Workshop groepswerk in het ziekenhuis, zo start je dat

1

• Workshop groepswerk in het ziekenhuis, zo
  start je dat
• 4 februari 2010

2
Introductie Trainer

• Sander Muntz
• Sinds 1989 werkzaam in het LUMC.
• Afdelingen Niertransplantatie,
  neurologie/revalidatie, kinderoncologie,
  detachering kinderrevalidatie.
• Momenteel staflid verantwoordelijk voor het
  groepswerk en maatschappelijk werker binnen het
  expertiseteam oncologie.
• Groepswerk ouders kinderen met kanker, ouders
  overleden kinderen, PEPP en PEPH training,
  gespreksgroep mannen met HIV.
• Docent Hogeschool o.a. groepswerk.

3
Kennismaken groep

• Welke organisatie?
• Ervaring met groepswerk?
• Plannen voor de toekomst?
• Verwachtingen van workshop?

4
Wat is groepswerk nu precies(www.groepsmaatschappe
lijkwerk.nl)

• Methode is naast systeem gericht werken en
  individuele begeleiding een derde basis methode.
• Maakt gebruik van de interactie tussen de
  groepsleden onderling en interactie tussen
  groepsleden en maatschappelijk werkers.
• Delen van ervaringen, uitwisselen informatie , en
  erkenning van problemen zijn de belangrijkste
  pijlers van het groepsmaatschappelijk werk.
• Groepsmaatschappelijk werk is psychosociale
  hulpverlening in een groep.
• Veranderingsprocessen worden bevorderd door
  doelbewust aansturen op groepsfenomenen.

5
Waarom groepswerk

• Effectief
• Gebruik maken van de interactie tussen patiënten.
• Lotgenoten ontmoeten elkaar.

6
Wat zijn de effecten

• Op andere wijze om kunnen gaan met problemen
• Meer vertrouwen in eigen mogelijkheden
• Gevoel van erkenning, groepscohesie, ervaren van
  acceptatie en verbondenheid
• Herkennen van overeenkomstige ervaringen
• Leren van elkaar door communicatie en feedback
• De kracht van het uiten van emoties herkennen en
  inzetten
• Leren door anderen te ondersteunen en te
  adviseren
• Meer zelfinzicht door herkenbaar verwoorden door
  anderen

7
Werkzame factoren van groepswerk

• Betrokkenheid van groepsleden en groepswerker
• Ruimte krijgen voor inbreng
• Inzicht krijgen in de problematiek en de
  mogelijkheid tot gedragsverandering
• Herkennen en erkennen van problemen
• Het leren van elkaar d.m.v. feedback, ervaringen
• Het experimenteren vanuit een veilige
  leeromgeving
• Hoop
• Humor
• Voorbeeldgedrag van de groepswerker
• Gemeenschappelijke bewustwording
• Informatie educatie

8
Welke vormen van groepswerk zijn er?

• Lotgenotenkontakt erkenning, herkenning,
  ondersteuning.
• Psycho-educatie informatie en voorlichting over
  relevante themas.
• Cognitief en vaardigheid georiënteerde groepen.
• Gedragsmodificatie deelnemers oefenen
  gedragsalternatieven met elkaar

9
Waarom groepswerk in ons ziekenhuis

• Missie van de dienst maatschappelijk werk/PS
• Patiënten toerusten om de opname en
  behandeling, met zo min mogelijke aanslag op
  emotionele en economische reserves te doorstaan.
• In professionele contacten wordt uitgegaan van
  de waarden
• Integriteit en autonomie
• Recht op informatie en steun

10
Groepswerk binnen de dienst maatschappelijk
werk/PS

• Patiënten kliniek psychiatrie
• Naasten van mensen met een depressie
• Vrouwen met HIV
• Sclerodermie patiënten
• Nieuwe diagnose reumatoïde artritis
• Fertiliteit patiënten en hun partner
• Ouders van slechthorende kinderen
• Mammaca patiënten tot 60 jaar
• Herdenkingsavond overleden kinderen
• Ouders van te vroeg geboren kinderen
• Parkinson patiënten en hun partners

11
Vervolg groepen

• Huntington patiënten en hun partners.
• Mannen met HIV.

