SPEKTROFOTOMETRIK Y

1
SPEKTROFOTOMETRIK YÖNTEMLER

• Doç.Dr. Emre SARANDÖL

2
Dersin Akisi

• Biyokimyanin Amaci
• Biyokimyada ölçüm yapmanin temeli
• Spektrofotmetri ile ilgili tanimlar
• Spektrofotometrenin bölümleri
• Spektrofotometre ile ölçüm yapilmasi
• Özet

3
TEMEL BILIMLER
4
Dersin Amaci

• Biyokimyanin temel ölçüm yöntemi olan
  spektrofotometrik yöntemler hakkinda bilgi sahibi
  olmaktir

5
Tipta Biyokimyanin Amaci

• Bir molekülün
• Var olup olmadigini
• (ne oldugu - islevi)
• Miktarini
• belirlemektir

6
Tipta temel arastirmalar

• Saglikli durumun nasil isledigi
• Hastaliklarin nasil olustugu
• Hastaliklarin nasil önlenebilecegi
• Hastaliklarin nasil tedavi edilebilecekleri

7
Tipta günlük kullanimda

• Ayirici tani TANI
• Hastaligin gidisi (prognoz) ile ilgili bilgi
• Hastaligin seyrinin takibi
• Tedavi seçimini yönlendirir
• Tedavinin etkili olup olmadiginin takibi
• Tedaviye ait yan etkilerin takibi

8

• SIKAYET
• SORGULAMA (ANEMNEZ)
• SISTEMIK MUAYENE
• OLASI TANILAR
• A X
• B Y AYIRICI TANI
• C Z
• 
  TANI

9
Tipta günlük kullanimda

• Ayirici tani TANI
• Hastaligin gidisi (prognoz) ile ilgili bilgi
• Hastaligin seyrinin takibi
• Tedavi seçimini yönlendirir
• Tedavinin etkili olup olmadiginin takibi
• Tedaviye ait yan etkilerin takibi

10
Dersin Akisi

• Biyokimyanin Amaci
• Biyokimyada ölçüm yapmanin temeli
• Spektrofotmetri ile ilgili tanimlar
• Spektrofotometrenin bölümleri
• Spektrofotometre ile ölçüm yapilmasi
• Özet

11
Biyokimyada ölçüm yapmanin temeli

• Varligi ya da miktari arastirilan molekül ile
• OLABILDIGINCE ÖZGÜN ETKILESIME
• giren bir araç gereklidir !

12
(No Transcript)
13
Internet baglantilari

• http//www.youtube.com/watch?vpCij70_nP-E
• http//www.youtube.com/watch?vtY7oaspQqYQfeature
  related
• http//www.youtube.com/watch?vuqDWbknpiVkNR1
• http//www.youtube.com/watch?v896vJj6eWYwNR1
• http//youtube.com/watch?vbDKyh1-V0nw
• http//youtube.com/watch?vNjpboerFt14
• http//youtube.com/watch?vrxnDDfRfXEk
• http//youtube.com/watch?v4tiuRZk8TF4

14
Spektrofotometrik yöntemlerde bu araç

• kimyasal ayraçlar ve özgünlügü arttirmak için
  yöntemlere eklenen immunolojik veya enzimatik
  tepkimelerdir

15
ANTIKOR ENZIM
16
(No Transcript)
17
genellikle

• Renkli
• Berrak
• Çözeltiler elde ederiz

18
Dersin Akisi

• Biyokimyanin Amaci
• Biyokimyada ölçüm yapmanin temeli
• Spektrofotmetri ile ilgili tanimlar
• Spektrofotometrenin bölümleri
• Spektrofotometre ile ölçüm yapilmasi
• Özet

