Obszar A Srodowisko

1
Obszar ASrodowisko

• SMR 1 Ochrona dzikiego ptactwa
• (Dyrektywa Rady 79/409/EWG)
• SMR 5 Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz
  dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Rady 92/43/EWG)

2

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r o ochronie
  przyrody (Dz.U.Nr 92, poz.880, z pózn.zm) okresla
  10 form ochrony przyrody, a wsród nich tzw.
  Obszary Natura 2000.
• Celem istnienia obszarów Natura 2000 jest
  ochrona róznorodnosci biologicznej kontynentu
  europejskiego na rzecz najbardziej zagrozonych
  siedlisk, gatunków ptaków oraz roslin i zwierzat
  wskazanych w dyrektywach.

3

• W sklad sieci Natura 2000 wchodza
• Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO)
• Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO)
• Siec Obszarów Natura 2000 stanowia ok. 20
  naszego kraju.

4
Ochrona dzikiego ptactwa

• Zabrania sie
• umyslnego chwytania oraz zabijania, ptaków
  objetych ochrona na podstawie przepisów 2-3
  rozporzadzenia w sprawie gatunków dziko
  wystepujacych zwierzat objetych ochrona i
  wymienionych w zalaczniku I i II tego
  rozporzadzenia
• umyslnego niszczenia gniazd i jaj lub umyslnego
  ploszenia ptaków objetych ochrona na podstawie
  przepisów 2-3 rozporzadzenia w sprawie gatunków
  dziko wystepujacych zwierzat objetych ochrona i
  wymienionych w zalaczniku I i II tego
  rozporzadzenia

5
Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej
fauny i flory

• Zabrania sie
• umyslnego zrywania, niszczenia i uszkadzania oraz
  zbioru roslin objetych ochrona na podstawie
  przepisów 2-4 rozporzadzenia w sprawie gatunków
  dziko wystepujacych roslin objetych ochrona i
  wymienionych w zalaczniku I rozporzadzenia

6
ROZPORZADZENIE MINISTRA SRODOWISKA

• z dnia 28 wrzesnia 2004 r. w sprawie gatunków
  dziko wystepujacych zwierzat objetych ochrona
• Zalacznik nr 1 - GATUNKI DZIKO WYSTEPUJACYCH
  ZWIERZAT OBJETYCH OCHRONA SCISLA, Z
  WYSZCZEGÓLNIENIEM GATUNKÓW WYMAGAJACYCH OCHRONY
  CZYNNEJ
• Zalacznik nr 2 - GATUNKI DZIKO WYSTEPUJACYCH
  ZWIERZAT OBJETYCH OCHRONA CZESCIOWA

7

• Sep plowy (Gyps fulvus) - Duzy ptak padlinozerny
  z rodziny jastrzebiowatych. W Polsce w XIX i na
  poczatku XX w. prawdopodobnie gniezdzil sie w
  Tatrach i Pieninach. Ostatnio Polski zalatuje
  sporadycznie.

8

• Brodziec lesny - leczak (Tringa glareola) - Jest
  gatunkiem wedrownym, zimuje w Afryce. Niewielka
  liczba par gniazdowala w Polsce jeszcze w latach
  dziewiecdziesiatych. Notowany na jednym
  stanowisku pod Gdanskiem, gdzie gniezdzi sie
  kilka lub kilkanascie par. W ubieglych wiekach
  wystepowal na nizu prawie calego kraju. Silnie
  zagrozony.

9

• Gluszec zwyczajny (Tetrao urogallus) - wystepuje
  w Polsce bardzo nielicznie, jedynie w niektórych,
  rozleglych i bardziej pierwotnych lasach.
  Najchetniej na równinach i w górach, omijajac
  ludzkie osady. Jest gatunkiem osiadlym,
  sporadycznie spotykanym z dala od aktualnych
  legowisk.

10

• Kraska (Coracias garrulus) - sredni ptak wedrowny
  z rodziny kraskowatych, zamieszkujacy niemal cala
  Europe srodkowa i poludniowa Azje oraz pólnocna
  Afryke. Przeloty IV - V i VIII - IX. W Polsce
  bardzo nieliczny ptak legowy, czestszy we
  wschodniej polowie kraju. 

