Workshop%20p

1
Workshop për Përcaktimin e Prioritetevenë kërkim

• Shkurt, 2009

2
Hyrje

• Hyrje e workshop-it, qëllimi, objektivat dhe
  programi
• Vështrim i përgjithshëm mbi workshopit

3
Qëllimi i Workshop-it

• Te prezantoje nje trajtim sistematik per
  priorizimin e programit te kërkimit dhe veprimin
  strategjik në përgjigje të
• Rritjen e të ardhurave për fermerët e vegjël
• Nevojave të klientëve për informavion dhe
  teknologji të reja
• Përmirësimit të efektivitetit të kërkimit

4
Objektivat kryesore

1. Shpjegimi i rolit të planifikimit të kërkimit
2. Prezantimi i një metode për prioritet e
   kërkimit/programit
3. Sugjerimi i një strategjie për implementimin e
   prioriteteve të kërkimit nëpërmjet iniciativave
   individuale dhe bashkëpjesëmarrjes

5
Rezultatet e Pritura

• Përmirësimi i njohurive në vendosjen e
  prioriteteve
• 2. Plan strategjik për mbështetjen e kërkimit dhe
  aktiviteteve
• 3. Rritja e angazhimit për të punuar në skuadër
  për vendosjen e prioriteteve dhe mbështetjen e
  kërkimit

6
Objektivat e ditës

• Diskutimi i background-it dhe shpjegimi i
  workshop-it
• Konsensus për kuptimin e termave që do të
  përdoren si dhe përfshirja e tyre në workshop
• Shpjegimi i strukturës konceptuale për
  planifikimin strategjik dhe nevojave të kërkimit
• Shpjegimi se pse rishikimi i zinxhirit të ofertës
  është një hap i domosdoshëm për planifikimin e
  programeve afatgjata të kërkimit
• Listimi i llojeve të informacionit gjatë
  rishikimit të zinxhirit të ofertës
• Identifikimi i pronarëve dhe klientëve që do të
  përfshihen të kërkimit dhe të implementimit
• Përdorimi i të dhënave të grumbulluara dhe PRISM
  se si zhvillohet prioritetet e kërkimit dhe
  propozimi i një strategjie për implementim

7
Programi
900 -915 am 915 -945 am 945 1030 am 1030 1045 am 1045 1200 pm 1200 -100 pm 100 -200 pm Mirësevini Sesioni 1. Prezantimi me workshop-in Sesion 2. Planifikimi i kërkimit Konteksti, Terminologjia, Shpjegimi dhe Struktura e për Identifikimin dhe Implementimin e Kërkimit PUSHIM Sesioni 3. Metoda për Vendosjen e Prioriteteve dhe Kufizimet në Përdorimin e Analizes së Zinxhirit të Ofertëës Pushimi i Drekës/Sesioni 4 Prezantimi i rezultateve në vendosjen e prioriteteve dhe krijimi i rrjetit për bashkëpunim Sesioni 5. Analiza Kosto/Përfitim dhe Identifikimi i Mbështetësve të Programeve të Kërkimit Sesioni 6. Drejto, Monitoro dhe Aktivitetet e Kërkimit Feedback për Aktivitetet e Ditës
8
Sesioni 2. Planifikimi i kërkimit Konteksti,
Terminologjia, Shpjegimi dhe Struktura e për
Identifikimin dhe Implementimin e Kërkimit

1. Standartizimi i fjalorit tonë
2. Shpjegimi se si planifikimi afatgjatë përshtatet
   me planifikimin e kërkimit në bujqësi dhe
   formulimin e programeve afatgjata
3. Listo disa përfitime specifike nga përdorimi i
   procesit të sugjeruar
4. Përdorimi i strukturës PRISM për planifikimin e
   kërkimit veprimet strategjike

9
Standartizimi i Fjalorit
10
Marrëveshje e Përgjithshme mbi Gjashtë Terma

1. Planifikimi nëpërmjet objektivave
2. Programi
3. Kufizimet
4. Projekti i kërkimit
5. Aktivitetet e kërkimit
6. Masat shoqëruese

