DESIGUALDADES DE RENTA E RIQUEZA NUN MUNDO NEOLIBERAL

1
DESIGUALDADES DE RENTA E RIQUEZA NUN MUNDO
NEOLIBERAL

• XAVIER VENCE
• Catedrático de economía aplicada UNIVERSIDADE
  SANTIAGO DE COMPOSTELA
• WWW.USC.ES/ICEDE

2
PRESENTACIÓN

• AUMENTAN OU DIMINUEN AS DESIGUALDADES? OS DADOS
• POR QUE?
• GLOBALIZACIÓN?, NEOLIBERALISMO?, GLOBALIZACIÓN
  NEOLIBERAL?
• AS BASES DO MODELO NEOLIBERAL
• A FINANCIARIZACIÓN E AS BURBULLAS FINANCEIRAS
• A CRISE ACTUAL, AS BURBULLAS E AS DESIGUALDADES

3
Opulencia e miseria Renda e Riqueza no mundo

• 1900-2000
• A produción mundial multiplicouse por 18
• A producción per capita multiplicouse por 5
• Pero...
• 40 poboación mundial vive con menos de 2 ao
  dia (POBREZA)
• 1 de cada 8 (13) habitantes padece fame crónica
  en 2001-2003
• 20 non ten acceso a auga limpa
• 40 non ten saneamento
• Os 500 máis ricos teñen uns ingresos (RENDA)
  iguais aos de 416 millóns de persoas máis pobres
• O 2 máis ricos (RIQUEZA-ACTIVOS) ten o 50 da
  riqueza mundial e
• O 10 dos adultos conta co 85 do total mundial
• O 50 máis pobre só controla o 1 dos activos
  (riqueza)
• La Distribución Mundial de la Riqueza de los
  Hogares. Estudo 2006. (World Institute for
  Development Economics of the United Nations
  University, UNU-WIDER).

4
(No Transcript)
5
Pero... Aumentan ou diminuen?

• Tony Atkinson (2003), James Galbraith e Pedro
  Conceiçao (2001, 2007), Robert Wade (2004), Bob
  Sutcliffe (2002, 2007), Cornia (2006), Wider
  (2006), Milanovic (2008)
• aumentaron as desigualdade entre países
• aumentaron dentro de cada país
• aumento da desigualdade global,
• Robert Wade considera 8 medidas de desigualdade e
  obtén que para 7 delas, aínda que en diferente
  grao, os datos amosan un incremento da
  desigualdade a nivel mundial.
• Banco Mundial e autores neoliberais como Sala i
  Martin (popularizados por G. De la Dehesa) non
  teñen reparos en afirmar que a desigualdade
  global se reduce gracias ao proceso de
  globalización efecto China

6
Crecemento lento e desigual
7
Centro-Periferia Mudou a composición dos dous
campos desenvolvidos/subd Norte/Sur
Imperio/colonias?

• A poboación dos países avanzados
  (Europa,N-América, Xapón, Corea, Taiwan,Singapur,
  Australia e N-Zelanda) era de 1,070 millóns en
  2005 (760 millóns en 1960).
• A poboación dos países da periferia que se uniron
  ao clube constitúe menos do 10 do mesmo e os
  da semi-periferia outro 10. This should be
  compared with a natural growth of 20 per cent.
• Esas incorporación ao clube dos avanzados
  representan o 3.4 da poboación dos países
  non-avanzados.
• En resumo a poboación total dos territorios que
  se desenvolveron entre 1960-2005 eran en 2005
  menos do 3 da poboación mundial.
• Esta é a constante histórica da modernidade
  tardía development has not happened. (A.
  Freeman). Tan só unha pequena parte do
  developing world pasou a formar parte do clube
  do developed world.

8
Converxencia? PIB per capita Mundo Rico/PIB pc
mundo pobre(MREuropa,N-America, Xapón, Corea,
TAiwan,Singapur, Australia e N-Zelanda).DatosFMI-
WEO. Ratio entre o país máis rico e o máis pobre
en 1900 era 71 (Maddison) A.Freeman,2008
9
Aumento da desigualdade entre áreas
10
With new PPP, the Gini coefficient for the world
rises for all concepts of inequality and for
Concept 3 reaches 69.9.

• Table 5 Changes in world Gini coefficients and
  10/10 ratios
• old PPP new PPP
• Type of inequality
• Concept 1 55.0 57.6
• Concept 2 51.6 57.8
• (without China) 55.6 59.2
• 10/10 ratio 32.3 38.7
• Concept 3 65.7 69.9
• 10/10 ratio 61.4 124.3
• Source Branko Milanovic 2008 Concept 3 10/10
  ratio calculated by author.
• three types of world inequality
• Type 1 (inequality between countries not
  weighted by population),
• -Type 2 (inequality between countries weighed by
  population) and
• Type 3 (inequality between all income groups of
  all countries weighted by population, otherwise
  known as global inequality).

