Ontwikkeling van de insulineresistente mens

1
Ontwikkeling van de insulineresistente mens
2
Indeling

• Obesitas en Insulineresistentie
• Metabool Syndroom
• MS in de psychiatrie
• METSYS onderzoek

3
Obesitas en Insulineresistentie

4
Visceraal vet
Risico
Laag Verhoogd Hoog
Mannen Vrouwen
lt 93 cm 94 101 cm gt 102 cm lt 79 cm 80- 87
cm gt 88 cm
5
Relatie tussen buikomvang en metabole risico
factoren 4881 Nederlandse mannen en vrouwen
Vrouwen
Mannen
30
40
Laag HDL
Laag HDL
25
Hoog Cholesterol
Hoog Cholesterol
30
20
Hypertensie
Hypertensie
Prevalentie van risico factoren ()
Prevalentie van risico factoren ()
15
20
10
10
5
0
0
70
82
74
88
90
78
gt94
lt70
80
93
84
88
lt80
102
gt104
Buikomvang in cm
Buikomvang in cm
Han et al., BMJ 19953111401-1405
6
Obesitas en risico op diabetes type 2
Voor leeftijd gecorrigeerd risico
50
100
BMI
1 JM Chan et al. Diabetes Care 2 G Colditz
et al. Ann Intern Med 17961-969, 1994
122481-486, 1995
7
Insulineresistentie
8
Metabool syndroom

• 1988 Reaven Syndroom X
• Clustering cardiovasculaire en metabole
  risicofactoren
• ? glucose en insuline metabolisme
• abdominale obesitas
• atherogene dislipidemie
• hypertensie
• 1998 WHO Metabool syndroom

9
Criteria metabool syndroom
Criteria ATP-III (3 uit 5) IDF (1 2 uit 4)
Buikomvang (cm) Man gt102 Vrouw gt88 Man ? 94 Vrouw ? 80 Verplicht criterium
Bloeddruk ?130/90 ?130/90
HDL (mmol/L) Man lt1,04 Vrouw lt1,29 Man lt1,04 Vrouw lt1,29
Triglyceriden (mmol/L) gt1,7 gt1,7
Glucose mmol/L) ?5,6 ?5,6
10
(No Transcript)
11
Beïnvloedbare risicofactoren

• Mate van beweging
• Eetgewoonte
• Medicatie
• Atypische antipsychotica clozapine, olanzapine
• Richtlijn 2004 controle op ontstaan metabool
  syndroom preventie!
• Stemmingsstabilisatoren zoals valproinezuur (VPA)
  en lithium geven gewichtstoename

12
Samenvattend

• Metabool syndroom cluster van samenhangende
  risicofactoren
• Verhoogd risico op cardiovasculaire morbiditeit
  en mortaliteit
• Prevalentie neemt toe

13
Metabool syndroom in de psychiatrie
14
Schizofrenie en MS

• Schizofrene patienten leven gem 15 jaar korter
• Doodsoorzaak nr 1 cardiovasculaire ziekten
• Hogere prevalentie metabool syndroom
• Overige risicofactoren roken, lage
  levensstandaard, slechte voeding, beperkter
  contact met reguliere gezondheidszorg
• Gebruik Atypische antipsychotica
• Newcomer, J Clin Psychiatry 2007
• Goethe et al, J Clin Psychiatry 2007

