B

1
Bölüm-4 Insan Kaynaklari Yönetiminin Idari
Kapsami
1
2
IKnin Idari Yönetimi Çalisanlarin hukuki
ve yasal haklari ile bu konudaki gerekli uygulama
ve çalismalari içerir. Bu kapsamda isçi-isveren
iliskileri, isçi sagligi, is
güvenligi, kidem tazminati, Alt
isverenlik, Sikayet ve disiplin yönetmeligi
konularini inceler.
2
3
Isçi Sagligi ve Is Güvenligi Isin yapilmasi
sirasinda çesitli nedenlerden kaynaklanan ve
sagliga zarar verebilecek kosullardan korunmak
amaci ile yapilan sistemli ve bilimsel
çalismalardir. Isçi Sagligi Çalisanlarin
bedensel, ruhsal ve sosyal durumlarinin
iyilestirilmesi, çalisma kosullarinin
düzenlenmesi, fiziksel, bedensel ve ruhsal
niteliklerine uygun islere yerlestirilmesi, isin
insana ve insanin da ise uyumunu hedefleyen tip,
mühendislik ve IKY disiplinleriyle ilgili bir
bilim dalidir.
3
4
Isçi Sagligi ve Is Güvenligi Isçi Güvenligi
Meslek hastaliklari ve is kazalarini azaltabilmek
amaciyla isyerindeki çalisma kosullarinin
ayrintili olarak incelenmesi, saglik ve güvenlik
içinde isyeri faaliyetlerinin yürütülebilmesi
için tip, mühendislik ve IKY disiplinleriyle
ilgili bir bilim olarak tanimlanabilir. Isçi
sagligi ve is güvenligi birbirleriyle iç içe ve
birbirlerini tamamlayan konulardir. IS ve IG
isyerinde çalisanlari korumayi amaçlarlar.
4
5

• Isçi Sagligi ve Is Güvenligi
• Is güvenliginin 2 temel özelligi bulunmaktadir.
  
• Güvensiz durum (isin akisini durduran ve insan,
  makine, malzeme, ürün ve zaman kaybina neden olan
  kosullardir)
• Güvensiz hareket (çalisma kosullarinda is
  güvenligi egitimi almamis is görenin
  faaliyetleridir.)

5
6

• Isçi Sagligi ve Is Güvenligi KURULU
• Çalisma Bakanliginca gerek görülecek isyerleri
  için - kurulmasini zorunlu hale getirmistir.
• Esas uygulama 1475 sayili Is Yasasinin 76.
  maddesi teskil eder
• Tüzük 2. madde sanayiden sayilan ve devamli
  olarak en az 50 isçi çalistiran, 6 aydan fazla
  sürekli islerin yapildigi isyerlerinde her is
  veren, IS ve IG Kurulu kurmasi gerekir. Bu kurul
  isyeri için bir otokontrol mekanizmasidir.
  Göstermelik degil ciddiyetle ele alinan yerlerde
  sorunlar azalmakta maliyetler düsmekte ve
  verimlilik artmaktadir.

6
7

• En önemli aktörleri isyeri hekimi ve is
  güvenligi uzmanlaridir.

7
8
IS ve IG Kurumsal Performansa Etkileri Dogrudan
verimlilik ve üretim artisi saglar. Çalisma
ortaminin iyilestirilerek IS ve IG saglanmasi
Isin akisini durduran insan makine malzeme ürün
ve zaman kaybina neden olan kosullarin kalkmasina
ve maliyetlerin azalmasina neden olacak, bu da
verimlilik ve etkinlik saglayarak kurumsal
performansi etkiler. IS ve IG yapilmasi bir
yandan maliyetleri artirir diger yandan uzun
vadede azaltarak verimliligi artirir.
8
9

• IS ve IG Kurumsal Performansa Etkileri
• - Diger faydasi makine ve araç gereçlerin
  korunmasini saglar,
• - Üretim kesintilerini minimize eder,
• - Sigorta primlerini düsürür,
• - Bakim-onarim giderleri azalacaktir,
• - Personel devir hizi ve ise devamsizlik orani
  azalir,
• - Personelin isletmeye bagliligini arttirir,
• - Böylece IK maliyetleri azalir.
• Çalisanlarin moralini de etkilediginden is
  kalitesi de artar.

