ESTROJENLER

1
ESTROJENLER
?

• Doç. Dr. E. Pelin KELICEN
• http//yunus.hacettepe.edu.tr/pkelicen

2

• OVERLER
• Gametojenik ve hormonal aktivite
• PUBERTEDE, menstrüel siklus (MS) denilen 30-40
  yillik dönemi baslatirlar,
• MENAPOZDA, ön hipofizden salgilanan
  gonodotropinlere verilen cevap azalir ve
  sikluslar son bulur.

3
(No Transcript)
4

• PUBERTEDE
• Hipotalamustan GnRH
• Hipofizden FSH ve LH saliverilmesi sonucu
  olgunlasmamis gonadlar uyarilir.
• Önceleri kisitli miktarda ESTROJEN salgilanarak
  meme gelisimi, yag dagilimi, uzun kemiklerde
  epifiz kapanmasina neden olur,
• Daha sonra endometriyal degisiklikleri ve
  periyodik kanamalari meydana getirecek miktarda
  ESTROJEN salgilanir.

5
(No Transcript)
6

• Her siklusun basinda ovaryumda her biri bir ovum
  içeren belirli miktarda folikül (veziküler
  folikül), FSHin etkisiyle gelisir,
• 5-6 gün sonra 1 folikül daha hizli gelismeye
  baslar,
• Bu foliküldeki granülosa hücreleri LHin etkisi
  altinda estrojen sentezini arttirir, FSH
  sentezini baskilar,
• Ovumu içeren ovaryum folikülü bir siviyi
  çevreleyen teka ve granülosa hücrelerinden
  olusur,

7

• Siklusun ortalarinda granülosa hücreleri
  PROGESTERON üretmeye baslar,
• LH ve FSH üretimi ani olarak uyarilir ve
  OVULASYON olur,
• Folikül yirtilir, ovum uterin tüpün yanindaki
  abdominal kaviteye saliverilir,
• Folikülün içi kanla dolar (corpus hemorrhagicum),
  luteinlenen theca ve granulosa hücreleri
  geliserek corpus luteum (CL)u olusturur.

8

• Döllenme olursa corpus luteum PROGESTERON ve
  ESTROJEN salgilar,
• Döllenme olmazsa CL dejenere olur, foliküler faz
  boyunca gelisen ve luteal faz boyunca salgilarla
  kalinlasan endometriyum geriler ve disari atilir.

9
(No Transcript)
10
DOGAL ESTROJENLER

• Estradiol (estradiol-17 beta, E2),
• Estron (E1),
• Estriol (E3)
• MSun 1. evresinde estrojenler ovaryum
  folikülünün theca hücrelerinde, ovulasyondan
  sonra estrojen ve progesteron CLun granulosa
  hücrelerinde üretilir.
• Hamilelik süresince yüksek miktarda estrojen
  fetoplasental ünitede üretilir.

11
SENTETIK ESTROJENLER

• Dienestrol
• Dietilstilbestrol
• Benzestrol
• Heksestrol
• Metestrol
• Metallenestril
• Klorotrianisen

12
ESTROJENLER FARMAKOKINETIK

• Estradiol ?2-globülin (SHBG) ve albümine
  baglanir.
• Serbest fraksiyonu fizyolojik olarak aktiftir,
• Estradiol, KC vd. dokularda estron ve estriole
  dönüsür, safradan itrah edilirler.
• Ilk geçiste eliminasyona ugrar.

13
ESTROJENLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• A- ETKI MEKANIZMASI
• EstrojenSHBP
• Hücre içi reseptörleri (ER), nükleusta,
• ReseptörHormon kompleksi estrojen cevap
  elementine (ERE) baglanir ve DNA araciligiyla
  etkisini gösterir.

14
ESTROJENLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• B- GELISIM
• Disilerde normal gelisim
• Vajina, uterus, uterin tüpler ve sekonder seks
  karakteristiklerinin kazanilmasi,
• Meme bezi kanallarinin ve stromanin gelisimi,
• Uzun kemiklerde epifiz plaklarinin kapanarak
  uzamanin durdurulmasi,
• Aksillar ve pubik bölgelerde killanma,
• Vücutta yag dagiliminin tipik vücut yapisini
  kazandirmasi,
• Belirli bölgelerde cilt pigmentasyonunun
  gelismesi

15
ESTROJENLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• C- ENDOMETRIYAL ETKILER
• Endometriyumun,
• Uterus kaslarinin gelisimi.

