DEPREM

1
DEPREM

• Hazirlayan Banu Erdem
• Insan Kaynaklari ve Egitim Müdürü

2
DEPREM NEDIR VE NASIL MEYDANA GELIR?

• Yer kabugunu meydana getiren kayaçlardaki dogal
  etkenler sonucunda baslayan ani ve kisa süreli
  titresimlere yada diger bir degisle yer içindeki
  bir noktada meydana gelen kirilmanin dogurdugu
  sismik dalgalarin yer yüzeyine kadar ulasarak
  sarsmasina deprem denir.

3
LEVHA NEDIR?

• Dünyanin yüzeyi dev boyutlu bir yap boz gibidir.
  Birbirine geçen ve birbirini tamamlayan
  parçalardan olusur. Bu parçalara levha denir.
• Levhalar yavas fakat sürekli hareket halindedir.

4
Bu hareketlilik sonucunda, levha sinirlarinda,
uzun zaman dilimleri ile baktigimizda yeni
okyanuslar, yeni kitalar, siradaglar ve
yanardaglar olusur. Depremler ve volkanik
aktivitelerin nedeni bu hareketliliktir
5
FAY NEDIR?

• Yer kabugunu olusturan levhalar kirilir. Kirilma
  sonucu olusan iki parça birbirine göre yer
  degistirir. Buna Fay denir.Faylarin hareketli
  oldugu bölgelere aktif fay kusagi adi verilir.

6
Levha Hareketleri

• Levhalarin birbirleriyle etkilesimleri bakimindan
  levha hareketlerini 3 ana baslikta
  toplayabiliriz. Uzaklasma-ayrilma
  yakinlasma-çarpisma yanal yer degistirme-siyirma.
  Bu hareket türleri, ayni zamanda bu sinirlarda
  olusan depremlerin ve volkanik faaliyetlerin
  niteliklerini de belirler.

7
Fay Çesitleri

• Normal faylanma

8

• Ters Faylanma

9

• Dogrultulu Atimli Faylar

10

• Çöküntü (Graben) Iki normal faylanma arasindaki
  blogun çökmesi sonucu olusur.

Garben- Çöküntü
11

• Yükselti (Horst) Iki normal faylanma arasinda
  yüksekte kalan bloga denir.

Horst- Yükselti
12
DEPREM BÜYÜKLÜGÜ

• MERCALLI SKALASI

13
Deprem Büyüklük ve Siddeti-I

• Depremlerin büyüklügü (magnitude) ve siddeti
  (intensity) genellikle birbirine karistirilan iki
  kavramdir. Büyüklük, deprem sirasinda bosalan
  enerji ile iliskili bir degerdir ve aletsel
  olarak ölçülür. Siddet ise deprem bölgesindeki
  hasara göre belirlenen göreceli bir degerdir.
  Büyüklük, deprem kayit aletlerinde kaydedilen
  dalga genliginin logaritmasini içeren bir baginti
  sonucunda, Charles Richterin gelistirdigi ve
  Richter Ölçegi denilen bir cetvele göre
  hesaplanir. Logaritmik oldugu için büyüklükteki 1
  birim artis, yer hareketlerinde 10 katlik fark
  yapmaktadir. Günümüzde birkaç degisik büyüklük
  hesabi yapilmaktadir.

14
Deprem Büyüklük ve Siddeti-II

• 1 Siddetinde Deprem Sadece aletlerle ölçülebilir
• 2 Siddetinde Deprem Sadece dinlenenler veya
  binalarin üst katindaki kisiler fark eder
• 3 Siddetinde Deprem Bina içindeki insanlar
  tarafindan fark edilir. Bunlar titresimi hafif
  bir kamyon geçiyormus gibi fark ederler.Avize
  gibi asili duran objeler sallanir.
• 4 Siddetinde Deprem Yüklü bir kamyon geçiyormus
  gibi hissedilir. Camlar ve kapilar tingirdar,
  bardaklar singirdar tabaklar çarpisir. Disarida
  duran arabalar sallanmaya baslar.
• 5 Siddetinde Deprem Disarida da hissedilir.
  Uyuyan birisi uyanabilir, kapilar açilip kapanir,
  sivilar dökülebilir

