KIMYASAL SILAHLAR

1

• KIMYASAL SILAHLAR

2

• KIMYASAL SAVASIN TARIHÇESI
• M.Ö.428 de Peleponez Muharebelerinde PLATEA
  sehrinin kusatilmasinda kükürt, zift ve odunun
  yanmasindan çikan zehirli gazlar kullanilmistir.
• M.S.453 senesinde bir Rum tarafindan bulunan ve
  RUM ATESI adi verilen kükürt, zift, tuz,
  gazyagi ve zeytinyagi karisiminin Istanbulu
  kusatan Fatih Sultan Mehmet Ordularina karsi
  kullanildigi bilinmektedir.

3

• KIMYASAL SAVASIN TARIHÇESI
• Kuzey Amerikada Kizilderililerin balik yagi ile
  doyurulmus zehirli sarmasigi yakarak zehirli gaz
  elde ettikleri söylenmektedir.
• Gizleyici sis temin etmek maksadiyla katranla
  karistirilmis islak saman kullanilmistir.
• Kimyasal savas maddelerinin bilinçli olarak
  yapilmasi ve kullanilmasi 19 . yüzyilin
  baslarinda, kimya sanayiindeki gelisme ile
  olmustur.
• Ilk defa Bilimsel Kimyasal savas maddesi 1854
  yilinda Kirim Muharebesi sirasinda Ingilizler
  tarafindan hazirlanmis fakat kullanilmamistir.

4

• Ilk göz yasartici gaz 1914 de Fransizlar
  tarafindan kullanilmistir.
• Kimyasal savas maddelerinin gelistirilmesi ve
  basari ile kullanilmasi Birinci Dünya Savasi
  sirasinda olmustur. 1915 Agustosun da YPRESde
  (IPER)Almanlarin Fransizlara karsi zehirli
  gazlari kullanmalari modern savas tekniginde
  yepyeni bir çigir açmistir. Bu savasta bogucu,
  yakici, kusturucu gazlar kullanilmistir.
• (150 ton Bes bin ölü, 0n bin yarali)

5

• Cenevre protokolünün imzalanmasindan 11 yil sonra
  1936 da Italyanlarin Habesistana zehirli gaz
  kullandiklarina bütün dünya sahit olmustur.
• Gaz saldirisina bagli en büyük kayip Elli bin
  kisi ile Rus cephesinde olmustur. Bunun üzerine
  Ruslarda bu konu üzerinde çalismalar
  baslatmistir.
• Birinci Dünya Savasi sonrasinda bilanço 113.500
  ton Kimyasal madde kullanimi, 91.000 ölü,
  1.300.000 yarali.

6

• Gününüze degin kimyasal silahlarin üretimi ve
  stoklanmasi sürekli artmistir. Bugün A.B.D.de
  dünya nüfusunun 5000 katini yok edecek stok
  bulundugu bildiriliyor. Kimyasal silah
  kullanilmasinin yasaklanmasi ile ilgili olarak
  1925 yilinda Cenevre protokolü 108 ülke
  tarafindan imzalanmistir.
• Birinci Dünya Savasindan sonra ve Ikinci Dünya
  Savasi sirasinda bir çok yeni savas gazlari
  bulunmus ve gelistirilmistir. Bu arada Almanlarca
  sinir gazlari bulunmustur. Savas sirasinda büyük
  sinir gazlari stoklari meydana getiren Almanlar,
  tarihi büyük bir blöf sayesinde bunlari
  kullanmaktan çekinmisler ve bu gaz stoklari savas
  sonunda müttefiklerin eline geçmistir.

7

• Savastan sonra Amerikalilar VX, Ruslarda VR-55 ve
  Goman gazlarini üretmislerdir.
• 1963-67 de Yemende, 1968 de Vietnamda, 1970 de
  Laos, Kamboçya, Vietnam ve Afganistanda, 1983 de
  Iran-Irak savasinda, 1988 de Halepçede Hardal
  gazi kullanildigi bilinmektedir.

8

• Tüm bu gelismeler çalismalari hizlandirmis
• Ocak 1989da Paris konferansi yapilmistir.
  Birlesmis Milletler Silahsizlanma Konferansi
  Kimyasal Silahlar Çalisma Grubu
• Kimyasal Silahlar Sözlesmesini 1992 de kabul
  ederek 3 Ocak 1993 te imzaya açmistir.
• Türkiye tarafindan 13.01.1993 tarihinde Pariste
  imzalanan Kimyasal silahlarin gelistirilmesinin,
  üretiminin, stoklanmasinin ve kullanilmasinin
  yasaklanmasini öngören
• Kimyasal Silahlar Sözlesmesi (KSS) ,
• 29 Nisan 1997 tarihli Bakanlar Kurulu Karari ile
  onaylanmistir.

