Gevaarlijke producten

1
Gevaarlijke producten
2
gevaarlijke producten

• producten die letsel, schade of hinder kunnen
  teweegbrengen aan personen, materialen,
  installaties, gebouwen en milieu

3
Gevaarlijke producten

• komen voor in de meest diverse vormen
• vaste producten (poeder, korrels)
• vloeistoffen of oplossingen van vaste stoffen in
  een oplosmiddel
• gassen of dampen, samengeperste, vloeibaar
  gemaakte of in oplossing gehouden gassen onder
  druk

4
De risicos van een product

• zijn afhankelijk van
• aard
• aggregatietoestand en, voor vaste stoffen, de
  verdelingstoestand
• fysisch-chemische eigenschappen
• concentratie
• gebruiksomstandigheden
• toepassingen

5
Opnamewegen
neus
mond
luchtpijp

• ademhaling
• spijsvertering
• huid

slokdarm
longen
longblaasjes
6
Gevaarscategorieëneen stof is gevaarlijk als ze
behoort tot één (of meerdere) van de 15
gevaarscategorieën, verdeeld in 3 groepen

• FYSICO-
• CHEMISCHE
• GEVAREN
• explosief
• ontvlambaar
• licht ontvlambaar
• zeer licht ontvlambaar
• oxiderend

• GEZONDHEIDS-
• GEVAREN
• schadelijk
• giftig
• zeer giftig
• corrosief
• irriterend
• kankerverwekkend
• reprotoxisch
• mutageen
• sensibiliserend

• GEVAREN VOOR
• HET MILIEU
• milieugevaarlijk

7
ontplofbaar

• Ontplofbare producten zijn stoffen die omwille
  van hun aard tot ontploffing komen (zeer vlugge
  verbranding) of in bepaalde mengsels, bij
  bepaalde temperaturen en concentraties, bij
  schokken of wrijving (statische elektriciteit)
  explosief kunnen reageren

E
explosief (of ontplofbaar)
8
ontvlambaar

• Stoffen en preparaten die in vloeibare toestand
  een vlampunt hebben tussen 21C en 55C.

Het vlampunt is de minimum temperatuur van de
desbetreffende stof waarbij er voldoende damp
wordt afgegeven om gemengd met de omgevingslucht
een brandbaar mengsel te vormen.
9
licht ontvlambaar

• Stoffen en preparaten die in vloeibare toestand
  een vlampunt hebben
• tussen 0 en 21C

F
licht ontvlambaar
10
zeer licht ontvlambaar

• Stoffen en preparaten die in vloeibare toestand
  een vlampunt hebben lt 0C en een kookpunt kleiner
  of gelijk aan 35 C.

F
zeer licht ontvlambaar
11
oxiderend

• Stoffen en preparaten die
• verbranding (oxidatie) van een brandbare stof
  kunnen onderhouden door (of via) aanbrengen van
  zuurstof.

O
oxiderend (of brandbevorderend)
12
schadelijk

• Een stof is schadelijk wanneer deze in een vrij
  hoge dosis opgenomen door inademing, oraal of
  langs de huid, effecten voor de gezondheid
  inhoudt.

Xn
schadelijk
13
schadelijk

• LD50 bij opname langs de mond bij de rat, tussen
  200 ppm en 2000 ppm
• LD50 bij opname langs de huid bij de rat of het
  konijn, tussen 400 ppm en 2000 ppm
• LC50 bij inademing bij de rat, - tussen 2 mg
  en 20 mg per liter lucht
  gedurende 4 uur voor gassen of dampen - tussen
  1 mg en 5 mg per liter lucht
  gedurende 4 uur voor aërosols of stofdeeltjes

LD50 is de dosis waarbij 50 van de
blootgestelde dieren sterft. LC50 is de
concentratie in de lucht waarbij 50 van de
blootgestelde dieren sterft.
14
giftig

• Stoffen en preparaten die, door inademing of door
  opname langs de mond of de huid van een beperkte
  dosis, ernstige acute of chronische
  gezondheidseffecten en zelfs de dood kunnen
  veroorzaken.

T
giftig (of toxisch)
15
giftig

• LD50 bij opname langs de mond bij de rat, tussen
  25 ppm en 200 ppm
• LD50 bij opname langs de huid bij de rat of het
  konijn, tussen 50 ppm en 400 ppm
• LC50 bij inademing bij de rat, - tussen 0,5 mg
  en 2 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor gas
  of damp - tussen 0,25 mg en 1 mg per liter
  lucht gedurende 4 uur voor aërosols of
  stofdeeltjes

16
zeer giftig

• Stoffen en preparaten die,
• door inademing of door
• opname langs de mond of de huid van een zeer
  beperkte dosis buitengewone ernstige
• acute of chronische gezond-
• heidseffecten en zelfs de
• dood kunnen veroorzaken.