11

• Mornel (Charadrius morinellus) - sredni ptak
  wedrowny z rodziny siewkowatych, zamieszkujacy
  wyspowo pasma górskie od pólnocnej czesci Wysp
  Brytyjskich przez Pólwysep Skandynawski, Ural,
  góry Syberii po Pólwysep Czukocki. Na poludniu
  osiaga pólnocno-wschodni Kazachstan,
  pólnocno-zachodnie Chiny i Mongolie. Zimuje w
  Afryce Pólnocnej, na Bliskim Wschodzie oraz w
  Iranie. Na terenie Karkonoszy do roku 1940
  gniezdzilo sie kilka par. Obecnie spotykany
  jedynie podczas przelotów w kwietniu - czerwcu i
  sierpniu - listopadzie.

12

• Pomurnik (Tichodroma muraria)- Pomurnik to jedyny
  gatunek ptaka z podrodziny pomurników
  Tichodromadinae z rodziny kowalikowatych.
  Zamieszkuje góry poludniowej Europy, Azji
  Mniejszej i Azji Srodkowej. Najdalej na pólnoc
  wysunietym stanowiskiem sa Tatry. Gatunek
  skrajnie nieliczny. W Polsce zaledwie kilkanascie
  par wystepuje w Tatrach i Pieninach. Dawniej
  gniezdzil sie tez w Sudetach.

13

• Batalion (Philomachus pugnax)- Bataliony to ptaki
  towarzyskie. Poza okresem legowym, zwlaszcza
  podczas przelotów pomiedzy zimowiskami w Afryce a
  legowiskami w arktycznej tundrze, skupiaja sie w
  stada liczace po kilkanascie, kilkadziesiat, a
  czasem nawet kilka tysiecy osobników.

14

• Biegus zmienny (Calidris alpina)- Jest
  najliczniejszym z biegusów wedrujacych przez
  Polske pomiedzy zimowiskami w Europie Zachodniej
  i Pólnocnej Afryce a legowiskami w arktycznej
  tundrze. Podczas wedrówek ptaki gromadza sie w
  stada liczace dziesiatki, setki, a nawet tysiace
  osobników.

• Kilka stanowisk legowych na wybrzezu Baltyku i
  Bagnach Biebrzanskich, liczacych lacznie 80-100
  par. Gatunek silnie zagrozony wskutek strat
  siedliskowych.

15

• Brodziec plawny (Tringa stagnatilis) - Brodziec
  plawny wciaz rozszerza zasieg swych legowisk w
  kierunku pólnocnym i zachodnim. Jest gatunkiem
  wedrownym, osobniki gniazdujace w Polsce i
  przelatujace przez nasz kraj zimuja w Afryce.

16

• Cietrzew (Tetrao tetrix) - Cietrzew zamieszkuje
  rozlegle lasy i ich obrzeza, polany lesne, a
  nawet bagna. Jego pokarmem sa rózne nasiona
  i jagody, glównie borówki czernicy i zurawiny,
  zima nasiona brzozy.

17

• Orzel przedni (Aquila chrysaetos) - Orzel przedni
  to duzy ptak drapiezny z rodziny
  jastrzebiowatych, zamieszkujacy Europe, pólnocna
  Afryke, srodkowa Azje i Ameryke Pólnocna. W
  Europie dawniej rozpowszechniony, obecnie
  wystepuje prawie wylacznie w rejonie Alp. W
  Polsce skrajnie nieliczny ptak legowy (30-35
  par), wystepuje glównie w Karpatach.

18

• Rozeniec (Anas acuta) - Rozeniec jest duzym wodny
  ptakiem wedrownym z rodziny kaczkowatych,
  wystepujacy glównie w pólnocnych rejonach Europy,
  Azji i Ameryki Pólnocnej (podgatunek Anas acuta
  acuta). Natomiast dwa pozostale podgatunki,
  rozeniec krótkosterny (A. a. Eatoni) i
  poludniowy (A. a. drygalskii ) wystepuja na
  poludniowej czesci Oceanu Indyjskiego.Te dwa
  ostatnie sa przez niektórych uznawane za osobny
  gatunek i charakteryzuja sie tym, ze samce nie
  osiagaja pelnej szaty godowej.

