ISLETME BILIMININ TARIHI GELISIMI

1

LOJ340 Ulastirma ve Lojistik Terminolojisi Ders
- I
Yrd. Doç. Dr. Gültekin ALTUNTAS
2
Ulastirma ve Lojistik Terminolojisi Ders Içerigi

• Karayolu Tasimaciligi
• Havayolu Tasimaciligi
• Denizyolu Tasimaciligi
• Demiryolu Tasimaciligi
• Ödev Sunumlari

3
Karayolu Tasimaciligi - Sektörde Yanlis
Kullanilan Tanimlar

• DORSE
• Semi-treyler araçlari tanimlamada genel olarak
  kullanilan terim

4
Karayolu Tasimaciligi DOGRULAR

• SEMI-TREYLER YARI RÖMORK
• Bir motoru haiz çekici araç tarafindan çekilen
  ve tasiyacagi yükün özelliklerine has biçimde
  tasarlanip imal edilen en az bir dingilli ve
  çekildigi araca king pim adi verilen bir baglanti
  araciligiyla baglanan yük tasima amaçli karayolu
  tasit araci
• Dingil, lastik, fren, süspansiyon, ABS, vb.
  yürüyüs grubu ve güvenlik aygitlari haiz olmakla
  birlikte, motoru haiz degildir.

5
Karayolu Tasimaciligi - Sektörde Yanlis
Kullanilan Tanimlar

• THERMO KING
• Sogutucu ünite

Thermo King Dorse?
6
Karayolu Tasimaciligi - Sektörde Yanlis
Kullanilan Tanimlar

• TIR DORSESI
• TIR ? Uluslar arasi Karayolu Tasimaciligi
• (Transport Internationaux Routiers)
• THERMO KING DORSE
• Iki yanlis bir dogru mu?
• (Tanimlanmak istenen sogutucu üniteye haiz
  kapali bir semi-treyler)

7
Karayolu Tasimaciligi - Sektörde Yanlis
Kullanilan Tanimlar

• PILOT DORSE
• Sürücülerin üç dingil tek lastik tekerlekli
  semi-treyler tanimlamasi

8
Karayolu Tasimaciligi - Sektörde Yanlis
Kullanilan Tanimlar

• RÖMORK
• Terim dogru kullanimi yanlistir.
• Semi-treyler tanimlamak için kullanilir ama
  semi-treylerin dogru tanimi yari-römorktur.

9
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• TAM RÖMORK
• Bir kamyon tarafindan çekilen ve tasiyacagi
  yükün özelliklerine has bir sekilde tasarlanip
  imal edilen en az bir dingilli ve çekildigi
  kamyona çeki, oku, döner tabla, kanca, vb.
  adlarla tanimlanan bir baglanti aygiti
  araciligiyla baglanan yük tasima amaçli karayolu
  tasit aracidir.

10
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• FRIGORIFIK SEMI TREYLER
• Sicaklik degisimine duyarli gida maddeleri ile
  ilaçlar ve bazi kimyasal maddelerin tasinmasi
  için tasarlanan ve imal edilen, duvar
  kalinliklari ve izolasyon degeri tasinan
  malzemenin sicaklik degisimine duyarlilik
  boyutlarina bagli olarak degisen ve bir sogutucu
  üniteyi haiz karayolu tasit aracidir.

11
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• KONTEYNER SASI SEMI TREYLER
• ISO Konteynirlarin tasinmasi amaciyla tasarlanan
  ve imal edilen, iskelet halinde bir sasi ile
  tasiyacagi konteynir tipine uygun adet ve
  mesafede enine kroslar ucuna yerlestirilmis
  konteynir kilidi bulunduran yari-römork araçtir.

12
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• ÇEKICI (TRACTOR)
• Semi-treyler araçlari çekmek amaciyla kullanilan
  en az iki dingilli ve besinci tekeri haiz motorlu
  kara motorlu kara tasit aracidir. Bazi ihalelerde
  kullanilan prime mover kavrami ile ayni seyi
  ifade eder.
• Arizali araçlari çekmek için kullanilan çekici
  terimi ile karistirilmamalidir.

13
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• KAMYON (TRUCK)
• Sasisi, farkli amaçli sasi üstü ekipman veya
  kasa monte etmeye uygun, en az iki dingilli
  motorlu kara tasit aracidir.
• Tasarimi ve motor gücü itibariyla kamyonlarin
  bazilari römork çekmeye uygun araçlardir.

14
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• KONTEYNIRLAR
• Okyanus ve atmosferik kosullara dayanikli olarak
  tasarlanan ve imal edilen kargo kasalaridir.
• Boylarina göre, 20, 30, 40 foot olarak
  siniflandirilirlar.
• TEU, bir baska deyisle Twenty Foot Equivalen
  Unit (20 foot muadili) sözcügü bir ölçü
  birimidir. 40 footluk bir konteynir 2 TEUdur.

