Bovenschools Management

1
Bovenschools Management

• Hoe het werkt
• Hoe het kan werken en
• of het werkt

2
Wat is bovenschools management

• Structurele, professionele voorziening voor
• bovenschoolse beleidsontwikkeling en- uitvoering
• bovenschoolse coördinatie en sturing

3
Positie van bovenschools management

• Voorziening tussen het bevoegd gezag en
  schooldirectie
• Neemt taken over van bestuur en schooldirecties
  en levert (als het goed is) meerwaarde voor
  beiden op

4
Hoe komt het tot stand?

• Vervangt de klassieke taak- en
  verantwoordelijkheidsverdeling tussen beide
  spelers
• Keuze voor BM vanuit besturen
• Keuze voor BM vanuit noodzaak tot bovenschoolse
  coördinatie
• Combinatie met zwaartepunt komt vaak voor

5
Vanuit besturingsfilosofie(De manier waarop het
bestuur haar verantwoordelijkheid wil invullen)

• Gebrek aan tijd bij bestuursleden (vrijwilligers)
• Mogelijkheid voor bestuur op afstand of
  toezichthoudend bestuur
• Gebrek aan deskundigheid
• Behoefte aan effectiviteit/slagvaardigheid

6
Vanuit managementfilosofie(manier waarop het
management leiding wil geven aan organisatie)

• Behoefte aan bovenschoolse coördinatie
  bijvoorbeeld m.b.t. personeelsbeleid,
  samenwerkingsverband, schoolbestuurlijk overleg
  e.d.
• Behoefte aan (centrale) leiding

7
De vormgeving

• Er zijn altijd 2 krachten werkzaam
• Vanuit kostenmotief
• Verbijzondering van taken gericht op
  doelmatigheid en efficiency
• Vanuit bestuursmotief
• Organisatie gericht houden op doelgerichtheid
  en/of effectiviteit
• Beide motieven werken in horizontale en verticale
  richting

8
BSM is maatwerk
Bestuursmotief
Kostenmotief
9
Vormgeven in 4 stappenStap1

1. Vanuit het kostenmotief (efficiënte inzet van
   mensen en middelen) ontstaat verticale
   functiedifferentiatie (functies met
   niveauverschillen in verantwoordelijkheden en
   beloning)
2. Bij deze stap moeten de voordelen van doelmatige
   functieverdeling afgewogen worden tegen de kosten
   van het geheel en mogelijk verlies van
   managementfuncties op schoolniveau

10
Stap 2

1. Verbijzondering van taken vergt leiding
2. O.g.v. bestuursmotief zal steeds meer tijd
   gereserveerd moeten worden voor het leidinggeven,
   om verschillende niveaus aan elkaar te koppelen
3. Als verticaal onderscheid in verantwoordelijkheid
   wordt gemaakt, ontstaat hiërarchiering
4. Bij deze stap moeten voordelen van hiërarchiering
   worden afgewogen tegen grenzen van omspanning
   (span of control)

11
Stap 3

1. Kostenmotief kan ook horizontaal werken door
   gelijksoortige taken samen te voegen
   (specialisatie)
2. Binnen gedeelde managementfunctie kan men taken
   verdelen naar beleidsterrein of regio
   (taakdifferentiatie)
3. Bij deze stap moeten voordelen van horizontale
   differentiatie worden afgewogen tegen de kans op
   verdubbelingen in taken en verantwoordelijkheden

12
Stap 4

1. Bij horizontale differentiatie moet onderlinge
   afstemming van taken en functies gewaarborgd
   worden
2. Om samenhang te bevorderen zal men kleine eenheid
   (managementteam) moeten vormen voor de
   coördinatie
3. Voordelen van collegiale coördinatie (draagvlak
   en betrokkenheid) dienen afgewogen te worden
   tegen mogelijk nadelen (minder slag- en
   besluitvaardig)

13
De modellen

• Modellen op basis van maatwerk o.a. vanuit
• Besturingsfilosofie
• Managementfilosofie
• Specifieke situatie bestaande organisatie
• Vaardigheden personeel
• Op basis van
• Kostenmotief
• Bestuursmotief

14
Managementteam (Model Loon op Zand)

• Gebaseerd op taakdifferentiatie
• Niet-hiërarchische verhoudingen
• Collegiale samenwerking aan bovenschoolse taken
  en verantwoordelijk voor eigen school

15
Clustermodel

• Clusters van scholen met in ieder cluster 1
  integrale clusterdirecteur
• Op de scholen locatieleiders die hiërarchisch
  ondergeschikt zijn aan clusterdirecteur
• Binnen clustermodel zijn varianten mogelijk

