FPA SF slides

1
(No Transcript)
2
Introductie Een bijzondere ontmoeting...
Even voorstellen Mijn behanger
Ruud van de Berg (geb. 27-12-1942)?
Rudy bennett The Motions (1965)?
3
Introductie Oud worden, het geheim?
Very successful 'Agers'
(1941)?
(1942)?
Other 'Non Agers' How they would have looked
like today
What's the secret ? The average Rock Star age of
death 42 years (USA), 35 years (Europe)?
4
Kernvragen
Wat is vergrijzing?
Op welke maatschappelijke ontwikkelingen heeft
Vergrijzing invloed?
Is Vergrijzing eigenlijk wel een probleem?
Blijven AOW en Zorg betaalbaar?
Kunnen we de Vergrijzing beheersen en sturen?
5
Agenda

• Vergrijzing Wat is dat ?
• De weersverwachting collectieve financiën
• Arbeidsmarkt, Arbeidsmobiliteit,
  Arbeidsparticipatie
• Langer leven, Raakvlakken, Levensverwachting, AOW
• Vergrijzing en Zorg
• Internationaal toekomstperspectief
• Conclusies, Maatregelen ter overweging
• Stellingen Discussie

6
(No Transcript)
7
Vergrijzing Wereldwijd

• Minder geboorten
• Langer leven
• Familiestructuur

8
Vergrijzing Bevolkingsontwikkeling Wereldwijd

• Europa verschrompelt op wereldschaal!
• Niet Azië (China)..... maar Afrika is
  demografisch kampioen 'groeien'
• Wat is oud?- EU(27) Oud 65 of 75 (bij
  werkeloosheid)- NL 65- UN 60
  10bevolking Oud 60

Bron DESA UN (2007).
9
Vergrijzing Leeftijdsopbouw Grijze druk
Wereldwijd
Met 60 met pensioen gaan .... Wie zal dat betalen?
10
Vergrijzing Leeftijdsopbouw en Grijze druk Europa
Old Age dependency ratio Grijze (65) druk
Europa
11
(No Transcript)
12
(No Transcript)
13
Vergrijzing Grijze druk verdubbelt!
Groep gt 65 jr Groep 20-65 jr
14
Vergrijzing Toenemende demografische druk
Groep 0-20 jr Groep 20-65 jr
Groep gt 65 jr Groep 20-65 jr
Groep 0-20 gt 65 jr Groep 20-65 jr
15
De weersverwachting....
Prognose collectieve financiën

• Hoofdoorzaken
• Uitgavenstijging
• Sociale ZekerheidStijging AOW uitgaven van 4,7
  in 2008 naar 8,8 in 2040
• ZorgUitgaven Zorg stijgen van 8,7 in 2008 tot
  13,1 in 2040

BBP
Vergrijzing?
Zorg AWBZ, ZVW, WMO SZ AOW,ANW,WW,Bijstand
,AO Diversen Bestuur, Veiligheid, Defensie,
rente,etc.
Bron Ageing and the Sustainability of Dutch
Public Finances (2006) CEP 2008
16
Arbeidsmarkt Wie Werkt, Wie Niet?
Aantallen x 1 mln
Bron CBS Enquête beroepsbevolking (EBB)
onderzoek (2006)?
17
(No Transcript)
18
Arbeidsmarkt Het Seniorenpotentieel
19
Arbeidsmarkt Vergrijzing en werkloosheid
45 toenemend meer en langer werkloos
20
Arbeidsmarkt Opleidingsniveau naar leeftijd
Jongere generaties hoger opgeleid!
21
(No Transcript)
22
(No Transcript)
23
(No Transcript)
24
Arbeidsmobiliteit Netto arbeidsparticipatie

• Miljoenennota m.b.t. arbeidsparticipatie
• Targets 2012 (geen 2009 targets!)- Netto
  arbeidsparticipatie 15-65jr 70 (7,6 mln)-
  Netto arbeidsparticipatie ouderen (55-65jr)
  45- Netto arbeidsparticipatie vrouwen 65
• Stimulering arbeidsparticipatie, versterking
  arbeidsmarktbeleid (Budget 11-15 Mln.)Gericht
  op langer doorwerken, ouderen, Taskforce
  deeltijd (meer uren werken), etc.
• Tijdelijke subsidieregeling stimuleren
  leeftijdsbewust beleid
• Actieplan terugdringen werkloosheid 45-plussers

25
(No Transcript)
26
Arbeidsmobiliteit De zaak zit op slot !