16
ESTROJENLERFIZYOLOJIK ETKILERI

• D- METABOLIK ETKILERI
• Cilt ve kan damarlarinin normal gelisimi,
• PTHun kemiklerdeki etkisini antagonize ederek
  kemik rezorpsiyon hizini azaltir ancak kemik
  olusumunu stimüle etmez,
• GI motiliteyi azaltarak intestinal absorpsiyona
  etki eder,
• Uterus büyüme ve farklilasmasina yol açan enzim
  ve büyüme faktörlerinin stimülasyonu,
• Tiroksin, estrojen, testosteron, demir, bakir
  vb.nin kan dolasimdaki miktarlarini arttirir,
• HDL seviyesini arttirir, LDLyi düsürür, plazma
  kolesterol seviyesini azaltir.

17
ESTROJENLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• F- DIGER ETKILERI
• Progesteron reseptör sentezini arttirir,
• Intravasküler sivinin ekstraselüler araliga
  çikisiyla ödeme sebep olur,
• Böbreklerde su ve tuz tutulmasina neden olur,
• Sempatik sinir sistemin düz kas fonksiyonunu
  kontrolünü düzenler.

18
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• A-PRIMER HIPOGONADIZM
• Estrojen eksikliginde yerine koyma tedavisi
• Estrojen eksikligi overlerin primer gelisim
  bozukluguna, kastrasyona ve menapoza bagli olarak
  gelisebilir.
• PH tedavisi 11-13 yaslarinda
• Sekonder seks karakteristiklerinin gelisimini
  stimüle etmek,
• Optimal büyümeye ulasmak ve
• Gecikmis pubertenin yaratacagi psikolojik
  rahatsizliklardan korunmak amaciyla yapilir.
• Baslangiç ufak dozda estrojen (konjuge estrojen
  ya da etinil estradiol) her ay 1-21 gün,
• Büyüme tamamlaninca kronik terapi estrojen ve
  projestin ilavesiyle.

19
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• B- POSTMENOPOZAL HORMON TEDAVISI-1
• MENAPOZDA
• Normal ovaryum fonksiyonlarinin sona ermesi,
• Periyotlarin kaybolmasi,
• Vazomotor semptomlar,
• Genital atrofi,
• Kemik kayiplarinin hizlanmasi, kalça, vertebra
  kiriklari,
• Lipid degisiklikleri,
• Kardiyovasküler rahatsizliklarda artis.

20
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• B- POSTMENOPOZAL HORMON TEDAVISI-2
• Kardiyovasküler hastalik açisindan risk grubu,
  yüksek LDL,düsük HDLye sahip kisiler sigarayi
  birakmali, egzersize önem vermeli ve obez ise
  kilo vermeli.
• Hormon tedavisinden önce yas, kardiyovasküler
  hastalik riski, osteoporöz, meme kanseri ve
  endometriyal kanser riski açisindan dikkatle
  degerlendirilmelidir.

21
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• B- POSTMENOPOZAL HORMON TEDAVISI-3
• Sicak basmalarinda en düsük doz estrojen yarar
  saglayabilir. Meme kanserine karsi tedavi sinirli
  periyotlarda yapilir.
• Histerektomili hastalarda estrojen tedavisi
  yapilarak sicak basmasi, terleme, uykusuzluk ve
  atrofik vajinit gibi sikayetler giderilebilir.

22
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• B- POSTMENOPOZAL HORMON TEDAVISI-4
• Osteoporözün önlenmesi için konjuge estrojen ve
  etinil estradiol verilebilir.
• Hormon tedavisi almayan osteoporözlü hastalara
  kalsiyum takviyesi ve fiziksel aktivite
  verilebilir.

23
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• B- POSTMENOPOZAL HORMON TEDAVISI-5
• Osteoporöz riski tasimayan sadece orta derecede
  atrofik vajinitli hastalar, ilk geçiste
  eliminasyona ugramayan ve hepatotoksik etkileri
  azaltilmis topikal preparatlardan
  yararlanabilirler.

