Leiden van een lerende organisatie

1
Leiden van een lerende organisatie

• 2de jaar PROFS

2
(No Transcript)
3
programma

• Welkom/groepsvorming/programma
• SESSIE 1
• Het Leren stimuleren op individueel, groeps,
  organisatieniveau PDCA concrete methodieken
• SESSIE 2
• Van een 100 idee naar een 15 actie,
• Actieplannen en opvolgen van
• SESSIE 3
• De school als krachtige leeromgeving met de
  directeur als leerkracht/
• Het professioneel zelfverstaan, subjectieve
  theorieën en het belang van communicatie.
• Verdere concrete wegen op een rijtje
  nascholingsplan, agenda, klasbezoek,
  functioneringsgesprek

4

• samenhang
• Taakproces---------------groepsproces

• Oriëntatie
• Afspraken
• Productiviteit

• Erbij horen (integratie)
• Invloed (contole)
• Persoonlijk contact
• (affectiviteit)

Afronden
5
Waar zijn we met leren bezig op school?
Het leerproces van de leerling instroom,
doorstroom, uitstroom,inhoud, toetsing,
leerproces, zorg.. PRIMAIRE PROCESSEN
Het leerproces van het team personeel,
infrastructuur,financies, marketing,
informatie.. SECUNDAIRE PROCESSEN
6
Wat van tel is voor de onderwijs-leerprocessen
bij leerlingen is eveneens geldig voor de
professionalisering van teams

• klas team
• -voortbouwen op kennis
• -doel en zin ervaren
• -dialoog en interactie
• -uitnodigen tot nieuwe stap
• -reflectie en zelfsturing
• -zorg voor welbevinden
• leerkracht
  schoolleider

7
INDIVIDU GROEPEN ORGANISATIE
Plannen
WAT
Doen
Aanpassen
Q
Controleren
SWP
8
Fasenindeling vanuit EFQM
fasen Voorwaarden/processen Resultaten prestatie/perceptie indicatoren
1 Individuen - activiteiten Gegevens er zijn gegevens aanwezig
2 Groepen - processen Trends vergelijking met vorige jaren Meer en betere gegevens
3 Organisatie - systeem Interne indicatoren gegevens vergelijken met regelgrenzen ( tevredenheid dat we willen halen)
4 Keten - systematische bevraging/externe processen Externe indicatoren gegevens vergelijken met doelen, externe maatstaven
5 Totale kwaliteit Benchmarking vergelijken met de beste op het terrein
9
Vragen

• Checken (controleren) we onze plannen, acties,
  prioriteiten?
• Waar wanneer?
• Met wie doen we dat?
• Staan we ook stil bij onze doelen, bij het
  waarom?
• Borgen we (of bergen we het weg)
• en/of sturen we bij?

10
Vragen

• Individueel/activiteiten wat doen we, hoe
  stimuleren, systematiek? (instrumenten?)
• Groepen/processen wat doen we, hoe stimuleren,
  systematiek? (instrumenten?)
• Organisatie/systemen
• overzichtskader, SWP (ontwikkelen van)
• Hoe evalueren? (pv..)
• Instrumenten i.f.v. overzichtskader? (SION)
• Wie betrekken we hierbij? (team, lln, ouders,
  externen)

11
Zelf aan de slag

• HOE KOMEN ONZE PRIORITEITEN TOT STAND
• stap 1
• Maak een web-schema met als startwoord
• ?
• schrijf spontaan woorden op die bij u opkomen
• Woord per woord
• Doe het spontaan denk niet na over hoe of waar
  je ze wilt zetten.
• Je kan steeds wijdere vertakkingen maken.
• Of terug vanuit het basiswoord beginnen met een
  nieuwe tak.

