Developmental Co

1
Developmental Coördination Disorder

• Onderzoek en behandeling in Meander Medisch
  Centrum

2
DCD, het onhandige kind

• Terminologie sinds 1994 in Engelstalige landen in
  gebruik, sinds 1998 in Nederland
• Classificatie volgens DSM-IV
• Landelijke werkconferenties met medewerkers uit
  de kinderrevalidatie maakten criteria
  hanteerbaar.

3
Wat hoort er bij DCD?

• Uitvoering van dagelijkse handelingen verlopen
  coordinatief moeilijk
• In ADL of op school heeft het kind hierdoor
  mindere prestaties

4
Wat hoort er niet bij DCD?

• Er mag geen sprake zijn van een duidelijk medisch
  ziektebeeld dat de onhandigheid verklaart.
• Er is geen mentale handicap

5
Hoe stel je DCD vast ?

• Medisch onderzoek
• Vragenlijsten
• Testen door fysiotherapeut en ergotherapeut
• Verder vaststellen intelligentie, door test of
  bestaande gegevens.

6
Wat is de oorzaak van DCD?

• Problemen voor en rond de geboorte
• Erfelijke aanleg

7
DCD Visie

• Coördinatie van complexe motoriek
• sensorische waarneming
• cognitieve processen
• planning en uitvoering van handelingen

8
Sensorische waarneming zintuiginformatie

• Relatie tussen
• voelen en bewegingssturing
• zien en bewegingsturing
• evenwicht (bewaren) en bewegingssturing

9
DCD Visie

• Coördinatie van complexe motoriek
• sensorische waarneming
• cognitieve processen
• planning en uitvoering van handelingen

10
Cognitieve processen

• Begrijpen van informatie, betekenis geven
• Ruimtelijk inzicht
• Taal en abstractievermogen
• Aandacht en concentratie
• Geheugen

11
DCD Visie

• Coördinatie van complexe motoriek
• sensorische waarneming
• cognitieve processen
• planning en uitvoering van handelingen

12
Planning en uitvoering van handelingen

• Goal - PLAN - Do - Check methode
• motorische uitvoering
• spierkracht, gewrichtsmobiliteit, houding,
  evenwicht
• omgeving, motivatie enz.

13
Co-morbiditeit

• ADHD, ADD
• PDD nos, autisme
• Taalstoornissen, dyslexie en andere
  leerstoornissen

14
DCD Behandelvisie

• Van neuro-ontwikkelingsperspectief
• naar (cognitief) motorisch leerconcept
• CO-OP Training

15
Revalidatieproces

• Aanmeldingsfase
• Observatiefase
• Behandelfase

16
Aanmeldingsfase

• Revalidatiearts
• intake anamnese
• lichamelijk onderzoek
• hulpvraag
• doorverwijzing naar revalidatieteam

17
Revalidatieproces

• Aanmeldingsfase
• Observatiefase
• Behandelfase

18
Observatiefase

• Kinderfysiotherapeut / ergotherapeut
• 3 weken x 1 uur
• Sensomotorisch onderzoek
• neurologische rijping
• beperking ontwikkeling
• kwaliteit van motoriek

19
Observatiefase

• Specifieke grofmotorische (kleuter)vaardigheden
  
• lopen / rennen / springen / huppen /
• klimmen / gooien / vangen / etc
• Beoordelen van motorisch niveau
• Movement ABC
• Spierkracht / mobiliteit
• Tonus

20
Observatiefase

• Specifieke fijnmotorische (kleuter)vaardighed
  en
• knippen / scheuren / plakken / kleuren
• Ruimtelijke, constructieve vaardigheden
• bouwen met verschillende materialen

21
Observatiefase

• Planning van taken
• (Voorbereidend) schrijven
• SOESS / KOEK
• VMI
• MVPT
• Sensomotorische integratie problemen

22
Observatiefase

• Sensomotorische Integratie
• wederzijdse beïnvloeding van waarnemen en
  bewegen

23
Sensomotorische Integratie

• waarnemen lt---------------------gt bewegen
• tast
• evenwicht
• houding /bewegingsgevoel
• zien
• horen
• (smaak/reuk)

24
Sensomotorische Integratie

• Normale ontwikkeling
• opmerken
• onderzoeken
• ordenen
• integreren automatiseren
• begrijpen

25
Sensomotorische Integratie

• SI-problematiek bij DCD
• prikkelverwerkingsprobleem

26
Sensomotorische Integratie

• waarnemen lt---------------------gt bewegen

27
Sensomotorische Integratie

• waarnemen lt---------------------gt bewegen
• Lichaamsschema

28
Sensomotorische Integratie

• waarnemen lt---------------------gt bewegen
• Lichaamsschema
• Handelingsinzicht praxis motorplanning