19

• Baczek (Ixobrychus minutus) - Jest bardzo
  nielicznym ptakiem legowym. Wystepuje w calym
  kraju w równomiernym rozmieszczeniu, przy czym na
  zachodzie i poludniu znajduja sie najwieksze
  skupiska tego gatunku. Bytuje wsród roslinnosci
  bagiennej, glównie trzcinach i krzaczastych
  zaroslach. Tam tez gniazduje. Ponadto znalezc go
  mozna równiez nad takimi zbiornikami wodnymi jak
  glinianki, torfianki, zwirownie, stawy
  zapadliskowe.

20

• Kulik wielki (Numenius arquata) - Duzy ptak
  brodzacy z rodziny bekasowatych. W Polsce
  wystepuje najczesciej na Bagnach Biebrzanskich,
  w dolinie Noteci i Odry, mniej licznie na
  Pojezierzu Leczynsko-Wlodawskim, w Slowinskim
  Parku Narodowym, w rejonie Chojnic i w dolinie
  Bzury. W naszym kraju zyje 650-700 par legowych.
  Przeloty w marcu-kwietniu i lipcu-listopadzie

21

• Rybolów (Pandion haliaëtus) - Rybolów - duzy,
  wedrowny ptak rybozerny z rodziny rybolowów.
  Wystepuje nad wszelkiego rodzaju wiekszymi
  zbiornikami wodnymi. Zywi sie wylacznie rybami.
  Jest jedynym ptakiem europejskim lowiacym ryby z
  lotu nurkowego. Niekiedy podczas polowania
  zanurza sie caly w wodzie.

22

• Sieweczka obrozna (Charadrius hiaticula) -
  Sieweczka obrozna to sredni ptak wedrowny z
  rodziny siewkowatych, w zaleznosci od podgatunku
  zamieszkujacy zachodnia Europe oraz
  pólnocno-wschodnia Kanade (Charadrius hiaticula
  hiaticula). Natomiast podgatunek Charadrius
  hiaticula tundrae zasiedla pólnocna czesc
  Pólwyspu Skandynawskiego i pólnocna Rosja.

23

• Wodniczka (Acrocephalus paludicola Vieill) -
  Wodniczka - niewielki ptak wedrowny z rodziny
  pokrzewkowatyh, podrodziny gajówek zamieszkujacy
  wyspowo pas Nizu Europejskiego od Holandii po
  Ural, jednak wskutek skrytego trybu zycia
  dokladne granice zasiegu nie sa znane.

24

• Kania ruda (Milvus milvus) - Zwana inaczej kania
  rdzawa to ptak z rodziny jastrzebiowatych o
  ubarwieniu rdzawo-brazowym z bialawa, kreskowana
  glowa. W locie widoczne sa biale plamy od spodu
  skrzydel oraz rudy wierzch ogona. Dlugosc jego
  ciala waha sie od 60 do 70 cm.

25

• Plochacz halny (Prunella collaris) - Plochacz
  halny to maly ptak z rodziny plochaczy,
  zamieszkujacy góry poludniowej Europy i Azji na
  wysokosci ok. 2000 m n.p.m. Zasadniczo osiadly,
  zima przemieszcza sie jedynie w nizsze partie
  gór. W Polsce bardzo nieliczny ptak legowy
  (375-385 par), glównie w Tatrach. Kilka do
  kilkunastu par gniazduje w Karkonoszach i
  prawdopodobnie w Bieszczadach.

26

• Podrózniczek (Luscinia svecica) - Podrózniczek to
  niewielki ptak wedrowny z rodziny drozdowatych.
  Wystepuje w pólnocnej i srodkowej Eurazji, zimuje
  w pólnocnej Afryce i w pasie od Iranu po Pólwysep
  Indochinski. Podgatunek L. s. namentum
  zamieszkuje zachodnie wybrzeze Francji od
  Bretanii po Akwitanie. Zimuje w Portugalii.
  Przeloty w III - IV i IX. W Polsce gniezdzi sie
  L. s. cyanecula, lecz podczas przelotów pojawia
  sie równiez podgatunek pólnocny, wystepujacy na
  Pólwyspie Skandynawskim - L. s. svecica.