• En verder.....
• Gemiddelde leeftijd van stoppen met werken 62
  jaar
• 65 werkt ook - Leeftijdsgroep 65-70jr 9-
  Leeftijdsgroep 70-74jr 5
• Slechts 3 werkeloze 50'ersvindt binnen 1 jaar
  een baan('zelfstandig ondernemer')?

27
Arbeidsmobiliteit De klant spreekt.....

• De werknemers
• 75 wil maximaal tot zijn 65e werken
• Bijna 40 wil voor 65 stoppen
• Slechts 20 vindt doorwerken van Nederlanders na
  65 noodzakelijk
• Ruim 80 geeft aan niet meer uren te willen
  werken.
• Krap 4 wil doorwerken na 65
• Met doorwerkbonussen en belastingvoordelen wil
  14 wel doorwerken na 65

• De werkgevers
• Pensioenleeftijd 66 jaar
• 91 langer werken moet mogelijk zijn
• Werknemer is zelf verantwoordelijk voor langer
  werken

Bron Onderzoek Towers Perrin en Marketresponse
(2008)?, 660 werknemers en 75 bedrijven
28
Arbeidsmobiliteit Onderzoek NEA (2007)?
Doorwerken tot 65 jaar?

• Toenemend aantal mensen wil en kan werken
• Verschil tussen 'willen' en 'kunnen' wordt kleiner

Bron Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden
(ca. 23000 werknemers)?
29
Arbeidsmobiliteit GedragsOnderzoek (AGO).
Belangrijkste redenen om voor een werkgever te
kiezen in 2005 (2003) (Bron Arbeidsmarktonderzoe
k AGO)? 1. Salaris 61 (55)? 2. Werksfeer 59
(58)? 3. Vast contract 45 (38)? 4. Inhoud van
het werk 42 (39)? 5. Uitdaging van het werk 37
(36)? 6. Goede sec. arbeidsvoorwaarden 28
(34)? 7. Doorgroeimogelijkheden 26 (29)? 8.
Flexibele werktijden 25 (27)? 9. Makkelijk te
bereiken 23 (23)? 10. Mogelijkheid om parttime
te werken 19 (21)?
30
(No Transcript)
31
Arbeidsmobiliteit Invloed Werkdruk?
Onderzoek Blauw / Randstad (2007)?
Toenemende werkdruk 52 werknemers, bijna 3
mln werknemers, werkt structureel over (7 uur
per week).__________________ ter
vergelijking NEA onderzoek 2003/2006Ca. 29
werkt over
32
Arbeidsmobiliteit Een kwestie van HR visie?
Ontwikkeling In-, Door- en Uit-stroomkosten
personeel
Werkgever I Geen actief IDU beleid Totale kosten
75 Salaris
Salaris
Werkgever II Wel actief IDU beleid Totale kosten
48 Salaris
IDU-Beleid gt Leeftijdsbewust Personeelsbeleid
Het rendement van 1 p/j meer investeren in je
personeel
33
Langer Leven Vergrijzing en Raakvlakken

• Financieel Pensioen, Levensverzekeringen (Lang
  Leven risico) Zorg, Arbeidsongeschiktheid,
  Verzuim AOW,ANW,AWBZ,WIA,WW,etc.
• Sociaal Vrijwilligerswerk,Mantelzorg Wonen,
  Verkeer, Zieken-, Bejaardenhuizen,
  Verzorgingshuizen
• Bedrijfsleven / HR Opleiding, Training,
  Mobiliteit Arbo, Verzuim,Herplaatsing,
  Management,etc.

34
Langer Leven Ontwikkeling levensverwachting
35
Langer Leven 'Gezonde' Levensverwachting
Mannen Sterven Eerder En Vrouwen Zijn
Meer Ziek
De jaren die we langer leven, zijn we ziek!
Bron Perenboom, R.J.M. (2002). Trends in gezonde
levensverwachting Nederland 1983-2000 . Leiden
TNO
36
(No Transcript)
37
AOW Ontwikkeling

