De Cel(organellen)

1
De Cel(organellen)
De kleinste georganiseerde eenheid waaruit alle
levende wezens zijn opgebouwd. Het menselijk
lichaam bestaat uit verschillende typen cellen,
ieder met een eigen functie. Elke cel maakt
onderdeel uit van grotere systemen zoals weefsels
en organen.
2
De Celmembraan
De celmembraan is opgebouwd uit twee lagen
fosfolipiden.
3
Celkern (Nucleus)
De celkern bevat de erfelijk informatie van een
organisme in de vorm van genen. Deze genen
bestaan uit DNA (desoxyribonucleïne-zuur).
In de kernmembraan bevinden zich openingen, de
kernporiën. Door deze kernporiën kunnen stoffen
de kern binnendringen en verlaten.
Door een microscoop is vaak een donkere vlek in
de kern te zien de nucleolus (kernlichaampje).
Hierin liggen de genen voor de aanmaak van de
ribosomen
Het DNA in combinatie met speciale eiwitten (de
histonen) wordt chromatine genoemd.
4
Endoplasmatisch reticulum en Ribosomen
Het endoplasmatisch reticulum (ER endo binnen,
reticulum netwerk) is een uitgebreid netwerk
van membranen. De membranen van het ER en van de
kern lopen in elkaar over.Er zijn twee typen ER,
het ruwe ER en het gladde ER. Aan het ruwe ER
zitten veel ribosomen vast en is betrokken bij de
aanmaak van eiwitten, het gladde ER heeft geen
ribosomen en is betrokken bij de aanmaak van
vetten.
5
Ribosomen
Eiwitfabriekjes van de cel. Een ribosoom hecht
zich aan een kopie van een stukje DNA, zogenaamd
messengerRNA (mRNA). DNA is te groot voor de
kernporie en een beschadigde kopie is minder erg
dan een beschadigd origineel! Op het RNA staat
een recept voor een eiwit. Dit wordt afgelezen
door het ribosoom. Het recept schrijft voor in
welke volgorde het ribosoom de bouwstenen van een
eiwit aan elkaar moet koppelen.                
Ribosomen bestaan niet uit membranen, maar uit
eiwitmoleculen met daarin stukjes erfelijk
materiaal (ribosomaal RNA ofwel r-RNA).Cellen
die veel eiwitten produceren, bevatten veel
ribosomen, soms enkele miljoenen per
cel.Ribosomen regelen de eiwitsynthese. De
geproduceerde eiwitten kunnen voor verschillende
doeleinden worden gebruikt, zoals de aanmaak van
materiaal (structuureiwitten), het versnellen van
omzettingen (enzymen), en het transport van
stoffen door celmembranen (transporteiwitten). De
ribosomen in een cel zijn voor het overgrote deel
met het ruwe ER verbonden, een kleiner deel ligt
vrij in het celplasma.
6
Het maken van een eiwit
http//www.bioplek.org/animaties/celtotaal/ribosoo
m.html
7
Golgi-systeem
8
Lysosomen
Lysosomen zijn een soort zakjes, die door
membranen van de omgeving afgescheiden zijn.Ze
bevatten enzymen, dit zijn eiwitten die helpen om
een reactie te laten plaatsvinden, die betrokken
zijn bij de afbraak van grote moleculen.
Voorbeelden van dergelijke moleculen zijn
eiwitten, koolhydraten, vetten en nucleïnezuren.
Lysosomen zijn vooral belangrijk bij de
intracellulaire vertering van voedseldeeltjes die
via fagocytose (insluiting van vaste deeltjes) en
pinocytose (insluiting van vloeibare deeltjes) de
cel zijn binnengekomen.
9
Cytoskelet
De meeste organellen zweven niet vrij in een cel,
zoals een gewoon microscopisch beeld of een
schematische tekening suggereren. Door de hele
cel is een groot aantal draadvormige structuren
te vinden die de functie van 'skelet' en
'spieren' hebben het zijn respectievelijk de
microtubuli en de microfilamenten
(actinefilamenten).
10
Mitochondriën
In alle cellen bevinden zich Mitochondriën. Ze
zijn de energieleveranciers in een cel. Hoe
actiever de cel, des te meer mitochondriën.
Mitochondriën bezitten hun eigen DNA, het
mitochondriaal DNA, dat informatie bevat om onder
meer 13 eiwitten te vormen die betrokken zijn bij
de verbranding (bijvoorbeeld ATP-synthase dat
helpt bij de synthese van ATP).
Mitochondriën bezitten een dubbelmembraan. Het
binnenste membraan is sterk naar binnen gestulpt.
Deze instulpingen heten cristae. De membranen
verdelen het mitochondrium in twee inwendige
compartimenten. De ruimte tussen de twee
membranen in wordt de intermembraanruimte
genoemd. De ruimte binnen het binnenmembraan heet
de matrix.
O2
H2O
CO2
ATP
Koolhydraten
Een groot deel van de verbranding van glucose uit
je voedsel vindt langs de membranen van de matrix
plaats. De nodige enzymen liggen er als een soort
lopende-band-systeem op gegroepeerd.Bij de
verbranding wordt energie gevormd die wordt
vastgelegd in speciale energiemoleculen ATP
(adenosinetrifosfaat).
11
ATP-ADP
Energierijke fosfaat bindingen
Energie beschikbaar voor processen en reacties in
de cel
Energie van zonlicht of voedsel
Vrije fosfaatgroep (Pi)
12
Plastiden

• Plastiden zijn organellen die alleen bij planten
  voorkomen.

• De plastiden worden ingedeeld in twee groepen
• gekleurde plastiden (chromoplasten) (voor kleur
  bv. Fruit of Fotosynthese)
• en kleurloze plastiden (leukoplasten) (voor
  opslag vetten, eiwitten of koolhydraten)

• Plastiden worden gevormd uit proplastiden. Als
  de plastiden eenmaal gevormd zijn,
• kunnen ze door uitwendige omstandigheden
  gemakkelijk in elkaar overgaan.

• De bekendste plastiden zijn de chloroplasten
  (bladgroenkorrels). Deze komen bij planten
• voor in de bladeren en stengels en zijn
  betrokken bij het proces waardoor wij kunnen
• leven de Fotosynthese.

Één van de belangrijkste reacties in de biologie
Verbranding
Klopt deze reactie????
Hoe heet deze reactie?
13
Chloroplast
Net als de mitochondriën heeft een chloroplast
een dubbele membraan aan de buitenkant. De
binnenmembraan omgeeft een ruimte die opgevuld is
met vloeistof, stroma genoemd, en
membraanschijfjes die op elkaar gestapeld zijn.
In de op elkaar gestapelde schijfjes zit het
pigment chlorofyl. Dat is betrokken  bij de
lichtabsorptie die nodig is voor fotosynthese.
14
Vacuoles
Vacuoles zijn een soort vochtblaasjes die in
cellen van zowel planten als dieren voorkomen.
Bij dieren zijn ze meestal zo klein dat ze onder
een lichtmicroscoop niet zichtbaar zijn.