15
Deprem Büyüklük ve Siddeti-III

• 6 Siddetinde Deprem Herkes depremi hisseder.
  Mobilyalar devrilir., duvardaki resimler düser.
  Pek çok insan korkudan disari firlar. Agaçlar ve
  çalilar hisirdar.
• 7 Siddetinde Deprem Ayakta durmak çok zordur.
  Araba kullanan kisilerce de fark edilir. Sivalar,
  tuglalar ve duvarlar dökülür, bacalar yikilir.
  Dalgalar görülür, sular bulaniklasir.
• 8 Siddetinde Deprem Motorlu araçlari düzgün bir
  çizgi üzerinde kullanabilmek çok zordur. Duvarlar
  zarar görür. Bitisiginde ev bulunmayan binalar
  kismen zarar görür. Evlerin ve fabrikalarin
  bacalari yikilir. Dallar agaçlardan ayrilir,
  çatlaklar islak zeminde ve yamaçlarda fark
  edilmeye baslar.

16
Deprem Büyüklük ve Siddeti-IV

• 9 Siddetinde Deprem Genel bir panik yasanir.
  Duvarlar ciddi biçimde hasar görürü, yerlerde
  büyük çatlaklar belirir. Su depolari, dogalgaz
  borulari gibi yerlatindan geçen borularda ciddi
  hasarlar olusur. Bunun sonucunda yanginlar
  baslar.
• 10 Siddetinde Deprem Binalarin pek çogu zarar
  görür. Heyelanlar olusur. Sular kanallardan,
  nehir ve göllerden tasar. Barajlarda ciddi
  hadralar olusur. Demiryollari egilir.
• 11 Siddetinde DepremDemiryollarinda raylar ciddi
  sekilde egilir. Yeraltindaki bütün borular artik
  hizmet disidir.
• 12 Siddetinde Deprem Hasar her yerde ve her
  seyde mevcuttur. Büyük kaya yiginlari yerlerini
  degistirir, esyalar havaya firlar.

17
TÜRKIYE VE DEPREM

• Yerküre üzerinde olusan depremlerin büyüklügü ve
  neden olduklari zararlar göz önüne alindiginda
  iki ana deprem kusagi en çok ilgi çeken
  bölgelerdir. Bunlardan biri Büyük Okyanusu
  çevreleyen ve özellikle Japonya üzerinde etkili
  olan Pasifik Deprem Kusagi, digeri ise
  Cebelitariktan Endonezya adalarina uzanan ve
  Türkiyenin de içinde bulundugu Akdeniz-Himalaya
  deprem kusagidir.
• Türkiyenin bulundugu bölgede büyük levhalar
  arasinda küçük birçok levhanin olmasi,
  Türkiyenin büyük bir bölümünün deprem kusagi
  içinde yer almasina neden olur.

18
Türkiye Levha Haritasi

• Türkiye üç büyük levhanin etkisi altindadir.
  Avrasya, Afrika ve Arap levhalari. Anadolunun
  büyük bir kisminin yer aldigi Anadolu levhasi,
  Avrasya levhasinin küçük bir bölümüdür.

19
Türkiye Fay Hatlari Haritasi
20
Deprem Öncesi Evde Alinmasi Gerekli Tedbirler-I

• Banyo ve mutfaktaki dolaplarin kapaklarina sürgü
  takilmali
• Odalardaki dolap, raf, vb. duvara monte edilip
  sabitlenmelidir.
• Agir çerçevesi olan tablo ve aynalar yataklardan,
  sandalyelerden ve koltuklardan uzak bir yere
  asilmali ve duvara yerlestirilmelidir.
• Yataklar cam kenarindan, asili esya ve
  cisimlerden uzaklastirilmalidir.

21
Deprem Öncesi Evde Alinmasi Gerekli Tedbirler-II

• Binalardaki su tanklari, kolon ve krislerle
  baglantili olmamali ve sabitlenmelidir. Ayrica
  paslanma ve su sizintisina karsi gerekli önlemler
  alinmalidir.
• Kalorifer radyatörü, kombi, avize gibi araçlarin
  duvar baglantilari saglamlastirilmalidir.
• Evde yangin söndürme aleti bulundurulmali, nasil
  kullanilacagi ögrenilmelidir.