• 1947 Noodwet Ouderdomsvoorziening (Drees)
  Sociale Voorziening- Nederlandse mannen en
  ongehuwde vrouwen van 65 jaar of ouder- Max. Fl.
  1375 p/j. Overige inkomsten Korten op de
  uitkering
• 1957 Invoering AOW Verzekering- Verplichte
  volksverzekering- Omslagsysteem Alle werkenden
  betalen premie- De uitkering is niet
  afhankelijk van de betaalde premie- Mannen en
  ongehuwde vrouwen van 65 jaar of ouder-
  Bodempensioen als aanvulling op andere inkomsten
• 1962 Verhoging basispensioen met 15
  procent1965 Bodempensioen-principe wordt
  verlaten AOW naar Sociaal Minimum1974 AOW
  Welvaartsvast Koppeling aan minimumloon 1985
  Mannen en vrouwen krijgen zelfstandig recht op
  AOW1987 Gelijke behandeling van gehuwden en
  ongehuwd samenwonenden
• 1998 Aanpassing financieringsstructuur AOW-
  Invoering maximum premie AOW 18,25, (in 1999
  e.v. op 17,9 gesteld)- Invoering Spaarfonds
  AOW financiering vanuit de algemene middelen
  (fiscalisering AOW Verzekeringskarakter onder
  druk Staatspensioen?)?

38
AOW Financiering, uitgangspunten

• Lopende AOW Uitkeringen Jaarlijkse financiering
  (omslag) d.m.v.A. Premieheffing AOW (maximaal
  18,25, voorlopig bepaald op 17,9)B. Bijdrage
  in de Kosten van de Kortingen (BIKK) door SZW ter
  grootte van de gederfde premie over de
  heffingskortingen (voortvloeiend uit
  belastingherziening 2001)C. Eventuele
  aanvullende financiering door het Rijk
  Jaarlijks aanvulling van een eventueel begroot
  tekort ( C Uitkeringen A B ) uit de
  algemene middelen (belastingen) t.l.v. SZW
• Reserveren voor toekomstige vergrijzing d.m.v.
  Spaarfonds AOW (sinds 1998)A. Doelstelling
  3,2 mlrd (HFL 7 mlrd) fonds in 2020 t.b.v.
  Vergrijzingspiek daarnaB. Dotatie SZW Jaarlijks
  0,68 mln minimaal 113 mln. p/j stijging C.
  Jaarlijkse rentetoevoeging over het saldo van het
  Spaarfonds AOW (MvF)
• Doelstellingen Spaarfonds AOWOver een langere
  periode gelden reserveren om de AOW financiering
  in de toekomst,in het licht van de toenemende
  vergrijzing zeker te stellenPas vanaf 2020 kan
  het Ouderdomsfonds een beroep doen op het
  Spaarfonds. Vanaf dat jaar zullen opnamen ten
  laste van Spaarfonds, ceteris paribus, leiden tot
  eennavenante stijging van de overheidsschuld.

39
AOW Financiering lopen de AOW uitkeringen
Let's keep things simple!

• Belastingherziening 2001
• Verhoging premieplichtig inkomen (van 17.695 naar
  27.009 euro)?
• Invoering heffingskortingen (achteraf) i.p.v.
  belastingvrije sommen (vooraf)?
• Schommelende rijksbijdragen a.g.v.
  begrotingsfouten (foute inschattingen)?
• De Belastingdienst kan inkomensheffing pas na
  vier jaar definitief vaststellen

40
(No Transcript)
41
AOW Spaarfonds, De Opzet (1997/1998)?
Doelstelling Spaarfonds omvangJaar 2010 HFL 4,5
Mlrd Jaar 2020 HFL 7 Mlrd
42
AOW Spaarfonds AOW, Identiteit onthuld
MvF 2006 Misverstanden rond het AOW spaarfonds

• Het aflossen van de nationale schuld is één van
  de mogelijke antwoorden op de uitdaging die de
  vergrijzing stelt voor de overheidsfinanciën. De
  aflossing van de schuld leidt immers tot
  vrijvallende rentelasten, die gebruikt kunnen
  worden voor de opvang van de vergrijzingkosten.
  Vanuit deze gedachte is in de jaren negentig het
  zogenoemde AOW-spaarfonds ingesteld.
• Economisch gezien is er geen verschil tussen het
  aanhouden van vermogen in de vorm van
  overheidsobligaties in een fonds of het aflossen
  van de overheidsschuld met hetzelfde bedrag. Om
  onnodige administratieve rompslomp te voorkomen,
  is er indertijd voor gekozen om de aflossing van
  de overheidsschuld ten behoeve van de toekomstige
  betaalbaarheid van de AOW te boeken op het
  AOW-spaarfonds.
• Het AOW-spaarfonds bevat dus geen
  vermogenstitels, maar is een registratie van een
  op specifieke titel afgeloste schuld. Sinds de
  oprichting van het fonds is 23 miljard euro
  staatsschuld afgelost uit naam van het
  AOW-spaarfonds.
• In de huidige situatie kan ten onrechte het beeld
  ontstaan dat het vergrijzingsprobleem is
  opgelost, als er maar voldoende wordt afgedragen
  aan het AOW-spaarfonds. Dit is echter niet het
  geval. Voor de houdbaarheid van de
  overheidsfinanciën is namelijk de totale
  ontwikkeling van de uitgaven en ontvangsten van
  belang. Zonder extra bezuinigingen betekent een
  hogere afdracht aan het AOW-spaarfonds simpelweg
  een hoger tekort op de rijksbegroting. Op de
  totale houdbaarheid heeft deze storting geen
  effect. Het AOW spaarfonds biedt geen extra
  ruimte naast of bovenop normale schuldaflossing