12
Zelf aan de slag

• Stap 2
• Maak in groep een nieuw web-schema, met hetzelfde
  startwoord.
• Eén na één schrijf je er een woord bij.
• Je associeert op elkaars inbreng, of je brengt
  iets nieuws bij.
• Er wordt niet gesproken.
• Stap 3
• Duid aan met een sticker wat volgens jou goed
  loopt en wat moeizaam gaat.
• LOOPT GOED
• MOEIZAAM VERLOOP

13
Zelf aan de slag
Stap 4 Eerste indrukken ? Wat zijn
overeenkomsten? Wat ontbreekt? Uitwisselen en
bespreken van dit eerste globale
overzicht. Selecteer 2 pluspunten 2
werkpuntenvragen Stap 5 PLENUM Voorstellen van
het web-schema Voorstellen van de pluspunten en
de werkpunten Hoe pakken we dit verder aan?
14
Bedenkingen(1)

• Start o met een situering in PDCA gericht op
  organisatie
• vanuit de eigen kijk van het team
  
• o met een kort overzicht van de
  verschillende
• stappen (oriëntatie op de taak),
• o stel stap 1/2/3 voor als
  voorbereiding voor het
• gesprek (stap 4)
• Stap 1 individuele oriëntatie
• o jouw eigen kijk
• o in web-vorm of onder elkaar
• o persoonlijke spiekbrief voor stap 2
• o /- 6 min i.f.v. betrokkenheid

15
Bedenkingen(2)

• Stap 2 instructie in pictogram
• o willekeurige groepsindeling, cijfers, max
  6 pers.
• o 1 stift/groep(bastiaensen),1stift/persoon(
  binon) neutrale kleur blauw, zwart, bruin
• o 1 flap 1 losse tafel
• o rechtstaand langs 1 zijde van de tafel
• o in dezelfde ruimte/zorg dat je andere
  
• groepen niet hindert
• o niet spreken benadrukken met
  humormotiveren
• o /- 10 min i.f.v. betrokkenheid

16
Bedenkingen(3)

• Stap 3
• o elke groep voldoende rode en groene
  stickertjes
• mogen bijvragen
• o niet spreken herhalen/ niet
  beïnvloeden van
• elkaar
• o ieder plakt vanuit eigen aanvoelen bij
  die items
• die je zelf kiest, en zoveel stickers
  als je wil i.f.v.
• hoe goed het volgens jou loopt of hoe
  moeizaam
• ( niet fout/slecht).
• o het is OK als bij één item zowel rode
  als groene
• stickers hangen geeft gespreksstof- in
  stap 4
• kan je nuanceren, uitklaren
• o /- 6 min. i.f.v. de betrokkenheid

17
Bedenkingen(4)

• Stap 4 tijd voor gesprek (/- 20 min)
• o elke groep zit rond eigen flap
• o accent op actief luisteren naar elkaar,
  ruimte maken voor verschillende standpunten
• o bedoeling om door consensus drie
  pluspunten en drie werkpunten te selecteren
• o opletten dat men niet begint met
  plus/werkpunten te selecteren eerst het open
  verkennend gesprek, naar het einde toe in alle
  groepen even de opdracht van 3 plus/werk in de
  aandacht brengen
• o indien voldoende tijd kan men elkaars
  flappen laten lezen
• Stap 5 elke groep rapporteert plus/werkpunten
• o de dubbels turven
• o tijd voor korte bespreking/concretiseren
  /veel aandacht voor pluspunten/ hoe wordt dit
  ervaren?/bevestigen / niet te snel naar
  werkpunten.
• o oriëntatie op het vervolg de vertaling
  naar concrete actiepunten

18
(No Transcript)
19
SWOT/SZKB-analyse
Strength/sterkte
Weakness/zwakte
Opportunities/kansen
Threats/bedreigingen
20
SWOT-analyse

• Strength
• Wat zie ik zitten?
• Waar heb ik reeds ervaring
• mee?
• -Waar ben ik sterk in?

• Weakness
• Waar voel ik me nog onzeker
• bij?
• -Welke ondersteuning heb ik
• nodig?