24
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• B- POSTMENOPOZAL HORMON TEDAVISI-6
• Estrojen tedavisinin arttiracagi endometriyal
  karsinoma riskini önlemek için progesteron
  ilavesi yapilabilir.
• Medroksiprogesteron ilavesi endometriyal
  hiperplaziyi, siklus kanamalarini, vasomotor
  semptomlari, genital atrofiyi, kemik dansitesini
  ve lipid profilini kontrol altina alir.

25
ESTROJENLER KLINIK KULLANILISLARI

• C- DIGER KULLANILISLARI
• Estrojen ve projesteron kombine tedavisi
• Dismenoreli hastalarda ovulasyonun supresyonu,
• Overlerden fazla miktarda androjen salgilanmasina
  bagli hirsutizm ve amenorede kullanilir.
• Tekrarlayan dozlarda etinil estradiol ve konjuge
  estrojenler endometriyal hiperplaziye bagli asiri
  uterus kanamalarinda kullanilir.

26
ESTROJENLER YAN TESIRLERI

• Postmenapozal kanamalar,
• Bulanti,
• Meme hassasiyeti,
• Hiperpigmentasyon,
• Migren agrilari,
• Kolestazi,
• Hipertansiyon,
• Safra kesesi rahatsizliklari,
• Meme kanseri ve endometriyum kanseri riski,

27
ESTROJENLER KONTRENDIKASYONLARI

• Estrojene bagli neoplazmalarda (endometriyum ve
  meme karsinoma CA),
• Teshisi konulmamis genital kanamalarda,
• KC hastaliklari,
• Tromboembolik hastalik hikayesi bulunanlarda.

28
PROGESTINLER

• DOGAL PROGESTINLER PROGESTERON
• Estrojen, androjen ve adrenokortikal steroidlerin
  prekürsörü,
• Ovaryumda, testis ve adrenallerde, hamilelik
  süresince yüksek oranda plasentada dolasimdaki
  kolesterolden sentezlenir.
• Ovaryumda progesteron primer olarak CLda üretilir

29
PROGESTINLER

• SENTETIK PROGESTINLER
• Hidroksiprogesteron
• Medroksiprogesteron
• Megestrol
• Dimetisteron
• Gestoden
• Norgestimat
• Dezogestrel

30
PROGESTINLER

• FARMAKOKINETIK
• Progesteron oral absorbsiyonu iyi,
• Ilk geçiste elimine edilir,
• KCde pregnanediole ve glukronik asit
  konjugatlarina çevrilir,
• Idrarda pregnanediol glukronit olarak atilir.

31
PROGESTINLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• A- ETKI MEKANIZMASI
• Hücre membranini geçerek nükleus ve sitoplazmik
  bölgeye sahip pregesteron reseptörlerine
  baglanirlar. Ligant-reseptör kompleksi cevap
  elementine baglanarak gen transkripsiyonunu
  aktive eder.

32
PROGESTINLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• B- PREGESTERONUN ETKILERI
• Protein ve lipid metabolizmasina az, karbonhidrat
  metabolizmasina belirgin etki,
• Bazal insülin seviyesini arttirir,
• KCde glukojen depolanmasini hizlandirir,
• Adrenal korteksten aldosteron salgilanmasini
  arttirir,
• Vücut sicakligini hipotalamustaki
  sicaklik-düzenleyici merkezi etkileyerek
  arttirir,
• Meme bezlerinde alvelobular gelisimden
  sorumludur,
• Endometriyumun olgunlasmasi ve sekretuvar
  degisikliklerine neden olur.

33
PROGESTINLER KLINIK KULLANIMLARI

• A- TEDAVIDE
• Hormon yerine koyma tedavisi,
• Hormonal kontrasepsiyon,
• Uzun süreli ovaryum supresyonu,
• Medroksiprogesteron asetat (im)
• Estrojenlerin kontrendike oldugu durumlarda
  dismenore, endometriosis, hirsutizm, kanamalarda.
• Progesteron, Medroksiprogesteron

34
PROGESTINLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• B- TANIDA
• Estrojen sekresyonunun testi
• Amenoreik hastalarda

35
PROGESTINLER FIZYOLOJIK ETKILERI

• KONTRENDIKASYONLARI
• Yüksek tansiyonda,
• HDL seviyesi düsük kisilerde

36
DIGER OVARYUM HORMONLARI

• Normal ovaryum düsük oranda androjen
  (testosteron, androstenedion ve
  dehidroepiandrosteron) üretir.
• Inhibin
• Aktivin
• Relaksin
• Folistatin
• Prostaglandinler

37
ESTROJEN VE PROGESTERON INHIBITÖR VE
ANTAGONISTLERI-1

• TAMOKSIFEN
• Kompetitif parsiyel agonist, ERne karsi
  estradiolle yarisir,
• Postmenapozal kadinlarda ilerlemis meme kanseri
  tedavisinde,
• YT Sicak basmasi, bulanti, kusma.