11
1. Planifikimi Nëpërmjet Objektivave

• Mënyrë sistematike për të planifikuar aktivitetet
  e kërkimit
• Përcaktimi i objektivave të ndërmjetme të
  kërkimit që janë të nevojshme për të arritur
  qëllimin e paracaktuar
• Kontributet e secilit projekt, nga mënyra e
  gjenerimit të rezultateve , për të arritur
  qëllimin e përgjithshëm të programit

12
2. Programi i Kërkimit

• Fokusohet në implementimin e teknologjive/kufizime
  ve të reja , dhe në marrjen e informacionit nga
  pikëpamja e shfrytezimit optimal dhe të
  qëndrueshëm të potencialeve në territor (mallra,
  zonë)

13
Fokusi i Programit të Kërkimit

• Përgjigje ndaj nevojave të përdoruesve në terma
  të rezultateve të kërkimit në
• Mall (apo një grup mallrash)
• Zonë agro-ekologjike
• Sistemet e prodhimit
• Faktorët e prodhimit
• Informacion inteligjent mbi tregjet

14
Rritja e vlerës së potencialit të konflikteve
territoriale me disa kufizime
15
3. Kufizimet/Shtrëngesat

• Situata apo faktorë që vështirësojnë/pengojnë
  zhvillimin e potencialit të zonave apo
  territoreve
• Faktorët destabilizues
• Degradimi i tokave
• Zvogëlimi i rezervave ujore
• Kushte makroekonomike jo të favorshme (norma te
  larta qeraje, norma këmbimi të luhatshme

16
Shembuj të Kufizimeve
teknike - rendiment i ulët i varieteteve hibride - Mungesa e qarkullimit bujqësor optimal
mjedisi fizik - Reshje shiu të çrregullta - Thellësi e ulët e tokës prodhuese
social-ekonomike -klima e përgjithshme politike - Kosto të larta të inputeve
institucional - Sistem krediti jo i favorshëm - Mungesa e integrimit efektiv me kërkuesit e universiteteve - Transferim i sistemeve teknologjike jo efiçiente
17
3. Dy Tipe Kufizimesh

• Kufizimet me hapësirë kërkimi përgjithësisht mund
  të zgjidhen nga rezultatet e kërkimit
  (rendimenti)
• Kufizimet që nuk kanë hapësirë kërkimi që lidhen
  me faktorë mjedisorë, ose që mund të zgjidhen me
  ndërhyrje në fusha të tjera të zhvillimit
  (politika në për taksat e importit, niveli i
  normave të interesit)

18
Elementët Korespondues

• Çdo kufizimi me hapësirë kërkimi i përgjigjet një
  objektiv kërkimi për zgjidhjen e tij
• Çdo objektivi i korespondon një projekt kërkimi
• Kufizimet?Obj. e Kërkimit?Projekti i Kërkimit

19
Një Program i Përbërë nga Projekte
20
Çfarë Përfshin një Projekt?
21
Një parashikim projekti , një objektiv i qartë

• Për shëmbull
• Varieteti i të mbjellave me karakteristikat
  përkatëse
• - rezistent ndaj thatësisë
• - rezistent ndaj pathogjenëve
• Teknologji e mire përcaktuar
• - bujqësi organike
• Informacion në një fushë të caktuar
• Kompetiviteti i industrisë vëndase të domates

22
Një projekt lejon
23
Shëmbuj të Projekteve Teknike

• Prova te ujitjes për misrin nen kushtet klimatike
  te Nhamatanda
• Vrojtim per metodat tradicionale organike te
  trajtimit të aphids

24
Shembuj të Projekteve Mbështetës

• Studim për kontributin e sojës, ne nivelin e të
  ardhurave për rajonin e Tiranës.
• Analiza e zinxhirit të ofertës për kultivimin
  tradicional dhe modern të frutave dhe zarzavateve
  në rajonin e Fierit.