T
zeer giftig (of zeer toxisch)
17
zeer giftig

• LD50 bij opname langs de mond bij de rat lt 25
  ppm
• LD50 bij opname langs de huid bij de rat of het
  konijn lt 50 ppm
• LC50 bij inademing bij de rat lt 0,5 mg per
  liter lucht gedurende 4 uur voor gas of damp lt
  0,25 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor
  aërosols of stofdeeltjes

18
corrosief

• Stoffen en preparaten die bij aanraking met
  levende
• weefsels en andere stoffen
• een vernietigende werking
• (brandwonden) erop kunnen uitoefenen.

C
corrosief (of bijtend)
19
irriterend

• Een irriterende stof of preparaat is een minder
  corrosieve stof of preparaat die door
  onmiddellijk, verlengd, of herhaald contact met
  de huid of slijmvliezen (ogen, ademhalingswegen)
  tot ontsteking of letsel kan
• leiden.

Xi
irriterend
20
kankerverwekkend(R45 of R49, R40)

• Kankerverwekkende producten zijn stoffen en
  preparaten die door opname langs de mond, de
  ademhalingswegen (R49) of de huid, kanker kunnen
  veroorzaken of de frequentie van kanker kunnen
  doen toenemen.

T
giftig (of toxisch) Of Xn schadelijk
21
reprotoxisch(R60, R61, R62, R63)

• Stoffen en preparaten die leiden tot structurele
  of functionele afwijkingen of anomalieën van de
  vruchtbaarheid of van de prenatale ontwikkeling,
  die aanwezig zijn maar niet noodzakelijker wijze
  aan het licht komen bij de geboorte.

T
giftig (of toxisch) Of Xn Schadelijk
22
mutageen(R46, R40)

• Stoffen en preparaten die een blijvende en
  overdraagbare verandering op het niveau van het
  genetisch materiaal kunnen veroorzaken

T
giftig (of toxisch) of Xn schadelijk
23
sensibiliserend(R42, R43)

• Stoffen en preparaten die door inademing of door
  opname via de huid een reactie van het
• immuniteitsysteem verwekken (overgevoeligheidsreac
  ties) zodat bij latere blootstelling aan de stof
  kenmerkende schadelijke effecten optreden

T
giftig (of toxisch) of Xn schadelijk
24
milieugevaarlijk

• Stoffen en preparaten
• waarvan het gebruik
• onmiddellijk of na verloop van tijd gevaar voor
  het milieu oplevert of kan
• opleveren

N
milieugevaarlijk (of ecotoxisch)
25
Etiket
Gevaarsymbolen
naam van het product (zuiver product of preparaat)
ACETON
Gevaarszinnen of R-zinnen
Licht ontvlambaar. Irriterend voor de ogen.
Herhaalde blootstelling kan een droge of een
gebarsten huid veroorzaken Dampen kunnen
slaperigheid en duizeligheid veroorzaken.
F
Xi
Veiligheidsaanbe- velingen of S-zinnen
Buiten bereik van kinderen bewaren. Op een goed
geventileerde plaats bewaren. Verwijderd houden
van ontstekingsbronnen Niet roken. Dampen niet
inademen. Bij aanraking met de ogen onmiddellijk
met overvloedig water afspoelen en deskundig
medisch advies inwinnen. Maatregelen treffen
tegen ontladingen van statische elektriciteit.
Naam en adres van de fabrikant of verdeler
Merck - Brusselsesteenweg 288 3090 OVERIJSE
België
26
Begrippen en definities

• Vlampunt (flashpoint)
• Het vlampunt (flashpoint) is de
  minimumtemperatuur van de desbetreffende stof
  waarbij er voldoende damp wordt afgegeven om
  gemengd met de omgevingslucht een brandbaar
  mengsel te vormen.

27
Begrippen en definities

• Zelfontbrandingstemperatuur
• De minimumtemperatuur waarbij de stof vanzelf
  ontsteekt, zonder enig contact met vlam, vonk,
  .... Uiteraard kan deze temperatuur aanzienlijk
  verlagen wanneer er zuurstof in verhoogde
  concentratie aanwezig is (oxiderende stof).

