Title: ana.simonovic@ibiss.bg.ac.rs
1?????? ?? ?????
- ?????? ??????? ???? ?? ????? ? ????? ?????????
???????????? - ??????? ????? ?????? ???? ?? ??????? ? ?????????
??????????? - ?????? ?????? ? ??????????
- ?????? ?????? ???????
- ????????, ??????? ? ???????? ??????
?????????????? ?????? - ????????? ? ?????? ????????????? ???????
- ????????????
- ana.simonovic_at_ibiss.bg.ac.rs
- IBISS, ???. 2078-431
2?????????????? ? ????????? ??????????? ?????? -
1. ?????????
- ???? ? ?????????????? ??????
- ????????? ??????? ??????????????
- ??????? ??????????????
- ?????????????? ??????
- ???????? ???????????
- ??????? ?????? ????????? ???????????
- ?????? ??????
- ?????? ??? ?????
- ????????
- ????????????/????????????? ???????
- ??? ? ??? ??????
- ??????????
- ?????? ??????
3??????????????
- ?????????????? ?? ???????? ??? ???????
?????????????? ?/??? ??????? ????? ? ????????????
(??????) ???????????????, ??? ?????? ? ?????
????? ??????????, ???? ?? ??? ?????????? ????? ?
?????? ??????? ?? ??????????? ? ????? ??????????
? ?????? ?????????. - ?????????????? ????????? ?????????? ?????
????????, ??????????? ?????????, ?????????,
????????????, ??????????, ????????? ????????? ?
??????????????, ??? ? ????????? ?????????? ???
??? ?? ???????? ???????????, ????????????
??????????? ? ????????. - ????????????? ???????? ? ?????????????? ??????
- ???????? ? ????????? ?????? ?
- ??????? ??????????? ? ???????????
4????????? ??????? ??????????????
??????????? ??????? ?????????????? ?????? ??????????? ??????? ?????????????? ??????
1700s ?????????? ?????????? ? ???????????? ???????? ?????
1860s ?????????? ????? ? ????????? ?????? ?????? ???????? ?????? ? ?????? ?? ?? ?????????? ???????, ??????? ?????????? ??? ????, ??????? ?? ???????? ?? ???????
1900 ???????? ?????????? ?????? ?? ??????????? ????? ????????????? ????????? ????????? ??????? ????????? ?? ?????????? ????
1922 ??????? ????????? ???????? ?????? ???????? ?????????? ?????????? ??? ??????????
1953 ??????? ????????? ??? ????????? ??????? ??????? ???????? ? ??????????? ?????????
1970s ?????? ?????????? ???????? ?????? ?? ????? ? ????? ? ???????, ????????? ???????
1973 ???????? ???????????? ??????????? ??? ?????? ??????? ?????????? ???????????
1983 ???????? ???? ????????? ???????????? (??) ????? ????? ??????? ?? ????? ??????????
1985 ????????? ? ???? ?? ?????? ???????? ?? ??????, ????????? ? ???????
1986 ???????? ?? ??????? ??????? (EPA, U.S. Environmental Protection Agency) ???????? ??????? ? ?????? ???? ?? ????? ?????? ???????? ?? ?????????
1990 ???? ??????? ????????? ? ???? ?? ?????? ???????? ?? ?????????
1992 ?????????????? ?? ????? ? ?????? (FDA, U. S. Food and Drug Administration) ???????? ?? ?? ?? ????? ???? ?????????? ???? ??? ? ?????????????? ?????
1994 ???????? ?? ?????????? ???????? (FlavrSavr Tomato) ??????? ???? ?? ????? ???? ?? ?????? ???????? ?? ???????
1995 ?????????? ?? ?????? ? ??????? ??????? ?? ?????????
2000 ? ??????? ?? ??????? ??? ?? ?????? ???????? ?? ?????????, ??????? ??? ??????, ????? ??????, ????, ??????? ????, ????????, ??????, ????????, ???????, ??????? ? ?????????
2001 ???????????? ????????? ? ??????????? ??????? ???????(Golden rice), ????????????? ?? ? ?????? ????????? ß-???????
5??????? ??????????????(?????? ?? ???????)
???? ??????? ??????????????
?????? ???????, ????????, ????????????, ?????????
???? ??????????? ?????????????? ? ?????????????
????? ?????????????? ???????, ??????? ? ???????? ??????? ????????.
?????? ?????????????? ??????, ??????????? ? ??????? ??????? ???????
????? ?????????????? ?????? ???????? ? ???????
????? ???????? ??????, ????????????
???? ???????, ??????????, ???????????, ????????????? ???????
???? ?????????????
?????? ?????????????? ? ??????????????????
???? ???????? ??????????? ???????????? ? ???????????