25
Masa Shoqëruese

• Rekomandime për vendimmarrësit, për të rritur
  adaptimin e teknologjive/politikave të reja, të
  gjeneruara nga projektet e programeve të kërkimit

26
Shëmbuj të masave shoqëruese

• Fushatë ekstensioni
• Strukturat e tregjeve për imputet
• Formini i organizatave Profesional
• - procedurat
• - pronarë fidanishtesh
• - tregëtarët
• - ekstension me kërkuesit universitarë
• Përmirësime të infrastrukturës
• Shkruajtja e granteve për aktivitete kërkimi

27
Terminologjia
Program Kërkimi Projekt Kërkim Aktivitet Kërkimi Kërkuesi fokusohet në nevojat e përdoruesit në nje fushë të mirë përcaktuar Një sërë aktivitetesh të nevojshme për realizimin e qëllimit Eksperiment ose studim
28
Plan Kërkimi Bujqësor

• Objektivi i workshop-it
• Si të përcaktojmë cilat programe dhe aktivitete
  të ndërmarim?

• 5 Programe
• 3 (projekte/programe)
• 15 Projekte
• 3 (aktivitete/projekte)
• 45 Aktivitete

29
Aktivitetet e Projektit plotësojnë
njëra-tjetrën Rezultati i tyre i kombinuar con
në arritjen e objektivit të projektit
30
Shëmbull Plan Kërkimi në Rajonin e Fierit
Plani i Kërkimit Bujqësor, Fier Përbëhet nga 5 programe . . . . . . Përbëhet nga 3 projekte . . . . . Përbëhet nga 2 aktivitete secili. . . . . . . . Program prioritar Domatet -kontroll i sëmundjeve -vlera e shtuar -stabilitet i cmimeve Mor bimësh Nematode Analiza e zinxhirit të ofertës Potencialet Exportuese Analizë cmimi Bashkëpunim i Fermerëve
31
Pse formulohet Programi?

• Kërkimi duhet të jetë

• efektiv
• eficent
• i nevojshëm
• i kuptueshëm

32
Kërkim efektiv

• I përgjigjet
• Objektivave të Ekstensionit
• Nevojave të përdoruesve
• Potencialit adaptues

33
Kërkim Eficent

• Objektivat janë realiste për burime të dhëna
• Objektivat përmbushen me koston më të ulët të
  mundëshme
• Shpërndarja e burimeve bazohet në rëndësinë
  relative të arritjes së objektivave

34
Kërkim i nevojshëm

• Ndërtohen mbi kërkime të shkuara
• Merret në konsiteratë mundësia për huazimin e
  teknologjive të jashtme

35
Kërkim i kuptueshëm

• Përfshihen gjithë eksperimentet dhe studimet të
  nevojshme për arritjen e objektivave

36
Seksioni 3 (11-12)

• Strukturë për zhvillimin e një plani/strategjie
  për implementimin e nevojave prioritare të
  kërkimit

37
PRISM

• Rruga (Pathëay)
• për
• Kërkim (Research)
• Implementim (Implementation)
• Strategji (Strategy)
• Model (Model)

38
Rruga për implementimin e modelit te kërkimit (PRISM) strategji me 6 hapa
Hap 1 Listim i programeve prioritare të kërkimit
Hap 2 Identifikimi i problemeve kryesore të programeve prioritare të kërkimit
Hap 3 Identifikimi i bashkëpunëtorëve të mundshëm, roli i tyre.
Hap 4 Kërkim i burrimeve potenciale të financimit për aktivitetet kërkimore
Hap 5 Drejtimi i Aktiviteteve kërkimore
Hap 6 Vlerësimi dhe Monitorimi i aktivitetit kërkimor
39
PUSHIM
40
(No Transcript)
41
Inspektimi i nën-sektorëve, konsultimi i
klientëve dhe pronar, dhe analiza e objektivave

• 1. Shpjegon pse inspektimi i nën-sektoreve është
  i nevojshëm në planifikimin afatgjatë
• 2. Liston tipet e informacionit që duhen
  përfshirë në inspektimin e nën-sektorëve
• 3. Identifikon pronar dhe klientët që duhen
  përfshirë në formulimin e programeve

42
Hapi 1. Inspektim i Rajonit
43
(No Transcript)
44
(No Transcript)
45
(No Transcript)
46
Objektivat e Sesionit 3. Vendosja e prioriteteve
Metodologjia dhe Trajtimi