11
The distribution of world income by country and
decile group
Source ICP 2008 World Bank Povcalnet 2008.
12
A principal diferencia por países a polarización
ricos (X)/pobres (I-IV)
13
riqueza
14
(No Transcript)
15
(No Transcript)
16

• A concentración da riqueza nos países é moi alta
  pero desigual
• A participación do 10 superior oscila entre
• 40 en China
• 70 nos Estados Unidos
• é incluso máis alta noutros países.
• O coeficiente Gini do ingreso oscila entre o 35
  e 45 según países.
• O coeficiente Gini da riqueza oscila entre 65 e
  75 e nalgúns casos supera o 80
• Japón 55
• Estados Unidos 80
• A desigualdade da riqueza para o mundo é aínda
  máis alta
• o Gini de riqueza global para adultos é de 89.
• Qué significa? é como se nun grupo de 10
  persoas unha delas toma o 99 da torta e as
  outras 9 reparten o 1 restante.

17
(No Transcript)
18
(No Transcript)
19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
(No Transcript)
22
O liberalismo das grandes fortunas (wider2006)
British imperialism financiers invested overseas
because growing inequality in the distribution of
income depressed aggregate consumer demand in the
home market.
23
As fortunas segundonas
British imperialism financiers invested overseas
because growing inequality in the distribution of
income depressed aggregate consumer demand in the
home market.
24
(No Transcript)
25
(No Transcript)
26
(No Transcript)
27
A renda real dos máis pobres cae en USA en 2000-06
28
Evolución da Desigualdade de remuneración EHII
2.2 base de datos (N3,179)
29
A desigualdade salarial 80-... ten unha forte
compoñente global (modelo monetario e financeiro
neoliberal)
30
(No Transcript)
31
A desigualdade global caeu entre 73-80

• Encontrase un patrón global de evolución da
  desigualdade que transcende as opcións políticas
  de cada país.
• Desde 1973-80, a banca comercial financiou o
  desenvolvemento global en termos excepcionalmente
  favorábeis. Nun momento de alza dos prezos das
  mercancías (petróleo, algodón, café, cobre e
  outros productos agrícolas e mineiros do 3
  Mundo), as taxas de xuro reais para os países
  sub-d foron menores que cero. Era o gran momento
  para pedir prestado e gastar, e foi o que fixeron
  os países sub-d. Como resultado creceron rápido e
  as desigualdades internas caeron (U invertida
  de Kuznets).
• Pero iso foi o último hurra!.

32
Por que as desigualdades globais aumentaron desde
1980... (Galbraith)

• A partir de 1979 o modelo cambia
• M. Thatcher (e o monetarismo) chega ao poder en
  GB,
• Paul A. Volcker presidente da Reserva Federal
• Ronald Reagan no 1980,
• As taxas de xuro aumentan,
• A libra e o dolar revaluanse,
• O prezos das mercancías caen
• As moedas de Latino América e África colapsan.
• Prezos das Importacións caen en picado,
• O Norte sufre unha recesión e o Sur unha profunda
  depresión.
• Entón co declive da renda per capita invertese o
  proceso de Kuznets e as desigualdades aumentan
  bruscamente.
• E ademais
• coas altas taxas de xuro os acreedores gañan
  sobre os debedores.
• Coa suba do dolar, os que teñen dolares gañan
  sobre os que non os teñen
• Co colapso das moedas locais os que poden vender
  no exterior gañan sobre os que venden nos
  mercados locais.
• Con escasas excepcións as desigualdades globais
  aumentaron.

33
Desigualdade de remuneracións (Galbraith)
34
(No Transcript)
35
(No Transcript)
36
(No Transcript)
37
(No Transcript)
38
Por qué aumentan as desigualdades?

• o maior crecemento da poboación dos países máis
  pobres con respecto á dos máis ricos
• tres factores ligados ao proceso de globalización
  neoliberal
• a. a forte caída nos prezos das mercancias non
  petrolíferas entre os anos oitenta e os noventa,
  o que perxudica especialmente ás zonas menos
  desenvolvidas
• b. os países en vías de desenvolvemento que
  abriron e liberalizaron os seus sistemas
  financeiros endebedándose fortemente, correndo
  ademais o risco -que acabou sendo real- dunha
  crise financeira
• c. o cambio tecnolóxico favoreceu a concentración
  do investimento e das actividades de alto valor
  engadido nas zonas ricas do planeta en vez de
  asentarse nos países menos desenvolvido (Robert
  Wade)
• O MODELO NEOLIBERAL
• Política de reducción salarios reais e aumento
  das diferencias
• Redistribución da renda cara arriba
• Reducción do estado do benestar
• Privatización acumulación por desposesión
• Endebedamento e consumo a crédito