6?????? ??????? ???? ?? ????? ? ?????
- ?????? ??? ???????????? ??????? (input traits)
- ????????? ?????? ?? ?????????
- ????????? ?? ???????
- ????????? ?? ???????? (???????? ?????)
?????????, ???????, ??????, ???????? - ????????? ?? ????????? ?????
- ???????? ???????
-
- ??????? ??? ?????????? ??????? (output traits)
- ???????????????? ?????????? ?????
- ????? ?????????? ?????
- ???????? ???? ? ?????? ?? ????? ????????????????
????????? - ????? ??? ????????
- ??????? ????? ????? ????, ?????? ? ?????????
??????? ???. - ??????? ??????? (value-added traits)
- ??????????? ???????? ???? ?? ??????? ? ?????????
??????? ??? ??? ??????? - ?????????? ??????????
- ????????? ??????
- ?????????????? ????????
7- 71 ????????? ?? ?????????
- 28 ????????? ?? ???????
- 1 ??? ?????? ???????
8????????? ?? ???????? ??????????
????? (B. oleracea var. sabauda L.) ?????????????
bar ????? (bialophos resistance gene) ?????? A.
tumefaciens AGL1/pDM805. ? - ???????
????????????????? (????) ? ???????????????
???????? (?????) ?? ??????????? ???????? ?? 10
mg dm-3 L-PPT. ? - ?????????????? ????? (?????) ?
???????? (????) ????? ??????? ??10 cm3 dm-3
Basta. ????? ???????? ?? Sretenovic-Rajicic et
al. (2004), ?? ?????????? ??????.
9????????? ?? ??????? (?? ??????)
???????
????????????? ??????????
??????????????
III
Bacillus thuringiensis
???????????
??????? ?? ??????
I
II
????????? ? ???????? ? ???????????????
?????
???????????? ????
???????? ??
R
??????? ???????? ?? ?? ?- ????????? ?????
(Ostrinia nubilalis) ?-???????? ??????
(Helicoverpa armigera) ?- ?????? ?????? (Danaus
plexippus).
10www.agbios.com/dbase.php
11???????? ???????????
????????? ???????????, ??????? ? ??? ???????????
?????????, ???????? ????????????, ???????????
????????????? ???, ?? ??? ? ??? ???? ????????,
?????????? ?????? ?????????????? ? ????? ?? ????
? ???????? ??? ???????? ??????? ??? ???????
?????? ?? ?? ????????? ?????? ?????????? ?? ?? ??
???????? ???????? ?????? ???? ? ??????????????
?????????????, ???? ? ? ?????????? ?????????.
??????? ???? ? ???????? ??? ???????? ?????
??????
12??????? ?????? ? ???. ???????????
- ????????? ???? ?? ????????
- ???????????? ???? ?? ????????
- ???????????? ?????? ??????
- ???????????? ??????? ? ????????? ???? ? ??????
- ??????????????
- ????????? - ?????????? ?? ?????????? ??
????????????????? ??????????
??????? ?????????
????????? ???
???????????? ???
Agrobacterium
?????? ??????
??????????????
?????? (???????)
????? ??????
?????????????? ????? ??????
??????? ?????? ??????/????? ?????????
??????????????
????????????
13??????????? ???? ? ?????????? ??????????
(?????????)
??????????? ?. - ???????????? ?????????
???????????? ????????? ????????????
??????? ?????????? ??? ?????????? ?????????????
???? ?????????????????? ??????? ?
????? 3-??????????????? ???????? m7G
???????? ?????? splicing /alternative
splicing ???? (turnover) ??? ????????? ?
?????????? ?????????????????? ??????? ?
?????????? ???? - ????????? ??? PTGS
?????????????????? ????????? ?????????
??? ?????????? ??????????? ????????????????
??????? ???????????? ????????????
???????? ???????? ???????????? ????????? ?
???????????? ???????? ???????-???????
??????????? ??????????/????????? ????????
14?????? ??????
??????
- ????????? ???? ???? ????????? (?? ???? ?????,
????? ???? ??? ?????????? ???? ????????) ???
??????????? (?? ???????? ?????) -
- ????????? ???? ?? ??????? ? ??????????
??????????? ?????? ?? ???? ?? - ????????????? ?????????
- ????????? ?????? ????????
- ????????????? ????????? ??????????
- ??????????? ?????????
- ????????? ?????????? ?????????? ? ?????????
??????? - ???????? ?????????? ?????????
- ??????-?????????? ?????????
- ????????-?????????? ?????????
- ?????????? ??? ?????????????
CaMV 35S ????????
15?????? ??????
???????? ?????????
???????? ?????? ????????
??????????????? ????????? HDEL/KDEL/RDEL ????? ?????? ?? ?-?????????