• Opportunities
• Welke kansen en
• mogelijkheden zie ik ?
• -Wat is voor mij de uitdaging

• Threats
• -Wat doet me terugschrikken?
• Wat bedreigt me hierin?

21
Swot analyse

• Individueel hoe kijk ik er zelf naar
• In groep (per 3)
• Tijd om uit te wisselen /verdiepen/ mogelijke
  werkpunten-intenties inventariseren
• Plenum
• Korte uitwisseling wat wil ik proberen

22
Intenties omzetten in acties

• Stap voor stap
• Vertalen van intenties in handelen (SMART)
• Al doende leren,
• Terugblikken, bijsturen
• Uitwisselen van ervaringen!!!
• Vliegwielfunctie
• Een P.O.P..

23
Bedenkingen

• Gebruik op individueel/groep /organisatievlak
• Is goed bruikbaar voor gevoelige themas ons
  team, hoe staan wij t.o.v EGKO, differentiëren,
  mijn eigen functioneren
• als terugblik hoe werken wij samen, onze
  ervaringen met differentiatie, mijn functioneren
  op school
• als vooruitblik hoe kijken we naar relationele
  vaardigheden/Wero
• Naast weerstanden kunnen ook positieve ervaringen
  geuit worden , (welke kansen )
• Het dialogeren hierover maakt sommige themas
  terug hanteerbaar
• Werkpunten/vragen tijdens gesprek inventariseren
• Link met innovatiefasen

24
SWOT-analyse over Rel.Vaard.

• Strength
• Axenroos in 3de kl/1ste/
• 3de/4de
• -doos van gevoelens
• -wonder van het kind(6de)
• -meer om het lijf(3kl)
• -conflictoplossen dagelijks
• -rapport leefhouding/toetsen
• -themas respect voor anders
• godsdienst gevoelens, anders zijn
• Kringgesprekken
• Keuze van verhalen
• Bemiddeling door directeur

Weakness -hoe inschatten van problemen bij
kids (thuissit., ziekte,..) -hoe communicatie
tot stand brengen -klassfeer scheppen,
openheid,veiligheid, blijven -achterinformatie
over leerlingen ? -ouders hoe communicatie
verzorgen?
Threats -ten einde raad met sommigen -veel tijd
in sommige kinderen -niet onmiddellijk resultaat
ontgoocheling -soms slechts compensatie
thuissituatie Verschillende opvoeding -integrere
n van sociale vaardigheden in alles - -
Opportunities -leren omgaan met neg.
Gedragingen -meer inzicht in sommige
gedragingen -acceptatie van verschillende
gevoelens -inleving vergroten -acceptatie van het
anders-zijn -
25
DOMEIN
Werkpunten/(bannen)
Pluspunten/(behouden)
Prioriteit 1 2 3
Mogelijke verbeteracties(bewerken) - - - - -
-
26
Beste collegas

• Uw ondersteuning, bedenkingen, gouden raad,
  suggesties,voorstellen zijn voor ons belangrijk!
• JA MAAR

27
Sion-traject zelfevaluatie vanuit een instrument
Stap 1 individueel invullen van de
vragenlijst Stap 2 aanvullen van het voorlopig
rapport Stap 3 het definitieve rapport Stap 4
verdere analyse en uitzetten van
prioriteiten Stap 5 ontwikkelen van concrete
actieplannen
28
Bedenkingen

• Een instrument is zinvol als de systematiek en de
  taal van het instrument, werkbaar, hanteer,
  herkenbaar is voor de werking van de school.
• Een instrument moet je leren kennen en leren
  hanteren en de bekomen gegevens leren
  interpreteren
• Je moet de relativiteit inzien van een
  instrument
• o het gaat vooral om de dialoog vanuit het team
  met een set externe indicatoren
• o het kan blinde vlekken zichtbaar maken
• o het lost geen problemen op
• o het is een mogelijke bron om verbeterpunten te
  traceren, andere bronnen blijven belangrijk!
• o Een instrument kan een regelmatige baken vormen
  bv. om de 4 jaar voor een algemene round-up/je
  kan vergelijken met de 0-meting/ trends aflezen
  wordt mogelijk
• o Het betekent niet veel als er geen algemene
  pdca-cultuur is
• o we situeren dit in fase 3/4 van EFQM