19
Elektromanyetik isima, uzayda çok büyük hizla
hareket eden bir enerji türüdür
20
Elektromanyetik isimanin en çok karsilasilan
türleri, gözle algiladigimiz görünür isik ve isi
seklinde algiladigimiz infrared isinlaridir
21
Isik, insan gözüyle görülebilir dalga
boylarindaki elektromanyetik radyasyon
enerjisidir. Dalga boyu, iki dalga piki
arasindaki mesafedir ki genellikle nanometre
(nm), bazen angström (Ao) ve milimikron (mµ)
olarak ifade edilir. Günes isigi veya bir
tungsten lambadan saçilan isik, insan gözünün
beyaz olarak tanimladigi, farkli dalga
boylarindaki isik enerjilerinin bir karisimidir.
22
Insan gözü, yaklasik 380-750 nm arasinda dalga
boylarina sahip olan isik enerjilerine cevap
verebilmektedir. lt380 nm dalga boyundaki isik
Ultraviyole (Mor-ötesi, U.V.) 380-440 nm dalga
boyundaki isik Menekse 440-500 nm dalga
boyundaki isik Mavi 500-580 nm dalga boyundaki
isik Yesil 580-600 nm dalga boyundaki isik
Sari 600-620 nm dalga boyundaki isik
Turuncu 620-750 nm dalga boyundaki isik
Kirmizi gt750 nm dalga boyundaki isik Infraruj
(Kirmizi-ötesi, IR) olarak tanimlanir.
23
Bir madde elektromagnetik dalga spektrumunda
380-750 nm uzunlugundaki görünür isinlarin
hepsini geçiriyor veya yansitiyorsa beyaz
görünür hepsini soguruyorsa (absorpluyorsa)
siyah görünür. Görünür spektrumda mavi rengi
soguran bir madde sari renkli, sari rengi soguran
bir madde mavi renkli görünür. yesil rengi
soguran bir madde kirmizi renkli, kirmizi rengi
soguran bir madde yesil renkli görünür.
24
Madde tarafindan tutulan isinlarin rengi ile
maddenin görünür rengini olusturan isinlarin
rengi, tamamlayici renkler olarak
adlandirilir. Sari-Mavi Kirmizi-Yesil
25
Elektromanyetik isima - Madde etkilesmeleri

• Kirilmasi ve yansimasi (difraksiyon ve
  refleksiyon)
• Yayilim (emisyon)
• Geçis (transmittans)
• Tutulum (absorbans)
• Baska dalga boyunda isina çevrilebilir
  (floresans)

26
ALETLI ANALIZ YÖNTEMLERI
Ölçülen Özellik Aletli Analiz Yöntemi
Isin Absorpsiyonu Spektrofotometri (X-isini, UV, GB, IR), NMR, ESR, Fotoakustik spektroskopisi
Isin Emisyonu Emisyon spektroskopisi (X-isinlari, UV, GB, elektron, Auger, ) Floresans, Fosforesans ve Lüminesans Spektroskopisi
Isin Saçilmasi Türbidimetri, Nefolometri, Raman Spektroskopisi
Isin Kirilmasi Refraktometri, interferometri
Isin Difraksiyonu X-isinlari ve elektron difraksiyon yöntemleri
Isin rotasyonu Polarimetri, dairesel dikroizm
Elektrik potansiyeli Potansiyometri, Kronopotansiyometri
Elektrik yükü Kulometri
Elektrik akimi Amperometri, Polarografi
Elektriksel direnç Kondüktometri (Iletkenlik Ölçümü)
Kütle Gravimetri
Kütle/yük Kütle spektroskopisi
Tepkime Hizi Kinetik yöntemler
Termal Özellikler Termal gravimetri, DTA, Termal Iletkenlik
Radyoaktivite Nötron Aktivasyon Analiz, Izotop seyreltme yöntemleri
27
Lambert-Beer kanunu

• Bir çözeltiden
• geçen isik miktari, isigin çözelti içinde kat
  ettigi yol ve çözelti konsantrasyonu ile
  logaritmik olarak ters orantili,
• emilen isik miktari ise dogru orantilidir

