Arian

1
Arian

• Darlith 2

Llun cwrteisi morguefile.com
2
ARIAN

• Arian a wna ir byd droi
• Gwreiddyn pob drwg yw ariangarwch
• Ffurf o dâl mewn darnau arian neu bapurau banc
• Arian, pres, mags, tocins, cash hen Ffrangeg
  casse blwch ar gyfer arian

Llun cwrteisi picturestation.net
3
ARIAN POCED

• Faint sydd gennych yn eich poced?
• Faint sydd gennych ar gyfer pob wythnos/mis?
• A yw hyn ar gyfer moethusbethau neu bethau
  angenrheidiol?
• A yw hyn ar eich cyfer chin unig neu ar gyfer
  eraill hefyd?
• O ble maen dod?
• Ydy en dod yn hawdd?
• Ydy en mynd yn hawdd?
• Ydy en perthyn i chi?

Llun cwrteisi morguefile.com
4
ARIAN POBL ERAILL

• Rydym yn defnyddio arian pobl eraill i gael y
  pethau rydym ni eu heisiau ty, car, hi-fi,
  gwyliau, dillad, mynd allan i giniawa, bwyd a
  chysgod .. ac yn talu am hyn trwy LOG
• Benthyca 1,000
  ac ad-dalu
• Morgais benthyca 100,000 ac ad-dalu
• 300,000 dros 25 mlynedd
• Benthyciadau benthyca am 12 y flwyddyn (12
  fesul 100 fesul blwyddyn)
• Cardiau credyd a siopau benthyca am
• 0 i 39 y flwyddyn
• Sut maech cyfraddau chi yn cymharu?
• Archwiliwch Have we caught your interest? (1)
• Osgowch log
• Byddwch yn ofalus gyda chardiau siopau
  
• 
  
• 
  

Llun cwrteisi barclaycard.com
5
9 FFORDD O GOLLI ARIAN

• Ei fenthyca (i gyfeillion neu eraill sydd wedi
  gwario eu harian hwythaun barod)
• Talu mwy na sydd angen (tacsis yn lle bysiau,
  methu chwilio am y fargen orau)
• Prynu eitemau nad ydych eu hangen (yr holl ffonau
  symudol / dyfeisiau / car / dillad diweddaraf)
• Methu cynllunio a/neu gyllidebu (yn arwain at
  feddylfryd gwledd a newyn)
• Ei mentro hi heb angen (cario llawer o arian,
  colli PIN, ymddiried mewn pobl eraill.)
• Llwyrddibyniaethau - gamblo, alcohol, cyffuriau,
  siopa, ysmygu
• Benthycan anaddas neu fenthyca gormod (cardiau
  credyd/siopau, gorddrafftiau)
• Gwastraffu arian (gorddefnyddio ffonau symudol ac
  egni, gwastraffu bwyd ac eiddo, byw ar fwydydd
  sydyn)
• Ac ar gyfer rhieni/gwarcheidwaid achub myfyrwyr
  ou dyledion

6
10 FFORDD O ARBED ARIAN

• Cynlluniwch ar gyfer y dyfodol / crëwch gyllideb
  a glynwch wrthi
• Arbedwch yn hytrach na benthyca rhowch
  fenthyciadau i chich hun
• Rhannwch geir, cymerwch fws yn hytrach na thacsi
• Cerddwch, neu seiclwch maen gwneud lles ich
  iechyd hefyd
• Peidiwch â gwario mwy nag y medrwch ei fforddio,
  osgowch ddyled haws dweud na gwneud, gweler
  isod
• Coginiwch a bwytewch mewn grwpiau, mae bwyta
  allan yn costio 3x
• Prynwch fwydydd tymhorol
• Cymerwch fantais o gynigion arbennig
  (gostyngiadau i fyfyrwyr ar fwyd, llyfrau,
  teithio, llety a llawer o bethau eraill)
• Os nad yw yn eich poced, ni fedrwch ei wario
• Ystyriwch fancio di-log, fel yn Sgandinafia,
  JAK-banks