29
Sterkte-zwakte
overleg

GOK
Doorlichting
100 ideeën

1. Zorgthemas MDO, Oriëntering, grenzen zorg lvs.
2. Wero
3. Muo
4. Ontwikkelingsplan ontwikkelingsdomeinen

30
Bedenkingen

• Er zijn verschillende bronnen van waaruit men kan
  komen tot werkpunten of 100 ideeën
• Het in herinnering brengen visueel voorstellen
  van die bronnen, de geschiedenis schetsen, is een
  belangrijke taak voor directie/kernteam

31
Prioriteiten

• Welke actieterreinen zijn voor jou prioritair
  scoren met 1/2/3
• 3- eerste prioriteit
• 2- tweede prioriteit
• 1- derde prioriteit

32
Bedenkingen

• Eenvoudig methode om zonder veel discussie te
  peilen
• naar wat ieder teamlid en het ganse team de
  belangrijkste
• werkpunten vindt. (EFQM bepalen van prioritaire
  verbeterpunten)
• Instructie
• o met het team de werkpunten overlopen of ze
  goed te onderscheiden zijn, overlappingen
  wegwerken, soms wat concreter maken waar
  mogelijk elk duidelijk afgescheiden werkpunt
  markeren als A/B/C/D
• o ieder voor zich geeft een score éénmaal 3
  voor het belangrijkste werkpunt, éénmaal 2 voor
  het tweede, éénmaal 1 voor het derde
• o begeleider vraag werkpunt na werkpunt wie
  geeft een 3, een 2, een 1 en maakt een optelsom
  per werkpunt
• Peiling en geen parlementaire stemming achteraf
  checken of de scoring klopt voor iedereen voor
  bep. Vestigingsplaats, voor de kleuterleid(st)ers

33
dubbelslag
INDIVIDU GROEPEN ORGANISATIE
Waarom doen we het?
Plannen
WAT
enkelslag
we doen het!
Doen
Aanpassen
Q
Reflecteren
BORGEN
34
Een lange termijn aanpak
100 idee
15 actie
15 actie
15 actie
15 actie
35
Ook het andere werk loopt intussen door
36
S PECIFIEK EN CONCREET M EETBAAR EN
OPVOLGBAAR A ANVAARDBAAR VOOR DE BETROKKENEN R
ESULTAATGERICHT T IJDSGEBONDEN
37
Verkleinen naar SMART acties
100 idee
55 actie
55 actie
15 actie
38
Bedenkingen (1)

• Ontgoocheling ontstaat vaak na te groot opgezette
  werkpunten deze werkpunten zijn OK, het zijn 100
  ideën maar zijn moeten nog vertaald worden in
  concrete en haalbare acties (15 actie)
• I.p.v. te zagen en te zeuren denkt men beter aan
  verbeteracties!
• Een 15 actie moet SMART zijn
• In een gezonde organisatie gaat 85 naar routine
  waarbij 15 innovatie haalbaar is, ga je meer
  innoveren (25)dan moet je de routine op minder
  tijd doen (75)en de werkdruk verhoogt. (teams
  herkennen dit goed)

