D

1
D 2 ARASTIRMANINÇESITLI BOYUTLARI

• Neumann (2000) Chapter 2
• Arslan ve Ökten (1994)sf.1-17

2
MANTIK YÜRÜTME YÖNTEMI - YOLU
TÜMEVARIM
TÜMDENGELIM
KURAM
KURAM
OLGU Duyularimizla elde ettigimiz verilerin
kaynagi olan, gerçeklesmis olay ya da olaylar
dizisi.
HIPOTEZ
TASLAK HIPOTEZ
TEST (gözlem)
MODEL
KURAMIN DOGRULANMASI veya YENI KURAM
GÖZLEM
3
TÜMDENGELIM
Arastirmanin düsünce yolu genelden özele
dogru. YUKARIDAN ASAGIYA
DOGRU

• Gözlemledigin olguyla iliskili olabilecek kurami
  incele.
• Bu kurami sinirlandirarak, uyarlayarak bu olguyu
  açiklamaya çalis.
• Bu olguyu açiklamak için bagimli ve bagimsiz
  degiskenleri belirle Hipotez kur!
• Ölçme yöntemini belirle Hipotezi test et!
• Kurami dogrula / kurami reddet.

4
TÜMEVARIM

• Daha büyük genellenebilir bir sonuca -ya da
  kurama- ulasmaya çalis.
• Bu modeli bir hipoteze ya da önermeye- dönüstür.
• Olgulardaki tekrarlanan özellikleri, modeli,
  davranis kaliplarini saptamaya çalis.
• Tekil gözlemlerden, ölçümlerden GÖRGÜL GENELLEME
  yap.

Arastirmanin düsünce yolu özelden genele
dogru. ASAGIDAN YUKARIYA
DOGRU
5
TÜMEVARIM
Arastimanin düsünce yolu özelden genele
dogru. ASAGIDAN YUKARIYA
DOGRU

• Tekil gözlemlerden, ölçümlerden görgül genelleme
  yap.
• Olgularda tekrarlanan özellikler, model saptamaya
  çalis.
• Bu modeli bir hipoteze ya da önermeye- dönüstür.
• Daha büyük genellenebilir bir sonuca -ya da
  kurama- ulasmaya çalis.

6
KURAM
TASLAK HIPOTEZ
HIPOTEZ
TEST (gözlem)
OLGU
MODEL
GÖZLEM
KURAMIN DOGRULANMASI
7
ARASTIRMANIN 4 FARKLI BOYUTU

• AMAÇ Arastirmanin yapilis nedeni.
• KULLANIM Arastirma sonuçlarindan nasil
  yararlanilacagi
• ZAMAN Arastirmanin yapilabilmesi için gereken
  süre
• TEKNIK Arastirmada kullanilacak bilgi toplama ve
  analiz teknikleri

8
AMAÇ
KESFETMEK Kesfedici Arastirma
BETIMLEMEK Betimleyici Arastirma
AÇIKLAMAK Açiklayici Arastirma
9
AMAÇ
KESFETMEK Kesfedici Arastirma BETIMLEMEK
Betimleyici Arastirma AÇIKLAMAK Açiklayici
Arastirma

• Ne zaman yapilir?
• Neden yapilir?
• Ne elde edilir?
• Nasil yapilir? (Arastirmaci nasil bir yol
  izlemelidir?)
• Ne tür bilgi toplanir?

10
AMAÇ KESFETMEK Kesfedici Arastirma NE? KIM?

• Ne zaman yapilir? Hemen her arastirmanin
  basinda özellikle, az incelenmis bir konu ele
  alindiginda.
• Neden yapilir? Arastirma problemindeki
  belirsizlikleri gidermek, konuyu sinirlandirmak
  için.
• Ne elde edilir? Arastirmanin nasil yürütülmesi
  gerektigine dair ip uçlari.

11
AMAÇ KESFETMEK Kesfedici Arastirma NE? KIM?

• Nasil yapilir? Karsilasilan bilginin türüne ve
  kaynagin durumuna göre, gerektiginde yöntem
  degistirerek. Tavir Yaratici, açik fikirli,
  esnek.
• Ne tür bilgi toplanir? Her türlü bilgi toplanir
  çogunlukla nitel (kalitatif) bilgiler.

12
AMAÇ BETIMLEMEK Betimleyici Arastirma NASIL?

• Ne zaman yapilir? Arastirmanin hipotezi
  kurulduktan sonra
• Neden yapilir? Bir yerlesmenin, toplulugun, bir
  durumun ya da iliskilerin özgün ayrintilarini
  ortaya çikarmak üzere yapilir.
• Ne elde edilir? Tipolojilerden olusan bir resim.
  Fiziksel özelliklerin ve toplumsal iliskileri
  siniflandiran semalar.

13
AMAÇ BETIMLEMEK Betimleyici Arastirma NASIL?

• Nasil yapilir?
• Yapilacak tüm isler önceden planlanir ve
  programlanir
• Sistematik hatadan kaçinilir
• Ayrintili bilgi toplanir.
• Ne tür bilgi toplanir? Her tür teknik ve bilgi
  kullanilir, örn. Mülakat, anket, fizik mekan
  tespitleri, ikincil kaynaktan istatistikler vb..

14
Bir Not
Özellikle uygulamaya dönük olarak betimleyici
arastirma yaparken kuramsal çerçevenin çogu zaman
farkina varmayiz. Bu tür arastirmalar yerlesmis
bir yöntemle yürütülür oysa o yöntemi ortaya
çikaran ve uygulanmasini saglayan belirli bir
dünya görüsü ile ilgili kuramlardir.