9
10

• IS ve IGnin Ülkemizdeki Geçmisi ve Gelecegi
• Zonguldak-Eregli Kömür Isletmelerinde çalisma
  kosullarini düzenlemek için basladi (1865-Dilaver
  Pasa Nizamnamesi)
• Ilk onaylanan tüzük Maadin Nizamnamesi-1869
• En önemli gelisme 1475 sayili 25 Agustos 1971
  tarihli is yasasi ile olmustur.
• 2009-2013 Ulusal Is sagligi ve güvenligi
  hedefleri

10
11

• 2009-2013 Hedefleri (IS ve IG)
• IGS Yasasi yürürlüge girmesi ve mevzuatin
  tamamlanmasi. Buna bagli olarak AB normlarina
  uygun 2. mevzuat çalismalari
• Kamuoyu bilgilendirilmesi ve tanitim faaliyetleri
• 100,000 isçide is kazasi oraninin 20 azaltilmasi
• Beklenen ancak tespit edilememis meslek hastaligi
  olay sayisinin 500 arttirilmasi
• IGS laboratuar hizmetlerinin ulastigi çalisan
  sayisinin 20 arttirilmasi
• Ulusal konsey üyesi kurumlarin yürüttükleri IGS
  proje egitim ve tanitim faaliyetlerinin 20
  artirilmasi
• 7. Her yil degerlendirmelerin yapilmasi

11
12
Uygulama Örnekleri Sayfa 181,182
12
13
Endüstri Iliskileri Çalisma yasami ile ilgili
örgütlenmeler, yasal düzenlemeler ve iliski
türlerini ifade etmektedir. Bu baglamda, endüstri
iliskileri kavrami, istihdam iliskilerini
yönlendiren ve yöneten degerler, ilkeler,
normlar, örgütlenmeler ve uygulamalarin çok yönlü
etkilesimleri çerçevesinde olusan bir sistemi
anlatir. Günümüzde EI ile IKY arasindaki iliski
zayifliyor, IKY çikista EI iniste. Çünkü IKY
alanlarinda personeli güçlendirme, dis
kaynaklardan yararlanma, kademe azaltma, vb.
yönetim tekniklerinden yararlaniliyor.
13
14

• Endüstri Iliskileri
• Endüstri iliskileri sadece endüstride
  çalisanlarin degil tüm ücretli çalisanlarla
  ilgilidir.
• EI eylem alanlari
• - Bireysel Iliskiler (isgören ve isveren
  arasinda),
• - Toplu Iliskiler (isgören sendikalari ile
  isveren)
• Kamu Kuruluslari Düzenlemeleri (memur-isçi
  sendikalari ile hükümet arasinda)
• Yasal düzenlemeler, toplu pazarlik ve toplu
  sözlesmeler/bireysel hizmet sözlesmeleri ve
  isyerinde bireysel iliskiler de EI ilgi
  alanindadir.

14
15

• Endüstri Iliskileri Sisteminde Taraflarin
  Örgütlenmesi
• EI sisteminde roller
• Isgören /Isgören sendikalari,
• Isverenler / Isveren sendikalari,
• Devlet (düzenleyici/hakem/ isveren)
• Demokratik ülkelerde EI temelini toplu
  pazarliklar olusturur.
• Devlet Müdahalesinin 2 temel nedeni
• EI sisteminin aksayan yönlerini gözden geçirmesi,
  güncelleyerek hukuki önlemler almasi,
• Ülkede sosyal barisin saglanmasi.