7
SUT I DDOD O HYD I ARIAN

• Defnyddiwch eich benthyciadau myfyriwr ach grant
  ir eithaf ( y rhain ywr ffyrdd mwyaf
  cost-effeithiol o fenthyca)
• Ymgeisiwch am grantiau caledi ni fyddwch yn
  gymwys oni bai eich bod yn medru profi caledi
  ariannol (gweler y Swyddfa Cymorth Ariannol i
  Fyfyrwyr http//www.aber.ac.uk/studentfinance/inde
  xcymraeg.shtml/)
• Chwiliwch am gyllid allanol, e.e. unigolion
  preifat, ysgoloriaethau, bwrsariaethau. Gallwch
  ddod o hyd i wybodaeth bellach a llyfrau yn
  Llyfrgell Hugh Owen
• Ymgeisiwch am gyllid i fyfyrwyr ar delerau
  ffafriol gorddrafftiau a benthyciadau, a
  benthyciadau datblygu gyrfa (ôl-raddedigion)
  gan y banciau.
• Dewch o hyd i incwm (10 awr o waith _at_ lleiafswm
  cyflog 48.50, cyn cymryd i ffwrdd Yswiriant
  Gwladol) efallai trwy Cyswllt Swyddi
  http//www.aber.ac.uk/careers/joblink/
• Gwerthwch asedau i gael arian iw fuddsoddi ynoch
  chich hun, neu defnyddiwch Siop Gyfnewid
• Estynnwch eich arian gan ddefnyddio cynlluniwr
  cyllideb gan eich banc.
• Gweler Money, budgeting and part-time work (2),
  Aimhigher budget planning (3), Gwefannau
  Defnyddiol (4)

8
SUT I WNEUD ARIAN

• Astudiwch sut mae arian yn gweithio, ac i bwy
  (busnes, cyllid, economeg, gwleidyddiaeth a
  gwyddor cyrhaeddiad personol) MindStore (5),
  Google goal setting
• Penderfynwch faint rydych chi ei eisiau
• Penderfynwch erbyn pryd rydych chi ei eisiau
• Penderfynwch beth byddwch yn ei roi yn gyfnewid
• Gyda brwdfrydedd, dyfalbarhad a ffydd byddwch yn
  cael yr hyn rydych ei eisiau.. yn y pen
  draw
• MEDDYLIWCH ac
• EWCH YN GYFOETHOG
• Maen SYML ond
• nid ywn HAWDD

Llun cwrteisi morguefile.com
Llun cwrteisi sxh.hu
9
SUT I RANNU ARIAN

• YSTYRIWCH PWY ALLAI EI HAEDDU
• Rights of money versus rights of living persons
  (6)
• Different monies bring different results (7)
• www.reinventingmoney.com (8)
• Why localisation is essential for sustainability
  (9)
• Making money, yet growing poor (10)
• AC YN OLAF... BETH SYN DIGWYDD PAN DDAWR
  CCH IR FEI?
• Siaradwch â rhywun! Bydd gan eich tiwtor brofiad
  yn y materion hyn ac fe fydd ef/hi yn medru
  helpu. Peidiwch â gadael ir broblem fynd mor
  bell fel y bydd yn effeithio ar eich perfformiad
  academaidd.
• Ceisiwch gymorth proffesiynol Gwasanaeth
  Cynghori PCA yn yr Undeb.
• DEFNYDDIWCH y Ganolfan Gynghori (CAB) Citizens
  Advice Corporate Website Home(11)
• DEFNYDDIWCH Consumer Credit Counselling Service
  (Elusen Cofrestredig) www.cccs.co.uk (12)
• OSGOWCH WASANAETHAU DYLED SYN CODI TÂL

