Tkanki zwierzęce

1
Prezentacja nt.

• tkanek zwierzecych

2
Ogólnie o tkankach zwierzecych
Nablonkowa Laczna Miesniowa Nerwowa i glejowa
1. Nablonki jednowarstwowe - plaski, - szescienny (brukowy), - walcowaty (cylindryczny), -wielorzedowy. 2. Nablonki wielowarstwowe - plaski, przejsciowy. 1. Wlasciwa- wiotka, - zbita, - tluszczowa, - siateczkowata. 2. Oporowa - chrzestna, - kostna, 3.Krew i limfa. - gladka, - poprzecznie prazkowana szkieletowa, - poprzecznie prazkowana serca. - nerwowa, - glejowa.
Tabela z OPERON Biologia klasa I, zakres
rozszerzony
Kolejne slajdy beda odnosic sie do tkanki
nablonkowej, nastepnie tkanki lacznej, miesniowej
i nerwowo-glejowej. Warto - dla wygody -
poslugiwac sie hiperlaczami dodanymi do
poszczególnych nazw tkanek. W prawym dolnym rogu
znajduja sie kwadraciki dom i zakrecona
strzalka. Dom odsyla do tego slajdu, a strzalka
do danego typu tkanek, czyli nablonkowej,
lacznej, miesniowej, nerwowej, w zaleznosci na
jakim slajdzie sie znajdujemy.
3
Tkanka nablonkowa

• Funkcje
• Budowa
• Podzial
• Ryciny nablonków
• Przeglad nablonków.

4
Funkcje tkanek nablonkowych

• stanowia warstwe oddzielajaca organizm od
  srodowiska zewnetrznego,
• umozliwiaja wymiane gazowa,
• ulatwiaja odbiór bodzców ze swiata zewnetrznego,
• wyscielaja narzady i jamy ciala.

5
Budowa nablonków

• bardzo mala ilosc substancji miedzykomórkowej,
• zbity uklad komórek,
• wystepowanie polaczen miedzykomórkowych,
• obecnosc blony podstawnej,
• brak unaczynienia.

• Polaczenia miedzykomórkowe
• desmosomybialkowe wypustki, które dzialaja na
  zasadzie rzepu,
• polaczenia zwierajace
• polaczenia zamykajace
• polaczenia komunikacyjneuklad kanalików
  zbudowanych z bialek, którymi moga przechodzic
  jony i czasteczki (prócz bialek), wystepuja takze
  u innych tkanek zwierzecych.

Substancje odzywcze pobierane sa z tkanki lacznej.
6
Podzial tkanek nablonkowych
7
Ryciny nablonków
8
Przeglad nablonków
Nablonek Cechy budowy Wystepowanie i funkcja
Jednowarstwowy plaski Jadra polozone centralnie, splaszczone komórki. Pecherzyki plucne, wyscielaja naczynia krwionosne - wymiana substancji, wspóltworza torebki cialek nerkowych.
Jednowarstwowy szescienny Jadra polozone centralnie, równoscienne komórki. Kanaliki nerkowe, koncowe odcinki gruczolów - wchlanianie i wydzielanie.
Jednowarstwowy walcowaty Jadra w dolnej czesci cytoplazmy wysokie komórki wystepuja mikrokosmki lub rzeski. Jajowody liczne rzeski sluzace do przesuwania komórki jajowej przewód pokarmowy, np. jelito cienkie dodatkowo nablonek ma duzo wypustek cytoplazmatycznych, które zwiekszaja powierzchnie wchlaniania
Jednowarstwowy wielorzedowy Komórki maja rózne wysokosci czasem wystepuja rzeski jadra umieszczone na róznych wysokosciach. Drogi oddechowe oczyszczanie, rzeski pomagaja usuwac zanieczyszczenia
Wielowarstwowy plaski Komórki zewnetrzne ulegaja luszczeniu sie i sa splaszczone natomiast komórki bardziej wewnatrz sie powielaja zbudowany z kilku warstw komórek. Jama ustna, pochwa, rogówka oka, naskórek ochrania.
9
Przeglad nablonków ciag dalszy
10
Tkanki laczne

• Budowa i funkcje,
• Istota miedzykomórkowa,
• Tkanki laczne wlasciwe,
• Tkanki laczne oporowe,
• Krew i limfa.