15
16

• Endüstri Iliskilerinin Temel Ilkeleri
• EI taraflari (isgören-isveren-devlet), IKY ile de
  ilgili oldugundan birlikte is yapma kültürü
  önemlidir.
• Bu ilkeler ülkedeki sosyal diyalogu da
  gelistirirler.
• Isletmeyi koruma ilkesi (rekabet gücünü artirmak,
  istihdamin korunmasi, çalisma kosullarinin
  gelistirilmesi, teknolojiye uyum, kalite ve
  verimlilik artirimi, egitim ve personel gelisimi)
• Is gören koruma ve her türlü zorlu ve zorunlu
  çalismanin ortadan kaldirilmasinin desteklenmesi
  ilkesi

16
17

• Endüstri Iliskilerinin Temel Ilkeleri
• Ise alma ve çalisma süreçlerinde ayrimciliga son
  verilmesinin desteklenmesi ilkesi
• Isgörenlerin örgütlenerek yönetime katilmasi
  ilkesi
• Çocuk isçiliginin etkin biçimde ortadan
  kaldirilmasinin desteklenmesi ilkesi,
• Uluslararasi Çalisma Örgütü ILO 1998 de Iste
  
• Temel Ilkeler ve Haklar ILO Deklarasyonu
• olusturulmaktadir.

17
18

• Endüstri Iliskileri ve Kurumsal Sosyal
  Sorumluluk
• KSS, isletmenin faaliyet alanlari disindaki
  alanlarda toplumun ihtiyaçlarini
  giderebilmesidir.
• Tüketici haklarina saygi,
• Dogal çevrenin korunmasina duyarlilik,
• Sosyal Hizmetleri desteklemek (okul, huzurevi,
  yol,vb.) için olusan bilinçtir.
• Kamuoyunda olusan bu bilinç isletmenin piyasa
  degerinin yükselmesine etki ettiginden Entel.
  Sermayedir.

18
19

• Endüstri Iliskileri ve Kurumsal Sosyal
  Sorumluluk
• KSS çalismalari soyut degerler tasir bu da somut
  degerlerin artmasina destek olur.
• KSS isletmenin sosyal paydaslarinin refahini
  önemli derecede etkileyen kararlari harekete
  geçirmesidir. (kurum içi ve kurum disi)

19
20
Toplu Pazarlik ve Toplu Sözlesme Is yerinde
çalisma kosullarinin belirlenmesinde isverenler
ile isçi sendikalari arasinda yürütülen
pazarliklar sonucu gerçeklesen antlasmalardir.
(ücret, yan ödeme, yardim, disiplin
yönetmeligi, is güvencesi) Sayfa 190-213 arasi
incelenmelidir.
20
21

• Toplu Is Uyusmazliklari Grev ve Lokavt
• Isgörenlerin hak ve çikarlarini ilgilendiren
  konularda görülen ve bir tarafi isveren digeri
  isgören sendikasi ile olan uyusmazliklar ve is
  güvencesi, ücretler, yan ödemeler, sosyal
  yardimlar, çalisma saatleri, izinler gibi haklara
  iliskin isteklerden kaynaklanir.
• Genelde 2 sekilde ortaya çikar
• Toplu pazarligin yapildigi sirada anlasilamayan
  konulularda,
• Sözlesme uygulanmasinda olusan aksakliklarda
• Grev ve lokavt..