9

• KIMYASAL SAVASIN TANIMI
• Kimyasal Savas Kimyasal özelligi sayesinde
  öldürücü, yaralayici ve tahris edici etkiler
  gösteren, sis ve yangin meydana getiren, bitki.
  ve metallere etkili olan kati, sivi, gaz veya
  aerosol halindeki maddeler ile yapilan savastir.
• Kimyasal savasin genel rumuzu (CW) dir. Kisaca
  (C) ile gösterilir. Her kimyasal maddenin de ayri
  ayri rumuzlari mevcuttur.
•  

10

• KIMYASAL SAVAS MADDELERININ TANIMI
• Kimyasal savas maddeleri Kimyasal özelligi
  sayesinde öldürücü, yaralayici ve tahris edici
  etkiler gösteren, sis ve yangin meydana getiren,
  insan, hayvan, bitki ve metallere etkili olan,
  kati, sivi, gaz veya aerosol halindeki maddelere
  denir.

11

• KIMYASAL SAVAS MADDELERININ
• GENEL AYIRIMI
• A- KULLANIM SIRASINDAKI FIZIKSEL
  DURUMLARINA GÖRE
• I-               
  KATI,
• II-           
  SIVI,
• III-           GAZ,
• IV-
  AEROSOL,

12

• B-FIZYOLOJIK ETKILERINE GÖRE
• I- KARGASALIGI KONTROL AMAÇLILAR
• 1- Gözyasi Getiren Gazlar,
• 2- Kusturucu Gazlar,
• II- SAF DISI BIRAKANLAR
• 1- Bogucu Gazlar,
• 2- Kan Zehirleyici Gazlar,
• 3- Sinir Gazlari,
• 4- Yakici Gazlar,
• 5- Uyusturucu Gazlar,

13

• ARAZIDE KALMA ÖZELLIKLERINE GÖRE
• 1- Uçucu Gazlar,
• 2- Kalici Gazlar,
• KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
• 1-  Zehirli Kimyasal Maddeler (Zayiat veren
  gazlar),
• 2-  Uyusturucu Maddeler (Saf disi edici gazlar),
• 3-  Kargasaligi Bastiran Gazlar,
• 4-  Egitim Maddeleri,
• 5-  Gizleyici ve Isaret Sisleri,
• 6-  Yangin Maddeleri,
• 7-  Antiplant Maddeler (Bitkilere etkili)
• 8-  Antimateryal Maddeler (Tesis ve malzemeye
  etkili),
•  

14
KIMYASAL AJANLARIN VÜCUDA GIRIS YOLLARI
Solunum Yolu
15
GENEL ETKILERI

• Etkileme siddeti maddenin cinsine, vücuda
  giris sekline, miktarina, etkilenme süresine ve
  kisinin bünyesine göre degisik olur.

ZEHIRLI MADDE
YANICI MADDE
16

• Solunum sistemi yoluyla alinan doz, maddenin
  havadaki miktarina ve kisinin kimyasal sahada
  kalma süresine baglidir.
• Sivi kimyasal savas maddeleri cilt tarafindan
  emilmek suretiyle ciltte tahris ve yaralara sebep
  olurlar.
• Düsük dozda kirlenen arazilerde fazla süre
  kalindigi takdirde gerek solunum gerekse cilt
  tarafindan fazla miktarda emilme olacagindan
  zararlara sebep olurlar.
• Bazi kimyasal savas maddeleri kalicidir. Bunlarin
  kaliciligi fiziksel özelliklerine, hava
  sartlarina, arazinin, malzemenin ve teçhizatin
  tipine baglidir.

17
KIMYASAL SAVAS MADDELERINI ETKILEYEN METEOROLOJIK
FAKTÖRLER
1. SICAKLIK 2. RÜZGAR a. HIZI b. ISTIKAMETI 4.
RUTUBET VE YAGIS 5. ARAZI a. ARAZININ SEKLI
b. AGAÇLAR VE BITKILER c. TOPRAK
18
Hava Stabilitesi
Soguk Hava
Günisigi
Geçme (Sabit Degil)
Sicak Hava
Nötral
Sicak Hava
Ters Dönme
Soguk Hava
19

• K.H.M. LERININ KALICILIK SÜRELERI
• 10 C 15 C -10 C
• Yagisli
  Günesli Günesli
• or. rüz.
  Hf. Rüz rüz.siz, karli
• Sarin 1/4-1sa. 1/4-4sa.
  1-2 gün
• VX 1-12sa 3-21 gün
  1-16 hafta
• Hardal 12-48sa. 2-7 gün
  2-8 hafta
• Fosgen Birkaç dk. Birkaç
  dk. 15-60 dk.
• Siyanür Birkaç dk. Birkaç
  dk. 1-4 sa.

20
KIMYASAL SALDIRININ BELIRTILERI

• Uçaktan yayilan veya çevrede alisilmamis duman ve
  sis görülmesi.
• Etrafta süpheli yag damlalari veya su
  birikintileri görülmesi.
• Görmede bulaniklik .
• Ani bas agrisi, öksürme, aksirma, burun akmasi
  veya kanamalarin görülmesi.
• Gögüste agri, nefes almada zorluk görülmesi.
• Deride kizariklik veya kabarciklarin görülmesi.
• Bulanti ve kusma görülmesi.

