Nieuwe organisatie van het agrarisch natuurbeheer en het GLB

1
Nieuwe organisatie van het agrarisch natuurbeheer
en het GLB

• Henk Menninga, projectleider Agrarisch
  natuurbeheer

2
Inhoud

• Voorgeschiedenis en samenwerking IPO/EZ
• Kern van het Agrarisch Natuurbeheer 2016
• De drie bouwstenen
• Doelrealisatie via het provinciaal
  natuurbeheerplan en de gebiedsprocessen
• Eu-conforme uitvoeringsproces
• Collectieven verantwoordelijk voor uitvoering
  beheer
• Vereiste transities
• ANVs richting collectieven
• Overheden
• Gebiedspartijen
• 5. Mogelijkheden adviesbureaus

3
Voorgeschiedenis

• Afspraken met kabinet Rutte I (Bleker)
• Uitvoering ANb binnen de herijkte EHS bij
  provincies
• Uitvoering ANb buiten de herijkte EHS bij het
  Rijk
• Afspraken tussen Stas Dijksma (Rutte II) en IPO
  over decentralisatie
• Rijk stelt ambities en kaders (internationale
  verplichtingen)
• Provincies werken doelen uit en voeren uit
  (gebiedsgericht)
• Agrarisch natuurbeheer in Natuurpact
• Rijk zorgt voor EU-context en vertaling
  internationale doelen ANb
• De provincies voeren de regie op de doelen in
  gebieden en sturen op resultaten met de
  gebiedspartners
• Agrarische collectieven krijgen centrale rol bij
  de uitvoering van de doelen in de agrarische
  gebieden

4
Samenwerking EZ en IPO

• Deze omslag vraagt om
• Provincies weer in positie zetten (regierol)
• Scherpe afbakening taken en verantwoordelijkheden
  Rijk en provincies
• Heroriëntatie koepels naar provincies (en EZ)
• Gezamenlijke aanpak
• Nauwe samenhang in verantwoordelijkheden (GLB,
  POP en ANb)
• Uitvoering bij provincies, maar met Dienst
  Regelingen (betaalorgaan)
• Eenduidige informatie en communicatie
• Nauwe samenwerking met koepels en pilots
  
• Gezamenlijke projectorganisatie
• Collectievenberaad
• Raad van Advies

5
Kern Agrarisch Natuurbeheer 2016

• Doelgerichter alleen waar kansrijk
• Reductie uitvoeringskosten/administratieve lasten
  
• Minder aanvragen collectief i.p.v. individueel
• Minder controles door certificering collectieven
  
• Samenhang/samenwerking met (doelen)
  gebiedspartners
• EU agro-milieu-klimaatdoelstellingen
• Verduurzaming landelijk gebied (versterken
  biodiversiteit)
• Maatschappelijke behoefte aan milieudiensten
  verzachten effecten
• Klimaatverandering / verbeteren grond- en
  waterkwaliteit/behoud landschap
• Collectief met brede doelstelling nu stap te ver
• POP3 (2014-2020) versterken professionaliteit
• POP4 (2020-2026) verbreding met andere doelen
  dan biodiversiteit

6
Een stelsel, drie bouwstenen

• uitvoering geven aan doelrealisatie (provincie)
• Een EU conform uitvoeringsproces (rijk)
• Gecertificeerde collectieven verantwoordelijk
  voor uitvoering beheer
• In het gebied komt het samen
• Versterken effectiviteit
• Verbeteren efficiency
• Gebruik lokale energie en kennis

7
Doelrealisatie Agrarisch Natuurbeheer 2016
8
Instrument doelrealisatie Provinciaal
natuurbeheerplan

• Beleidsdoelen zitten in provinciaal NBP
  (ambitiekaart)
• Doelen Rijk werken door via provinciaal NBP
• Internationale verplichtingen, biodiversiteit,
  VHR,KRW
• Beleidsdoelen hebben als basis de gedeelde
  ambitie voor het gebied van
• Overheden (rijk, provincie, gemeente, waterschap)
• Gebiedspartners (collectieven, TBOs,
  landschapsbeheer etc)
• Beleidsdoelen laten ruimte voor gebiedseigen
  invulling door collectieven (agrarische
  gebiedsvisie)

9
Interactieve gebiedsprocessen onder regie
provincie

• Op provinciaal niveau overeenstemming (gedeelde
  ambitie) over
• Beleidsdoelen op hoofdlijnen / beschikbaar
  budget/spelregels gebiedsprocessen
• Deelname koepels ANVs / collectieven, TBOs,
  landschapsbeheer, soortenorganisaties, gemeenten,
  waterschappen et cetera
• Op gebiedsniveau overeenstemming (gedeelde
  ambitie) over
• Te realiseren beleidsdoelen in concreet
  aangewezen gebieden
• Deelname collectieven, TBOs, Landschapsbeheer,
  soorten organisaties, gemeenten, waterschappen et
  cetera
• Elke partij (ook collectief) maakt vooraf
  duidelijk welke doelen zij wil realiseren
• Interactief proces top-down sturing overheden
  verbinden met bottom-up
• Ideeën vanuit het gebied gedeelde ambitie via
  reflexieve sturing

10
Uitvoeringsproces (EU conform)

• EU-conformiteit is Rijksverantwoordelijkheid
• Uitvoeringsproces
• collectief dient op basis van gedeelde ambitie
  in gebied pre-gebiedsaanvraag in bij provincie
  (beleidstoets) en DR (toets EU-conformiteit)
• na toetsing dient collectief (binnen kaders
  openstellingsbesluit GS) gebiedsaanvraag in bij
  GS (loket DR)
• DR beschikt namens GS na beoordeling instapeisen
  (EU conformiteit) en na beleidstoetsing door
  provincie
• controle en handhaving vindt plaats door DR/NVWA
  op grond van EU-regelgeving (collectief als
  eindbegunstigde eindverantwoordelijk)
• eind beheerjaar doet collectief betaalverzoek op
  basis van beheerplan
• na EU conforme controles betaalt DR (EU
  betaalorgaan) subsidie aan collectief
• collectief betaalt vervolgens landgebruikers via
  privaatrechtelijk contract

11
Collectieven verantwoordelijk voor uitvoering
beheer

• VOORDEUR-ACHTERDEUR

12
Vereiste transities

• Gebied/Collectief staat centraal
• Meer verantwoordelijkheid en mandaat in gebied
• Betere aansluiting op doelen en kansen voor
  natuur en landschap
• Samenwerking binnen het collectief (inliggende
  ANVs) en met gebiedspartners
• Benutten kennis en wervingskracht in gebied
• Professionaliseringsslag nodig bij ANVs
• Plan van Aanpak Professionalisering Collectieven
  
• Voldoen aan Programma van Eisen (EU/nationale
  regelgeving kwaliteitsborging)
• Geen certificaat, geen subsidie
• Ook transities bij overheden en gebiedspartners
• Provincie kaders stellen, vertrouwen en ruimte
  geven, als regisseur top-down sturing en
  uitkomsten bottom-up gebiedsproces bij elkaar
  brengen
• Gebiedspartijen samenhang in beleid en
  samenwerking nastreven

13

• Bezoek www.portaalnatuurenlandschap.nl
• De verzamelplaats van alle (beleids)informatie
  over Natuur en Landschap in Nederland