??????? LQRD ???????? ??????? ???? ??????? ???? ??? ????????, ??? ? ???????????? ???????????? ?? ?? ?? ???????? ???????? ?????? ?? ???????? ????????
??????? NSL (nuclear localization signal) ?????? ???? ?????? ???? ??? ? ???????? ????? ?????? ????? ??????????. ???? ?????????????. ???? ???????? ????? ? ?????? ?? ??????? ?? ?????, ?? ???? ??????? ? ????????.
???????????/ ??????????? SKL ????? (S/A/C)(K/R/H)L
?????????? N-?????????? ????????? ?????? ??????, ???? ?????????????, ??? ?? ?????? ????? ??????? ? ????????? ? ???? ??????? ????? ????????. ????????????? ?? ?????????? ????? ??????????.
???????????? N-?????????? ????????? ?????? ???????????, ??? ??? ????? ??????? ?????????? ??? ?????? ????????. ?????? ???? ??????? ????? ????????. ????????????? ?? ?????????? ????? ??????????.
16???????????? ???????????? ????
- ??????????? ????, ? ??????? ???? ???? ?? ????
??????? ?? ??????, ?? ????? ????? ?????
???????????? ? ??????? ??? ? ??? ?? ??? ?????????
????? ?????????. - ??????? GC ??????? - ??????????? ???? ?????
?????? ???? GC ?? ??????. ????? ?? ?????????
??????????? ?? ???????????? ??? ? ???????, ??? ??
??? ?????? ??????? ?????? ?? ?? ?????? ???????.
???? ???? ?? ?????? ????????? ????? ??? ?????? ??
???????????? ? ????? - ???????? ?????????? (?????????) ??????? -
???????? ????????? ???? ??????? ???? ???????, ???
?? ????? ??????? ?? ?????? ??? ????????
?????????? ??? ??????? ? ??????? ??. ??? ??????
?? ???????? ? ??????????? ????????? ???? ?? ? ???
??????? ?? ??????????. - ???????? ????? ???????? - ??? ?????? ???????
????? ??????? AUUUA ? ????????????? ???????
?????????? mRNA - ???????? ????????????? ????? ?? ???????????????
??????????? ???? ????? ????? ???????? ???? ?????
??????? ?????????? ??? ??????? ?? ???????????????
? ???? ???????????. ??? ????????, ???????,
????????? ????????????? ? ????????? ?? ?? ???
???????? ???? ????? ?? ????? ???????????. - ???????????? ????????? ??????
- ??????????? ???????? ? ??????? AUG ??????
????????? ?? ??????????? ??????????? ?? ?????????
??? ?????? ???? ??? ?????? ?????.
17????????
???????? ?? ????? ???? ????????? ? ??????
???????? ??????????? ?? ???????
????? ???????????? (???????? ? ??????? ?? ?????
?? ????? ????????? ?? 3 ?/??? ?? 5 ?????
?????) ??????????????????????? ? ????????????,
???????????? I, III ? VII, BAL 31 ????????????????
???????????? (???? ? ??????? ?????) ?????????????
?????????? BAL 31 , DNAse I, ????????????
????????????, nicking ???????????? ???????????????
? RNAse H, RNAse A, RNAse T1 ????????????
???????- ??? ????- ???? ?? ???? ? ??? ? ???
???????? S1, mung bean ????????, ????????????
????????
5-pNpN?pNpNpNpN?pNpN-OH3 ? pNpN-OH
pNpNpNpN-OH pNpN-OH
5-pNpNp?NpNpNpNp?NpN-OH3 ? pNpNp HO-NpNpNpNp
HO-NpN-OH
18????????
??????? ????????
???????? ???????????? ??? ?? ??????????? ???????? ? ????????????
???????????? ?????????? ssDNA ?? dsDNA ? ????????????, ???????????? III
PCR ???????? ???????? ????? ???????? ???????????? I, ???????????? VII
??????? ???????? ?? ?????? ????? ??? ???????????? III
?????????? ??? ?????????? BAL 31
????? ? ????????????? ???????? BAL 31
???????? ?????????? ????????? ??? BAL 31
???????? ??? ?? ????????? ??? DNAseI
DNA footprinting DNAseI
??????? ????????????? ??????? DNAseI, nicking ????????????
RT ??????????? ??? ??????? ?? mRNAcDNA ??????? RNAse H
???????? poly(A) ???? ?? mRNApoly(dT) ??????? RNAse H
???????? ????????? ???????? RNAse A
???????? ???????????????? ?????? ??? ?? ?????? ? ?????? ??????? RNAse A, RNAse T1
??????? ?????? ??????? ???????? S1 mung bean ????????