27

• Puchacz (Bubo bubo) - Puchacz - najwieksza sowa
  wystepujaca na terenie Polski, spotykana jest
  nielicznie w Karpatach, na Pomorzu, Mazurach i w
  bialostockim. Zywi sie przede wszystkim
  gryzoniami (60), ptakami (12), wsród których sa
  wróble, wrony i cietrzewie, oraz plazami (12), w
  wiekszosci zabami. Z braku innej zdobyczy atakuje
  równiez wieksze zwierzeta, nawet i jeze.

28

• Zolna (Merops apiaster) Zolna - sredni ptak
  wedrowny z rodziny zolnowatych, zamieszkujacy
  poludniowa Europe, tylko lokalnie na pólnoc od
  Alp i Karpat. W Polsce od kilkudziesieciu lat
  nielicznie choc regularnie gniezdzi sie w czesci
  poludniowo - wschodniej kraju. Poza tym w
  poludniowej Azji i lokalnie w Afryce Wedrówki w V
  i VIII. Zimuje w Afryce na poludnie od Sahary.

29

• Zimorodek (Alcedo atthis) - niewielki ptak
  drapiezny z rodziny zimorodkowatych,
  zamieszkujacy w poludniowej i srodkowej Europie,
  pólnocnej Afryce i poludniowej Azji w pasie od
  Dekanu po Archipelag Malajski. Nie odbywa
  regularnych wedrówek, pojedyncze osobniki zimuja
  nad niezamarzajacymi zbiornikami, pozostale
  przelatuja do poludniowej czesci arealu legowego.

30

• Rybitwa bialoskrzydla (Chlidonias leucopterus)-
  Rybitwa bialoskrzydla to sredni ptak wodny z
  rodziny rybitw, zamieszkujacy pas od pólnocnej
  czesci Pólwyspu Apeninskiego przez Europe
  Srodkowa i Wschodnia, Syberie, Zabajkale po
  pólnocna Mongolie i dorzecze Amuru. Zimuje w
  Afryce oraz pasie od Azji Poludniowej po
  Australie i Nowa Zelandie. W Polsce nielicznie
  gniezdzi sie na wschodzie kraju. Przeloty
  krajowej populacji w maju i sierpniu-wrzesniu

31

• Makolagwa (Carduelis cannabina) - Maly ptak z
  rodziny luszczaków. W Polsce srednio liczny ptak
  legowy, gniazduje w calym kraju. Czesciej mozna
  ja spotkac w kotlinach karpackich, np. w Dolinie
  Wisloka. W trakcie przelotów (III-IV, IX-X)
  najlatwiej zaobserwowac gatunek wzdluz wybrzeza
  (Tomialojc i Stawarczyk, Awifauna Polski).

32

• Rybitwa bialoczelna (Sterna albifrons) - Sredni
  ptak wodny z rodziny rybitw. Podgatunek Sterna
  albifrons albifrons zamieszkuje Europe i Azje
  Zachodnia po Nepal. Byc moze równiez Kenie i
  wyspy zachodniej czesci Oceanu Indyjskiego.
  Zimuje na wybrzezach Oceanu Indyjskiego od Afryki
  Wschodniej po zachodnie Indie. W Polsce gniezdzi
  sie nielicznie, glównie na wybrzezu i nad duzymi
  rzekami. Przeloty w kwietniu-maju i
  sierpniu-wrzesniu.

33

• Trzcinniczek (Acrocephalus scirpaceus) -
  Niewielki ptak wedrowny z rodziny
  pokrzewkowatych, zamieszkujacy Europe od
  Pirenejów po Don poza pólnocna czescia Wysp
  Brytyjskich i Pólwyspu Skandynawskiego i
  Pólwyspem Apeninskim oraz Azje Mniejsza i Azje
  Srodkowa. Zimuje w równikowej Afryce. Przelatuje
  w kwietniu - maju i sierpniu - wrzesniu. W Polsce
  srednio liczny ptak legowy nizu (lokalnie moze
  byc liczny).