11
Tkanka laczna budowa i funkcje
12
Istota miedzykomórkowa

• Moze przybierac rózne postacie, np.
  galaretowanego zelu w tkance lacznej wlasciwej
  czy twardej, zmineralizowanej substancji w tkance
  lacznej oporowej.
• W istocie tej zanurzone sa komórki i trzy typy
  bialek

13
Tkanki laczne wlasciwe
14
Tkanka laczna wiotka (luzna)
15
Tkanka laczna zbita (zwarta)
16
Tkanka laczna tluszczowa

• Jej komórki lacza i wchlaniaja do swojej
  cytoplazmy tluszcze obojetne. Warstwa podskórna,
  w której sklad wchodzi tkanka tluszczowa pelni
  role termoizolacyjna.

17
Tkanka laczna siateczkowata
18
Tkanka laczna zarodkowa
19
Tkanki laczne oporowe

• Wystepuja u kregowców i glowonogów (mieczaki).
• Glowonogi z tkanki lacznej oporowej chrzestnej
  maja zbudowana puszke mózgowa, natomiast kregowce
  wiele wiecej struktur.
• Pelni funkcje podporowa ciala oraz ochrania przed
  urazami mechanicznymi.
• Dzieli sie na tkanke chrzestna i tkanke kostna.

20
Tkanka laczna chrzestna
21
Tkanka laczna chrzestna - obrazek
Tkanka laczna szkieletowa A chrzastka
szklista, B  chrzastka sprezysta, C chrzastka
wlóknista
22
Tkanka chrzestna szklista
23
Tkanka chrzestna sprezysta

• Nie ulega mineralizacja.
• Wystepuje w malzowinie usznej, krtani, naglosni.
• Zbudowana jest z delikatnych siateczek wlókien
  elastycznych.

24
Tkanka chrzestna wlóknista

• Zbudowana z grubych peczków wlókien kolagenowych.
• Bardzo wytrzymala.
• Buduje krazki miedzykregowe w kregoslupie oraz
  miejsca przyczepu sciegien do kosci.

25
Tkanka laczna kostna

• Zwykle u kregowców tworzy szkielet ostateczny.
• Powstaje w skutek skostnienia tkanki chrzestnej
  szklistej badz tkanki lacznej wlasciwej.
• Unerwiona, unaczyniona, aktywna metabolicznie,
  ulega ciaglym procesom przebudowy.
• W sklad istoty miedzykomórkowej wchodza wlókna
  kolagenowe, tutaj zwane osseinowymi sole
  mineralne (nadaja twardosci wytrzymalosc),
  glównie wapn jamki kostne z komórkami nazwanymi
  osteocytami.
• Ogólnie tkanka zbudowana jest z 30 40 zwiazków
  organicznych, 30 45 zwiazków mineralnych i 15
  40 z wody.
• Wyróznia sie tkanke kostna zbita i gabczasta.

26
Tkanka kostna zbita

• Zbudowana z blaszek kostnych majacych ksztalt
  rynienek.
• Blaszki kostne sa silnie zbite, jednak regularnie
  tworza pusta przestrzen zwana kanalem Haversa
  strukture tak zbudowana nazywamy osteonem
  (blaszki kostne kanal Haversa).
• Pomiedzy osteonami znajduje sie istota
  miedzykomórkowa.
• Kanaly Haversa lacza sie ze soba poprzecznie i
  tworza liczne odgalezienia. Przez kanaly ciagna
  sie naczynia krwionosne, limfatyczne oraz nerwy.
• Tkanka kostna zbita buduje trzony kosci dlugich
  oraz kosci oslaniajace mózgowie.

27
Tkanka kostna zbita - obrazek
28
Tkanka kostna gabczasta

• Zbudowana takze z blaszek kostnych owinietych
  wokól siebie, tworzacych beleczki kostne.
• Beleczki ukladaja sie w trójwymiarowa siec, a
  przestrzenie pomiedzy nimi wypelnia szpik kostny.
• Azurowe ulozenie beleczek umozliwia amortyzowanie
  przeciazen.
• Tkanka ta wystepuje na koncach kosci dlugich.

29
Krew i limfa

• Wystepowanie,
• Budowa,
• Funkcje krwi, funkcje limfy.