15
Atypische antipsychotica en MS
Generieke naam Merknaam Gewichts-toename Risico op diabetes Verslechtering Lipidenprofiel
Aripiprazol Abilify 0 ? 0
Clozapine Leponex
Haloperidol Haldol /- /- 0
Levomepromazine Nozinan
Olanzapine Zyprexa
Risperidon Risperdal /-
Quetiapine Seroquel /-
Zuclopentixol Cisordinol /- ? 0
16
American Diabetes Association American
Psychiatric Association American Association of
Clinical Endocrinologists North American
Association for the Study of Obesity. J Clin
Psychiatry. 2004
17
Protocol vlg Amerikaanse richtlijn
0 4 wkn 8 wkn 12 wkn Kwartaal Jaarlijks Elke 5 jr
Familie anamnese X X
Gewicht (BMI) X X X X X
Buikomvang X X
Bloeddruk X X X
Glucose (n) X X X
Lipiden profiel (n) X X X
18
(Concept) NL richtlijn
0 1 mnd 3 mnd 6 mnd Jaarlijks
Familie anamnese X X X
Gewicht (BMI) X X X x
Buikomvang X X X X X
Bloeddruk X X X
Glucose (n) X X X X X
Lipiden profiel (n) X X X
Volledig bloedbeeld X X X X
Na/K X X X X
Nierfuncties X X X X
Leverfuncties X X X X
TSH X
19
METSYSMETabool SYndroom bij Stemmingsstabilisato
ren

• Kim Handoko
• Ingeborg Wilting
• Ralph Kupka
• Ronald Vonk
• Toine Egberts

20
Doel

• Leidt gebruik van stemmingsstabilisatoren
  (lithium en VPA) bij bipolaire stoornissen tot
  het optreden van het metabool syndroom?

21
Eerder onderzoek

• El-Khatib et al, Seizure 2007
• 106 Epilepsie patiënten met VPA
• 1,5 jaar gevolgd
• Gewichtstoename 56 (v) en 28 (m)
• Gemiddelde toename 8,8 kg (v) en 7,9 kg (m)
• Significante toename WH-ratio
• Toename glucose, triglyceriden, daling HDL
• Bowden et al, Am J Psychiatry 2006
• 155 BP patiënten met Li/LTG/Placebo

22
Lithium
Placebo
Lamotrigine
bij obese patienten werd een significante
toename in gewicht gezien vanaf week 20 Bowden
et al, 2006
23
Eerder onderzoek

• Chengappa et al, Clin Therap 2002
• Gewichtsveranderingen bij psychiatrische
  patiënten
• Gemiddelde behandelduur 89 (Li) , 97 (VPA), 131
  (TOP) dgn
• Significante toename in gewicht en BMI bij Li/VPA
  gebruikers

24
Inclusie

• Patiënten met een bipolaire stoornis
• Starten met VPA of lithium
• Minimaal 2 jaar niet eerder ditzelfde middel
• ? 18 jaar
• Toestemming tot deelname

25
Exclusie

• Pre-existent metabool syndroom
• Gebruik van statines èn antidiabetica èn
  antihypertensiva

26
Aantallen

• 62 starters met lithium
• 31 starters met VPA
• Deelnemende centra
• Altrecht
• Reinier van Arkel
• PAAZ EZH
• ?

27
Methode
Prospectief cohort onderzoek Inclusie periode
nov-2006 tot nov-2007 Onderzoeksduur 12 maanden
na inclusie
Start VPA/Lithium
3 maanden
6 maanden
12 maanden
28
Eindpunten

• Primair aanwezigheid metabool syndroom
• Secundaire eindpunten
• Gewicht
• Buikomvang
• Bloeddruk
• Nuchter glucose
• Nuchter triglyceriden en HDL

29
Criteria metabool syndroom
Criteria ATP-III (3 uit 5) IDF (1 2 uit 4)
Buikomvang (cm) Man gt102 Vrouw gt88 Man ?94 Vrouw ?80 Verplicht criterium
Bloeddruk ?130/90 ?130/90
HDL (mmol/L) Man lt1,04 Vrouw lt1,29 Man lt1,04 Vrouw lt1,29
Triglyceriden (mmol/L) gt1,7 gt1,7
Glucose mmol/L) ?5,6 ?5,6
30
Wat te doen?

• http//www.bincweb.nl/upper/survey/index.php?sid8
  
• Werkinstructie
• IC
• Patiëntinformatie
• Uitleg patiënt
• IC tekenen en faxen
• Metingen en vragen
• CRF invullen

31
Metingen en Vragen
32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
(No Transcript)
36
(No Transcript)
37
Bedankt voor de aandacht!k.b.handoko_at_uu.nlr.vo
nk_at_rvagroep.nli.wilting_at_uu.nl