29
Sensomotorische Integratie

• waarnemen lt---------------------gt bewegen
• Lichaamsschema
• Handelingsinzicht praxis motorplanning
• Ruimtelijke oriëntatie

30
Sensomotorische Integratie

• waarnemen lt---------------------gt bewegen
• X
• Lichaamsschema
• X
• Handelingsinzicht praxis motorplanning
• X
• Ruimtelijke oriëntatie

31
Observatiefase

• Evt kinderpsycholoog
• - verbale / performale intelligentie
• - leerstoornissen
• - gedragsproblemen
• onzekerheid
• - persoonlijkheidsaspecten

32
Observatiefase

• Evt logopedie
• mondmotoriek
• articulatie / taal / eten
• Evt maatschappelijk werk
• sociale netwerk om kind en gezin

33
Observatiefase

• Na 6 weken teambespreking
• gedachtenvorming met elkaar
• - géén verdere begeleiding
• - verwijzing naar elders
• - behandeling voortzetten

34
Observatiefase

• Na 6 weken teambespreking
• - géén verdere begeleiding
• - verwijzing naar elders
• - behandeling voortzetten
• behandeldoelen

35
Observatiefase

• Ouders / kind betrekken met opstellen van
  behandeldoelen
• Doelen SMART-criteria

36
Observatiefase

• Specifiek Vangen
• Meetbaar Afstand
• Acceptabel 6/10 is voldoende
• Reëel Haalbaar
• Tijdgebonden Behandelperiode
• Over 6 weken kan Joeri 60 van de op 4 m met een
  boog aangegooide tennisballen met 2 handen vangen

37
Revalidatieproces

• Aanmeldingsfase
• Observatiefase
• Behandelfase

38
Behandeling

• C O O P Cognitive Orientation to Daily
  Occupational Performance

39
Uitgangspunten COOP

• make it fun
• promote good strategy use
• frame it in goal-plan-do-check
• one thing at a time
• work toward independence
• guided discovery

40
Uitgangspunten COOP

• make it fun
• promote good strategy use
• frame it in goal-plan-do-check
• one thing at a time
• work toward independence
• guided discovery

41
Make it fun

• Leuk leren
• spelenderwijs
• niet droog trainen

42
Uitgangspunten COOP

• make it fun
• promote good strategy use
• frame it in goal-plan-do-check
• one thing at a time
• work toward independence
• guided discovery

43
Promote good strategy use

• Zelf ontdekken
• strategie voor toekomst
• zelfstandig!

44
Uitgangspunten COOP

• make it fun
• promote good strategy use
• frame it in goal-plan-do-check
• one thing at a time
• work toward independence
• guided discovery

45
Frame it in goal-plan-do-check

• Beertjes methode
• doel plan werken -evalueren

46
doel plan werken -evalueren

• Keuze kind / ouders / leerkracht
• COPM Canadian Occupational Performance Measure
• Kennis therapeut (bijv. S.I. therapie)

47
doel plan werken -evalueren

• Hoe ga ik het doen?
• Wat heb ik nodig?
• Wat, met wie, hoe lang, hoe vaak, etc.

48
doel plan werken -evalueren

• Plan uitvoeren (ongewijzigd!!)

49
doel plan -werken -evalueren

• Evalueren of plan / doel behaald is.
• Huidige plan aanpassen / nieuw plan maken

50
Uitgangspunten COOP

• make it fun
• promote good strategy use
• frame it in goal-plan-do-check
• one thing at a time
• work toward independence
• guided discovery

51
One thing at a time

• Ieder menselijk brein 1 nieuw ding
• (deels) verworven, dan pas iets nieuws toevoegen

52
Uitgangspunten COOP

• make it fun
• promote good strategy use
• frame it in goal-plan-do-check
• one thing at a time
• work toward independence
• guided discovery

53
Work toward independence

• Start voorzichtig i.v.m. frustratie en faalangst
• Meer initiatief kind, meer zelfstandigheid
• Meer loslaten therapeut

54
Uitgangspunten COOP

• make it fun
• promote good strategy use
• frame it in goal-plan-do-check
• one thing at a time
• work toward independence
• guided discovery

55
Guided discovery

• COOP zelf probleem oplossen
• zelf ontdekken
• iedere oplossing is goed
• meerdere oplossingen proberen
• HOE FLEXIBELER
• HOE ZELFSTANDIGER!