30
Krew i limfa - wystepowanie
31
Krew i limfa - budowa
32
Osocze istota miedzykomórkowa krwi i limfy
Osocze krwi Osocze limfy
Koloru slomkowego. Sklad 90 woda, 9 zwiazki organiczne (bialka (7), fibrynogen, glukoza, wolne kwasy tluszczowe, hormony, mocznik), ok. 1 zwiazków mineralnych (NaCl, jony Ca, Fe, K, Mg), cholesterol, witaminy rozpuszczalne w tluszczach. Osocze to przesacz z naczyn wlosowatych. Sklad podobny do osocza krwi, jednak jest wiecej tluszczów.
33
Elementy morfotyczne krwi
34
Elementy morfotyczne ciag dalszy

• Elementy morfotyczne powstaja w czerwonym szpiku
  kostnym. Jedynie leukocyty moga powstawac jeszcze
  w ukladzie limfatycznym.
• U ludzi w wieku od 6-7 lat szpik kostny czerwony
  zastepowany jest stopniowo przez szpik zólty
  (tluszczowy), który nie jest krwiotwórczy.
• Ostatecznie szpik kostny czerwony zostaje w
  tkance kostnej gabczastej, a szpik zólty w jamach
  szpikowych kosci dlugich.

35
Krew - funkcje
36
Limfa - funkcje

• Wymienia substancje pomiedzy soba a tkankami.
• Pelni role immunologiczna ze wzgledu na
  wystepowanie limfocytów (stad nazwa limfa) oraz
  zatrzymywanie bakterii w wezlach chlonnych.

37
Tkanka miesniowa
38
Tkanka miesniowa poprzecznie prazkowana
39
Tkanka miesniowa poprzecznie prazkowana - obrazek
40
Tkanka miesniowa prazkowana serca
41
Tkanka miesniowa poprzecznie prazkowana serca -
obrazek
42
Tkanka miesniowa gladka

• Buduje sciany narzadów wewnetrznych
• nie wystepuje u stawonogów
• dlugotrwale, slabe skurcze
• jadra (po jednym w komórce) umieszczone w
  centrum
• niezalezna od naszej woli
• wrzecionowaty ksztalt wlókien.

43
Tkanka miesniowa gladka - obrazek
44
Tkanka nerwowa

• Wystepuje u zwierzat trzywarstwowych.
• Komórki nerwowe to neurony. Otoczone one sa
  komórkami glejowymi, które ochraniaja i odzywiaja
  neurony.
• Neuron sklada sie z dendrytów, cialka
  komórkowego, aksonu i oslonek.
• Akson (neuryt) otoczony jest dwiema oslonkami.
  Mielinowa skladajaca sie z tluszczów i
  cholesterolu oraz oslonki zewnetrznej.
• Miejsca styku oslonek nazywa sie przewezeniami
  Ranviera.
• Funkcja tej tkanki jest przesylanie informacji za
  pomoca impulsu elektrycznego.
• Jako, ze neurony nie potrafia sie dzielic, maja
  mala zdolnosc regeneracyjna.

45
Neuron - obrazek
46
Tkanka nerwowa cd.

• Synapsy to zlacza miedzy aksonem jednego neuronu
  a dendrytem drugiego lub komórki wykonawczej.
• Synapsy dziela sie na nerwowo-nerwowe,
  nerwowo-miesniowe czy nerwowo-gruczolowe.
• Nerwowo-nerwowe dzialaja na zasadzie dyfundacji
  specjalnej substancji z aksonu jednego neuronu do
  dendrytu drugiego, w skutek czego wytwarza sie
  impuls i informacja przechodzi dalej.

47
Synapsy - obrazek
48
Koniec prezentacji

• Obrazki i zdjecia nie sa moja wlasnoscia,
  wykorzystalem je z mysla o wolnosci i
  neutralnosci Internetu. W notatkach do kazdego
  slajdu znajduje sie podane zródlo grafik.
• Do stworzenia prezentacji uzylem glównie wiedzy
  zawartej w podreczniku Biologia Operon klasa 1,
  zakres rozszerzony.
• Dziekuje za obejrzenie prezentacji.
• Zapraszam na mojego bloga www.biologiawliceum.blo
  gspot.com