28
Begrippen en definities

• Relatieve dichtheid van een vloeistof
• Dit is de dichtheid t.o.v. water, waarbij de
  dichtheid van water 1. M.a.w. wanneer de
  relatieve dichtheid van een product lt1, drijft
  dit product op het water. Is deze waarde gt1 zinkt
  het product.

29
Begrippen en definities

• Relatieve dichtheid bij 20 C van verzadigd
  damp/luchtmengsel
• Dit getal geeft de dichtheid weer van de damp
  ten opzichte van de lucht waarbij de dichtheid
  van de lucht 1. Het gaat over de damp die boven
  een vloeistof ontstaat onder normale
  omgevingstemperatuur en druk.

30
Explosiegrenzen (volume in lucht)
Gevaar bij ventileren van de ruimte
ontploffings gebied
te rijk mengsel niet brandbaar/ ontplofbaar
te arm mengsel niet brandbaar/ ontplofbaar
Y
X
100 gas 0 lucht
0 gas 100 lucht
X onderste explosiegrens Y bovenste
explosiegrens
31
grenswaarde

• De grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling
  is de maximale concentratie van een chemisch
  agens, als tijdgewogen gemiddelde over een
  referentieperiode, waarboven geen enkele
  werknemer mag worden blootgesteld.

32
R- en S-zinnen

• De R- en S-zinnen zijn gestandaardiseerde zinnen
  op het etiket van een gevaarlijk product die een
  korte omschrijving geven van de gevaren (R)
  (risicos, risks) en de veiligheidsaanbevelingen
  (S) (safety).

33
MSDS

• 1. chemische product-en bedrijfsinformatie
• 2. samenstelling/informatie over bestanddelen
• 3. gevaren
• 4. EHBO-maatregelen
• 5. brandbestrijding
• 6. lekmaatregelen
• 7. behandeling en opslag
• 8. blootstelling/persoonlijke bescherming

• 9. fysische en chemische eigenschappen
• 10. stabiliteit en reactiviteit
• 11. toxicologische informatie
• 12. ecologische informatie
• 13. verwijdering
• 14. transport informatie
• 15. reglementaire informatie
• 16. andere informatie

34
preventie- en beschermingsmaatregelen

• collectieve en technische maatregelen
• persoonlijke beschermingsmiddelen
• persoonlijke hygiëne
• EHBO

35
collectieve en technische maatregelen

• uitschakelen van het risico (bv. vervanging)
• gesloten circuit of inkapselen
• afzuiging en ventilatie
• opslag (beperking, veiligheidskannen, -kasten)

36
PBMs

• handschoenen
• bril, gelaatscherm
• ademhalingsbescherming
• beschermkledij
• keuze, pbms aangepast aan risicos,
  omstandigheden, gebruikers

37
persoonlijke hygiëne

• wassen van handen
• strikte scheiding werkkledij en stadskledij
• niet eten of roken op de werkplaats
• zich ontdoen van besmeurde kledij voor het
  betreden van de refter

38
EHBO

• arts of nijverheidshelper verwittigen
  antigifcentrum (070/245.245)
• zorg dat u zelf niet met de stof in aanraking
  komt
• maak de luchtwegen van het slachtoffer vrij
• bij brandwonden koelen met zachte waterstraal,
  min. 15 min.
• bij inslikken mond spoelen, kleine slokjes water
  geven, voorkomen dat het slachtoffer gaat braken
• op huid of in de ogen besmeurde kledij
  uittrekken, afspoelen met veel water, min. 15
  min., oogarts raadplegen
• bij inademing ramen en deuren openen voor frisse
  lucht, zonodig het slachtoffer naar buiten
  brengen en/of kunstmatg beademen

39
algemene richtlijnen

• gebruik nooit een product uit een niet
  geëtiketteerd recipiënt
• lees steeds aandachtig de aanduidingen op de
  verpakking
• meng nooit 2 of meerdere producten
• giet nooit gevaarlijke stoffen over in
  recipiënten bestemd voor levensmiddelen
• kleef op elk recipiënt een etiket (ook na het
  overgieten)
• gebruik geschikte collectieve- en persoonlijke
  beschermingsmiddelen
• bij in gebruikname van een nieuw product,
  vergewis je van de veiligheidsmaatregelen
• lees aandachtig de veiligheidsinstructies en pas
  ze toe.

40
TEST

• Gevaarssymbolen

41
F Licht ontvlambaar F Zeer licht
ontvlambaar T Giftig T Zeer
giftig C Corrosief
42
O Oxiderend E Explosief Xn Schadelijk Xi I
rriterend
43
N Milieugevaarlijk