1. Pse metodat e vendosjes së prioriteteve janë të
   nevojshme
2. Procesi formal i vendosjes së prioriteteve, nuk
   zëvendëson gjykimin personal, njohuritë dhe
   eksperiencën
3. Listim i metodave për vendosjen e prioriteteve

47
Principe të vendosjes së prioriteteve
48
Përcaktime të vendosjes së prioriteteve

• Një mënyrë logjike, konsistente, dhe formale për
  identifikimin e aktiviteteve te mundëshme më të
  rëndësishme
• Një proces i arritjes së kombinimit më të mirë të
  mundshëm të aktiviteteve të kërkimit

49
Pse të vendosim prioritete?

• Përdorim më efektiv të burimeve
• Ndihmon në planifikim
• Ndihmon në arritjen e konsensusit për objektivat
• Rinovon dhe modernizon kërkimin
• Siguron udhëheqje për menaxhimin
• Rrit besueshmërinë

50
Pse të përdorim metoda të strukturuara?
51
Pse të përdorim metoda të strukturuara ?

• Për të organizuar dhe përdorur të dhënat e
  disponueshme
• Për identifikimin dhe zgjidhjen e konflikteve të
  interesit
• Për të përsëritur analizën dhe të arrijmë në të
  njëjtat konkluzione

52
Karakteristika të Medodave të Strukturuara

• Mos zëvendëso gjykimin, eksperiencën dhe
  njohuritë e kërkuesve
• Përdorim sistematik i eksperiencës
• Varet nga cilësia e imputeve

53
Medoda të përcaktimit të prioriteteve
Metoda me një kriter Lista e plotë
Metoda me një kriter Analiza e përputhshmërisë
Metoda me një kriter Kosto-përfitim (modeli i tepricës ekonomike)
Metoda me disa kritere Metoda llogaritëse
Metoda me disa kritere Programimi me shume objektiva
Metoda me disa kritere Procesi Analitik Hierarkik (AHP)
54
Lista e plotë

• E thjeshtë
• E lirë
• E bazuar në një situatë ekzistuese
• Nuk kërkon njohuri të thella në bujqësi

55
Analiza e përputhshmërisë

• - Metodë një-kriterëshe
• - Lejon shpërndarjen e buxhetit
• - E thjeshtë, e lirë, transparente
• - Rezultate logjike të dyshimta-teorikisht te
  varfëra

56
Analiza Kosto-Përfitim

• - E komplikuar
• - Përdor raportet për përcaktimin e prioriteteve
• - Lidhet me eficencen dhe qëndrueshmërinë
• Paanësia nuk meret parasysh
• Duhen të dhëna dhe kohë

57
Rezultatet

• Shumë-kriterësh
• E thjeshtë
• E lehtë për tu kuptuar
• Vendim-marje kolektive
• Duhet të mbledhë gjithë pronarët së bashku
• Kur ka shumë objektiva dhe alternative ushtrimi
  bëhet i komplikuar

58
Procesi Analitik Hierarkik (AHP)

• Mundëson vendim-marjen me shumë kritere
• Mundëson reagim të menjëhershëm
• Ofron teknika për kuantifikimin e preferencave të
  vendim-marësve
• Vendim-marësit mund të fokusohen në grupe më të
  vogla problemesh
• Ka të bëjë me vlerësimet sasiore dhe cilësore, të
  bazuara në eksperiencën, intuitën dhe faktet
• Medotë e mirë nqs kemi informacion jo të plotë

59
Procesi Analitik Hierarkik (AHP)

• AHP është një mjet që mbështet vendim-marjen, me
  anë të problemeve me shume kritere.
• Hapat e AHP janë
• Zhvillimi i një strukture hierarkike të problemit
  të vendimit (Shih Figuren)
• Disa objektiva kryesore që janë rilevante për të
  arritur qëllimin (niveli i parë i hierarkisë),
  duhet të përcaktohen si nivel i dytë i hierarkisë
• Niveli i tretë përbëhet nga programe alternative
  të ndryshme të kërkimit.