21

• Herhangi bir zehirli maddenin askeri yönden
  savas gazi olabilmesi için bazi özelliklere
  sahip olmasi gerekir.
• 1-    Zehirleme gücü yüksek olmalidir.
• 2-    Renksiz, kokusuz, havadan agir olmalidir.
• 3-    Yapisi kolaylikla bozulmamalidir.
• 4-    Maskeler tarafindan kolaylikla
  tutulmamalidir.
• 5-    Havaya, suya ve kimyasal maddelere karsi
  dayanikli olmalidir.
• 6- Tesir tarzi, korunma tedbirleri ve tedavi
  yöntemleri
• bilinmemelidir.
• 7-   Üretimi kolay ve ucuz olmalidir.
• 8- Gerekli önlemler alindiktan sonra
  kullanilabilmeli ve
• tasinabilmelidir.

22
KIMYASAL SAVAS MADDELERI

• Yakici Gazlar (hardal gazi)
• Bogucu Gazlar
• Sinir Gazlari ( Sarin)
• Kan Zehirleyici Gazlar
• Kusturucu Gazlar
• Göz Yasartici Gazlar
• Uyusturucu Gazlar
• Diger Gazlar

23
Kimyasal Ajan Siniflari
Kimyasal Ajanlar
Sinir
Kabarcik
24

• SAVAS GAZLARININ FIZYOLOJIK ETKILERINE GÖRE
  AYIRIMI VE ÖZELLIKLERI
• I- SINIR GAZLARI
• Sinir gazlari kisinin sinir sistemine dogrudan
  dogruya etki eder. Sinir hücrelerinin hatali
  sinyal göndermelerine sebep olurlar, hayati
  fonksiyonlari felce ugratirlar. Sivi ve gaz
  seklinde bulunabilir ve her iki sekilde de
  oldukça zehirlidir. Gaz halinde genellikle
  kokusuz, renksiz ve tatsizdir. Sivi halinde ise
  kahve rengindedirler. Bu yüzden varligini anlamak
  zordur

25

• Havadaki konsantrasyonlari algilanabilme
  sinirina geldiginde ajan öldürücü etkilerini
  göstermistir. Sivi ve buhar iken deri ve normal
  kumastan kolaylikla geçerler. Ancak butil kauçuk
  ve polyester gibi sentetik maddeler dirençlidir.
  Cerrahi eldivenler geçirgendir.
• SINIR GAZLARI IKI GRUBA AYRILIRLAR
• 1-   G Grubu Sinir Gazlari (Kalici olmayan
  grup),
• 2-   V Grubu Sinir Gazlari (Kalici grup)

26
SINIR AJANLARI
27

• SINIR GAZLARININ GENEL OLARAK
• FIZYOLOJIK BELIRTILERI
• 1-  Sebepsiz burun akmasi,
• 2-  Gögüs tikanikligi,
• 3-  Göz bebeklerinin küçülmesi,
• 4-  Agizdan salya akmasi,
• 5-  Bulanti, kusma asiri terleme,
• 6-  Idrarini tutamama
• 7-  Sebepsiz siçramalar,
• 8-  Kaslarda segirme (Sivi bulasma),
• 9-  Görüste bulaniklik,
• 10-Denge bozuklugu,
• 11-Bas agrisi,
• 12-Saskinlik, miskinlik
• 13-Çirpinma, koma ve ölüm

28

• SINIR GAZLARINDAN KORUNMA
• Sinir gazlarina karsi asagidaki malzemelerle
  korunma saglanir.
• 1- Maske, gazlara karsi korunma saglayan
  siginaklar,
• 2- Gaz elbise ve pelerinleri veya diger koruyucu
  örtüler,
• 3- Otomatik Atropin ignesi,
• 4- Atropin sülfat erigi,
• 5- Atropin sülfat tabletleri,

29

• KENDI KENDINE YARDIM
• Gaz belirtileri görüldügünde süratli hareket
  esastir.
• 1-Göze gaz bulasmis ise, gözünü bulasan sividan
  bol bol su ile yikayarak temizle,
• 2-Yüzünde veya diger açik yerlerinde bulunmasi
  muhtemel olan gaz bulasigini su veya sabunlu su
  ile bol bol yikayip temizle,
• 3-Maske tak,
• 4-Yukarida 1-5 arasinda gösterilen araz belirirse
  bir atropin ignesi yap,
• 5- Bulasik elbiseleri temizle veya at,

30

• ILK YARDIM
• Sinir gazi ile gazlanmis bir kisiye derhal bir
  atropin ignesi yapilir,
• Mümkünse hasta açik ve temiz havaya çikartilir.
  Eger temiz havaya çikartilamazsa, bulasan siviyi
  su ile iyice yikayarak temizle, su yoksa kurutma
  kagidi ile aliyormus gibi temizle. Gaz göze
  bulasmis ise, bas arkaya egilip göz kapaklari
  elle açilmak suretiyle gözün içine temiz su
  dökerek yikanir, fakat göze el sürülmemelidir.