43
AOW Spaarfonds AOW, Fata Morgana

• Conclusie Het Spaarfonds AOW ..,
• is een Fata Morgana (Wim Boonstra)?
• is een papieren fonds (Flip de Kam)?
• is een Italiaanse overheidsboekhouding (Rob ten
  Wolde)?
• fictief opzij gelegde miljarden
• is een boekhoudtruc (ANBO)?
• geeft een belangrijk psychologische effect (Jan
  van Zijl)?

• Internationaal
• Geen papieren begrotingsfondsen maar 'echte'
  fondsen
• Belgie Zilverfonds, ca. 15,5 mlrd
• Ierland Irish National Pensions Reserve Fund,
  ca. 15,5 mlrd, (negatief rendement 17,3 eerste
  negen maanden 2008)?
• Frankrijk Fond de Réserve pour les Retraites
  2007, 34,5 mlrd

44
AOW Spaarfonds Quotes
De Toekomst van de AOWVan Den Bosch, Van
Eekelen, Petersen Wil fondsvorming overigens
zinvol zijn, dan is een minimale eis dat
structureel gezien het rentepeil het
inflatietempo overtreft, m. a. w. dat er sprake
is van een positieve reële rente Source
Aan het slot van deze beschouwingen van
financiering met behulp van fondsvorming wordt
opgemerkt dat ten aanzien van het al dan niet
veiligstellen" van de pensioenuitkeringen bedacht
moet worden dat - ongeacht via welk stelsel de
ouderdomspensioenen worden gefinancierd - te
allen tijde deze pensioenen ten laste komen van
de lopende productie. Dit geldt niet alleen voor
het omslagstelsel, maar evenzo voor stelsels die
op fondsvorming zijn gebaseerd. Een en ander
betekenis derhalve dal hel veiligstellen" van
pensioenuitkeringen, overigens niet alleen om
deze reden, een relatief begrip blijft.
Ongelukkigerwijze is de afgelopen jaren de
staatsschuld niet gedaald en wordt de
doelstelling van het AOW-fonds niet
waargemaakt.J.B. Kuné
45
AOW De werkelijke kostenontwikkeling

• Doelstelling AOW financieren t.l.v.
  Staatsschuld,wordt niet gehaald!
• Staatsschuld zal nog zelfs verder
  oplopen(Krediet Crisis)?
• AOW-Uitkeringslast ( BBP) daalt zelfsvan 5
  naar 4, dus...
• Het valt allemaal wel mee als we het BBP maar
  kunnen laten groeien

46
AOW Helaas....
Het valt allemaal niet mee....bij ongewijzigd
beleid

• De Nederlandse overheidsfinanciën zijn bij
  ongewijzigd beleid- op de langere termijn niet
  houdbaar.
• Structureel geven we met elkaar meer uit dan we
  binnenkrijgen.
• De Nederlandse EMU Schuld loopt op

47
AOW Statische koopkracht ontwikkeling
Statische koopkracht is sinds 1965 verdubbeld
Statische koopkracht De verandering van het
nominaal beschikbaar inkomen van een huishouden
in een jaar vergeleken met een identiek
huishouden in een ander jaar, gecorrigeerd voor
de prijsontwikkeling
Dynamische koopkracht (incl. periodieken,
promoties e.d.) Dynamische koopkrachtverbetering
periode 1990-2005- Werkenden 2,4 p/j-
Gepensioneerde 0,6 p/j
Bron Paul de Beer
48
(No Transcript)
49
AOW De toekomst...