12
Toekomst

• Mannen met Prostaatkanker en hun partners.
• Mannen met een testistumor en hun partners.
• Jonge vrouwen met kanker.
• Dialysepatienten en hun partners(Training van het
  NIVEL)

13
Werkwijze en methoden

• Voorlichting
• Groepsgesprek
• Opdrachten
• Informatie geven
• Vaardigheden aanleren
• RET-training
• Lotgenotencontact
• Uitwisselen van ervaringen
• Inzichtgevend
• Lichaam en gedragsgerichte coping strategieën
• Creatieve therapie
• Psycho educatie

14
Patiënt Educatie Programma
15
Psychosociale aspecten

• Het patiëntsysteem
• de patiënt
• partner of primaire verzorger

16
Psychosociale aspecten

• Verandering in rollenpatroon
• Hulpverlener / kostwinner / huishouden
• Karakterverandering patiënt
• Gelijkwaardigheid (jij beslist)
• Aandacht gefocust op patiënt

17
Psychosociale aspecten

• Verhoogde afhankelijkheid
• Verhoogde afhankelijkheid heeft vaak een verlaagd
  zelfbeeld (gevoel van eigenwaarde) tot gevolg met
  als gevolg kwetsbaarder voor psychologische
  distress

18
Psychosociale aspecten

• Verandering in toekomstverwachtingen
• Toekomstperspectief is veranderd
• Onzekerheid
• Angst
• Partner Als ik maar gezond blijf

19
Psychosociale aspecten
Communicatieproblemen
patiëntsysteem
directe omgeving
onderling
IN RELATIE MET
professionele hulpverlening
20
Psychosociale aspecten

• Communicatieproblemen directe omgeving
• Verschil in communicatievermogen
• Reacties van onbegrip
• Als ziekteprocessen lang gaan duren en niet
  wezenlijk veranderen, gaan mensen zich ten
  opzichte van de zieken en hun partners machteloos
  voelen en nutteloos en verliezen ze hun interesse
  in de situatie

21
Psychosociale aspecten

• Omgeving vormt een ander beeld van patiënt en van
  de ernst van de ziekte, 24 uur versus een paar
  uur op zijn best
• Ongewenste adviezen

22
Psychosociale aspecten
Communicatie- problemen met de directe omgeving
Communicatie- problemen onderling
Communicatie- problemen met professionele hulpverl
ening
23
Aandachtspunten voor hulpverleners
Informatie behoefte tijdens verloop ZvP
Info-behoefte Coping
Info behoefte Ziekte van Parkinson
t
Diagnose
24
Theoretische achtergrond

• Kwaliteit van leven model
• Psychologisch
• Biologisch Sociaal
• International Classification of Functioning
• disabilities and Health (ICF) (WHO 2001)

25
Doel PEPP

• Patiënt Educatie Programma Parkinson

Patiënt
Partner/ mantelzorger
26
Doel PEPP

• Een systematische en professionele benadering om
  patiënten en partners door
• overdracht van kennis en aanleren van
  vaardigheden te ondersteunen,
• complementair aan de medische behandeling,
• om zodoende hun kwaliteit van leven te verbeteren

27
Inhoud PEPP

• Groepen
• 5 7 deelnemers per groep
• Patiënten en partners apart
• 1 of 2 trainers per groep
• Intake belangrijk toetsen van verwachtingen
• Groepssamenstelling
• Cognitief functioneren
• Stadium ziekte
• Leeftijd
• Sekse

28
Inhoud PEPP
29
Inhoud PEPP
30
Inhoud PEPP
Huiswerkbespreking
Actieve informatie
Oefening
Huiswerk volgende keer
Smaakmaker
31
Inhoud PEPP
32
Vragen?
33
INTERVENTIES IN GROEPEN

• Interveniëren aan de hand van de niveaus !!