??????????? 3' ? 5' ????????????? ??????? ?? ??? ???????? S1
??????????? 5' ????????????? ??????? ?? ??? mung bean ????????
???????? ??????????? ???????? ?? ????????? ???????? ???????????? ????????
??????? ????????? ???????????? ????????
19????????????/????????????? ???????
????????????/????????????? (?/?) ??????? ????????
???????????? ???????????? (??, REase) ?
???????????? ?????- ??? ???????? ???.
???????????????? (MTase). ?????? ????? ?????
?????? ? ?????? ???? ???, ???? ??????????
???????? ??. ?? ?? ?????? ????????? ???
?????????? (? ??? ????? ??????), ? ?? ??? ????
??????????? ????????? ? ????????????? ?? ??????
??????????? ???????????, ????? ?????? ???,
????????????? ?? ???????? ? ??????? ??
???????????, ?? ?? ??????????? ? 4 ???? ??? I -
???????? ? ?? ?? ????? ?????????? ????? ??? II -
???????? ? ?? ?? ????????? ??????????? ??????
(???? ?? ?? 11 ?????????) ??? III - ???????? ? ??
?? ????? ?????????? ????? ??? IV - ???? ?? ????
???? ?????? ?????????? ??? ????????? ????????
(??? ?? ???????) ?????? ???? ?? ?/? ?????????,
??? ?????? ?????????? ???? ?? ??????????? ??
????????????
m5C- 5-???????????? hm5C- 5-???????????????????? m
4C- N4- ???????????? ? m6A- N6-???????????
20????????????/????????????? ??????? ????????????
????? coli
???? ?? ?? ??? ????
???????????? ?????
??? Escherichia
???/???????/?????? RY 13 (R. N. Yoshimori)
EcoRI R.EcoRI
ecoRIR
?.EcoRI
ecoRIM
????????
????? ??? ? ???????????? ? ????????? ?????????
R?.Eco57I
S.EcoR12I
RE ???? I ????? ???????? ??????????? ??
?????????????
C.EcoRV
?? ???? RE ??????? ????????? ???????? ?? ???.
??????????
21R/M ??????? ???? II ?????????? ?????
???????????? ? ?????????? ????? ??????
?????? ?????????????? ?????? ????? ????????????
A ??????????? ?????. ?????????? ??? ?? ???? ?????????? ??????????? ????????, ??? ? ??? ??? ????????? ?????? ???????????. ???? ?? ?????? ????????? ??? ????????- ?? ????? ?? ????? ????? ??????????? ????????, ???? ???? ???? ??????????? FokI AciI GGATG (9/13) CCGC(-3/-1)
B ???? ?? ??? (both) ?????? ?????, ??? ?????, ???? ?? ?? ?????? ? ???? ???????? ???? ?????? ????? ????????????. ?? ? ? ???? ??????????? BcgI (10/12)CGANNNNNNTGC(12/10)
C ?????????? ??? ??????????? ????? ?? ? ? ?? ????? ??????????-??????????? (combined). ???? ?????? ???????? ??? ?????? ??????? IIB, IIG ? ???? IIH. GsuI HaeIV BcgI CTGGAG(16/14) (7/13)GAYNNNNNRTC(14/9)Ą (10/12)CGANNNNNNTGC(12/10)
E ?????????? ?? ??? ?????? ????? ????? ?? ????, ? ????? ?? ??????????? ??????? EcoRII NaeI ?CCWGG GCC?GGC
F ??? ????? (??????)- ??? ?? ???? ???????????? SfiI SgrAI GGCCNNNN?NGGCC CR?CCGGYG
G ?????????? ??? ??????????? ?????. S-???????????????? ????? ?? ????????? ?? ? ? ???? ??????????? BsgI Eco57I GTGCAG(16/14) CTGAAG(16/14)
H ?????????? ??? ??????????? ?????. ????????? ???? ?????? ??? ??? ???? I (Hsd), ??? ?? ??????????? ???????? ??? ??? II BcgI AhdI (10/12)CGANNNNNNTGC(12/10) GACNNN?NNGTC
M ?????????? ??? ??????????? ?????. ????????? ?????????? ?????. DpnI Gm6A?TC
P ?????????? ????? ???????????? ? ?????? (?????????). ??????????, ???? ????????? ? ??????? ?????????, ????????????????? EcoRI PpuMI BslI NlaIII G?AATTC RG?GWCCY CCNNNNN?NNGG CATG?
S ??????????? ????? ???????????? ? ??????????? ???????? ???? ?? ????, ???? ?? ????? ????? ???????????? (shifted) ??? ??????? ? ? ?????? IIA. ????? ??? ??????- ????? ?? ???????????? ???????? ? ????? ??????????? FokI MmeI GGATG (9/13) TCCRAC(20/18)
T ?????????? ??? ??????????? ?????. ????????????. Bpu10I BslI CCTNAGC(-5/-2) CCNNNNN?NNGG
22R/M ??????? ???? II ????? ??????