16
Beheersdirecteur

• Functiedifferentiatie in een hiërarchische
  verhouding
• locatie- of teamleider is onderwijskundig leider,
  verantwoordelijk voor uitvoerende taken en
  personeelsbeleid
• Hierboven staat beheersdirecteur die over
  financieel-materiële zaken gaat en bovenschools
  personeelsbeleid

17
Algemeen directeur (AD)

• Hiërarchische verhoudingen
• Schooldirecteur valt onder verantwoordelijkheid
  van AD
• Beide op hun niveau verantwoordelijk voor alle
  beleidsterreinen

18
De modellen schematisch
19
Modellen (vervolg)

• Er zijn meer modellen mogelijk
• Er zijn ook modellen die uitgaan van een
  directeurenadviescommissie bijv. 2 directeuren
  bovenschools, rest op locatie en variaties daarop
• Ieder model kan weer gevarieerd worden ingevuld
• De specifieke organisatievraag is bepalend voor
  modelkeuze
• Op basis van organisatiekundige principes
• Er is relatie tussen minimum schaalgrootte en de
  werking van Bovenschools Management

20
Bekostigingsmogelijkheden

• Volledige bekostiging door het bestuur uit de
  algemene middelen
• Volledige bekostiging door de scholen uit de
  formatierekeneenheden
• Volledige bekostiging uit de Stimuleringsbijdrage
  Bestuurlijke Krachtenbundeling
• Volledige bekostiging uit het schoolbudget
• Een mix uit vorenstaande mogelijkheden
• De Algemeen Directeur(en) volledig opnemen in de
  formatieplannen en de goedkoopste leerkracht
  financieren met geld

21
Voorkeur Mix

• Vanuit principe dat BSM niet alleen voordelig is
  voor het bestuur
• Voordelen moeten voor alle betrokkenen duidelijk
  zijn
• Zoveel mogelijk draagvlak

22
Voorbeeld bekostigingINKOMSTEN SCHOLEN
2003-2004. In onderstaand tabel worden de
inkomsten weergegeven van een 13-tal scholen in
formatierekeneenheden
23
Inkomsten schoolbudget
Ook de inkomsten van het schoolbudget zijn van
belang. Uitgangspunt in deze berekening is dat
15 van het budget structureel gebruikt wordt
voor financiering van een vorm van bovenschools
management. Deze 15 is dan ook in de modellen
meegenomen. Hieronder een overzicht van de
inkomsten van het schoolbudget.
School Aantal leer- lingen School-gewicht Onderdeel A Onderdeel B Onderdeel C Totaal te ontvangen Bijdrage 15 bsm
01 AA 301 0 60.928,42 0.00 0,00 60.928,42 9.139,26
02 BB 284 0 57.487.28 0,00 0,00 57.487,28 8.623,09
03 CC 141 0 28.541,22 0,00 106,93 26.648,15 4.297,22
04 DD 89 0 18.015,38 0,00 1.503,65 19.519,03 2.927,85
05 EE 121 0 24.492,82 0,00 644,13 25.136,95 3.770,54
06 FF 43 0 8.704,06 0,00 2.739,21 11.443,27 1.716,49
07 GG 116 0 23.480,72 0,00 778,43 24.259,15 3.638,87
08 HH 305 0 61.738,10 0,00 0,00 61.738,10 9.260,72
09 JJ 218 0 44.127,56 0,00 0,00 44.127,56 6.619,13
10 KK 99 0 20.039,58 0,00 1.235,05 21.274,63 3.191,19
11 LL 161 0 32.589,62 0,00 0,00 32.589,62 4.888,44
12 MM 37 0 7.489,54 0,00 2.900,37 10.389,91 1.558,49
13NN 144 0 29.148,48 0,00 26,35 29.174,83 4.376,22
Totaal 2064 0 416.782,78 0,00 9.934,12 426.716,90 64.007,54
Onderdeel A normale vergoeding aantal
leerlingen x Euro 202.42 Onderdeel B
Schoolgewicht berekend schoolgewicht -/- 9
aantal leerlingen Onderdeel C kleine scholen
Euro 3.894,19 -/- 26,86 aantal leerlingen
24
3 Berekende modellen

• Een AD, schaal DC, fre verbruik 284,
  salariskosten 75.000
• Alle (7) scholen houden een directeur en een
  adjunct directeur
• 2 AD, 13 scholen, op scholen integrale directeur,
  geen adjuncten
• 1 AD, drie meerscholig directeuren,
  locatieleiders op de scholen
• (modellen worden uitgereikt)

25
Functionele posities in BM
Wat zijn de feitelijke posities tegen de
achtergrond van de vraagstelling vooraf?
26
Hoe werkt het in de praktijk(Voorbeeld)
27
Wat zijn valkuilen?

• Onvoldoende draagvlak
• Managers niet op hun taak berekend (onvoldoende
  competent, onvoldoende gemotiveerd, slechte
  communicatie e.d.)
• En verder?........

28
(No Transcript)