21
22
Uzlastirma, Arabuluculuk, Hakem
Uygulamalari Uygulama Örnegi Sayfa 217-218
22
23
Kidem Tazminati Türkiyede issizlik sigortasi
fonksiyonunu üstlenmistir. Temel hak ve
özgürlüklerden kaynaklanir, Her geçen yil için
isçiye 30 günlük ücret tutari ödeme
yapilir, Isveren çok sicak bakmiyor, kurumsal
performansin olumsuz etkilenecegini görüsü var.
Bu görüsün gerekçeleri Sayfa 221 inceleme
23
24
Alt Isverenlik Uygulama Küresel rekabet
kosullarinda üretimde verimliligin ve kalitenin
arttirilmasinda, uzmanlik gerektiren süreçlerin
gerçeklestirilmesinde, hizli karar almada,
isletmeye esneklik kazandirilmasinda,
maliyetlerin azaltilmasinda ve yeni istihdam
olanaklarinin olusturulmasinda önemli yere
sahiptir.
24
25
Alt Isverenlik Tanim Dis kaynaklardan
yararlanma (outsourcing) Dis kaynak kullanilan
is, genellikle diger isletmenin uzmanlastigi,
temel yeteneginin oldugu konulardir. Diger
isletmenin uygulamalarina karisilmaz. Ekonomik
açidan ve pratiklik olarak avantaj
tasimalidir. Hukuki olarak da tanimlanir. Sayfa
223 Yönetmelik Uygulama Örnegi 5-Sayfa 227
25
26
Sikayet ve Disiplin Yönetmeligi Sikayet bir
yakinmanin açiga çikmis halidir. Isyerinde
isveren ile isgören arasindaki uyusmazligi
gösterir. Yakinma sikayet uyusmazlik
birbirini izleyen 3 kavramlardir ve Sikayet
yönetilebilir bir süreçtir.
26
27
Sikayet Yönetimi Süreci Hosnutsuzluk, Yakinma,
Sikayet, Uyusmazlik asamalarindan olusur.
Hosnutsuzluk yakinma seklinde paylasilir
çözülemeyince sikayete dönüsür ve isletmenin
çözümlemesi beklenir.
27
28
Sikayet Yönetimi Süreci Yakinma Isgörenin
hakkinin veya çikarinin zarar gördügünü düsünerek
duydugu huzursuzluktur. (yanlis anlasilma veya
ruh halinden de kaynaklanabilir) Tüm mesele bu
hali ile çalisirken verimliligi etkileyecek
olmasidir. Sikayet is iliskisi kapsaminda
personelin biçimsel olarak dile getirdigi sözlü
ya da yazili yakinmadir. Çözülemediginde
isletmeye iletilir. Kurumsal performansi
etkileyebilir. (haksizlik veya adaletsizlik
oldugunu düsündüklerinde de yasanir)
28
29
Sikayet Yönetimi Süreci Uyusmazlik Isgören ve
isverenin arasinda is sözlesmesi konusundaki
düsünce ayriligidir. Hak veya Çikar uyusmazligi
olur. Sekil-1 Sikayet Süreci
29
30
Sikayet Süreci Maliyetleri Bazen kisa sürede
çözülür Bazen uzun süre çözülemez ve yargiya da
gidebilir, Zaman Idari Islem Avukatlik Yargi
maliyetleri
30
31
Sikayet Nedenleri Isveren Açisindan
Devamsizlik, kötü aliskanliklar ve yüz kizartici
suçlar, birini isletmek, isletmeden mal, para
veya kiymetli evraki zimmetlemek, görevini kötüye
kullanmak, Isgören Açisindan Zor ise düsük maas
ama derecesinin düsük tutulmasi, fazla is yükü,
adam kayirma, ayirimcilik, çalisma kosullari, is
güvenligi, izinler, çalisma saatleri
31
32
Sikayet Yönetiminde IK Yönetmeligi
Sikayetlerin uyusmamazlikla sonuçlanmasini
engellemek için yönetmelik hazirlanir. Parasal,
Sosyal Görev Sorumluluklar Zorunluluklar, Izinler
, Çalisma saatleri vb. düzenlenir. Problemlerin
azalmasi hedeflenir.
32
33
Disiplin ve Disiplin Sorusturmasi IKY açisindan
tanimi Isyerindeki mevcut kurallara ve örgüt
kültürüne uyarak isgörenin çalisma yasamini
sürdürmesidir. Rüsvet zimmet vb. suçlar adli suç
da oldugundan disiplin suçlari ile Ceza Hukuku
arasinda dogrudan bir iliski bulunmaktadir.
33
34

• Disiplin Cezalari ve Cezalandirilacak Davranislar
• Temel Ilkeler
• Yöneltilen disiplin suçunun açikça yeri, zamani,
  eylemin kisa özeti yazili bildirilmeli,
• Savunmasini yazili yapmasi istenir,
• Savunmasi için yeterli süre taninir,
• Yargi yolu açik olmak kaydiyla disiplin cezasi
  verilebilir.

34
35
Baslica Disiplin Cezalari Uyarma (ögüt
verme-göreve kayitsizlik, özensiz is, kaba,
saygisiz davranislar, geciktirme, grubu zorlama,
vb.) Ihtar (dikkat çekme,
) Kinama Tenzil (unvan
indirme) Ücret Kesintisi, Isten Çikarma
35