DESTAN NEDIR?

1
DESTAN NEDIR?

• Destan bir ulusun yasamini yakindan ilgilendiren
  savas, göç, yikim , felaket , yangin gibi tarih
  ve toplum olaylarinin çerçevesi içinde yigitlik
  ve olaganüstülük üzerine kurulmus çok uzun bir
  manzum öyküdür.
• Destan , insanoglunun çok eski dönemlerde ortaya
  koydugu ilk sanat ürünlerinden biridir.

2

• Destanlar , ortaya çikislarina göre iki türlüdür
  Dogal Destan , Yapma Destan
• Dogal Destan Çok eski dönemlerde ulus vicdaninda
  derin izler birakan bir tarih ya da toplum
  olayinin , yine o devirlerde ulusal bir ozan ya
  da çesitli saz ozanlari tarafindan söylenen
  biçimine dogal destan denir.

3
DOGAL DESTANIN ÖZELLIKLERI

• Anonim bir özellik tasir.
• Çogu manzumdur nazim ve nesir karisik olanina az
  rastlanir.
• Nazim biçimi ve uyak , destani yaratan halkin
  gelenegine baglidir.
• Gerçek ve gerçekdisi olaylar iç içedir.
• Destan kisileri beden ve karakter özellikleri
  bakimindan hem olagan hem de olaganüstü
  özellikler tasir.

4

• Destanlarda anlatilan olaylarin zamani asagi
  yukari bellidir.
• Destanlar çok uzun manzum öykülerdir.Kirgizlara
  ait Manas destani 400 bin dizeden olusur.
• Destanlarda daha çok kahramanlik, yigitlik,
  dostluk , ask , ölüm , yurt sevgisi konulari
  islenir.

5
DÜNYA EDEBIYATININ EN ÜNLÜ DOGAL DESTANLARI

• ILYADA VE ODYSSEIA( Homeros) Yunanlilarin Toroia
  Savasina gidis dönüslerini anlatir.( YUNAN
  DESTANI)
• SEHNAME ( FIRDEVSI ) Iran Turan mücadelelerini
  , Iranin kahramani Rüstemin yigitliklerini ,
  Büyük Iskenderin Irani isgalini anlatir. ( IRAN
  EDEBIYATI)

6

• KALEVELA (LÖNROT) Dogaya karsi savasan
  Finlilerin erdemlerini , bilgeliklerini anlatir.
  ( FIN EDEBIYATI)
• MAHABHARATA ( HINT EDEBIYATI)
• RAMAYANA ( HINT EDEBIYATI )
• IGOR 12.YY da Kipçak Türkleriyle Ruslarin
  yaptiklari savasi anlatir. ( RUS EDEBIYATI)
• OGUZ KAGAN Hunlarin Orta Asya da Türk
  birligini nasil kurdugunu anlatir . ( TÜRK
  EDEBIYATI)

7
YAPMA DESTANLAR

• Yeni ve yakin çaglarda , herhangi bir tarih
  olayinin bir ozan tarafindan destan kurallarina
  uygun olarak yazilmis biçimine yapma destan
  denir.
• Bunlar sanatsal amaçli destanlardir.Bilinen bir
  sanatçinin ortaya koydugu destanlardir.

8
DÜNYACA ÜNLÜ YAPMA DESTANLAR

• KAYBOLMUS CENNET Ademle Havvanin cennetten
  yeryüzüne inisleri anlatilmistir.(J. MILTON
  INGLZ EDEB.)
• KURTARILMIS KUDÜS I. Haçli seferinde Kudüsün
  alinisi anlatilir. ( T.TASSO- ITALYAN EDEB.)
• ILAHI KOMEDYA Öteki dünyaya Dantenin yaptigi 7
  günlük gezi anlatilir.( DANTE- ITALYA EDEB.)
• Üç SEHITLER DESTANI Kurtulus Savasindan bazi
  kesitler anlatilir .( F.H. DAGLARCA- TÜRK EDEB.)

9
ISLAMIYETIN KABULÜNDEN ÖNCEKI TÜRK DESTANLAR

• SAKA TÜRKLERI
• ALP ER TUNGA DESTANISakalarin yigit komutani Alp
  Er Tunga nin Iranlilarla yaptigi savas
  anlatilir.Destanda Alp Er Tunganin
  kahramanliklari , basarilari ve ölümünden duyulan
  aci anlatilir.
• SU DESTANI Saka Türklerinin hükümdari Sunun
  Makedonya hükümdari Iskender ile mücadelesi
  anlatilir.Bu destanla ilgili bilgileri Divanü
  Lügatit Türk ten aliriz.

10
HUN DESTANI

• OGUZ KAGAN DESTANI Bu destanda Hun hükümdari
  Mete Hanin Orta Asya da Türk birligini kurmasi
  anlatilir.
• Oguz Kagan destaninin Uygur yazisiyla yazilmis
  bir kopyasi Paristedir.

11
GÖKTÜRK DESTANLARI

• BOZKURT DESTANI Göktürklerin disi bir kurttan
  nasil türediklerini ve çogaldiklari anlatilir.Bu
  destanla ilgili bilgiler Çin kaynaklarindan
  alinmistir.
• ERGENEKON DESTANI Göktürklerin Ergenekon
  denilen bir yere siginmalari , orada 400 yil
  oturup çogalmalari , sonrada demir bir dagi
  delerek oradan çikmalari ve devlet kurmalari
  anlatilir.

12
UYGUR TÜRKLERI DESTANLARI

• TÜREYIS DESTANI Uygurlarin bir kurttan nasil
  türeyerek çogaldiklari anlatilir.
• GÖÇ DESTANI Bu destanda , Uygurlarin Kirgiz
  baskilarina dayanamayarak Dogu Türkistana göç
  edisleri anlatilmistir.

13
ISLAMIYET SONRASI TÜRK DESTANLARI

• SATUK BUGRA HAN DESTANI Ilk Müslüman Türk
  devleti olan Karahanli hükümdari Satuk Bugranin
  Müslüman olmayanlarla mücadelesi anlatilir.
• MANAS DESTANI 11 ve 12. YY Kirgiz Türkleri
  arasinda olusmaya baslayan bu destan genis
  cografyalara yayilmistir.Manas adli bir yigidin
  kafirlerle mücadelesi anlatilir.Dünyanin en uzun
  destanidir.400 bin misradan olusur.
• KÖROGLU DESTANI Köroglunun asil adi Rusendir.

14

• BATTAL GAZI DESTANI Bu destan 8 ve 9. yy da
  Müslüman Türk ve Araplarin Anadoluya yaptiklari
  akinlari ve Bizanslilarla çarpismalarini anlatir.
• Bunlardan baska CENGIZ HAN DESTANI,TIMUR DESTANI,
  DANISMANT GAZI DESTANI, GENÇ OSMAN DESTANI gibi
  destanlarda Islamiyatin kabulünden sonra ortaya
  çikan destanlardir.

15

• www.bilgicik.com