34
Niveaus in groepen

• Inhoudsniveau wat
• Procedureniveau hoe
• Interactieniveau wat tussen de groepsleden
  speelt
• Bestaansniveauindividuele proces (de
  binnenwereld van de groepsleden)
• Contextniveau invloed van de buitenwereld

35
Interventies inhoudsniveau

• Luisteren en samenvatten
• Doorvragen
• Thematiseren
• Informatie geven
• Groepsleden aanspreken op positieve kwaliteiten
• Doel verhelderen
• Groep op het resultaat gericht houden

36
Interventies op procedureniveau

• Agenda bieden
• Regels voor participatie e.d. (omgangsregels
  aangeven)
• Grenzen stellen
• Verantwoordelijkheid nemen en houden
• Inbrengen van werkvormen
• Onzichtbare interventies

37
Interventies op interactieniveau

• Rollen en posities in de groep ter sprake brengen
• Zorgen voor evaluatiemomenten
• Herkenning vragen
• Zorg delen
• Meta-communicatie
• Kritiek bespreekbaar maken
• Groepsklimaat benoemen

38
Interventies bestaansniveau

• Doorvragen naar individuele ervaring
• Bevorderen van openheid
• Zelfonthulling
• Erkenning geven
• Functionele stiltes de tijd geven
• Een niet-veroordelende houding
• Onderlinge feedback stimuleren
• Confronteren

39
Interventies contextniveau

• Stigmas benoemen
• Maatschappelijke dimensie verhelderen
• Vragen die leiden tot bewustwording
• Verhelderen van socialisatie en
  levensgeschiedenis
• Context in het vizier brengen
• Verbinden met de buitenwereld
• Transfer bevorderen

40
Praktische tips voor het starten van een groep

• inventariseren
• welke doelgroep
• overleg in ziekenhuis
• welke methode
• hoe te werven
• overdag of avond
• wel of geen intake
• ruimte reserveren
• materiaal in orde maken
• met een discipline samen etc.

41
Oefenen

• De eigen leiderschapsstijl
• Wat houdt je tegen een groep te beginnen
• Welke problemen kun je met groepsleden
  tegenkomen.
• ETC

42
De ervaring die je zelf als deelnemer hebt
opgedaan een goede en een lastige ervaring.
Welke behoeften hebben deelnemers van de
begeleider?
Welke behoeften hebben deelnemers van de
begeleider?

• doel groep (wat voor groep was dat en wat was het
  doel van die groep bijv. volleybalteam doel
  goed niveau halen of gezellig sporten met elkaar)
• groepscohesie, veiligheid/ vertrouwen
• leiderschap
• Welke behoeften hebben deelnemers van de
  begeleider?

43
Rol van de begeleider in de groep

• Wat dat zegt over de rol van begeleider?
• Wat is je eigen begeleiderstijl?
• Wat zie je jezelf doen en waar denk je, hoe moet
  dat?

44
Inventarisatie
Wat weerhoudt me momenteel om meer trainingen te gaan geven/groepen te gaan begeleiden Welke oplossingen zijn hiervoor te bedenken

45
Inventariseren van vragen.

• De eerste bijeenkomst
• Een ongemotiveerde groep
• Een dominant groepslid.
• Een groep die wil uitwisselen en zich niet aan
  het programma wil houden
• ?

46
Oefenen met interventies

• Een groep van spelers die gedrag uitvergroten
• Andere groep observeren met doel interventie te
  bedenken
• Daarna wisseling en toepassen interventie
• Wisseling van groep

47
Interventies en leiderschap

• Welke interventie werkt wel en welke niet
• Hoe verhoudt dit zich tot je leiderschapsstijl

48
Vragen en afronding

• Wat zou je nog willen leren/uitproberen voordat
  je een groep begint.
• Wat vond je van de workshop
• Aanbevelingen.

49

• Bedankt voor Uw aandacht!!!