Llun cwrteisi sxh.hu
10
Adnoddau Pellach

• http//www.jak.se THE INTEREST-FREE SAVINGS AND
  LOAN SYSTEM
• http//www.gaianeconomics.org/jak-bank.htm
• http//www.reinventingmoney.com
• The Ecology of Money by Richard Douthwaite
• Creating New Money a Monetary Reform for the
  Information Age by Joseph Huber and James
  Robertson
• Rights of money versus rights of living persons
  by David Korten
• Richard Douthwaite, Short circuit strengthening
  local economies for security in an unstable
  world,  1996, The Lilliput Press,
  Dublin.www.feasta.org The Foundation for the
  Economics of Sustainability
• Jubilee Research Worldwide Economic Justice
  campaign
• New Economics Foundation, The Challenges
  mainstream thinking on economic, environment and
  social issues.
• www.schumachersociety.org Linking people, land, an
  d community by building local economies
• The Growth Illusion How Economic Growth has
  Enriched the Few, Impoverished the Many, and
  Endangered the Planet
• Positive News - the good news the other papers
  don't print
• Ecology Building Society yn buddsoddi mewn
  prosiectau cynaliadwy
• Think and Grow Rich by Napoleon Hill publisher
  Ballantine Bookswww.ethicalinvestors.co.uk
  buddsoddiadau moesegol
• www.greeneconomics.org.uk Economics as if people
  mattered
• www.greenparty.org.uk y persbectif gwyrdd
• http//www.justchangeindia.com/ Masnach er lles
  cymunedau tlawd
• http//www.wto.org/ world trade organisation
• http//en.wikipedia.org/ y gwyddoniadur rhad ac
  am ddim

11
Cyfeiriadau Allanol

• John H Webb (2000)Have we caught your interest.
  Plus Magazine. Ar gael yn http//plus.maths.org/is
  sue11/features/compound/ Cyrchwyd 23/09/05.
• University of Surrey (No date) Money, budgeting
  and part time work. Ar gael yn
  http//portal.surrey.ac.uk/portal/page?_pageid705
  ,69500_dadportal_schemaPORTAL. Cyrchwyd
  23/09/05
• Aim Higher (2005) Budget Planning. HEFCE. Ar
  gael yn http//www.aimhigher.ac.uk/student_finance
  /budjet_planning.cfm. Cyrchwyd 23/09/05
• University of the Arts London (2005) Useful
  Websites. Ar gael yn http//www.arts.ac.uk/studen
  t/money/1692.htm. Cyrchwyd 23/09/05
• Mindstore (dim dyddiad) Home Page. Ar gael yn
  http//www.mindstore.com/ Cyrchwyd 23/09/05
• David C Korten (dim dyddiad) Rights of money
  verses rights of living persons. Festa Review No
  1. Ar gael yn http//www.feasta.org/documents/feas
  tareview/korten2.htm. Cyrchwyd 23/09/05
• Lothar Luken (dim dyddiad) Modern money, debt
  slavery and different monies bring different
  results. Festa Review No. 1. Ar gael yn
  http//www.feasta.org/documents/feastareview/lueke
  n.htm Cyrchwyd 23/09/05.
• Greco T H (dim dyddiad) Reinventing money.com.
  Ar gael yn http//www.reinventingmoney.com/
  Cyrchwyd 23/09/05.
• Richard Douthwaite (dim dyddiad) Why
  localisation is essential for sustainability.
  Festa Review No. 2 Ar gael yn http//www.feasta.or
  g/documents/review2/douthwaite.htm Cyrchwyd
  23/09/05.
• David O Kelley (dim dyddiad). Making money yet
  growing poor. Festa Review No. 1. Ar gael yn
  http//www.feasta.org/documents/feastareview/okell
  y.htm Cyrchwyd 23/09/05.
• Citizens Advice Bureau (Canolfan Gynghori) Home
  Page (dim dyddiad). Ar gael yn http//www.citizens
  advice.org.uk/ Cyrchwyd 23/09/05.
• Consumer Credit Counselling Service Home Page
  (dim dyddiad). Ar gael yn http//www.cccs.co.uk/
  Cyrchwyd 23/09/05.