• Uitstel AOW leeftijd - Donner 70 jaar? Bakker
  65 -gt 67 geleidelijk Wientjes 65 -gt 67 direct
• Financiering AOW Welvaartsvastheidsgarantie2011
  premieheffing AOW bij 65-plussers met extra
  pensioen die eerder stoppen met werken (
  Coalitieakkoord 2007)
• Flexibilisering AOW- Individualisering AOW gt
  2015 AOW Toeslag 'jongere partner' vervalt (
  AOW-gat) gt Hoogleraar later met pensioen dan
  bouwvakker?- Bonus 5 extra per jaar uitstel
  tot 70 jaar

• Sigaren uit eigen doos, klappen
• Beter 1 vogel in de hand..
• Hoog/Laag behoefte

50
AOW Scenario's Keuzes I

• In principe Vier AOW basis scenario's1.
  Beperken AOW wordt bijstandsvoorziening op
  termijn Einde AOW2. Uitstellen Doet pijn, maar
  dwingt tot handelen/nadenken AOW blijft niet
  duurder3. Financieren Lost niets op, legt
  onnodige belastingdruk AOW duurder4.
  Dynamiseren (Donner 65-70 Plan), Lost niets op,
  Complexer AOW duurder
• Kies één duidelijk AOW toekomstscenario, geen
  vier !
• AOW moet simpele basisvoorziening blijven-
  Complexiteit en kosten uitvoering laag houden-
  Als pijler 1,2 èn 3 flexibel worden, raakt de
  consument het overzicht kwijt
• Individuele dynamisering of flexibilisering AOW
  is onnodig duur en lost het vergrijzingsprobleem
  niet op
• Stop extra AOW financiering (Bos-Belasting van
  'AOW-ers met extra pensioen')?

51
AOW Scenario's Keuzes II

• AOW Wettekst'Verplichte verzekering tegen
  geldelijke gevolgen van ouderdom'
• Ouderdom is in de tijd gezien een relatief
  begripIn 1957 was iemand van 65 oud, anno 2008
  is iemand van 75 pas oud1. Langer leven betekent
  dus op latere leeftijd pas 'oud' zijn2. 'Op
  later leeftijd pas oud zijn' betekent dus volgens
  de huidige wettekst 'op latere leeftijd met
  pensioen gaan'
• OplossingKoppel de Pensioenleeftijd AOW aan de
  maatschappelijke ontwikkelingen het financieel
  (demografisch) draagvermogen - Vast aandeel
  ouderen in de maatschappij is 'oud' en heeft
  recht op AOW Alleen de X oudsten krijgt AOW.-
  Trek AOW Pensioenleeftijd in fases op naar ca. 70
  jaar- Schaf 'pensioenleeftijd 65' in CAO's af-
  Maak deeltijdpensioen vanaf leeftijd 55 werken
  mogelijk - Stimuleer en faciliteer werken tot 70
  jaar

Hoeveel van de bevolking kreeg AOW in 1957?
52
AOW Nieuw scenario,Pensioenleeftijd koppelen?
Koppelen aan wat?
Nieuw!

• Conclusies
• Huidige scenario's kabinet beteugelen vergrijzing
  niet
• AOW is verworden tot ASW (Algemene Senioren Wet)?
• Pensioenleeftijd moet fors en snel omhoog ( 74
  jaar) !

53
AOW Een Nieuw AOW alternatief 'AOW-Vast'
Ontwikkeling AOW Pensioenleeftijd bij vast (X)
aandeel toekomstige AOW-ers
Pensioenleeftijd in 2008/2018
Advies Verhoog ieder kalenderjaar (KJ) de AOW
pensioenleeftijd (PL) met 4 maanden PL(KJ) 65
(KJ-2008) x (4/12)?
X

• Bevries huidig relatief aandeel AOW-ers
• Simpel
• Rechtvaardig (?)?

54
Vergrijzing en Zorg NL internationaal
vergeleken
Health expenditure ( GDP ) selected OECD
countries 2006

• Gemiddeld OECD 8,9 Zorg uitgaven
• Nederland 9,3 o.b.v. 'System of Health
  Accounts definitie' (excl. o.a. AWBZ,
  Verzorgingstehuizen, thuiszorg, etc)?
• Accent ligt in Nederland op Publieke Zorg

GDPGross Domestic Product BBP
Bron OECD (2008)?
55
Vergrijzing en Zorg Ontwikkeling Zorguitgaven
Ontwikkeling Zorg uitgaven (BBP)?