38
ESTROJEN VE PROGESTERON INHIBITÖR VE
ANTAGONISTLERI-2

• KLOMIFEN
• Klomifen sitrat,
• Parsiyel agonist,
• Ovulasyonu indükler.

39
ESTROJEN VE PROGESTERON INHIBITÖR VE
ANTAGONISTLERI-3

• MIFEPRISTON (RU 486)
• Progesteron reseptörlerine (ve glukokortikoid
  reseptörlerine de) kuvvetle baglanarak
  progesteron aktivitesini inhibe eder.
• Kontrasepsiyonda ve postkoital kontrasepsiyonda
  kullanilir,
• Endometriyozis, Cushing sendromu, meme kanseri
  vd. glukokortikoid ve progesteron reseptörü
  içeren neoplazmalarin tedavisinde kullanilir.
• Tek oral doz 600 mg mifepriston, 1 mg
  prostaglandin E1 ve oral misoprostol erken
  hamilelige son vermede etkindir.
• YT Kusma, diare, agri.

40
ESTROJEN VE PROGESTERON INHIBITÖR VE
ANTAGONISTLERI-4

• DANAZOL
• Ovaryum fonksiyonlarini baskilamak için
  kullanilir, gonadal fonksiyonlari inhibe eder ve
  endometriozis tedavisinde kullanilir.
• Memenin fibrokistik hastaliginda, hemofili,
  Christmas hastaligi ve idiopatik trombositopenik
  purpurada da kullanilir.
• YT Kilo alma, ödem, akne, yagli cilt, ses
  kalinlasmasi, bas agrisi,sicak basmasi, kas
  kramplari, hepatoselüler hasar.

41
MÜZTAHZAR ÖRNEKLERI
42
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)

• Iki tip oral kontrasepsiyon preparati
• 1- Estrojen ve progesteron kombinasyonu,
• 2- Estrojen ilavesine gerek görülmeyen devamli
  progesteron tedavisi
• Oral absorbsiyonlari, biyoyararlanimlari iyi
• Tek subkütan implant kontraseptif Norgestrel ile
  ovülasyonun etkin supresyonu,
• Medroksiprogesteron (im) uzun süreli
  kontrasepsiyon.

43
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• A- ETKI MEKANIZMASI
• Estrojen ve Progestinlerin kombinasyonu, hipofiz
  fonksiyonlarinin selektif inhibisyonuna neden
  olarak kontraseptif etki meydana getirir.
• Servikal mukusta, uterus endometriyumunda,
  motilitede, uterin tüplerin sekresyonunda
  degisiklik yaparak ovumun implantasyonunu ve
  döllenme ihtimalini azaltirlar.

44
(No Transcript)
45
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• B- OVERLERE ETKILERI
• Kronik kullanimi ovaryum fonksiyonlarini ve
  foliküler gelisimi, CL olusumunu baskilar.

46
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• C- UTERUSA ETKILERI
• Serviks mukusunu koyulastirir,
• Uzun süreli kullaniminda servikste hipertrofi ve
  polip olusumu görülebilir.

47
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• D- MEME DOKUSUNA ETKILERI
• Meme dokusunda genisleme,
• Laktasyonun baskilanmasi.

48
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-1
• SSS ÜZERINE ETKILERI
• Estrojenler eksitabiliteyi arttirir,
• Progesteron eksitabiliteyi azaltir.
• Progesteronun termojenik etkisi vardir.

49
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-2
• 2) ENDOKRIN FONKSIYONA ETKILERI
• Hipofizer gonodotropin salgisinin inhibisyonu,
• Plazma renin ve aldosteron salgisinin
  arttirilmasi.