39
Bedenkingen (2)

• Verkleinmethodiek instructie
• o vorm functionele teams mensen die
  effectief samen aan een verbeterpunt moeten
  werken/vraag medewerking aan het team
• o mogelijke groepsverdeler nummer de
  werkpunten leg A4 blad met nummer op
  verschillende plaatsen in de ruimte je gaat bij
  dat nummer staan waar je wil aan werken bij te
  veel volk bij werkpunt verdelen in kleinere
  functionele groepjes (graad/vestigingsplaats/werkg
  roep/ko-lo)
• o brainstorm over wat zouden concrete
  verbeteracties kunnen zijn om iets te realiseren
  van dit werkpunt?
• o breng brainstormregels in herinnering
  alle ideeën zijn welkom/haalbaarheid niet direct
  in vraag stellen.
• o na brainstorm kies vanuit gezond verstand
  en in consensus wat je best eerst zou aanpakken
• o zet dit punt terug in het midden en
  herhaal de vorige 3 punten

40
Bedenkingen (3)

• De gevonden 15 actie moet misschien terug
  verkleind worden/belang van het zelf formuleren
  wat men haalbaar ziet!
• De 15 actie wordt uitgeschreven in een
  actieplan
• De verschillende 15 acties worden
  geïnventariseerd in plenum (beamer) en
  gecorrigeerd en aangevuld door de
  anderen.(SMART-principe)
• Veel belang hechten aan concreet omschrijven van
  actie/ timing / namen van verantwoordelijken/
  welke ondersteuning is er nodig?/
• afspreken waar en hoe en wanneer het actiepunt
  wordt opgevolgd/ Bij te veel 15 acties kan terug
  met 3/2/1 methodiek gewerkt worden
• Het actieplan moet zo snel mogelijk aan iedereen
  terug bezorgd worden
• Dit gezamenlijk bespreken neemt tijd in
  beslag!(/-30min)

41
15 actie
Wat Wat beogen we? Wat gaan we concreet doen? Wie Betrokken /verantwoordelijk Wanneer Tijdpad Onder- steuning Informatie, geld, infrastructuur,na-scholing Evaluatie Waar volgen we dit op?

42
Opstellen van een plan(werkblad actieplan)

• doelstellingen, plannen, concrete activiteiten
  voor een bepaald werkjaar
• voortdurend proces  plannen, uitproberen,
  evalueren
• deel van of aanloop tot schoolwerkplan
• gedragenheid van alle betrokkenen verhoogt
  doelmatigheid.
• (geen papieren tijger)

43
Werken met een plan

• inbreng betrokkenen
• niet alles tegelijk
• factor haalbaarheid niet apriori inroepen
• essentiële voorwaarden  deskundigheid,
  infrastructuur, organisatie
• begin projectmatig maar hou het geheel in de
  gaten
• weerstanden niet negatief interpreteren
• doelmatigheidsbeleving bewaken

44
Van externe sturing naar
interne sturing
reflectie
coaching
controle

nascholingsplan
agenda
Klas-bezoek
Functioneringsgesprek
45
Kijkwijzer nascholingsplan

• Link met prioriteiten-plan?
• Wat zijn individuele nascholingsbehoeften? Hoe
  kom ik die aan de weet?
• Balans individueel leren-organisatie leren?
• Financiering (afspraken)

46
(No Transcript)
47
Kijkwijzer agenda

• Link met aanwending onderwijstijd
  (uitgangspunten,vvkbao)
• Controle/coaching/reflectie

48
Agenda - Uitgangspunten schoolwerkplanning(vvkbao)
-

• Accenten van eigen opvoedingsproject
• Evenwicht in alle leergebieden en OD
• Zinvol samenhangend aanbod in planning
• Flexibele tijdsschemas mogelijkheid tot
  differentiëren
• Het team laten participeren in verdeling
  onderwijstijd
• (tekstaanwending van de onderwijstijd in Kath.
  Ond.,Jan Saveyn, www.vsko.be)

49
Uitgangspunten bij klasbezoek, functioneringsgespr
ek, beoordelingsgesprek

• Helder krijgen van het doel van het gesprek
• Expliciteren en communiceren van
  functiebeschrijvingen, criteria, procedure,
  bronnen (observatie, documenten)
• Samen formuleren van werkpunten en het verdere
  traject
• Transparantie en congruentie in de feedback
• Respect voor verschillen tussen collegas,
  uniciteit
• Locus of control bij leerkracht zo groot mogelijk
  houden, versterken.

