Fonksiyonel Anatomi

1
Fonksiyonel Anatomi
Saglik Slaytlari
http//hastaneciyiz.blogspot.com
2
Beynin islevleri

• Çevredeki degisiklikleri fark etmek
• Önemli bilgileri bütünlestirmek
• Uyumsal bir tepki gelistirmek
• Duyusal girdi----modulator nöronlar----motor
  program----geri bildirim (ödül)

• Nöron----nukleus---- kolon---- yolak----topografik
  alanlar----baglanti alanlari

3
Duyu yolaklari

• Nöronlar kendilerine aktarilan uyariyi aksiyon
  potansiyeline dönüstürerek, paralel yollar
  araciligi ile birincil duyusal kortekse, oradan
  da unimodal baglanti korteksine iletirler
• Her baglanti sadece bir duyu modalitesi tasir
• Paralel yollar bilginin hizli aktarilmasini
  saglar

Saglik Slaytlari
lta hrefhttp//hastaneciyiz.blogspot.comgtsagliklt
/agt
4
Duyu yolaklari

• Her duyusal modalite farkli bir nöral sistem
  araciligi ile birincil kaynagindan sirasiyla
  spinal kord, beyin sapi, talamus ve serebral
  kortekse ulastirilir

5
Retiküler formasyon

• Uyarilma
• Kas tonusu modulasyonu
• Agri islemlenmesi
• Düzenleme
• Kusma
• Öksürme
• Kardiovasküler islevler
• Solunum
• Konusma ile ilgili düzenlemeler

Talamus
5
6
Talamik filtreleme

• Bütün duyular talamusta bir araya gelir
• Benzer isleve sahip uyaranlar seçilir,
  düzenlenir, bir grup haline getirilir
• Yeni ve farkli uyaranlar degerlendirilmek üzere
  daha üst merkezlere gönderilir
• Duyusal uyaranlarin 99u serebral kortekse ve
  dolayisiyla bilinç düzeyine ulasmamaktadir

7
Bilgi isleme yollari
8
Duygusal yasanti
Talamus
Duygusal kodlama
Amigdala
Duygu anlatimi
Hipotalamus
Savas-kaç tepkileri
Endokrin Otonom
9
Talamokortikostriatal döngü
10
Talamus
10
11
Duyusal Bilginin Bütünlestirilmesi

• Görsel, isitsel ve somatik bilgi multimodal
  baglanti alanlarinda birlestirilerek zihinsel
  temsilciler olusturulur

12
Duyunun algiya dönüstürülmesi

• Unimodal alanlar multimodal duyusal baglanti
  alanlarina projekte olur
• Burada birden fazla duyu modalitesi birlestirilir
• Örn. görme baglanti korteksi beyne farkli
  yollardan ulasan renk, sekil, hareket gibi
  bilgileri bütünlestirir

13
Parietal lob

• Primer somatosensorial korteks, postsentral
  girus, 1, 2, 3. alanlar
• Sekonder somatosensorial korteks, insula, 43.
  alanin arka bölümü
• Primer tad korteksi, 43. alanin ön bölümü
• Parietal baglanti korteksi, 5, 7, 39, 40.
  alanlari

13
14
Parietal lob islevleri

• Bedenin karsi yarisindaki dokunma, basinç, agri,
  isi duyularini lokalize etmek
• Uzaysal, mekansal islemleme
• Kollar, eller, parmaklar, gözler ve basa görsel
  rehberlik etme
• Nesnelere ulasma ve yakalama için görsel-motor
  rehberlik
• Dokunarak tanima
• Pozisyon bilgisi

14
15
Parietal lob islevleri

• Çevredeki nesneleri lokalize etme
• Mekan içinde hareketi yönlendrme
• Uzaydaki uyaranlari arastirma
• Sag sol ayirimi
• Okuma, aritmetik gibi uzaysal bilis sistemlerini
  olusturma
• Görsel harita olusturma
• Harita okuma

15
16
Oksipital lob

• Primer görme korteksi, 17. alan
• Görsel baglanti korteksi, 18, 19. alanlar

• Renk, hareket, yön, görsel yorumlama

17
Baglanti Korteksi

• Arka baglanti alani (PTO) Dil, dikkat ve algi
  için gerekli duyularin integrasyonu, visuosatial
  lokalizasyon
• Limbik baglanti alani Duygulanim ve bellek
• Ön baglanti alani (PFK) Bilissel davranis, motor
  planlama, dil üretimi, yargilama

18
Uyaranin degerlendirilmesi

• Primer duyu korteksleri ve baglanti korteksleri
  amigdala, hipokampus gibi limbik bölgeler ve ön
  insula, ön singulat, mediyal prefrontal gibi
  paralimbik bölgelerle iliski içerisindedir
• Bu bölgelerle baglantilar sayesinde uyaran geçmis
  deneyimler isiginda degerlendirilir
• Amigdala uyarilarin duygusal ve motivasyonel
  yükünü belirler
• Hipokampus degerlendirme sürecinde baglamdan
  sorumludur
• Degerlendirme hiyerarsisinde daha üst düzeyde
  mediyal ve orbital prefrontal bölgeler, ön
  singulati içeren paralimbik korteks yer alir

19
Temporal lob

• Primer isitme korteksi, superior temporal girus,
  41- 42. alanlar
• Isitsel baglanti korteksi, Wernicke alani
• Limbik korteks