?? ???? ????????? ????? 3500 ???? ??????. ???? ??
?????????? ??????????? ???? ????? ????????
????????? ???? ???? ?????????? ???? ?????????????
???????? ??? ?? ?? ?????????? ?? ???? II.
??????????? ??? ?????????????? ????? ????????????
BamHI (5 ???????) BglII (5 ???????) KpnI (3 ???????) SmaI (????? ???????)
5'---G GATCC---3 3'---CCTAG G---5' 5'---A GATCT---3 3'---TCTAG A---5' 5'---GGTAC C---3 3'---C CATGG---5' 5'---CCC GGG---3 3'---GGG CCC---5'
?????? ????? ???????????? ?? ????? ??? ?????? ??,
??? ?? ?????? ?????? ???????????
??????????? ??????????? ?? ??? ??? ???? ?? ????
?????????? ? ???? ???? ???????? HpaII (C?CGG) ?
MspI (C?CGG) ?????????? ?????????? ???? ????????
??? ???????? ??? ?? ???? ????????? AatII
(GACGT?C) ? ZraI (GAC?GTC)
23R/M ??????? ???? II ???????
???????????? ????????????? (restriction digest)
?? ????? ?? ???????? ????????? ? ????????????
?????????, ???? ?? ??????? ?? ?? ?? ???????? ???
????? ??? ?????????? ?? ??????? ??? ???? ?????
??????. ??? ?? ??? ?? ??????? ?????????, ?? ??
double digest. ????????? ????????????? ?? partial
digest. ? ?????? ?????? Southern ?????????????,
??????? ???????????? ??????? ???? RFLP, AFLP ?
VNTR ? ??. ??????? ????????- ?? ?? ????
????????? ?? ??????????? ??????? ????? ??? ????
?? ?????????? ??????? ? ???????????? ??????
(Single Nucleotide Polymorphysms, SNPs)
??????????? ????????? ???????????? ????????
?????????? ?????????? ????? ???????? ?? ? ?????
??? ????????. ???????????? ???? ?? ????? ???????
??? ????????? ????? ???????????? ???????? ???
?????? ??????? ? ??????? ???????????, ??
?????????? ???????????? ??????? ? ??????? ? ?????
??????????.
24??? ? ??? ??????
??? ?????? ?????????? ????????? ????????????????
???? ?? ????? ????????????? ??? ???????????
??????? ? ???????? ???. ?????? ?? ?????
?????????? ? ?????????? ??????????
??????? ????????? ???????? ????? ?? 5' ?????
????? ?? ????????? ?? ???????? (?4 ?????????????
??????/???????? ?????????) ????? ???? ?????????
? ?????????, ?????? ??????????? ???????? ?? ????
?? ??? ????? ???-??????? ??? ??????
NAD-??????? ??? ?????? ???-??????? ??? ??????
25??? ? ??? ??????
??????? ??????
?????????? ?????????? ??????? ??? ??? ????????? ?4 ??? ?????? E. coli ??? ?????? (Taq ??? ??????) (9oN ??? ??????)
?????????? ?????? ??????? ??? ??? ????????? ?4 ??? ??????
?????? ???????? ? ??????? ?? ??? ?????? ??????? ?4 ??? ??????
???????? ????????????? ??????? ? dsDNA ?4 ??? ?????? E. coli ??? ?????? Taq ??? ?????? 9oN ??? ??????
???????? ????????????? ??????? ? dsRNA ?4 ??? ?????? 2
?????????? ??? ? ??? ? ?????????? ????????? ?4 ??? ?????? ?4 ??? ?????? 2
??????????? 3'-??????? ??? ?4 ??? ?????? 1
?????????? ????????????? ?????????? ??? ??? ??? ?4 ??? ?????? 1
???????? ????????? ??????? (Ligase Detection Reaction) ??????? ???????? ?????? (Ligase Chain Reaction) Taq ??? ?????? 9oN ??? ??????
????????? microRNAs ?4 ??? ?????? 2 (1-249)
26???????? ??????? ? ??????
?????? ??????? je ???????? ?????? ? ??????, ????
?? ?????? ?????????????? ??????????????????. ?????
????????? ?????? ??? ??????? ???????? ????
??????? ???????? ???? ???????
27?????????????? ??? (?????????)
28??????????
- ?????????? ?? ?????? ???? ?? ????? ??????????????
??????????? ???????? ??????????? ?????????? ????
? ????? NTPa ???. dNTPa ??????? ?? ????????, ???
???? ?? ???????? ?????????? (PPi). ?????????? ??