• Toelichting / Aanvulling
• Periode 1994-1999 stijging zorguitgaven 5,1 per
  jaar
• Periode 1999-2003 9,7 (gemiddeld)?
• Oorzaak vnl. prijs- en loonontwikkelingen.
  Daarnaast volume groei (van 2,3 naar 4,0)?
• Vergrijzing Beperkte invloed op zorgvolume, ca.
  1Toename levensverwachting leidt tot uitstel
  van kosten
• Preventie Dalende kosten voor gedragsgerelateerde
  ziekten worden gecompenseerd door hoge kosten
  voor ouderdomskwalen.

56
Vergrijzing en Zorg Zorgkosten
Leeftijdsafhankelijk
Gemiddelde zorgkosten () naar leeftijd
(2005RIVM)?

• Zorgkosten per inwoner nemen fors toe met de
  leeftijd
• Kosten worden met name gemaakt in het laatste
  levensjaar
• De toenemende levensverwachting leidt tot uitstel
  van zorgkosten

(Bron Poos et al., 2008.)?
57
Vergrijzing en Zorg Samenstelling Zorgkosten
Gemiddelde kosten per individu Mannen

Vrouwen

• Met de leeftijd toenemende kosten voor
  ziekenhuiszorg ,thuiszorg en intramurale zorg
• Kosten vrouwen stijgen harder dan die van
  mannen(langere levensverwachting, alleenstaand)?

RIVM Levensloop en zorgkosten (2008)?
58
Vergrijzing en Zorg Kosten laatste levensfase
Gemiddelde ziekenhuiszorgkosten per individu
Toenemende kosten in de laatste levensfase
RIVM Levensloop en zorgkosten (2008)?
59
Vergrijzing en Zorg Daly's naar Leeftijd
Ziektelast (DALYs per 1.000 personen) naar
leeftijd en aandoening
Overige ziekteno.a. diabetes mellitus, astma en
COPD, gezichts- en gehoor-stoornissen
Disability-Adjusted Life-Years (DALY's spreek
uit als 'dallies'). Een DALY staat voor 1 gezond
of normaal levensjaar dat iemand als gevolg van
een minder goede gezondheid verliest.
Bron RIVM, Volksgezondheid Toekomst Verkenning
2006
60
(No Transcript)
61
Vergrijzing en Zorg Voorbeeld Diabetes

• Oorzaken obesitas- Energie-inname hoger dan
  verbruik- Omgeving, leefstijl
• Gevolgen obesitas- Afname levensduur 0,8 jaar-
  Hartproblemen, suikerziekte, kanker e.d.
  (Olshansky et al., 2005)- 2 van de zorgkosten-
  2x zo veel verzuimen- 10 verlies productiviteit
  door ziekteverzuim- 2 miljard verlies
  (verzuim, arbeidsjaren, uitkeringen) (RVZ,
  2002 GBW, 2001Vischer 200 TNO, 2006)-
  Arbeidsongeschiktheid 1,5 - 2x hoger

Bron CBS, F. Spikmans Voeding Dietetiek
62
Vergrijzing en Zorg Diabetes zelfrapportage

• Ernstig overwicht (BMIgt30) 10 mannen 12
  vrouwen
• Overwicht (25ltBMIlt30)51 mannen40 vrouwen
• Overgewicht tot 75 jaar neemt toe met de leeftijd

63
(No Transcript)
64
Vergrijzing en Zorg AWBZ

• Zorgkosten stijgen metname door AWBZ (leeftijd,
  volume)
• Eigen bijdragen AWBZzullen stijgen

• ConclusieExtra pensioen(indexatie)van
  65-plussers zal grotendeels opgaan
  aan(AOW)belastingen enAWBZ bijdragen

• AWBZ Eigen bijdrage
• Extramurale zorg (verpleging en verzorging)
  Inkomensafhankelijk tarief bij benadering
  1200 (Jaarinkomen-21000)x 15
• Intramurale zorgTarief 12,5 procent van het
  bijdrageplichtige inkomen met een minimum van
  138,60 en een maximum van 727,60 per maand.De
  maximum eigen bijdrage op jaarbasis bedraagt
  1804,60 per maand

Bron "Ageing and the Sustainability of Dutch
Public Finances"
65
Vergrijzing en Zorg Conclusies

