Antimalaryal Ila

1
Antimalaryal Ilaçlar

• Doç.Dr.M.Kemal YILDIRIM

2
(No Transcript)
3
SITMADA TEMEL TEDAVi VE PROFILAKSl YAKLASIMLARI

• Kozal (nedene-dönük) profilaksi
• Anofelden gelen sporozoitlerin ve
  pre-eritrositik parazitlerin yok edilmesini
  amaçlar. Primakin kozal profilaksi (özellikle
  falciparum malaryasinda) saglayabilir ancak
  ciddi yan tesirlerinin olusu bu bakimdan degerini
  azaltir. Proguanil ve pirimetamin, falciparum
  malaryasinda basarili bir kozal profilaksiye
  olanak verirler fakat vivax malaryasinda
  etkinlikleri düsüktür.

4
SITMADA TEMEL TEDAVi VE PROFILAKSl YAKLASIMLARI

• Süpresif tedavi (profilaksi)
• Bu, eritrositik dönemdeki parazitlerin yok
  edilmesini amaçlayan tedavi seklidir. Hastaligin
  nöbetlerini ortadan kaldirir.

5
SITMADA TEMEL TEDAVi VE PROFILAKSl YAKLASIMLARI

• Radikal tedavi
• Sadece eritrositik dönemdeki degil, fakat ilave
  olarak doku dönemindeki parazitlerin yok edilmesi
  ile sitma etkeninden vücudun tamamiyie
  temizlenmesidir.

6
SITMADA TEMEL TEDAVi VE PROFILAKSl YAKLASIMLARI

• Antigametositik tedavi
• Insan kanindaki gametositlerin yok edilmesini ya
  da onlarin sivrisinekte döllenme yeteneklerini
  ortadan kaldirmayi amaçlayan tedavidir.

7
ANTIMALARYAL ILAÇLARIN ETKI MEKANIZMALARI ve
REZISTANS GELISMESI

• Kinin, 4-aminokinolin türevleri, 8- aminokinolin
  türevleri ve akridin türevleri hücre çekirdegine
  etki yaparlar ve orada DNA metabolizmasini
  bozarlar. Bu gruptaki ilaçlar hizli sizontosid
  etki gösterirler, parazitte rezistans gelismesi
  olasiligi azdir.
• Proguanil ve pirimetamin plasmodium'da PABA'dan
  tetrahidrofolat sentezi ile ilgili biyokimyasal
  olay zincirini etkilerler. Dihidrofolat redüktaz
  enzimini inhibe ederek dihidrofolik asidin
  tetrahidrofolik aside dönüsmesini engellerler. Bu
  ilaçlarin sizontosid etkisi yavastir ve
  etkilerine karsi rezistans gelismesi olasiligi
  fazladir.

8
KLOROKIN FOSFAT

• 4-Aminokinolin türevidir.
• En çok kullanilan antimalaryal ilaçtir.
• Sizontosid bir ilaçtir.
• P. vivaxin eritrositik sekillerine karsi kinin
  ve mepakrinden daha güçlü etki yapar.
• Klorokine duyarli falsiparum suslarina karsi da
  yukarida sayilan ilaçlardan daha etkilidir.

9
KLOROKIN FOSFAT

• Parazitin doku sekilleri üzerinde etkisizdir.
• Antimalaryal etkisi, parazitin DNA'sinda
  baz-çiftleri arasina baglanmak (intercalation)
  suretiyle replikasyonu bozmasina baglidir.
  Parazitli eritrositlerde birikme egilimi
  gösterir.
• Antimalaryal etkisinden baska etkileri de olan
  çok yönlü bir ilaçtir. Antiamibik ilaç olarak ve
  antiinflamatuvar ilaç olarak da kullanilir.
  Kinidin benzeri antiaritmik etkisi de vardir. Yan
  tesir olarak retinopati yapabilir.

10
KLOROKIN FOSFAT

• Agiz yolundan alindiginda mide-barsak kanalindan
  tama yakin bir derecede ve çabuk absorbe edilir.
• Karaciger ve ayrica dalak, böbrek, akcigerler ve
  lökositlerde de depolanir.
• Gözde, korneada opasite ve uzun süreli tedavi
  sonucu irreversibl retinopati yapabilir.
• G6PD eksikligi olanlarda hemolize neden olabilir.

11
KININ

• Kinakina alkaloidi olan dogal kaynakli bir
  ilaçtir.
• Klorokin gibi sizontosid bir ilaçtir bu etkisi
  klorokininkinden daha zayiftir.
• Parazitlerin sporozoitleri veya doku sekilleri
  üzerinde etkisizdir.
• P. vivax ve P. malariae gametositlerini yok
  edebilir fakat P. falciparum gametositleri
  üzerinde etkisizdir.

12
KININ

• Bugün kinin'in malarya tedavisindeki tek önemi,
  klorokine-rezistan P. falciparum sitmasinin
  tedavisinde bazi ilaçlarla birlikte agizdan veya
  bu tip sitmali agir olgularin tedavisinde
  intravenöz yoldan kullanilmasidir.
• Bazi kimseler bilinmeyen nedenlerden ötürü,
  kinine asiri duyarlik gösterirler. Bunlarda kinin
  ufak dozda alindiginda bile çinkonizm denilen
  geçici bir sendroma neden olur. Bunun belirtileri
  ciltte döküntü, kasinti ve kizarma (flushing),
  kulak çinlamasi ve isitme bozuklugu, renk görmede
  bozukluk, karin agrisi, ates yükselmesi ve
  dispnedir.