34

• Trzciniak (Acrocephalus arundinaceus) - Niewielki
  ptak wedrowny z rodziny pokrzewkowatych,
  zamieszkujacy Europe, Azje i pólnocna Afryke
  pomiedzy 30N a 50N oraz Filipiny, Nowa Gwinee,
  Wyspy Sundajskie i Australie (ostatnie dwie
  populacje osiadle). Zimuje w poludniowej Afryce,
  na subkontynencie indyjskim i Pólwyspie
  Indochinskim. Przeloty w kwietniu - maju oraz
  sierpniu. W Polsce nieliczny ptak legowy nizu
  (lokalnie moze byc dosc liczny).

35

• Trzmielojad (Pernis apivorus) - Zwany równiez
  pszczolojadem to duzy, wedrowny ptak drapiezny z
  rodziny jastrzebiowatych, zamieszkujacy niemal
  cala Europe (oprócz pólnocnej Skandynawii i
  wiekszej czesci Wysp Brytyjskich) oraz Azje, od
  zachodu po srodkowa Syberie. Przeloty w IV-V i
  VIII-IX. Zimuje w srodkowej Afryce (podgatunek
  P. apivorus apivorus) lub poludniowej Azji (P.
  apivorus orientalis). W Polsce rozpowszechniony,
  ale nieliczny ptak legowy.

36

• Bielik (Haliaeetus albicilla) - Bielik to duzy
  ptak drapiezny z rodziny jastrzebiowatych,
  zamieszkujacy pólnocna, srodkowa i wschodnia
  Europe, Islandie, Grenlandie oraz Azje na pólnoc
  od Himalajów. W Polsce nieliczny ptak legowy,
  glównie na pólnocy i zachodzie kraju (450-500
  par).

37

• Bak (Botaurus stellaris) - Wystepuje w calym
  kraju, lecz jest rozmieszczony nierównomiernie.
  Jest to bardzo nieliczny ptak legowy nizu.
  Najczesciej notowany na terenach Wielkopolski.
  Ponadto obserwowany równiez na Pomorzu Zachodnim
  oraz Podlasiu.

38

• Czapla purpurowa (Ardea purpurea) - Ten wedrowny
  gatunek zimuje w Afryce. Jest bardzo malo aktywny
  podczas dnia, zeruje zwykle o swicie i zmierzchu.
  Jesli jest najedzony i dobrze ukryty, potrafi
  stac w jednym miejscu niemal w bezruchu przez
  caly dzien.

39

• Drozd obrozny (Turdus torquatus) - Drozd obrozny
  jest gatunkiem wedrownym, zimuje w Europie i
  pólnocnej Afryce. Poza okresem legowym skupia sie
  w grupy, podczas wedrówek czasem miesza sie w
  stada innych drozdów.

40

• Krogulec (Accipiter nisus) - Samica wygladem
  przypomina jastrzebia. Samca odróznia od niej
  wieksza jaskrawosc barw.

• Obie plcie charakteryzuja dlugie nogi, w
  przeciwienstwie do konczyn jastrzebich. Ponadto
  krogulce cechuje specyficzny ksztalt ogona,
  sciety niczym od linijki, dobrze widoczny w
  locie.

41

• Ohar (Tadorna tadorna) - Sredni ptak wedrowny
  (poza skrajnie zachodnimi i poludniowymi
  populacjami) ptak wodny z rodziny kaczkowatych,
  podrodziny kaczek, szczepu kazarek. W Polsce
  bardzo nielicznie gniazduje na wybrzezu, w glebi
  kraju pojawia sie sporadycznie i nieregularnie.
  Przelatuje w marcu - kwietniu i pazdzierniku -
  listopadzie. Nazywany równiez podgorzelcem lub
  kaczka norowa.

42

• Puszczyk uralski (Strix uralensis) - Puszczyk
  uralski (inaczej sowa uralska) to duzy ptak
  drapiezny z rodziny puszczykowatych,
  zamieszkujacy pas tajgi od Pólwyspu
  Skandynawskiego po Pacyfik. Poludniowa granica
  zasiegu przebiega przez lasy Mazur. Izolowane
  populacje spotkac mozna na pólnocy Karpat i na
  poludniu Alp. W Polsce wystepuje nielicznie w
  górach poludniowo-wschodniej czesci kraju.