31

• Gerekiyorsa gaz maskesi takilir.
• 4-9 arasinda araz belirirse hastayi iki veya
  daha fazla atropin ignesi yapilir.
• Gerekiyorsa suni teneffüs yaptirilir.
• Ilk yardimdan sonra gaza maruz kalmis kisi mümkün
  oldugu kadar çabuk doktora gösterilir.

32

• YAKICI GAZLAR
• GENEL BILGILER
• Hücre DNAsini tahrip ederek hücre
  faaliyetlerini durdurur. Hücre zehirleyici ve
  yapisini degistirici etki gösterir.
• Buhar ve sivi olarak kullanilan yakici gazlar
  gözlere ve akcigerlere etki eder ve deriyi
  yakarlar. Renkleri renksizden koyu kahve rengine
  kadar degisen yagli sivilardir.
• Bu gazlarin bir kismi kokusuz olup, digerlerinin
  hardal, sarimsak, sardunya, bayir turpu kokusu
  vardir.

33

• Yakici gazlar etkilerini sinsice gösterirler.
  Dokunuldugunda agri ve sizi duyulmaz etkisi
  geçtir.
• Yakici gazlar personeli saf disi etmek ve saf
  disi olma korkusu altinda bulundurup,
  giyildiginde içinde uzun müddet kalinamayan
  koruyucu elbiseleri çikarmamayi saglayan
  gazlardir.

34

• YAKICI GAZLARIN FIZYOLOJIK ETKILERI
• 1- Gözlerde kizariklik, sulanma, yanma,
  iltihap,
• 2- Gözlerde isiga karsi hassasiyet,
• 3- Göz kapaklarinin sismesi,
• 4- Öksürük ve bogulma hali,
• 5- Bogaz ve nefes yollarinda iltihaplanma,
• 6- Ciltte kizarikliklar ve yanma,
• 7- Ciltte kabarcikliklar,
• 8- Bulanti ve kusma,

35
Yakici Ajanlar
Genel Adi Hardal(H) Lewisite (L)
Fosgen Oksim (CX) Askeri Simge Uçuculuk/Kalicilik
Sabit Hareket Hizi Gecikmeli
Hizli Giris Yolu
Deri Solunum
Gözler Koku Sarmisak Sardunya Tahris Semptom
lar Gözler yanma
Soluma öksürme Deri 4-24
saat sonra kabarciklar, agri Koruma
Solunum Deri Ilk Yardim
Temizle Solunumu sagla Temizleme Derhal
ayir Su veya agarticiyla yika


36
(No Transcript)
37
(No Transcript)
38
(No Transcript)
39
(No Transcript)
40
(No Transcript)
41
(No Transcript)
42
(No Transcript)
43
(No Transcript)
44
(No Transcript)
45
(No Transcript)
46
(No Transcript)
47
(No Transcript)
48

• KORUNMA
• 1- Maske,
• 2-  Gaz elbisesi, gaz pelerinleri
• veya diger koruyucu örtüler,
• 3- Siginak,
• 4- Koruyucu merhemler,
• 5- M-258 KITI

49

• KAN ZEHIRLEYICI GAZLAR,
• GENEL BILGILER
• Kan zehirleyici gazlar genellikle gaz veya buhar
  olarak atilir ve solunum yoluyla vücuda girerler.
• Vücut hücrelerinin kandaki oksijeni
  kullanmalarina engel olmak suretiyle dolasim ve
  solunum sistemlerini etkilerler.
• Bu gazlar renksizdirler. Bazilarinda seftali
  çekirdeginin bayiltici kokusu veya aci badem
  kokusu vardir. Bazilari burnu tahris edebilir.
• Kan zehirleyici gazi fazla teneffüs eden kisiler
  bir kaç dakika içinde kendilerini kaybedebilir ve
  ölebilirler.

50

• KAN ZEHIRLEYICI GAZLARIN FIZYOLOJIK ETKILERI
• 1- Burun ve bogazda tahribat,
• 2- Öksürük (CK),
• 3- Gögüs darligi ve bogulma hali,
• 4- Gözde tahris ve yasarma,
• 5-  Bas agrisi, bas dönmesi, göz kararmasi,
• 6-  Bulanti ve kusma,
• 7-  Solunum artmasi (AC),
• 8-  Güç ve agir teneffüs (CK),
• 9-  Titreme (SA),
• 10-Koma ve ölüm (Fazla miktarda teneffüs
  edildiginde.)

51
Kan Ajanlari

• Genel Adi Hidrojen Siyanür
  Siyanür Klor
• Askeri Simge (AC)
  (CK)
• Uçuculuk/Kalicilik Sabit degil
• Hareket Hizi
  Hizli
• Giris Yolu
  Solunum
• Koku Aci badem ve
  seftali çekirdegi
• Semptomlar Yutkunmak veya hava almaya
  çalismak
• Kirmizi deri ve
  dudaklar (esmerlerde mor dudak)
• 
  Bayilma, ölüm
• Koruma Solunum (Deri)
• Ilk Yardim Maske Tip
  personeline panzehir var
• Temizleme
  Bölgeden ayir

52

• KORUNMA
• 1-Koruyucu maske ve siginaklar,
• 2- Amilnitrit Ampul.
• KENDI KENDINE YARDIM
• 1-Maskeni tak,
• 2-Mümkünse temiz hava bulunan yere git,
• 3-Lüzumsuz hareketler yapma,
• 4-Gaz almis isen, derhal bir amilnitrit ampulünü
  kir, maske içine
• serperek teneffüs et. 3-4 dakika ara ile
  tekrar et,
• 5-Elbiselerine sivi gaz bulasmis ise çikar ve
  havalandir.