60
Një hierarki bazë
61
Pushim
62
Zgjedhja e mjetit varet nga

• Saktësia e të dhënave
• Koha për vendim-marje
• Burimet e disponueshme
• Shkalla e kërkuar e pjesëmarjes
• Transparenca
• Thjeshtësia
• Logjika teorike

63

• Është e rëndësishme përfshirja e përfaqësuesve të
  grupeve të interesit në planifikimin e programeve
  dhe prioriteteve

64
Avantazhet proceseve në grup

• E kuptueshme, analizë e paanëshme
• Ndërton konsensus
• Nxit suportin
• Rrit shanset e implementimit

65

• Pronaret dhe klientët në planifikimin e programeve

66
(No Transcript)
67
Klientët kryesorë të kërkimit

• Prodhuesit dhe agrobizneset
• Konsumatorët
• Shkencëtarët
• Politikë-bërësit

68
Pse të përfshish klientët?

• Programi i kërkimit do të jetë më shumë i
  fokusuar tek përdoruesi
• Nevojat e përdoruesit do të lidhen me kërkimin
• Rriten shanset e implementimit

69
Pjesëmarja është e rëndësishme se

• Palët të ndajnë analizën e problemit
• Palët të ndajnë formulimin e strategjisë së
  suksesshme
• Të adresohen të gjitha aspektet e problemit
• Klientët të përkushtohen
• Komunikim i dy-anshëm

70

• AHP ishte zgjedhja e përcaktimit të prioriteteve
  për nevojat e kërkimit.

71
Procedura për pjesetarët e AHP-së

1. Të peshojnë kriteret e dhëna
2. Krahasohen dy programet kundrejt secilit kriter,
   duke zgjedhur atë që është më i rëndësishëm për
   nga plotësimi i kriterit dhe më pas në cmasë
   plotësohet kriteri.

72
Kriteri - AHP

• Rrit eficiencën
• Punësim më i plotë
• Qëndrueshmëri e Burimeve Natyrore
• Tregëtueshmëria
• Nxit eksportet
• Rrit Fitimin Neto

73
Programe Alternative

• Ullinj
• Fruta
• Perime
• Domate
• Shpendë
• Akuakultura
• Dele

74
Mbledhja e të dhënave dhe administrimi

• Të merret një mostër përfaqësuese për ushtrimin e
  përcaktimit të prioriteteve
• Fermerët
• Agrobizneset
• Ekstensioni
• Kërkuesit

75
Rezultate të peshës së kritereve
Kriteri Gjithsej Fermeri Profesionale
Eficenca .269 .327 .212
Punësimi .075 .045 .118
Qëndrueshmëria e Burimeve Natyrore .136 .142 .125
Tregëtueshmëria .216 .205 .217
Rritje Exporteve .058 .034 .095
Fitimi neto .246 .247 .235
76
Testi Koherent

• Përfaqëson hapin e fundit në përcaktimin e
  prioriteteve midis programeve të kërkimit
• Konsiston në ekzaminimin e pozicionimit të
  programeve (bazuar në pikët e tyre) me qëllim të
  verifikojë logjikën dhe koherencën.

77
Qëllimi i testit koherent

• Të nxjerë diferencat midis renditjes se
  programeve sipas intuites se pjesemaresve me ato
  te vendosura sipas programeve te percaktimit te
  prioriteteve
• Te udheheqe diskutimin mbi diferencat dhe te
  regulloje vlerat e dhena per kriteret per ato
  programe per te cilet kerkohet vleresim

78
Përfitimet e testit koherent

• Përmirëson rezultatet e përcaktimit të
  prioriteteve
• Zbut insuficencat e matodave të përdorura dhe
  mosperfeksionin e aplikimit të tyre
• Provokon shpesh diskusione

79
Renditja e re si rezultat i testit Koherent
80
Zgjedhja e Projekteve Prioritare

• Përcakton projektet e kërkimit më urgjente për
  impementim
• Bëhet në akordancë me rezultatet e reja që erdhen
  si pasojë e testit koherent
• Duhet të jetë realiste duke marë në konsideratë
  burimet e disponueshme