43

• Rybitwa bialowasa (Chlidonias hybridus) - Rybitwa
  bialowasa - sredni ptak wodny z rodziny
  mewowatych. Gatunek ten tworzy kolonie legowe
  wsród obfitej roslinnosci wodnej, szczególnie
  manny mielec, grzybienczyka wodnego i rdestów. W
  niektórych miejscach gdzie warunki na stawach i
  zbiornikach wodnych sa szczególnie dogodne
  przystepuje do legów nawet 100 par.

44

• Slepowron (Nycticorax nycticorax) - Slepowron -
  duzy ptak brodzacy z rodziny czaplowatych. Ptak
  ten zostal tak nazwany ze wzgledu na prowadzenie
  nocnego trybu zycia. Slepowron zazwyczaj w ciagu
  dnia ukrywa sie wsród roslinnosci, dlatego tez
  zostal uznany za "slepego". Wydaje odglosy
  podobne do krakania wrony czy kruka i stad sie
  wzial drugi czlon jego nazwy.

45

• Wasatka (Panurus biarmicus) - Jest to niewielki
  ptak osiadly lub koczujacy z rodziny ogoniatek.
  Zamieszkuje Europe, Azje Srodkowa, Chiny i Azje
  Mniejsza. W Polsce nieliczny ptak legowy nizu,
  czestszy na zachodzie kraju.

46

• Wlochatka (Aegolius funereus) - Wlochatka
  (inaczej sowa wlochata) - sredni ptak drapiezny
  z rodziny puszczykowatych, zamieszkujacy
  pólnocnoeuropejska tajge oraz bory lasów
  górskich. W Polsce wystepuje w górach i na
  pólnocy kraju, nielicznie równiez w rozleglych
  borach pasa nizin i pojezierzy.

47

• Derkacz nalezy do ptaków, które latwiej uslyszec
  niz zobaczyc. Prowadzi nocny tryb zycia.
  Zamieszkuje porastajace krzakami laki, a kiedy
  czlowiek próbuje do niego podejsc szybko ucieka.
  Jego spiew-nawolywanie czesto uslyszec mozna w
  nocy.

48

• Krwawodziób (brodziec krwawodzioby) Tringa
  totanus - sredni ptak wedrowny z rodziny
  bekasowatych. W upierzeniu godowym wierzch ciala
  brazowoszary z ciemnymi i jasnymi cetkami.
  Wierzch glowy ciemniejszy, brazowoczarny.
  Cetkowana równiez szyja i piers. Brzuch,
  podogonie, dolna czesc grzbietu i kuper biale.
  Ogon bialy z poprzecznym, ciemnym prazkowaniem.
  Nogi czerwonopomaranczowe, dziób zywoczerwony, a
  na koncu czarny.

49

• Dubelt (Gallinago media) Wierzch glowy
  ciemnobrazowy z szerokimi, jasnobrazowymi smugami
  na srodku glowy i nad oczami. Wierzch ciala
  brazowy z czarnobrazowymi plamami. Spód ciala
  jasny z ciemnym prazkowaniem. Ogon rdzawy z
  bialymi krawedziami. Dziób dlugi, prosty, brazowy
  z czarnym koncem.

50

• Czajka (Vanellus vanellus) W szacie godowej przód
  glowy, szyi i wole czarne. Wierzch glowy równiez
  czarny, z potylicy wyrastaja dlugie pióra
  tworzace charakterystyczny czub. Boki glowy,
  piers i brzuch biale. Wierzch ciala czarny z
  zielonkawym polyskiem, skrzydla czarne z
  polyskiem purpurowym. Pokrywy podogonowe rdzawe.
  Ogon bialy, zaokraglony, z czarna plama na koncu.
  W locie charakterystyczna sylwetka - zgiete
  skrzydla od spodu lub wierzchu wygladaja jak
  litera "M". W szacie spoczynkowej zacieraja sie
  granice miedzy bialymi i czarnymi plamami.