53

• ILKYARDIM
• Yaralanmis olup da kendi kendine yardim
  yapamayacaklara yanindakiler tarafindan ilkyardim
  yapilir.
• NOT Göze sivi yakici gazlar bulastigindan
  emin olmadan M-258 KITI kullanma.

54

• ILKYARDIM
• 1-Kendi kendine yardimda oldugu gibi eger
  teneffüs
• durmus ise derhal suni teneffüs uygula,
• 2- Hastayi siki tut, yürümesini engelle,
• 3- Hemen bir ilkyardim merkezine gönder,
• Amilnitrit ampulü toplam 8 adet olup 3-4
  dakika ara ile kullanilabilir. Suni teneffüs
  amilnitrit ampulünün etkisini kolaylastirir.

55

• BOGUCU GAZLAR
• GENEL BILGILER
• Bogucu gazlar, solunum yoluyla vücuda girerler.
  Nefes yollari ve akcigeri tahrip etmek suretiyle
  solunum sistemini etkilerler.
• Fazla miktarda alindiginda gazla sisen
  akcigerler kanin serumu nedeniyle sivi ile dolar
  ve oksijen eksikligi ölüme neden olur. Tipki su
  içerisinde bogulmak gibi ölüm meydana getirirler.
• Çok uçucu olan bu gruptaki gazlar genellikle
  renksiz ve yeni biçilmis çayir, çürümüs saman ve
  misir püskülü kokusu gibi kokulari vardir.

56

• BOGUCU GAZLARIN FIZYOLOJIK ETKILERI
• 1-       Öksürük,
• 2-           Burun ve bogazda tahris ve akinti,
• 3-           Solunumda güçlük,
• 4-           Gögüste darlik,
• 5-           Gözlerde yasarma ,
• 6-           Dudaklarda morarma,
• 7-           Bas agrisi,
• 8-           Bulanti ve kusma,
• 9-           Yogunluk,
• 10-     Sok ve ani ölüm,

57

• KORUNMA
• Maske takarak veya emin siginaklara girerek
  korunma saglanir.
• KENDI KENDINE YARDIM
• 1. Bogucu gazlarin belirtileri görüldügünde
  hemen maske takmak,
• 2. Gazli sahadan disari çikmak ve
  dinlenmek,
• 3. Vücudun oksijen ihtiyacini arttiracak
  her türlü hareketten kaçinmak,
• 4. Alkolsüz içecek almak (Kahve ve çay gibi),

58

• ILKYARDIM
• 1-    Hastanin maskesini yüzüne uydur.
• 2-    Hastayi yürütme ve konusturma,
• 3-    Hastayi rahat ve sicak tut, elbiselerini
  gevset
• 4-  Alkollü içki ve sigara verilmez, sekerli çay
  ve kahve verilir.
• 5-  Solunumda bir duraklama görüldügünde suni
  solunum
• yaptirilamaz, (Akcigerler arizali
  oldugu için) oksijen cihazi
• tatbik olunur.
• 6-  Ilk firsatta ve sarsmadan en yakin saglik
  merkezine
• götürülür.

59

• UYUSTURUCU GAZLAR
• GENEL BILGILER
• Uyusturucu gazlar, geçici olarak fizyolojik ve
  zihinsel etkiler veya her iki etkiyi birden hasil
  ederek personeli aldigi görevi yapamayacak hale
  getiren kimyasal savas maddeleridir.
• Bu gazlar genellikle zerre (aerosol) ler halinde
  bazilari da buhar halinde atilirlar. Solunum yolu
  ile vücuda girerler. Kan dolasimini, sindirim ve
  sinir sistemini etkilerler.

60

• Uyusturucu gazlar genel olarak iki grupta
  toplanmistir
• 1-Felç, körlük ve sagirlik gibi geçici fiziksel
  etkiler
• gösterenler, (Fizikosimik maddeler)
• 2-Geçici olarak, akil hastaliklarina neden
  olanlar
• (Psikosimik maddeler),
• Uyusturucu gazlar, sivil halka karsi
  kullanilmasi pek mümkün olmayan gazlardir. Ancak
  askeri gereksinmelerde kullanildigi gibi, sinsi
  faaliyetlerde de kullanilir.