?? ???????? ? ???? ??????? ???? ?? - ??? ?????????? ?????????????? ??? ?? ?????? ???
???????. ???? ?? ?? ???????????? ? repair
??????????. - ???????? ????????????? ?????????? ??????????????
??? ?? ?????? ??? ??????? ???????? ????????????? - ?????????? ??????????? ?????????????? ???
???????????? 3'-??????? - ??? ?????????? - ?????????????. ?????????? ??
??????????????? ????????? (?????????,
?????????????? ???????...), ???? ? ??????? ??????
?? in vitro ?????????????. - ???-??????? ??? ??????????
- ?????????? ?????????????? ??????????
- ?????????????? ?? ???? ?????? ? 5?3 ??????, ??.
?????????? ?? ?????? ?? 3'-???? - ?? ?????????????? ?? ????????? ???????? 3'-??
???????? - ?? ?????????????? ?? ????????? ???????. ?? ?????
??? ?????????? ?? ???? ?? ??????? de novo ???????
???. ?? ????? ??? ?????????? (???? ??????????
???????????) ??? ??????? ?? ???? ?? ???????
???????? ?????????? ???, ??? ???? - ???????????? ??? ?? ??????????????
???????????????? - ?????????. - ?????????? ??? ?? ?????? ??? ????? ?????????
?????? ????? (gaps) ??? - ?????????? ??? ????? ????? 5' ????
- ?????????? ??? ?? ????????????? ?????????
(nicks)- ???? ? ??????? ????? ?????????? ??? ???
?? E. coli ??? ?????????? I ? ??? Klenow ???????? - ????????? ?? dNTPs
- Mg2 ???? ?? ????????? ?? ??? ??????????.
29????? ??????? ?? ?????? ?? ??? ??????????
????????? ?? ??????? (fidelity) ?????? (??
????????? ??????????/s) ???????????? (??
????????? ?????????? ??? ???????????? ??
???????) ??????? - ?? ?????? ??? ?????????? ??
???, ? ?? ???????? ????????????? ?? ??? 3?5
????????????? ????????? (proofreading) 5?3
????????????? ????????? (nick translation) ??????
????? (strand displacement) ???????????????
?????? ?? ???? ????????? ?? ????? ?? ?????
???????? (?????????, ?????????, ??????????????)
5'?3' ??????????? ?????????
5?3 ????????????? ????????? ?? ??????? ??
?????? ???????? ??????? (Nick translation),
3?5 ?????????????? ????????? ?? ??????a ??
high-?delity PCR, ???????? 3'-??????? ???? ?????
? ??????? ?????? ?????, ? ????????? ?? ?? ???????
?????????????, ????????????? ??? ??????????
??????????
?????? ????? (strand displacement) ?? ??????????
?????????? ?????? ????????? 5?3 ???? ?? ??????
????? ????? ?? ??????. ??? ?? ??????? ??
??????????? ????????????? (Strand Displacement
Amplification, SDA)
30?????????? 3?5 ???? 5?3 ???? ?????? ????? ?????. ??????? ?10-6 ?????- ??????- ???? ???????
E. coli ??? ??? I - 9 - Nick ??????????? ??????? 2. ????? ??????????? 3' ???????
E. coli ??? ??? I Klenow ????. - 18 - ???????????? ??????????? ??????? ??????????? 3' ??????? ??????? 2. ?????
E. coli ??? ??? I Klenow ????. 3?5 ?xo- - - 100 - ???????????? ??????? 2. ????? ??????????? ??? ?????????? ??????????
T4 ??? ???. - - 1 - ?????????? ??????? ??????????? ??????? ??????? 2. ????? ???????. ???????????
T7 ??? ???. - - 15 - ???????? ????? ????????? ??? ??????? 2. ????? ?????????? ???????
Sequenase - - - ????????????
f29 ???. - - ??????????? ?????????????
Bst ??? ???. - - /- /
Bst ??? ???. ?????? ???????? - - /- ???????????? ??? GC-??????? ??????? ? ????? ???????? ??????
Taq ??? ??? I - - 285 PCR ???????????????? PCR ?????????? ???????? ?????. ??????????? Nick ???????????
Pfu ??? ??? - 1.6 PCR ?????? ????????
VentR ???. - 57 PCR ?????? ???????? ?????????? ????????
Deep VentR - 20-45 PCR ?????? ???????? ?????????? ????????
PhusionTM 0.44 PCR ?????? ???????? PCR- ??????? ????????? ?????????
9Nm ??? ???. - ?????????? ???????? SNP ???????
TherminatorTM - - ?????????? ????????????? ????.
M-MuLV RT - - - ???????? ????????????? RT-PCR
AMV RT - ???????? ????????????? RT-PCR ???????????? ???