22
Deprem Öncesi Evde Alinmasi Gerekli Tedbirler-III

• Acil durum çantasi hazirlanmalidir. Çantada
  bulunmasi gereken esyalar
• Nüfus cüzdani, nakit para, kredi karti
• Itfaiye, ambulans, polis telefon numaralari
• El feneri, isildak, portatif radyo, yedek pil
• ilk yardim malzemesi, ilaç
• cep tel, adres defteri, jeton
• Plastik bardak, tabak, su, kuru gida, konserve,
  konserve açacagi
• Mevsimine uygun kiyafet
• Dis firçasi, macun, sabun, havlu

23
Deprem Öncesi Evde Alinmasi Gerekli Tedbirler-IV

• Marangoza kenarlari 1 metre uzunlugunda tahta küp
  seklinde bir sandik yaptirin ve içini tika basa
  kitapla doldurun. Dikkat! Sandik mukavva degil,
  mutlaka masif tahta olmali. Sandigin içine
  doldurulan kitaplar kirilmaz, parçalanmaz,
  ezilmez.
• Kitapla doldurulmus sandigin çevresini çamasir
  ipinden daha kalinca bir naylon iple sikica
  sarin. Böylece sandik darbelerle parçalansa bile
  ip kutunun dagilmasini önleyecektir. Içi kitap
  dolu sandigi evdeki kolonlardan herhangi
  birinden 1 metre uzaga yerlestirin.
• Deprem aninda sandigin yanina siginin.
  Dizlerinizi karniniza çekerek ve basinizi da
  dizlerinize dayayarak pozisyon alin. Sandigin
  üzerine devrilecek bir kolon yada beton plaka
  sandigi en fazla 10-15 santim ezebilir. Sandigin
  yaninda her durumda depremzedeye yetebilecek bir
  yasama alani kalir.

24
Deprem Öncesi Evde Alinmasi Gerekli Tedbirler-V

• Özel araciniz varsa içinde battaniye,ilkyardim
  çantasi, el feneri, pilli radyo
  bulundurulmalidir.

25
Deprem Öncesi Evde Alinmasi Gerekli Tedbirler-VI

• Evinizi ve Esyalarinizi Deprem Sigortasi
  yaptirmayi unutmayiniz.

26
Deprem Sirasinda Yapilmasi Gerekenler-I

• Ilk sarsinti hissedildiginde sakin olun, panige
  kapilmayin.Çünkü panik saglikli düsünmeyi
  engeller.
• Ilk 10-15 saniye içinde bulunulan yerden güvenli
  bir açik alana çikma olanagi varsa çikilmalidir.
• Kapali bir yerde iseniz düsebilecek esya ve
  nesnelere dikkat ediniz.Basinizi kask veya kalin
  kitap- minder veya tahta ile koruyun.

27
Deprem Sirasinda Yapilmasi Gerekenler-II

• Ilk sarsinti hissedildiginde sakin olun, panige
  kapilmayin.Çünkü panik saglikli düsünmeyi
  engeller.
• Ilk 10-15 saniye içinde bulunulan yerden güvenli
  bir açik alana çikma olanagi varsa çikilmalidir.
• Kapali bir yerde iseniz düsebilecek esya ve
  nesnelere dikkat ediniz.Basinizi kask veya kalin
  kitap- minder veya tahta ile koruyun.

• Harici yangin merdivenlerini kullanin
• Binada çikistan uzakta bulunuyorsaniz , disariya
  çikmaya çalismayin.
• Mümkünse hemen elektrik salteri ve gaz vanalarini
  kapatin.
• Kesinlikle, balkona çikmayin. Merdivenleri ve
  asansörü kullanmayin.
• Üst katlarda iseniz asagiya atlamaya kalkismayin.

28
Deprem Sirasinda Yapilmasi Gerekenler-III

• Yasam Üçgeni alani olusturun. Masa, yatak alti
  gibi yerler yerine agirlik merkezi yere yakin
  olan çelik dolap, para kasalari, çamasir ve
  bulasik makinasi gibi nesnelerin yanina yan
  olarak yatilmali ve dizler karina dogru
  çekilerek, eller basin üstünde kenetlenmelidir.
  (cenin pozisyonu)

• Mutfak en iyi saklanma ve yasam üçgeni
  yaratilabilecek ortamdir. Tezgah altinda ve
  yaninda yer alan firin, bulasik makinesi,
  buzdolabi bu bölümün ezilme oranini en aza
  indirger. Ancak set üstü dolaplardan bardak,
  tabak düsmesin, engellemek için önlem alinmalidir.