61

• ILK YARDIM
• 1- Maskesini tak,
• 2- Açik ve temiz havada istirahat ettir,
• 3-Bogazdaki tahris tesirine karsi ayran içirmek
  faydalidir,
• 4-Kendi kendine iyilesir,

62

• FIZYOLOJIK ETKILERININ SAATLERE GÖRE DAGILISI
• 1-4Saat Içerisinde
• 1-Tansiyon yükselmesi, bas dönmesi, kalp
  çarpintisi ve vücut isisinda yükselis.
• 2- Agiz, dudak ve ciltte kuruma,
• 3-Görüste bulaniklik, göz bebeklerinin büyümesi,
• 4- Kusma, kabizlik ve idrar tutulmasi,
• 5- Saskinlik, isitmede güçlük,
• 6- Uyusukluk ve sersemleme,

63

• 4-12 Saat Içerisinde
• 1-Çevreye intibaksizlik,
• 2-Korku,
• 3-Hareketsizlik veya gayesiz dolasma.
• 12-96 Saat Içerisinde
• 1-Gelisi güzel, tahmin edilmeyen davranislar,
• 2-Hayal ve sayiklamalar,
• 96 saat sonunda tedricen normale dönüs
  baslar.Devam süresi kullanilan maddeye göre
  degisir.

64

• KORUNMA
• 1-Koruyucu maske ve deriyi korumak için özel
  elbiseler,
• 2-Temizlemek için deterjan, sabun, su,malzeme
  temizligi
• için hipoklorit ve alkolkosik
  eriyikleri,
• TEMIZLENME (Dekontaminasyon)
• 1-BZ ye bulasmis vücut, sabun ve su ile
  yikanarak
• temiz1enir.
• 2-Gözler sadece temiz su ile yikanir,
• 3-Elbise ve teçhizat silkelenir, firçalanir ve
  yikanir,
• 4-Silah ve malzemeye üzerindeki BZ nin
  temizlenmesinde
• hipoklorit ve alkolkosik eriyikler
  kullanilmasi uygundur,
• 5-BZ ile kirlenmis satihlari deterjan erigi
  ile yikanmali,
• firçalanmali veya tazyikli su ile
  yikamak mümkündür.

65

• PERSONELE YAPILACAK ILK YARDIM-TEDAVI
• 1-Günes çarpmasina engel olunur,
• 2 -Kusma, idrar, ter dolayisiyla kaybedilen
  suyun telafisi
• bakimindan sivi içecekler verilir.
• 3-Vücutta fazla su kaybi oldugundan idrar
  tikanikligina engel
• olunur.
• 4-Hasta ayirilarak gözlem altinda tutulur.
• 5-Ayakta duramayan, sayiklama halinde olan hasta
  sedyeye
• veya sahrada baska çare yoksa agaçlara
  baglanmalidir.

66

• KARGASALIGI BASTIRMA KIMYASAL SAVAS MADDELERI
• 1- KUSTURUCU GAZLAR
• GENEL BILGILER
• Bu gazlar normal olarak kati halde bulunurlar,
  isitildiklarinda buharlasir ve sonra yogunlasip
  zehirli aerosoller olustururlar.
• Atildigi anda beyaz veya sari renkte görülebilir
  ve hava ile karistiktan sonra genellikle
  renksizdir. Yogunlugu az oldugu zaman bu gazlarin
  kokusu yanan donanma fiseklerine benzer.

67

• Bu gazlar, teneffüs edildiginde veya gözlere
  temas ettigi zaman geçici olarak tahris eder.
• Sahra sartlari altinda personele siddetli
  rahatsizlik verir. Kapali yerlerde atildiklarinda
  siddetli hastalik veya ölüme sebebiyet verebilir.
• Kusturucu gazlar genel olarak ayaklanmalari ve
  kargasaliklari bastirmada kullanildigi gibi
  zehirli gazlarin tesirlerini artirmak amaciyla
  zehirli gazlarla da beraber kullanilir.

68

• KUSTURUCU GAZLARIN FIZYOLOJIK BELIRTILERI
• 1- Burun ve bogazda tahris,
• 2- Öksürme ve aksirma, (Karabiber tesirine
  benzer),
• 3- Bogazda ve nefes borusunda siddetli aci,
• 4- Bulanti ve kusma,
• 5- Salya akmasi,
• 6- Siddetli bas agrisi,

69

• KORUNMA
• Koruyucu maske takarak veya siginaga
  girerek korunma saglanir.
• KENDI KENDINE YARDIM
• 1- Maskeyi tak ve hiç çikarma,
• (Öksürme, aksirma , agizdan salya gelse
  bile)
• 2-Kusmaya mecbur oldugun zaman, maskenin alt
  kismini
• aç, fakat tekrar yüzüne uydururken
  içindeki gazi siddetle
• üfleyerek disari at,
• 3-Açik ve temiz havaya çik, kendi kendine
  iyilesir.

70
Zehirleyicilerin Kiyaslamasi
71

• BITKILERE, TESIS VE MALZEMEYE ETKILI OLAN
• KIMYASAL SAVAS MADDELERI
• 1- KIMYASAL ANTIPLANT MADDELER(Bitkilere Karsi)
• GENEL BILGILER
• Bitkilere karsi kullanilan kimyasal savas
  maddelerine HERBISITLER denir.
• herbisitler, kimyasal. bir takim bilesikler olup,
  bitkilere etki ederler. Bitkilerin gelismelerini
  geciktirir, durdurur, hizlandirir, kurutur veya
  sarartarak yapraklarini dökebilirler.
• herbisitlerin insanlara, hayvanlara karsi
  zehirliligi azdir. Deriyi hafif tahris eder.
  Fakat tarim ürünlerini ve ormanlari mahvederler.
• Herbisitler Amerikalilar tarafindan Vietnam da
  kullanilmistir.

