebruik onderstaande link als basis voor een
  goede samenvatting!
• blik op de wereld - dynamiek stagnatie

3
4.1 Terugval van een handelsnatie

• De economische situatie na 1672
• Relatieve economische achteruitgang er was nog
  wel economische groei, maar deze was minder groot
  dan die van Engeland en Frankrijk.
• wet van de remmende voorsprong
• Externe oorzaken
• In Frankrijk en Engeland heerste in de achttiende
  eeuw politieke rust waardoor de bevolking toenam
  en de economie groeide.
• De Fransen en Engelsen bouwden hun koloniale
  bezit steeds verder uit. Dat had een gunstige
  uitwerking op hun economie.
• Engeland en Frankrijk namen steeds meer
  mercantilistische maatregelen
• Engeland afkondiging van de Act of Navigation,
  waardoor alleen maar Engelse schepen
  niet-Europese producten naar Engeland mochten
  vervoeren.
• Frankrijk verhoging van invoerrechten.

4

• Interne oorzaken
• De verschillende oorlogen waarbij de Republiek
  betrokken was waren niet gunstig voor de
  goederenhandel
• Er moesten hoge kosten worden gemaakt om de
  verzanding van havens en rivieren in de Republiek
  tegen te gaan
• De functie van Amsterdam als stapelmarkt werd
  langzaam minder door de opkomst van
  voorbijlandvaart (goederen werden direct
  uitgewisseld, zonder tussenkomst van Adam)
• Winsten in Oostzeehandel en zeevisserij nemen
  sterk af graanprijzen dalen, haringconsumptie
  neemt af en walvisvaart lijdt onder overbevissing

5
Vaargeul Pampus

• Zandbanken in het IJ vormden grote obstakels en
  belemmerden het Amsterdamse handelsverkeer steeds
  meer.

6
4.2 Groei van de koloniale handel

• Koloniale handel met Nederlands-Indië neemt
  tussen 1680 en 1730 toe zowel in handelsvolume
  (x2) als in assortiment textiel, porselein,
  suiker, koffie, thee, etc.
• Driehoekshandel neemt toe WIC zet
  plantage-economie op in Suriname
• Keerzijde omzet groeit, maar winst daalt door
  stijgende kosten (1), buitenlandse concurrentie
  (2) en corruptie van het eigen personeel (3)

7

• Geldhandel op de Amsterdamse kapitaalmarkt neemt
  sterk toe
• Internationaal betalingsverkeer via de wisselbank
• Vestiging van grote bankiershuizen (Hope Co)
• Commissiehandel samenbrengen van kopers en
  aanbieders en opstellen van handelsovereenkomsten
  tegen vergoeding (commissie)
• kredietverstrekking aan VOC, WIC, planters in
  Suriname, etc.
• Handel in (staats)obligaties rente op leningen
  aan de staat

8
Een VOC-obligatie uit 1785
9
Canonclip Hope co, 1762
De Canon van Amsterdam over Hope co