29
Deprem Sirasinda Yapilmasi Gerekenler-IV

• Enkaz altinda kullanabileceginiz, boynunuzda
  kolye seklinde tasiyabileceginiz bir sinyal
  düdügü de bulundurmaniz ise yarayacaktir.
• Kapi pervazlari altinda bulunulmamalidir.
  Tasiyici hiçbir özelligi yoktur.
• Depreme uykuda yakalandiginiz takdirde,
  kullanmaniz gereken ilk 10-15 saniyelik süre
  kisalir. Varsa sandigin, yoksa yatagin yanina yan
  yatarak cenin pozisyonunu alin.

• Yasanan son depremlerden elde edilen veriler,
  mutfak ve banyolarin en uygun yerler oldugunu
  göstermektedir. Çünkü enkaz altinda kalindigi
  takdirde bu bölümlerde hem yasam üçgeni yaratacak
  unsurlar vardir, hem de patlayan borulardan sizan
  suyu içerek mümkün Crash Sendromundan
  korunabilme olanagi mevcuttur. Enkaz altinda
  kalan kisileri bekleyen en ciddi tehlike, böbrek
  yetmezligi nedeniyle ortaya çikan sendromudur.

30
Deprem Sirasinda Yapilmasi Gerekenler-V

• Evde güvenli bir yerde saklanamiyorsaniz,
  pencerelerden uzakta sirtinizi pencereye dönerek
  diz çökün ve dirseklerinizle yüzünüzü koruyup
  ellerinizi boynunuzun arkasinda birlestirin.

• Patlayan bir duvardan hizla firlayan tugla
  parçaciklari kisiler için yasamsal tehlikedir.
  Duvardan gelecek siva tozlarinin solunmasi
  akcigerlerde komplikasyonlara sebep olabilir. Bu
  nedenle patlamanin ilk aninda agzinizi ve
  burnunuzu koruyun.

31
Apartmandaysaniz
32
1veya 2 Katli Binadaysaniz
33
Deprem Sirasinda Cami, Spor Salonu, Sinema Gibi
Toplu Mahallerde Iseniz

• Panige kapilmayin
• Genis tavan, avize gibi asili cisimlerin altindan
  kaçarak duvar kenarlarina siginin,
• Tavandan düsebilecek bir sey yoksa koltuklarin
  alt kismina uzanin ve cenin pozisyonunu alin.

• Sarsinti geçer geçmez panige kapilmadan en yakin
  emniyetli çikistan çikin

34
Deprem Sirasinda Market yada Alisveris Merkezinde
iseniz.

• Panik yapmayin
• Satin alinan esyalari birakin
• Tezgah altina çömelin veya cenin pozisyonu alin
• Büyük kolon, raf ve dolaplardan uzak durun.
• Yangin çikislarina, merdivenlere, yürüyen
  merdivenlere çikmayin, asansöre binmeyin

35
(No Transcript)
36
Deprem Sirasinda Araçta Bulunuyorsaniz

• Otoyol bariyerlerinden, köprülerden,
  kavsaklardan, enerji nakil hatlarindan, alt ve
  üst geçitlerden, direklerden ve yüksek katli
  binalardan uzakta güvenli bir yerde
  bekletilmelidir.
• Tünel içinde ve çikisin uzaginda bulunuluyorsa
  araçtan inini ve yanina yan yatarak, cenin
  pozisyonunu alin.

37
Araç Içinde Yoldaysaniz
38
Deprem Sirasinda Açik alanda Bulunuyorsaniz

• Deprem esnasinda eger disarida bulunuyorsaniz
  bina, direk, reklam panosu, duvar gibi
  devrilebilecek materyallerden uzak durun.
• Stadyum konser alani gibi çok sayida insanin bir
  arada bulundugu yerlerde kesinlikle panige
  kapilmayin, bulundugunuz yere uzanarak cenin
  pozisyonu alin

• Daglik yerlerde yukaridan düsebilecek kayalara
  karsi, deniz kenarinda ise tsunamiye karsi
  dikkatli olun. Dik kayaliklarin yanina
  sokulmayin,
• Denizden gelebilecek dalgalara karsi bulunulan
  yerden uzaklasilarak daha yüksek yerlere giden.