72

• HERBISITLERE KARSI KORUNMA VE TEMIZLEME
• Herbisitler sivi kimyasal maddeler olup
  püskürtmek suretiyle atildiklarindan bitkilerin
  üzerlerinin örtülmesi en iyi korunma saglar.

73

• 2-KIMYASAL ANTIMATERYAL MADDELER (TESIS VE
  MALZEMEYE ETKILI)
• Tesis, teçhizat ve malzemeyi tahrip etmek
  amaciyla kullanilan, kimyasal savas maddesidir.
• Bazi hayati öneme haiz tesis, malzeme, elektronik
  cihazlar ve araçlarin kimyasal gazlarla
  kirletilmesi, onlarin dogrulukla kullanilmasina
  imkan vermez. Kullanan personelin morali bozulur.
• Ayrica dogrudan dogruya malzeme üzerinde hasar ve
  kullanan personel üzerinde zayiat meydana getiren
  kimyasal savas maddeleri de vardir.

74

• 3-SIS VE YANGIN MADDELERI
• I-SISLER
• GENEL BILGILER
• Tarihin eski çaglarinda bile insanlar dumanin
  gizleyici özelliginden istifade etmislerdir.
  Çesitli yöntemlerle meydana getirdikleri dumanla
  düsmanlarini yaniltmislardir.
• SISIN TARIFI
• Sisi meydana getiren kimyasal maddelerin havadaki
  su buhari ile birleserek isigi geçirmeyen bir
  ortam olusturmasina denir.
• Bir sis bulutunun ömrü veya kaliciligi
  meteorolojik sartlara bagimlidir.
• SISLERIN ÇESITLERI
• Muharebede kullanilan sisler genel olarak ikiye
  ayrilir,
• 1- GIZLEYICI SISLER,
• 2- ISARET SISLERI,

75

• SISLERIN ETKILERI
• Sislerin bir kismi zehirli, bir kismi da
  zehirsizdir.
• Zehirli sislere uzun süre maruz kalindiginda
  bogucu etki gösterirler.
• Zehirsiz sisler ise moral bozmak ve diger
  gazlarin teshisini gizlemek ve sasirtmak için
  kullanilir.
• Bunlarin yogun oldugu yerde uzun süre kalmak
  hastaliklara neden olur.
• Sisler sivi oldugu için ciltte tahrisler yapar
  ve hafif aci verirler.

76

• KORUNMA
• Sisi görünce veya öksürük, burun, bogaz ve göz
  tahrisati belirince maske takilir ve sislenmis
  bölge terk edilir.
• Eger bulanti,kusma ve nefes almada zorluk bas
  gösterirse doktora müracaat edilmelidir.
• Eger sivi halindeki sis asidi deriye bulasmis
  ise derhal o kisim bol sabunlu su ile
  yikanmalidir.
• Göze kaçtigi takdirde gözü açip su ile bolca
  yikayiniz.
• Ilk firsatta tedavi için doktora müracaat ediniz.

77

• YANGIN MADDELERI
• A-GENEL BILGILER
• Ates tarihin baslangicindan beri
  savaslarda kullanila gelmektedir. Muharebede
  kullanilisi asirlar boyunca karabarut ile
  yapilmistir.
• Alev makineleri I.Dünya Savasinda bir
  antipersonel silah olarak kullanilmis, sonradan
  gelistirilmek suretiyle II.Dünya Savasinda çok
  tesirli bir sekilde kullanilmistir.
• II.Dünya Savasinda yangin bombalari
  Almanya ve Japonyanin yenilmelerinde önemli rol
  oynamistir.

78

• B-YANGIN MADDELERININ ÇESITLERI
• Yangin maddeleri sahra sartlarinda binalari,
  sanayi tesislerini, mühimmati ve akaryakit
  depolarini v.s. yakmak için kullanilabilir.

79

• MODERN ASKERI YANGIN MADDELERI ÜÇE AYRILIR
• 1-YAGLI YANGIN MADDELERI,
• 2-MADENSEL YANGIN MADDELERI,
• 3-KARISIK (YAGLI VE MADENSEL) YANGIN MADDELERI,
• Yangin maddeleri eksotermik reaksiyonlar
  ile kendi kendini besleyerek yangin çikartanlar
  ve yanmalari için atmosferin oksijeninden
  istifade edenler diye de siniflandirilabilirler.