28
Içerisinde organik moleküller bulunan bir
çözeltiden UV-görünür bölge isinlari geçerse,
çözelti bu isinlarin bir kismini seçimli olarak
sogurur (absorpsiyon), digerlerini ise çok az
sogurur veya oldugu gibi geçirir (transmisyon).
29
Bir küvet içine konmus renkli bir çözeltiden
çikan isik siddeti (I), çözeltiye giren isik
siddetinden (Io) daha küçüktür.
30
Çözeltiden çikan isik siddetinin çözeltiye giren
isik siddetine orani (I/Io), transmittans (T)
olarak tanimlanir. Transmittans, genellikle
Transmittans (T) olarak ifade edilir.
31
Transmittansin tersinin logaritmasi Absorbans
(Optik dansite, A) olarak tanimlanir ki bu,
çözeltinin içinden geçen isigin ne kadarinin
absorbe edildiginin (soguruldugunun) ifadesidir.
32
Bir çözeltide çözünmüs olan maddenin miktari veya
konsantrasyonu ile Transmittans (T) arasinda
dogrusal olmayan bir iliski oldugu halde
Absorbans (A) arasinda dogrusal bir iliski vardir.
33
Absorbans (A), yüzde transmittans (T) ve
çözeltideki maddelerin konsantrasyonu (c)
arasindaki iliskiyi Lambert-Beer yasasi ifade
eder Içinde çözelti bulunan bir küvetten geçen
isigin transmittansi (I/Io), isik yolu veya küvet
çapinin (l) artmasiyla azalir ayrica dilüe
çözeltinin absorbansi (A), çözeltinin
konsantrasyonu (c) ile dogru orantilidir. ?
absorpsiyon katsayisi (ekstinksiyon katsayisi)
olarak gösterildiginde Lambert-Beer yasasinin
matematiksel ifadesi su sekilde olur.
34

• Bir maddenin rengi, o maddeden gözümüze ulasan
  görünür bölgedeki elektromanyetik isinlardir.
• Bu isinlar, saydam maddeler için maddenin içinden
  geçip gelen, saydam olmayanlar için ise yansiyan
  isinlardir

35
Görünen renk Absorbe edilen renk Isik ? (nm)
- - 220-380
Sari-yesil Menekse 380-440
Sari Mavi 440-475
Portakal Yesil-mavi 475-495
Kirmizi Mavi-yesil 495-505
Mor Yesil 505-555
Menekse Sari-yesil 555-575
Mavi Sari 575-600
Yesil-mavi Portakal 600-620
Mavi-yesil Kirmizi 620-700
36
Dersin Akisi

• Biyokimyanin Amaci
• Biyokimyada ölçüm yapmanin temeli
• Spektrofotmetri ile ilgili tanimlar
• Spektrofotometrenin bölümleri
• Spektrofotometre ile ölçüm yapilmasi
• Özet

37
(No Transcript)
38
Çözelti içindeki madde miktarini çözeltiden geçen
veya çözeltinin tuttugu isik miktarindan
faydalanarak ölçme islemine fotometri, bu tip
ölçümde kullanilan cihazlara da fotometre denir.
Fotometrik ölçümde, renksiz çözeltilerin
konsantrasyonu da ölçülebilir.
39
Analiz edilen örnek üzerine isik demetinin bir
kismini filtreler kullanarak ayiran ve gönderen
aletler kolorimetre veya fotometre olarak
adlandirilirken, yariklar ya da prizmalar
araciligi ile bu seçiciligi yapan aletler
spektrofotometre olarak adlandirilirlar.
40
Spektrofotometrelerde konsantrasyonu bilinen bir
standart çözeltinin absorpladigi isik miktari
(absorbans, optik dansite) ile konsantrasyonu
bilinmeyen çözeltinin absorpladigi isik miktari
karsilastirilir.
41
Spektrofotometrelerde kullanilacak isik,
çözeltinin kuvvetli absorpladigi dalga boyunda
seçilir örnegin kirmizi renkli sivi için yesil
dalga boyunda ( yesil renkli sivi için kirmizi
dalga boyunda), mavi renkli sivi için sari dalga
boyunda (sari renkli sivi için mavi dalga
boyunda) isik seçilir.
42

• http//www.youtube.com/watch?vRem9KkolKBIfeature
  related
• http//www.youtube.com/watch?vJzNe-Bk2shQNR1
• http//www.youtube.com/watch?vxtoRE906gjUfeature
  related

43

• Spectronic (9.54)
• http//www.youtube.com/watch?vjmZomizSPxwfeature
  related
• Beer Lambert Yasasi
• http//www.youtube.com/watch?vjmZomizSPxwfeature
  related

44

• Biüre
• http//bioweb.wku.edu/courses/biol121/Protein/Biur
  et.asp
• Simulation of U.V.-Vis. Photometer
• http//terpconnect.umd.edu/toh/models/UVVis.html

45
(No Transcript)
46
(No Transcript)
47
(No Transcript)
48
Özet

• Miktarini ölçecegimiz molekül ile olabildigince
  ÖZGÜN ETKILESIM
• Emilen (absorbe olan) isik miktari
  konsantrasyonla dogru orantilidir