Poly(A) ???. ????????/??????????? Poly(A) ???? ?? ??? 3' ??????????? ???
Poly(U) ???. 3' ??????????? ???
f6 RdRP ??????? ?????????? ???
SP6, T7 ? T3 ??? ???. ?????????????
31Klenow ????????
32?????? ??????
?4 ????????????? ?????? ?????????? ????????
?-???????? ????? ???-? ?? 5'-???? ??? ??? ???, ??
?? ??????? ?? ????????????? 5'-??????? ??? ??
????????? ???????? ?????, ??? ?? ????????? ??
????????. ???? ?? ????????? ? ?? ????????????
??????????? ??????? ??????????? ???????? ??? ??
??? ???????? ??????? ?-32???? ???????
????????? ?? Zn2-???????????? ???? ??
???????????? ?? ?? 8-9, ? ?????????? ????????
5'-???????? ????? ?? ???, ???, rNTP-a ? dNTP-a.
??????? ?????????? ????????????? (site-specific
recombination systems) ?? ????????? ?? ?????? ?
???????????? ???? ???? ?? ?? ????????? ? ?????
???????? ? ????? ???????, ??? ??????????
??????????? ???????? ?????? ? ?????? ?????????
(excision). ??? ??????? ????? ?????? ??????? ?
????????????, ? ?? ??????? ?? ?????? ???????????
? ?????????? ???????? ???? ???? ???????????
?????????? ? ?? ???? ??????. ?? ??????? ???????
?? ??????? ??????? Cre/Lox, Flp/FRT, R/RS ?
Int/att.
33?????????????? ? ????????? ??????????? ?????? -
2. ?????????
- ???????
- ????????
- ????????????
- ???????? ??????? ??????? ?????????? ? ????????
????????? - ??????????????
- Agrobacterium tumefaciens ? ????????
?????????????? ?????? - ????????????? A. tumefaciens ??????? ???????
- ?????????????? ?????? Agrobacterium rhizogenes
- ???????? ??????????????
- ???????????????
- ??????????? ??????????????
- ?????????
- ?????? ????????????? ???????
- ????????? ????????? ???????????? ?? ???????????
? ????????? - ????????? ?????????
- ???????? ????????? ???????? ?????? ?
a-??????????????? - ???????? ???? ? ?????? ??????
34???????
- ??????? ?? ????????? ?? ??? ???????? ???? ??
??????? ?? ????????? ?????????? ???????? ??????
?????????? ???????? (???????????? ? ??????
??????) ? ???????? ? ?? ???????????? ????????? ?
cDNA ??????????. ??? ?????????????? ?
???????????? ??????? ?????? ?? ????? ???????
??????? - ????????? ????????? ???????????
- ????? ????????? ?????? (??? ???????) ?? ?????????
- ??????????? ???????????? ????? ?? ?????????
???????????? ?????? - ????? ????????? ???????? ????????????? ???.
?????? ????????? (Kb) ??????? ??. ??????
Ti ???????/ ??????? ?????? 5-10 (max 20) A. tumefaciens ??????
Ri ???????/??????? ?????? 5-10 (max 20) A. rhizogenes ??????
?????? ???????? 5-10 (max 20) E. coli ??????
? ??? 20 E. coli ??????
??????? 35-45 E. coli ??????
??????? 45 E. coli 1
?1 70-100 E. coli 1
PAC 130-150 E. coli 1
BAC 150-350 E. coli 1
YAC 250-500 (max 1 Mb) ?????? 1
35????????
- ???????? ?? ?????????????????? ???????? ???
???????? 1-200 Kbp, - ?????? ? ??????????? ?????????? ? ???????????,
??????????????? ????? - ??????????? ? ??????????? ????????? ??
???????????? ????????? - ?????? ??? ???? ????? ???????? - ?????????
- ??????? ?? ???????? ? ????? ??? ????? ????
????????? ?????? ?????? ? ???????? ????????? ??
??????????? ? ????????????? - ????????? ?????? ???? ?????? ????? ????????? ??
?????? ????????? ??. ???????? ??????? ????????,
??? ? ????????? ??????? ?? ?????? ????????.
???????? ?? ????????? ???????? ???? ?? ???? ??
??????? ?? ????? ??????? ??????????? (Origin of
Relication, ORI) ? ?????????? ?????????. ????????
???????? ?? ???????? ? ??? ??????? ????????? ???
???? ???? ????????? ?? ?? ???????? ? ???????
?????? ???? ??????. - ????? ?????? ???? ???? ??????? ????????
- ???????????? ?? ???????????
- ?????????? ???????????
- ??????????? ?????????? ???????? ????????
- ?????????? ??????? ???????, ???????????? ? ??