39
Depremden Sonra Yapilmasi Gerekenler-I

• Panik olmayin.
• Ocagi, sobayi söndürün, elektrikle çalisan
  aletleri kapatin.
• Elektrik sigortalarini kapatin
• LPG tüp, Dogalgaz ve Su vanalarini kapatin
• Binayi terk ederken asansörü kullanmayin.
• Gaz sizintisina karsi sigara yakmayin.

• Evden ayrilirken deprem çantasini ve kimliginizi
  alin.
• Hemen otomobille yola çikmayin. Trafigin
  tikanmasi ambulans, itfaiye ve diger yardim
  araçlarinin zamaninda ihtiyaci olanlara
  ulasmasini engelleyecektir.
• Elektrik hat ve direklerinden uzak durun.
• Hasari azda olsa yetkililer izin vermedikçe
  evinize girmeyin.
• Olasi bir sonraki depreme karsi hazirlikli olun.

40
Depremden Sonra Yapilmasi Gerekenler-II

• Depremden sonra aileniz üyeleri için bulusma
  yerleri belirleyin
• Önceden bir çadir edinmisseniz uygun bir yere
  kurun.
• Deprem hakkinda söylenti yaymayin, resmi
  açiklamalar disindaki söylentilere inanmayin

41
Enkaz Altinda Iseniz-I

• Kipirdayacak durumunuz varsa ve kesin bir çikis
  yolu görebiliyorsaniz hareketlenin. Aksi takdirde
  pozisyonunuzu koruyun ve sakin olun. Fazladan her
  çaba, size gelecekte gerekli olacak enerjiyi ve
  suyu tüketecektir.
• Disaridan bir müdahale sesi duyana kadar
  bagirmaya çalismayin. Bu enerjinizi zamansiz
  tüketmenize yol açacaktir. Bir ses duydugunuzda
  cevap verin ve pozisyonunuzu anlatmaya çalisin.

42
Enkaz Altinda Iseniz-II

• Ilerleyen saatlerde disariya ses verebilecek bir
  ses kaynagi yaratma yolu bulun. Tencere benzeri
  bir metale vurulacak biçak sapi, sert bir yüzeye
  vurabileceginiz diger sert bir cismin olup
  olmadigini kontrol edin. Çünkü saatler geçtikten
  sonra böyle bir sey edinme gücünü kaybetmis
  olabilirsiniz.
• Kurtarma ekipleri, olay yerine ulastiklarinda
  bakacaklari ilk yer enkaz üzerinde kabarmis
  bölgelerdir. Kabaran bu bölgeler muhtemel yasam
  üçgenlerinin oldugu noktalardir. (Buzdolabi,
  bulasik ve çamasir makinesi, çelik para kasasi,
  demir dolap v.b.) Böyle bir pozisyona sahipseniz,
  ilk ulasilacak kurtarma bölgesindesiniz demektir.

43
Arayabileceginiz Telefon Numaralari

• Basbakanlik Kriz Merkezi 0312 289 68 05-10
• Disisleri Bakanligi Kriz Merkezi 0312 289 68 15
• Içisleri Bakanligi Kriz Merkezi0312 417 77 13-14
• Istanbul Büyük Sehir Bld Kriz Merk 0212 512 55
  00- 513 85 44
• Istanbul Kriz Merkezi0212 520 22 03-04/520 22
  05-10
• Havaalani Kriz Merkezi0212 663 14 00
• Akut Kriz Merkezi 0212 252 46 44/0532 211 85 67
• Saglik Müdürlügü 0212 638 13 66-67
• Kizilay il Müdürlügü 0212 227 51 71
• Hizir Acil112
• Yangin Ihbar 110
• Polis Imdat 155
• Bilinmeyen Numaralar118
• ISKI588 38 00
• Su Ariza 185
• IGDAS 626 46 46
• Emniyet Müdürlügü 635 00 00