• Conclusies Vergrijzing en Zorg
• De zorgkosten zijn het hoogst in de laatste
  levensjaren. We zullen tot een afweging moeten
  komen m.b.t. de kosten in het laatste levensjaar
• Alleenstaanden gebruiken aanzienlijk meer zorg
  dan mensen die (nog) een partner hebben.
• De meeste ouderenzorg wordt besteed aan vrouwen
  Oorzaak hogere levensverwachting
• Toekomstige stijging van de levensverwachting van
  mannen en vrouwen betekent een sterke toename van
  kosten op de lange termijn
• Er moet nu en meer geïnvesteerd worden in
  preventie en Health beleid om toekomstige kosten
  te beteugelen
• De huidige AWBZ zorg zal steeds meer gefinancierd
  worden door eigen bijdragen. Extra
  pensioen(indexatie) van 65-plussers zullen dus
  steeds meer opgaan aan eigen bijdragen en
  (AOW)belastingen.

Bron RIVM Levensloop en zorgkosten(2008)?
66
Internationaal Perspectief Eurobarometer
Thinking about your country in, lets say, 20
years time, do you 1 strongly agree, 2 agree, 3
disagree, 4 strongly disagree with the following
statement Overall, in 20 years time, would you
say that peoples lives in The Netherlands will
be better than today?
Bron Flash Eurobarometer april 2008
67
Internationaal Perspectief Eurobarometer I
Thinking about your country in, lets say, 20
years time, do you strongly agree, agree,
disagree orstrongly disagree with the following
statements?
Bron Flash Eurobarometer april 2008
68
Internationaal Perspectief Eurobarometer II
Bron Flash Eurobarometer april 2008
69
Internationaal Perspectief Eurobarometer III
Het is andermans probleem
Bron Flash Eurobarometer april 2008
70
Conclusies

• Effecten Vergrijzing
• 2008-2012 Beperkt, Arbeidsmarktspanning,
  toenemende 45 werkloosheid
• 2008-2040 - Sterk stijgende kosten Zorg en AOW
  Prijs, Volume, beperkt door vergrijzing- Huidig
  Zorgstelsel leidt tot ongebreidelde vraag en zo
  tot forse kostenstijgingen- AOW is verworden tot
  ASW (Algemene Senioren Wet) AOW-leeftijd houdt
  geen gelijke tred met stijging levensverwachting
  - Verdubbeling van Grijze Druk bij ongewijzigd
  beleid Stijging AOW lasten- Meer vraag dan
  aanbod op arbeidsmarkt (aantallen, kwaliteit,
  leeftijd)- Beperkte arbeidsmobiliteit en
  verhoogde werkloosheid van 45 werknemers-
  Verouderd pensioenstelsel, Welvaartsvastheid kan
  niet meer gegarandeerd worden- Internationale
  positie van Nederland t.o.v. E27 redelijk
  positief
• Risico's- Uiteindelijke kostenstijging AOW en
  Zorg is naast demografische factoren ( feit)
  op termijn, sterk afhankelijk van de toekomstige
  macro economische ontwikkeling- Belangrijke
  parameters als Inflatie, Rendement op aandelen
  obligaties kunnen niet op lange termijn
  ingeschat worden en zijn uiteindelijk zeer
  bepalend- We zullen als samenleving moeten leren
  leven met risico's
• Maatregelen- Maatregelen baseren op verwachting
  middellange termijn (5 10 jaar)- Maatregelen
  moeten wel NU genomen worden. Als we afwachten is
  het te laat.

71
Conclusies Maatregelen ter overweging I

• AOW (1e pijler)- Verhoog AOW leeftijd (65)
  getrapt (4 maanden per kalenderjaar) in 15 jaar
  naar 70 jaar- Stop flexibilisering AOW
• Pensioen (2e Pijler)- Stimuleer en faciliteer
  deeltijdpensioen vanaf 55 jaar Criterium
  bijvoorbeeld minimaal 20 uur p/w tot 65 jaar en
  10 uur p/w bij 65- Pas pensioen aan op primaire
  inkomensbehoefte Hoog deeltijdpensioen tot
  leeftijd 75, maximaliseren op Loongrens SZ vanaf
  75- Zekerheid en financiering verbeteren
  Beperk inflatierisico, bijvoorbeeld Inflatie
  garanderen tot maximaal Loongrens SZ
• Aanvullend Pensioen (3e pijler)- Faciliteer
  aanvullend deeltijdpensioensparen (Levensloop)-
  Subsidie (overheid, werkgevers) op
  deeltijdpensioensparen (Zilvervlootprincipe)-
  Koppel deze subsidie aan 'preventief gezond
  gedrag' Bijv. Participatie Gezondheidsonderzoe
  ken, Health Checks, RIE, Mobiliteitsplan