50
Een cyclisch gebeuren
sollicitatiegesprek
1ste jaar
4de jaar
Beoordelingsgesprek
CRITERIA
functioneringsgesprek
Functioneringsgesprek Loopbaangesprek
3de jaar
functioneringsgesprek
2de jaar
51
werk aan kleine haalbare projecten die zich
situeren op één van deze zorggebieden en wees u
ervan bewust op welk terrein u bezig bent De
essentie ligt niet alleen in WAT u doet maar ook
VAN WAARUIT en HOE u het doet.
52
de smalle zone waarin zich de state of flow
kan voordoen( vrij naar Csiksentmihaily)
MOEILIJK- HEIDGRAAD ACTIVITEIT
COMPETENTIENIVEAU PERSOON
53
De schoolleider als leraar!

• Ooit werden leraren schoolleiders op basis van
  hun deskundigheid als leraar. Die tijd mag weer
  terugkomen. Niet de traditionele leraar met het
  krijtje in de hand, die voor de klas staat uit te
  leggen, maar wel de moderne leraar die anderen
  kan stimuleren om te leren.
• Uit Verbiest,E., De schoolleider als leraar.

54
De schoolleider als leraar(E. Verbiest)

• Kern van onderwijskundig leiderschap
• School in een spanningsveld tussen
  autonomie-vernieuwing-verantwoording
• Principes van krachtige leeromgeving

55
Leider van een lerende organisatie (Senge)

• Het volstaat niet langer om één iemand te hebben
  die leert voor de organisatie. Iemand aan de top
  die het allemaal uitdenkt en de rest die de
  bevelen van de grote strateeg opvolgt, dat werkt
  gewoon niet meer.
• Hij of zij is de onderzoeker, de ontwerper, de
  beheerder, de leermeester. Hij of zij is
  verantwoordelijk voor het opbouwen van een
  organisatie, waar de mensen steeds beter in
  slagen om dat tot stand te brengen wat ze echt
  willen. Mensen kunnen continu hun vermogen
  vergroten om complexe zaken te bevatten en
  duidelijke visies te ontwikkelen. De organisatie
  is een voedingsbodem voor nieuwe steeds
  meeromvattende ideëen-kortom, waar de mensen
  voortdurend leren hoe ze samen kunnen leren.

56
Faciliteren van de Lerende organisatie (Morgan)

• Sta open voor verandering in de omgeving
• Waardeer openheid over en reflectie op fouten en
  moedig dit aan
• Moedig een wijze van analyseren en oplossen van
  problemen aan, belang aan verschillende
  standpunten
• Voorkom indrukwekkende, veeleisende, van bovenaf
  opgelegde en vooraf vastgestelde doelen.
• Moedig een bottum-up benadering aan
• Normen dienen eerder als grenzen dan als
  specifiek te bereiken doelen/normen kunnen ter
  discussie staan
• Schep organisatorische structuren en processen
  die dit mogelijk maken

57
Belemmeren van de Lerende organisatie (Morgan)

• Een bureaucratische benadering waarbij
  leerkrachten klein en onmondig worden gehouden
• Succes belonen, mislukking bestraffen
• Een kloof tussen wat we zeggen en wat we doen

58

• EEN KNIPOOG NAAR ONDERWIJSINNOVATIE
• De wijze lessen van Fullan
• Mensen kunnen niet veranderd worden.
• Onderwijsverandering is op reis gaan via een
  onzekere route.
• Problemen bieden perspectief.
• Visie en planning werken eerder achteraf dan
  vooraf.
• Individu en team tellen even zwaar mee.
• Een aanpak van zowel van onderuit als van bovenop
  is van belang.
• Relaties met de omgeving beïnvloeden succes.
• Iedereen is change agent.

59
Wat Wie Wan-neer Onder- steuning Evaluatie