• - Algi
• - Gerçeklik yönelimi
• - Bellek

20
Limbik sistem

• Duygusal olaylari anlamak
• Simdiki algilari geçmis olaylarla
  baglantilandirmak
• Yasantilardan ögrenmek

21
Uyaranin degerlendirilmesi

• Bu degerlendirme bölgelerinden gelen bilgi
  ventral striatumda bir araya gelmekte ve buradan
  talamus araciligi ile tekrar kortekse, ilgili
  asosiyasyon bölgelerine gönderilmekte, ayrica
  dorsal bazal ganglionlar da bu süreci kontrol
  ederek talamus araciligiyla davranisi
  etkilemektedir

22
Duyumun algiya dönüstürülmesi

• Beyin duyumlari geçmis yasantilarin isiginda ve
  sinir aglarinin düzenleyici mekanizmalari (seçme,
  çarpitma, bosluklari doldurma gibi)
  dogrultusunda organize ederek dünya hakkinda bazi
  varsayimlar gelistirir
• Bu varsayimlar arasinda en olasi tanim için
  maksimum olasilik ilkesine göre karar verir

23
Duyumun algiya dönüstürülmesi

• Beyin en olasi tanim için görüntü parçaciklarini
  iyi bir sekil olusturacak sekilde bazi ilkeler
  dogrultusunda düzenler.
• Gördügümüz sey, nesnenin özelliklerinden çok,
  duyumlarin beyin tarafindan düzenlenmesidir

24
Karar verme

• Uyaranin tanimlanmasindan sonra uygun yanit
  olacak bir davranisin seçilmesi planlanmasi,
  baslatilmasi veya önlenmesinde ve hedefe yönelik
  etkinligin düzenlenmesi gereklidir
• Bunu frontal bölge, baglantilari araciligi ile
  gerçeklestirir

25
Prefrontal baglanti alani

• Gelecekteki eylemin sonuçlarini öngörebilmek
• Uygun motor tepkiyi seçmek
• Bedenden ve dis dünyadan gelen duyulari
  birlestirmek
• Yeni sorunlara çözüm üretmek, davranisi planlamak
  ve düzenlemek (yönetsel islev)
• Davranislarin zaman içindeki ardisikligini
  saglamak
• Working memoryi (islem bellegini olusturmak)

26
Frontal lob
Yapi Islev
Prefrontal korteks Yönetsel islev
Lateral OFK Inhibisyon / planlama
Mezokortikolimbik yolak Ödül/ motivasyon
Ventromedial PFK ve Singulat Degerlendirici
26
27
Bilissel kontrol
DLPFK (Uyaran seçimi) VLPFK (Tepki
seçimi) OFK, ACC (Tepki yönetimi)
PREFRONTAL KORTEKS
TALAMUS

BAZAL GANGLIYONLAR
28
Anterior Cingulate CortexConflict monitoring

• Vital to cognitive functions, such as reward
  anticipation, decision-making, empathy, and
  emotion.
• Involved in a variety of autonomic functions (HR,
  BP)
• responsible for rendering new memories permanent.

29
Cognitive Science 2003
30
Talamus
30
31
Bilgi Isleme Sürecinin Motor Sistemdeki Dönüsümü

• Arka baglanti alanlari frontal lobun baglanti
  alanlari ile yogun etkilesimdedir.
• Motor planlama davranisin genel bir taslaginin
  olusturulmasi ile baslar, motor yolakdaki
  islemler araciligi ile somut davranisa
  dönüstürülür.

32
Motor sistem
33
Bazal gangliyonlarin islevleri

• Istenmeyen duysal girdilerin inhibisyonu
• Ilgisiz duysal girdilerin filtrelenmesi
• Uyarilmanin(arousal) saglanmasi
• Konsantrasyonun saglanmasi
• Duygu ve düsüncelerin kontrolü
• Hareketlerin ve duygularin
• bellekte depolanmasi

34
Bazal gangliyonlarin islevleri

• Ögrenilmis motor davranislarin otomatik olarak
  gerçeklestirilmesi
• Hareketin baslatilmasi, motivasyon kontrolü
• Istenmeyen hareketin baskilanmasi, istenilenin
  kolaylastirilmasi
• Motor davranisin seçimi
• Bir hareketten digerine geçis
• Karsi tarafin hareketlerinin kontrolü

35
Bazal gangliyonlarin islevleri
A- Bilissel etkinlik kaudat nukleus
araciligi ile B- Motor etkinlik putamen
araciligi ile C- Uyumsal davranis nukleus
akkumbens araciligi ile gerçeklestirilir
A
B
C
35
36
Talamokortikostriatal döngü
37
Serebellum

• Niyet edilen davranisla, gerçeklesen davranisi
  karsilastirir
• Devam edegelen davranista geribildirim
  mekanizmalari ile düzeltmeler yapar
• Ballistik hareketleri programlar
• Davranisin yönlendirilmesini ve zamanlamasini
  saglar
• Motor ögrenmede bilinçlilikten bilinçdisina
  aktarilmayi gerçeklestirir

38
Kaynaklar

• Higher-Order Cerebral Function web.odu.edu/webroot
  /instr/sci/kcarson.nsf/ files/Chapter19.ppt/FILE/
  Chapter19.ppt
• cogns.northwestern.edu/Problem_Solving.ppt
• The Central Nervous System www.stcsc.edu/anatomy/2
  10/Chapter201220Part201.ppt