50
HORMONAL KONTRASEPSIYON (ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-3
• 3) KAN DOLASIMINA ETKILERI
• Oral kontraseptif kullanan kadinlarda
  TROMBOEMBOLIK olaylarda artis gözlenir.
• Kan koagülasyonuna etkileri,
• faktör VII, VIII, IX ve Xda artis, antitrombin
  IIIte azalma yapmalarina baglidir.

51
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-4
• 4) KC ÜZERINE ETKILERI
• Bazi ilaçlarin kullanilmasiyla kolitiasis
  riskini arttirirlar.

52
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-5
• 5) LIPID METABOLIZMASINA ETKILERI
• Estrojenler serum trigliserid, serbest ve
  esterifiye kolesterol miktarini arttirirlar,
• HDL ve fosfolipidler artar, LDL azalir.
• Progestinler estrojenin bu etkilerini antagonize
  eder.
• Düsük miktarda estrojen ve progestin içeren
  preparatlar trigliserid ve HDL miktarini
  azaltirlar.

53
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-6
• 6) KARBOHIDRAT METABOLIZMASINA ETKILERI,
• GISden karbohidrat absorbsiyonunu azaltirlar,
• Progesteron bazal insülin miktarini arttirir,
• Karbohidrat sindirimiyle indüklenen insülin
  miktari da artar.

54
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-7
• 7) KV SISTEME ETKILERI
• KDde hafif artis, sistolik ve diastolik kan
  basincinda, kalp hizinda artis.

55
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)FARMAKOLOJIK ETKILER

• E- ORAL KONTRASEPTIFLERIN DIGER ETKILERI-8
• 8) CILT ÜZERINE ETKILERI
• Oral kontraseptif kullananlarda cilt
  pigmentasyonunda artis (KLOASMA),
• Androjen benzeri progestinler sebum üretimini
  arttirir, akne olusumu artar,
• Estrojen içeren oral kontraseptifler sebum
  üretimini azaltir.

56
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)KLINIK KULLANIMLARI

• Kontrasepsiyonda
• (Fenitoin ve bazi antibiyotikleri kullananlarda
  kontrasepsiyon basarisizliga ugrar),
• Endometriyoziste,
• Dismenorede.

57
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)YAN TESIRLER

• A- HAFIF YAN TESIRLER
• Bulanti, ara kanama, ödem (preparattaki estrojen
  içerigine bagli olarak),
• Bu belirtiler daha düsük miktarda estrojen içeren
  ya da androjenik etkisi daha kuvvetli progestin
  preparatlariyla önlenebilir.
• 2) Tiroid, adrenal ve hipofizer fonksiyonlarda
  degisiklik, sedimentasyon artisi,
• 3) Basagrisi, migren, serebrovasküler hastalik
  riskinde artis,
• 4) Menstruasyonun kesilmesi
• (Hamilelikle karistirilabilir).

58
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) YAN TESIRLER

• B- ORTA DERECE YAN TESIRLER
• (Tadavinin kesilmesine yol açabilen yan
  tesirlerdir)
• Ara kanamalar,
• Kilo artisi ve akne olusumu (androjen benzeri
  progestin preparatlarinda daha yaygin),
• Cilt pigmentasyonunda artis (özellikle koyu
  ciltlilerde),
• Hirsutizm,
• Bakteriüri, vajinal infeksiyonlar,
• Amenore, galaktore.

59
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) YAN TESIRLER

• C- CIDDI YAN TESIRLER-1
• 1) VENÖZ HASTALIKLAR.
• a) VENÖZ TROMBOEMBOLIK HASTALIKLAR
• Yüzeysel ve derin venlerde venöz trombozis ve
  pulmoner embolizm riski artar.
• Daha çok estrojen alimina baglidir,
• (Venöz kan akiminda azalma, ven ve arterlerde
  endotel fonksiyonlarinda azalma, kan
  trombositlerinin koagülasyon yeteneginde artis)

60
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) YAN TESIRLER

• C- CIDDI YAN TESIRLER-2
• 1) VENÖZ HASTALIKLAR.
• b) MIYOKARD INFARKTÜSÜ.
• Obez, preeklamsi, hipertansiyon,
  hiperlipoproteinemili, diabetli ve sigara içen
  hastalarda risk artar.
• Aterogenesis ve koroner arter spazmi riskini de
  arttirirlar.