80
KORUNMA
81
SALDIRIDAN ÖNCE HAZIRLIK

• Kimyasal savas hakkindaki gerekli bilgileri
  ögenin, çevrenizdekilere ögretin.
• Ev ve isyerinizin iç kisimlarinda penceresi en
  az ve korunmaya elverisli bir odasini siginma
  yeri olarak hazirlayin. Içeriye gaz sizmasini
  önlemek için pencere kenarlarini ve kapi
  araliklarini bant, yapiskan sünger ve macun ile
  kapatin.
• Kimyasal savasin etkilerine karsi korunma
  saglayan malzemeleri temin etmeye çalisin ve
  kullanmayi ögrenin.
• Kendi kendinize yardim ve ilk yardim
  esaslarini ögrenin.
• Besinlerinizi gaz geçirmeyen cam ambalaj veya
  kutularda koruyun.

82
SALDIRI SIRASINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
83
Evinizde veya isyerinizde iseniz

• Önceden hazirlamis oldugunuz siginma odasina
  girin. Kapatilmis pencere ve kapi araliklarini,
  ek önlem olarak sulandirilmis çamasir suyuna
  batirilmis bez, battaniye vb. malzeme ile örtün.
• Tehlike geçinceye kadar bekleyin.
• Eger gözlerinizde ve bogazinizda yanma varsa, bu
  gaz sizintisinin belirtisidir.
• Gözlerinizi bol su ile yikayin.
• Sizinti oldugunu tahmin ettiginiz bölgeyi önce
  sulandirilmis çamasir suyu ile daha sonra da
  sabunlu su ile yikayin.
• Radyoyu dinleyin ve açiklamalara uyun.

84
Disarida iseniz

• Siginma yerlerine girmeden önce
• Üzerinize gaz bulasmis olabilir.
• Derhal elbiselerinizi çikarin.
• Çikardiginiz elbiseleri birkaç kat naylon poset
  içerisine koyup agzini sikica baglayin
• Cildinizi bol su ile yikayin.
• Tasit araçlarinda iseniz
• Pencere, kalorifer ve havalandirma sistemlerini
  kesinlikle kapali tutarak en seri sekilde siginma
  yerine girin.

85
(No Transcript)
86
Bireysel Korunma

• Agiz ve burnunuzu tercihen islak bez ile kapatin.
• Sis ve duman içine girmeyin.
• Üzerinize gaz bulasmissa çikarip içiçe birkaç
  torbaya
• koyup agzini baglayin ve hemen temiz bir
  elbise giyin.
• Elbise disinda kalan çiplak deriye pudra dökün
• Daha önce korumaya almadiginiz yiyecekleri
  yemeyin.
• Açik su kaynaklarindaki sulari içmeyin.

87
KIMYASAL SAVASA KARSI KORUNMA

• Toplu Korunma
• Toplu olarak korunma siginaklar ile saglanir.
  Siginaklarin havalandirma tertibatlarinin
  filtreli olmasi, giris ve çikislarinin iyi izole
  edilmesi gereklidir.
• Ayrica siginaklarda personele yetecek temizlik ve
  tedavi maddelerinin bulundurulmasi gereklidir.

88
KIMYASAL SAVASA KARSI KORUNMA

• Siginaklarda Uyulmasi Gerekli Kurallar
• Siginaga girenlerin temizligi yapilmalidir.
• Kontrol ve muayeneden geçirilmeyen gida maddeleri
  ile su siginaga sokulmamalidir.
• Yiyecek ve içecekler kapali kutularda
  bulundurulmali, yiyecekler pisirilmeden yenmemeli
  ve sular kaynatilmadan içilmemelidir.
• Çöp ve diskilari naylon torbalara doldurulup
  agizlari bagli tutulmali ve dezenfekte
  edilmelidir.

89
NBC KORUNMA ÖNLEMLERI

• Aniden bas gösteren hayvan ölümlerini ilgililere
  derhal bildiriniz.
• Yörenizde ve çevrenizde alisilmadik, görülmedik
  hasere ve böcekler olursa ilgililere derhal
  bildiriniz.
• Çevrenizde alisik olmadiginiz sekilde bitki
  sararmalari ve ölümleri olursa ilgililere derhal
  bildiriniz.
• Daha önce yapilmadigi halde ya da mevsimsiz
  gökyüzünde ziraat ilaçlamasi yapar sekilde duman
  saçan uçaklar görülürse ilgililere derhal
  bildiriniz.
• Yetkililerin söyledikleri disinda söylentilere
  inanmayiniz.

90
NBC KORUNMA ÖNLEMLERI

• Bilmediginiz konularda toplumda telas yaratacak
  sekilde konusmayiniz.
• Olasi tehlikeler için alinacak korunma
  önlemlerini kesinlikle kendi basiniza degil,
  yetkililere sorarak aliniz.
• Korunma ve tedavi amaçli bilgisiz ve
  yetkililerden izinsiz ilaç asla kullanmayiniz.
• Elinizde bulunan maske, koruyucu elbise vb
  malzemeleri yetkililere kontrol ettirmeden asla
  kullanmayiniz.

91
Personelin korunmasi

• Tespit cihazlari
• Özel Teçhizat
• Dekontaminasyon Malzemesi
• Ilk Yardim ve Tedavi Amaçli Malzemeler

92
Kullanilmasi Zorunlu Ekipmanlar

• Maske-Eldiven-Bot
• Özel Giysi
• Arindirma Sistemleri
• Tespit Ekipmani