• Örnegin, bugünün planlama süreci anlayisi ve
  iliskili kentsel analiz yöntemleri P.Geddesin
  (1854-1932) etkisiyle benimsenmis ve
  yerlesmistir. Bunlardan bazilari
• Kent plani yapmadan önce bir arastirma yapilarak
  o kentte yasayanlarin nitelik ve egilimlerinin
  saptanmasi (ANALIZ)
• Kentin bölgesiyle birlikte ele alinarak
  planlanmasi.

Daha önce, XIX.yy Güzel Kent (City Beautiful)
akiminin plancilari için bunlar hiç söz konusu
olmazdi çünkü planlamanin öncelikli kaygisi
estetik, güzel bir kent yaratmakti.
15
AMAÇ AÇIKLAMAK Açiklayici Arastirma NEDEN ?

• Ne zaman yapilir? Daha önce çalisilmis,
  betimlemesi olan bir problem ele alindiysa.
• Neden yapilir? Gözlenen olgulardaki neden-sonuç
  iliskilerini bulmak için. HIPOTEZ TESTI için.
• Ne elde edilir? Hipotezin geçerli olup
  olmadigi bulunur. Genel geçerli kurallar,
  kuramlar bulunabilir.

16
AMAÇ AÇIKLAMAK Açiklayici Arastirma NEDEN?

• Nasil yapilir?
• Yapilacak tüm isler önceden planlanir ve
  programlanir
• Sistematik hatadan kaçinilir
• Ayrintili bilgi toplanir.
• Ne tür bilgi toplanir? Nitel ve/veya nicel

17
KULLANIM
TEMEL ARASTIRMALAR
UYGULAMA IÇIN YAPILAN ARASTIRMALAR

• Yansiz
• Bilimsel
• Akademik

• Eylem için
• Pragmatik
• Reformcu

18
KULLANIM
TEMEL ARASTIRMALAR

• AMAÇ
• Bilim insaninin merakini tatmin etmek
  insanligin bilgi dagarcigini gelistirmek.

• ÖRNEKLER
• Evrenin baslangici nasildi?
• Meyve sineginde kalitim özelikleri ? Mendel
  Kalitim Yasasi
• Sosyolojide yöntem karsilastirmalari
• Intihar olgusunun nedenleri (Durkheim)

• Yansiz
• Bilimsel
• Akademik

19
KULLANIM
UYGULAMA IÇIN YAPILAN ARASTIRMALAR

• AMAÇ
• Pratik sorunlara çözüm bulmak
• Insanlarin yasam kalitesini yükseltmek.

• ÖRNEKLER
• Tarimda verimliligi arttirmak için yapilan
  arastirmalar.
• Nüfus artis hizini düsürmek için arastirma.
• Enerji maliyetini azaltmak için arastirma.

• Eylem için
• Pragmatik
• Reformcu

20
ZAMAN
KESIT ANALIZI
SÜREÇ ANALIZI
Belirli bir andaki (kesitteki) durum incelenir.
Belirli bir dönemdeki (süreçteki) degisim
incelenir.
() Gözlemlenen durumun ayrintilari incelenir.
() Toplumsal ve mekansal degisiklikleri
açiklamak için daha etkili.
(-) Toplumsal süreç, degisim yakalanamaz.
(-) Daha karmasik, zahmetli ve maliyetli.
21
ZAMAN
KESIT ANALIZI
SÜREÇ ANALIZI
DURUM ANALIZLERI
ZAMAN SERILERI EGILIM ANALIZLERI
PANEL DATA ANALIZI
ÖRNEK OLAY incelemesi. MONOGRAFI
ÇAG (COHORT) ANALIZI
ÖRNEK OLAY incelemesi.
22
ZAMAN
KESIT ANALIZI
SÜREÇ ANALIZI
ÖRNEKLER
Mugla ilinin 1999-2009 dönemindeki nüfus artis
egilimi.
Aydin ilinin 2009 yili itibariyle sosyo-ekonomik
ve mekansal özellikleri.
Sulukulenin bir konut alani haline gelme süreci.
Sulukule yapi envanteri.
Yenikapinin XIX. Yüzyildan bu yana geçirdigi
fiziksel degisim.
23
TEKNIKGÖZLEM TEKNIKLERI
NICEL (sayisal, kantitatif)
NITEL (kalitatif)
DENEY
ALAN ARASTIRMASI (field research)
SÖRVEY (TARAMA)
IÇERIK ANALIZI
TARIHSEL KARSILATIRMALI ARASTIRMA
ISTATISTIKLERIN ANALIZI
24
TEKNIK
NICEL NITEL
ÖLÇME _Nesnel olgular, olaylar ANLAMA_Toplumsal gerçegin insasi kültürel anlam
DEGISKENLER SÜREÇLER, OLAYLAR
GÜVENILIRLIK ÖZGÜNLÜK ANA KAYNAK
Arastirmacinin DEGER YARGILARI YOK DEGER YARGILARI VAR ve AÇIK
BAGLAM ÖNEMSIZ BAGLAM ÖNEMLI
ÇOK SAYIDA OLAY, DENEK AZ SAYIDA OLAY, DENEK
ISTATISTIK ÇÖZÜMLEME TEMATIK ÇÖZÜMLEME
ARASTIRMACI YANSIZ ARASTIRMACI YANLI