61
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) YAN TESIRLER

• C- CIDDI YAN TESIRLER-3
• 1)VENÖZ HASTALIKLAR.
• c) SEREBROVASKÜLER HASTALIKLAR
• Inme riski 35 yas üstü kadinlarda artar.
• Subaraknoid kanamalar, tromboembolik ve hemorajik
  inme riskini arttirirlar.
• Sigara riski daha da arttirir.

62
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) YAN TESIRLER

• C- CIDDI YAN TESIRLER-4
• 2) GASTROINTESTINAL HASTALIKLAR.
• Kolestatik sarilik,
• Safra kesesi rahatsizliklari,
• Kolesistis,
• Kolanjitis,
• Hepatik adenoma riskinde artis.

63
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) YAN TESIRLER

• C- CIDDI YAN TESIRLER-4
• 3) DEPRESYON.
• 4) KANSER
• Endometriyum ve ovaryum kanseri riskini azaltir,
  meme kanseri riskini arttirdigi bildirilmistir.

64
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) KONTRENDIKASYONLARI-1

• Trombofilebit,
• Tromboemboli,
• Serebrovasküler hastaliklar,
• Meme ve estrojene bagimli neoplazma süphesi
  olanlarda,
• KC hastaliklari,
• Astma,
• Ekzama,
• Migren,
• Diabet,
• Hipertansiyon,
• Optik nörit,
• Retrobulbar nörit,
• Konvülsif hastaliklar

65
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT) KONTRENDIKASYONLARI-2

• Epifiz plagi henüz kapanmamis adolesanlarda,
• Antibakteriyel ajanlarla beraber kullanimi
  sakincalidir.

66
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)

• TEK BASINA PROGESTIN ILE KONTRASEPSIYON
• (Özellikle hepatik hastaligi, hipertansiyonu,
  psikozu, mental geriligi ve tromboembolizmi
  olanlarda tercih edilebilir.)
• Oral/cilt implantlari
• Depo medroksiprogesteron asetat (im) her 3 ayda
  1,
• Ovulasyon en az 14 hafta-18 ay baskilanir,
• Cilt implanti L-Norgestrel

67
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)

• POSTKOITAL KONTRASEPTIFLER
• (Morning after kontrasepsiyon)
• Koitusu takiben tek basina estrojenle ya da
  projestinlerin kombinasyonuyla yapilir.
• 72 saat içinde yapilmalidir.
• Hormonlar antiemetiklerle beraber verilebilir.
• Mifepriston (progesteron ve glukokortikoid
  reseptör antagonisti), prostaglandinlerle kombine
  kullanilir.

68
HORMONAL KONTRASEPSIYON(ORAL, PARENTERAL,
IMPLANT)

• ORAL KONTRASEPTIFLERIN YARARLI ETKILERI
• Ovaryum kisti,
• Ovaryum ve endometriyum kanserini ve
• Bening meme kanseri riskini azaltirlar.
• Pelvik inflamatuvar hastalik,
• Ektopik gebelik,
• Demir eksikligi,
• Duodenum ülseri,
• Romatoid artrit,
• Premenstrual semptomlar,
• Dismenore,
• Endometriosis,
• Akne ve hirsutizm insidensini azaltirlar.

69
OVULASYONU INDÜKLEYEN AJANLAR

• KLOMIFEN
• Klomifen sitrat, parsiyel estrojen agonisti,
• Gonadotropinlerin ve estrojenlerin sekresyonunu
  arttirirlar,
• Amenore ve diger ovulatuar hastaliklari olan
  kadinlarda ovulasyonu uyarirlar,
• Estrojenlerin hipotalamus üzerindeki inhibitör
  etkiyi baskilayarak gonadotropin üretimini
  arttirirlar,
• Kisirlik tedavisinde kullanilir
• (Bazen menotropinlerle kombine).
• YT Bulanti, kusma, depresyon, kilo alma,
  konstipasyon, allerjik cilt reaksiyonlari, 10
  çoklu gebelik.

70
MÜZTAHZAR ÖRNEKLERI
71

• Kaynaklar
• Prof. Dr. S. Oguz Kayaalp, Rasyonel Tedavi
  Yönünden Tibbi Farmakoloji, 10. Baski, Hacettepe
  Tas, 2002.
• Bertram G. Katzung, BasicClinical Pharmacology,
  7th edition, AppletonLange, 1998.