72
Conclusies Maatregelen ter overweging II

• Voltijd '55-Plus' werknemers Langer, maar Minder
  werkenFaciliteer (arbeidsvoorwaarden, diensten)
  waar nodig (belasting versus capaciteit) tijdig
  (preventief) dat voltijd werknemers vanaf 55 jaar
  minder en daardoor ook langer kunnen blijven
  werken
• Deeltijd '50-Min' werknemers Meer werken
  Stimuleer en faciliteer (o.a. fiscaal), voor
  deeltijd(lt20 uur p/w) medewerkers jonger dan 50
  jaar, uitbreiding van werktijd tot 20 uur per
  week.
• Stimuleer Mobiliteit- Formuleer eisen (normen)
  voor Leeftijdsbewust personeelsbeleid- Stimuleer
  en faciliteer preventief in- en externe
  mobiliteit van werknemers Bijvoorbeeld d.m.v.
  externe begeleiding en aanvullende financiering.
  - Verplichte mobiliteitsscan op leeftijd 40 en
  50 of na 10 jaar in dezelfde functie.
• Innoveren Zorgdiensten- Stimuleer (financieel,
  fiscaal) arbeidsparticipatie in Mantelzorg, -
  Kinderopvang en Zorg door inzet van met name 55
  ers

73
Conclusies Maatregelen ter overweging III

• Zorg- Stel (financiële) limieten/condities aan
  jaarlijkse zorgkosten in basispakket- Beperk
  basispakket tot absoluut minimum- Leg relatie
  tussen 'gezond preventief gedrag' en 'recht op
  vergoeding' Bijvoorbeeld Bij niet deelname
  aan een nader gedefinieerd pakket preventie
  (bevolkings)onderzoeken, wordt het basispakket
  beperkt tot 'passieve behandeling'- Breidt de
  aanvullende verzekering uit o.b.v bonus/malus
  systeem
• Health diensten leveranciers- Ontwikkeling van
  branchebrede uniforme preventie-onderzoeken,
  health checks,etc.- Ontwikkeling van een
  individuele vitaliteitsscan - Ontwikkeling van
  mobiliteitsscans o.b.v. Belasting versus
  Belastbaarheid (meten arbeidsvermogen, inzet
  Workability Index)- Advies in- en externe
  mobiliteit, deeltijdpensioen (hoeveel uur, welk
  werk)- Begeleiding en opvolging advies inclusief
  plaatsing ( Mobiliteitsmakelaar )-
  Ontwikkeling kwantitatief Mobiliteits-beslissingsm
  odel voor wg-ers en wn-ers - Ontwikkeling
  ziekte vroegsignaleringssystemen

74
Conclusies Maatregelen ter overweging IV

• Werkgevers- Definieer Leefijdsbewust
  PersoneelsBeleid (LBP) in organisatie- Vertaal
  LPB in een beter rendement en gezonde hogere
  groei van de onderneming (roep externe hulp in
  als dit onmogelijk lijkt)- Schaf beloningsbeleid
  o.b.v. Ancieniteit of leeftijd af- Voer
  beloningsbeleid o.b.v. Prestatie (toegevoegde
  waarde) en arbeidsvermogen in- Regel In-, Door-
  en Uitstroom preventief en actief, o.b.v. een
  kostenanalyse- Regel Pro-, RE- en DE-motie in
  arbeidsvoorwaarden en CAO's- Geef Health
  diensten leveranciers een adviestaak tbv
  managers en HR. Reken af o.b.v. performance.-
  Faciliteer, beloon gezond gedrag en actieve
  opstelling werknemers in benefit pakket- Voer
  Mantelzorg vriendelijk personeelsbeleid in- Geef
  de OR en vakbonden een actieve committerende,
  rol- Voer met OR of bonden afgesproken
  maatregelen effectief door
• Overheid- AOW leeftijd fasegewijs optrekken naar
  leeftijd 70 jaar- Schaf 'Pensioenleeftijd 65' in
  CAO's af- Marktwerking (vraag/aanbod) Zorg
  versnellen- Preventie stimuleren, faciliteren
  Sociale partners meer betrekken in beleid

75
Conclusies Een nieuw verzekeringsmodel 2020?
76
(No Transcript)