- ?????????? ????????????? ? ?????????????? ??????
36??? ??? ????????? ?????????????? ??????? ????? ??
????
- ????????
- ???????? ? ORI
- ?????????? ????? ?? ????????? (Polylinker Cloning
Sites or Multiple Cloning Sites MCS). - ???????????? ??????(?)
- ??????????
- ???????? ???
- LacZa - 5'-???? ???? ?? ß-?????????????
- ??????????? ??????? ????? ? ????????????
????????? (?????? ?? ???????????? T3, T4 ???
SP6), ??? ? ????? ????????? ????????????
5'-??????????? ????????, ??? ??? ??
Shine-Dalgarno ???????? - ???????? ?13 ???? ???? ??????????? ???????????
???????????? ???
37?????? ????????
F cell
F- cell
- ? ????????? ??????????? ?? ??????? 3 ????
???????? - ?????????? ???????? ???????? ?? ???????????
??????? ??? ??? ?? ???????? - ???????? ???? ???? ???????????? ?? ???????????
- ??????????? ????????
- F ???????, F ?????? ??? ??????
- ????????? ????????? ?? ????????? ???? ????? ??
?????????? - ??????, 1 ??????
- ??????? ?? ??? ?????? ?? ???????????? ??????? ?
???K - ?? ???????? M13
- F ????????? ?? ?????
- F- ????????? ?? ??????
- F ????????? ????? ? ???? ? ???????, ???????????
??? - Hfr ????????? ????? F ?????????? ? ?????
- Ti ? Ri ???????? ?? ?????????????? ??????
F pl
F cell
F cell
38?????????? ????????? ??????????
1. RE ????????? ??? ? ????????
2. ????????
3. ?????????????? E. coli
4.?????????
5. ???? ???-
6. ???? ??????
7. ????????? ????????
39?????? ????????????
??? ????? ??????? ???????
T ?????? (T4, T7) ????? ? ??????? ??????, ???????? dsDNA ???? ??????? ??????. ??????? ?? ?????? ?????? ? ??????????, ??? ? ?????????
??????? ?, P1 ???????? dsDNA ??????? ? ???????? ??????
???? ???????? FX174, F29 ?????????? ssDNA ??????...
???? ???????????? M13, fd, f1 ?????????? ssDNA ?? ?????????? ????????????? ??? ???????
??? ???????????? ssRNA
40??????????? ?
- ? ??? ?? ????? ?? ?????????? ????? ?????????? ?
????? ? ????????? ??????????? - ????? ? ?? dsDNA, ???????? ??? ?? ????????? ?
????? ????, 48.5 Kb, ??? 30 ???? - ??????? ?? ????????????, ????????? (12 nt) ?
???? ?? se cos ?????.??? ??? ? ????????, ???????
?? ?????? ? ?????? ?? ???????????????
41??????? ? ???????? ?????? ?
?????????? ???????? ? ????????? ??????? ?? ?????
??????????, ??? ?? ? ??????? ??? ????? ?? ?? ????
?? ?? ??? ?????? ??????????? ???? ???????????
cro ? ??????? ?????? ??? cI ? ???????? ??????,
??? ?????? ?? ?????? ????? ?????????, ?? ?? ??
?????? ??? ??????? ? ?? ?? ?? ????? ?? ????????
???.
??????
42??????????? ? ???????? ? ????????? ? ?????????
???????????
cos L 5pGGGCGGCGACCT
cos R 5pCCCGCCGCTGGA
ori
??????????? ? ??????????
E. Coli ??? ?????? ???????????????
?????????
? ??? (48.5 Kbp)
cos
???????????? ???
cos cos
cos
??????????? ?????????? ??????????? ??????
??????? ??????????
????????
????????????? ??? (78-105 WT ? )
????????? ? ???? ??? ??????? ?? ?????????
????????
15-20 Kbp
43????? ?? ? ??? ????? ???????
- ? ???? ?? ????? ?????? ??????? ???. ??? 15 Kbp,
??? ?? ????? ??????? ??????, ???? ?? ?? ????? ??
?????????? ????, ?????? ???? J ? N, ? ?????? ??
15-20 Kbp ?????? ??? ??? ??????? ?? ???????
??????. ???????, ???????? ??? ???? ???? ?? ??
??????? ? ????? ???? ?? ?????? ? ?????? 78 - 105
WT ??????. ??? ?? ???????? ??? ????? ????
???????, ???????? ?? ??????????, ??? ?? ?????????
? ???????????? ?????? ?????. - ????? ?? ?????? ? ???? ??????? ? ?????????? ? ?
?????? ????????????, ?? ??????? ???? ??????
??????????????? ??????? ???? ??????. ????????????
? ?????? ????? ???????? ?????? ??