13
PRIMAKIN

• 8-Aminokinolin türevidir.
• Bu grupta bulunan ilaçlar primakin, pamakin,
  pentakin ve izopentakin'dir. Bunlar içinde en çok
  kullanilan primakin'dir.
• Sizontosid olarak degerleri yoktur.
• P. vivax ve P. malariae'nin primer ve sekonder
  doku sekillerini, P. falciparum'un primer doku
  seklini, P. falciparum'un olgun gametositlerini
  yok ederler.

14
PRIMAKIN

• Primakin'in tek klinik kullanilis yeri P.vivax ve
  P.ovale sitmasinda klorokin ile yapilan
  sizontosid tedaviden sonra bu plasmodyumlarm
  karacigerdeki eksoerit-rositik sekillerinin
  eradikasyonudur.
• Falsiparum sitmasinda eksoeritrositik sekiller
  bulunmadigi için primakin kullanilmaz.
• Primakin ve diger 8-aminokinolin'ler, özellikle
  alyuvarlarinda G6PD eksikligi olan kimselerde,
  akut hemolitik anemiye neden olabilirler.

15
PIRIMETAMIN

• Pirimetamin, diaminopirimindin türevdir. Yapica,
  antibakteriyel bir ilaç olan trimetoprime
  benzer.
• P. vivax'in duyarli suslarinin eritrositik
  sekilleri üzerinde etkilidir, güçlü bir
  sizontosid olarak kabul edilebilir, fakat doku
  sekilleri üzerinde etkisizdir. P. falciparum'un
  duyarli suslarinin eritrositik sekilleri ile
  primer doku sekillerini yok edebilir.
• Sizontosid etkisi yavas gelistiginden gerek vivax
  ve gerekse klorokine-duyarli falciparum
  sitmasinda akut hecmelerin tedavisinde klorokine
  bir üstünlügü yoktur.

16
PIRIMETAMIN

• Sulfonamidler ve sulfonlar eritrositik parazitler
  üzerinde pirimetamin'in öldürücü etkisini
  potansiyalize ederler ve onunla kombine halde
  kullanilirlar.
• Primetamin, antimalaryal ilaç olarak artik tek
  basina kullanilmaz. Bir sulfonamid veya sulfon
  ile kombine preparat seklinde kullanilir.
  Bunlardan biri tablet içinde 25 mg pirimetamin ve
  500 mg sulfadoksin (uzun etkili bir sulfonamid)
  içeren Fansidar ve digeri. 12.5 mg pirimetamin
  ile birlikte 100 mg dapson (bir sulfon) içeren
  Maloprim adli müstahzardir.

17
SULFONAMIDLER VE SULFONLAR

• Antimalaryal olarak sulfonamidlerden sulfadoksin
  ve sulfadiazin ve sulfonlardan dapson kullanilir.
  
• Plasmodiunrlarda tetrahidrofolat sentezinde
  ardisik blok yapmak için pirimetaminle kombine
  edilirler kombinasyona giren ilaçlar sinerjistik
  etkilesirler.
• Sadece eritrositik sekillere etkilidirler.
• En önemli kullanis yeri klorokine-rezistans
  falciparum sitmasinin akut nöbetlerinin
  tedavisidir.

18
PROGUANIL

• Proguanil (kloroguanid) biguanid türevleri
  arasinda en çok kullanilan ilaçtir.
• Bir ön-ilaç olup karacigerde CYP2C19 adli
  sitokrom P450 enzimi tarafindan etkin sekli olan
  sikloguanil e dönüstürülür. Sikloguanil güçlü bir
  sizontosiddir
• Falsiparum sitmasina karsi tek basina sadece
  profilaksi amaciyla kullanilir.

19
MEFLOKIN

• Rezistans P. falciparum suslarina karsi etkili,
  kinolinmetanol türevi yeni bir sitma ilacidir.
  Yapica kinin'e kismen benzer
• Sizontosid bir ilaçtir.
• P. vivax'a karsi süpresif tedavi saglar,
  klorokine - rezistan vivax'a karsi da etkilidir.
  Radikal tedavi gerekirse, primakin ile birlikte
  uygulanir.
• Klorokine-rezistan sitmanin bulundugu bölgelerde
  süpresif tedavi (önleme) için en tercih edilen
  ilaçtir.

20
TETRASIKLINLER VE KLINDAMISIN

• Tetrasiklinler, plazmodyumlarin primer doku
  dönemindeki sekillerini öldürürler. Ancak bu
  etkileri geç ortaya çikar. Bu nedenle çabuk etki
  yapan kinin ile kombine edilerek mültirezistan P.
  falciparum sitmasinin akut hecmelerinin
  tedavisinde kullanilirlar
• P. falciparum sitmasinda günde 100 mg dozunda
  alinan doksisiklin, haftada bir kez 500 mg
  dozunda alinan klorokine göre, daha basarili bir
  profilaksi saglar.
• Tetrasiklin için belirtilen endikasyonlarda
  Klindamisin de kullanilabilir.