81
Rruga për implementimin e modelit te kërkimit (PRISM) strategji me 6 hapa
Hap 1 Listim i programeve prioritare të kërkimit
Hap 2 Identifikimi i problemeve kryesore të programeve prioritare të kërkimit
Hap 3 Identifikimi i bashkëpunëtorëve të mundshëm, roli i tyre.
Hap 4 Kërkim i burrimeve potenciale të financimit për aktivitetet kërkimore
Hap 5 Drejtimi i Aktiviteteve kërkimore
Hap 6 Vlerësimi dhe Monitorimi i aktivitetit kërkimor
82
Hapi 2 Identifikimi i problemeve kryesore të
programeve prioritare të kërkimit duke përdorur
metoden e zinxhirit të vlerës
83
Step 3. Identifikimi i bashkëpunëtorëve të
mundshëm, roli i tyre Step 4. Kërkim i burrimeve
potenciale të financimit për aktivitetet kërkimore
84
Programe Bashkëpunëtorë potencialë të kërkimit Bashkëpunëtorë potencialë të kërkimit Bashkëpunëtorë potencialë të kërkimit Burime Potenciale të financimit
Prodhim Përpunim Marketing
85
Komente

• Bashkëpunëtorët përfshin sektorin privat dhe
  fermerët
• Zhvillon analizën kosto/përfitim mbi kthimin e
  investimeve të kërkimit
• Zhvillon një plan marketingu për përcaktimin e
  programeve të prioriteteve
• Cakton dikë të kërkojë për grante dhë të shkruajë
  propozime lind nevoja e trajnimit për
  shkruajtjen e granteve

86
Step 5. Drejtimi i Aktiviteteve kërkimore Step
6. Vlerësimi dhe Monitorimi i aktivitetit kërkimor
87
Bashkëpunimi kërkon MOU (memorandum of
understanding)

• Zhvillon MOUs mbi atë që kush duhet të bëjë cfarë
  dhe kur, rezultatet e pritshme dhe buxhetet
  sipas përgjegjësive
• Zhvillimi i një besimi reciprok, misioni të
  njëjtë, që respekton afatet, i mbështetur në
  besim dhe të drejta intelektuale dhe komunikim i
  shpeshtë në progres

88
Hapi 6

• Aktivitetet duhet të monitorohen në lidhje me
  planin, rezultatet dhe situatave që mund të
  ndryshojnë.
• Inspektime periodike janë të nevojshme për
  rezultate të suksesshme të përpjekjeve të
  kërkuesit.
• Bëhen regullime të nevojshme për të paraprirë
  situatat e ndryshme
• Inspektimet janë mjete menaxhuese të përdorura
  për të patur një program eficent dhe për të qëne
  pronare dhe dhurues të suksesshëm.

89
Cikli i menaxhimit duke integruar ME
90
ME përfshin krahasimin e

• Performanca të mëparëshme (e krahasuar me bazën)
• Kualitetin dhe performancën e sistemeve të tjera
  (krahasuar me përafrime të tjera)
• Kualitetin dhe performancën e dëshëruar (pritjet
  e pronarit)
• Standarte profesionale (vlerësimi i ekspertëve)
• Kualiteti dhe performanca e planifikuar (targeti
  manaxherial)
• Kualiteti dhe performanca optimale (e krahasuar
  me atë që mund të kishte qënë)

91
(No Transcript)
92
Plani për Planifikim Kërkimi në të ardhmen dhe
Vlerësimi i ëorkshop-it

• 1. Planifikimi i aktiviteteve të ardhëshme në
  planifikimin e kërkimit
• 2. Vlerësimi i ëorkshop-it

93
Pyetëror

• Data
• Titulli i ëorkshop-it ëorkshop në përcaktimin e
  prioriteteve
• Vendi
• Emri _______________________________________
• Ide që do të doja të provoja në institutin tim të
  kërkimit, bazuar në cka mësova gjatë këtij
  ëorkshop-i
• _____________________
• _____________________
• _____________________

94
Feedback

• Pyetje?
• Reagim ndaj ëorkshop-it
• Faleminderit