15
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• KONTEYNIRLAR
• Open Top Type
• (Üzerleri açik ve branda ile kapatilabilir tip)
• Refrigitated Type
• (Izoleli ve sogutucu üniteli tip)
• Cylindirica Chemical Type
• (Kimyasal maddelerin tasindigi silindir
  seklindeki tanker ve onun etrafina kaynatilmis
  olan ve silindiri standart bir ISO konteynir
  boyut ve sekline getiren çerçeveli tip)

16
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• SWAP BODY
• Konteynirlar gibi tasinan, ancak, boyutlari
  itibariyla ISO konteynirlardan farklilik
  gösterebilen, yapisi itibariyle semi-treyler
  kasasinin özelliklerini tasiyan kargo
  kasalaridir.
• Tüm duvarlari saç degilse, üst üste
  istiflenemezler.
• Kombine tasimaciliga uygundurlar ve yükleme ve
  bosaltma aninda araçlari serbest birakmalari
  nedeniyle esneklik saglarlar.

17
Karayolu Tasimaciligi - Ticari Araçlarda Görülen
Komponentler

• Dingil (Aks)
• Treyler Dingili
• Fren Sistemi
• Anti Blokaj Sistemi (ABS)
• Elektronik Fren Sistemi (EBS)
• RSS (Roll Stability Support)
• IVTM (Integrated Vehicle Tire Pressure
  Monitoring)
• ECAS (Electronically Controlled Air Suspension)
• Anti Patinaj Sistemi (ASR)
• Besinci Teker
• King Pim
• Çeki Kaplini
• Yük Baglama Halkalari
• Yan Koruyucular
• Tampon
• Anti-Sprey Çamurluklar
• Sis Reflektörü

18
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• KOMBINE TASIMACILIK
• Yükün, tasindigi kasa veya araçtan
  çikarilmaksizin, tek bir tasima zinciri üzerinde
  ve genellikle, kara, deniz ve demiryolu gibi
  tasima türlerinden en az ikisinin kullanildigi
  tasima sistemidir.
• Araçlar
• Çekici veya tasiyici araçtan bagimsiz olarak,
• Çekici ile birlikte tasinabilir.

19
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• SEMI-TREYLER TÜRLERI
• Rulo tasiyici,
• Konfeksiyon tipi,
• Silobas,
• Tanker,
• Konteynir tasiyici,
• Gida tankeri, vb.

20
Karayolu Tasimaciligi - Yaygin Dingil
Konfigürasyonlari

• 4 X 2
• 4 X 4
• 6 X 2
• 6 X 4
• 8 X 2
• 8 X 4

21
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• Ölçü ve Agirliklarla Ilgili Tanimlar
• Araç yüksekligi (Gabari)
• Dingil Mesafesi
• Araç Bos Agirligi
• Azami Yüklü Agirlik
• Faydali Yük (Istiap Haddi)
• Dingil Kapasitesi
• Katar Agirligi
• Azami Katar Agirligi

22
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• Ölçü ve Agirliklarla Ilgili Tanimlar
• Araç yüksekligi (Gabari) ? 4 metre
• Genislik
• Motorlu Araçlar / Römorklar ? 2,55 metre
• Frigorifik ? 2,60 metre
• Uzunluk
• Motorlu araç ? 12,00 metre
• Yari-römork ? 16,50 metre
• Tam römork ? 18,75 metre
• Dingil Yükü
• Tahriksiz dingil ? 10 ton
• Tahrikli dingil ? 11,5 ton

23
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR
Sira Euro I Euro II Euro III Euro IV Euro V
Tarih 1992 1996 2000 2005 2008
CO 4,5 4,0 2,1 1,5 1,5
HC 1,1 1,1 0,66 0,46 0,46
NOX 8,0 7,0 5,0 3,5 2,0
PM 0,36 0,15 0,10 0,02 0,02
CO Karbon Monoksit, HC Hidro Karbonlar, NOx
Azot Oksit, PM Partikül
24
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• ADR (Accord Europeen Relatif Au Transport
  Internationaux Des Merchandises Dangereuses Par
  Route)
• Yanici ve patlayici (tehlikeli maddeler
  kapsamina giren mallar) maddelerin tasinmasi ile
  ilgili kurallari içeren bir standarttir.
• Sözü edilen mallari tasimak için araçlar ve
  sürücülerin ADR belgelerine sahip olmalari
  gerekir.

25
Karayolu Tasimaciligi - DOGRULAR

• ATP (Agreement on the International
  Transportation of Perishable Foodstuff)
• Frigorifik tasima standartlarinin belirlendigi
  anlasmadir.
• Tasinabilecek mallarin listesini belirler.
• Tasinacak mallarin tasinmasinda kullanilacak
  araç, makine, malzeme standartlarini belirler.
• Standartlara uygunlugun tespit edecek test
  standartlarini belirler.
• Sertifika standartlarini belirler.
• Taraf ülkelerin uygulamalarini izler.