51

• Bekas (kszyk) (Gallinago gallinago) Wierzch glowy
  ciemnobrazowy, z podluznym szerokim jasnobrazowym
  pasem. Podobne pasy na bokach glowy. Wierzch
  ciala jasnobrazowy z ciemnobrazowymi i czarnymi
  cetkami. Piers jasnobrazowa z ciemnymi plamkami.
  Brzuch bialy, ogon rdzawy. Dziób szarobrazowy z
  ciemnym koncem, dlugi i prosty.

52

• Biegus zmienny (Calidris alpina) - maly ptak
  brodzacy z rodziny bekasowatych. Samice sa nieco
  wieksze od samców, jednak obie plci ubarwione sa
  jednakowo. W szacie godowej wierzch ciala
  rdzawobrazowawy z ciemnymi plamkami. Gardlo i
  wole jasne z ciemnymi, podluznymi kreskami. Na
  piersi i brzuchu czarna plama, boki, tyl brzucha
  i podogonie biale. Dziób czarny, lekko wygiety w
  dól, nogi równiez czarne. W szacie spoczynkowej
  wierzch szarosiwy, a spód bialy. Jedynie na
  piersi i gardle czarne kreski.

53

• Rycyk (szlamik rycyk) (Limosa limosa) sredni
  ptak wedrowny z rodziny bekasowatych. W szacie
  godowej glowa, szyja i górna czesc piersi rdzawe,
  potylica i ciemie z ciemnym, podluznym
  kreskowaniem. Wierzch ciala brazowordzawy z
  ciemnymi plamkami, spód ciala bialy, na piersi i
  bokach czarne poprzeczne prazki. Ogon
  bialo-czarny, na skrzydlach w locie widoczne
  biale lusterka, koncówki lotek czarne. Dziób
  zólty z czarnym koncem, nogi ciemne. W szacie
  spoczynkowej kolor rdzawy zostaje zastapiony
  szaroscia.

54

• Wodniczka (Acrocephalus paludicola) Obie plci
  ubarwione jednakowo. Przez srodek glowy biegnie
  bialy pasek otoczony z obydwu stron paskami w
  kolorze czarnym. Przez górna czesc oka przebiega
  biala brew. Wierzch ciala brazowy, ale w
  porównaniu do rokitniczki ma odcien bardziej
  piaskowy i ciemniejsze, intensywne kreskowanie,
  podkreslone jasniejszymi pasami. Kuper rdzawy,
  brazowo kreskowany. Spód ciala jasny, na piersi i
  po bokach drobno kreskowany.

55

• Kulik wielki (Numenius arquata) Brak wyraznego
  dymorfizmu plciowego, jednak samice wieksze od
  samców. W upierzeniu przewaza kolor szarobrazowy.
  Wierzch ciala okryty ciemnymi, podluznymi lub
  okraglymi plamami. Spód bialawy, równiez w górnej
  czesci pokryty ciemnymi plamami. Kuper bialy.
  Ogon jasnobrazowy z poprzecznym, ciemnym
  prazkowaniem. Bardzo charakterystyczny dlugi,
  wygiety lukowato ciemny dziób o jasniejszej
  nasadzie. Nogi czarne

56

• Blotniak lakowy (blotniak popielaty) (Circus
  pygargus) Samiec jest popielaty, na brzuchu i
  pokrywach podskrzydlowych ma rdzawe kreskowanie.
  Lotki pierwszorzedowe sa czarne, a na
  drugorzedowych znajduje sie na dolnej stronie
  dwie a na górnej jedna czarna prega. Dziób czarny
  z zólta woskówka u nasady. Nogi sa zólte, a skok
  wyraznie cienszy niz u samicy. Mlodociane samce
  maja siwa teczówke oka, cecha ta pojawia sie po
  ok. 14 dniach zycia. U doroslych ptaków (3-4 rok
  zycia) barwa oka zmienia sie na zólta. Samica
  jest nieco wieksza, rudobrazowa. Spód ciala
  kremowy z brazowym kreskowaniem. Na kuprze biala
  plama w ksztalcie ksiezyca.