Bod yn nain a thaid

1

• Bod yn nain a thaid
• a'r teulu hyn
• yng Nghymru

2

• Cyflwyniad
• Trosolwg or pwnc bod yn nain a thaid
• Golwg ar ymchwil ar ofalu gan y teulu/perthnasau
• Argymhellion gan weithgor Cymru ar agweddau o fod
  yn nain a thaid
• Trafod gweithredu penodol a syniadau ir dyfodol

3

• Y Sefydliad wedi ei gomisiynu i gynnal astudiaeth
  gwaelodlin ar y dasg o fod yn neiniau a theidiau
  yng Nghymru
• Hyn yn adlewyrchur cynnydd ym mhroffil bod yn
  nain a thaid yn gyffredinol yn y DU ar effaith
  gaiff Strategaeth Cymru ar Ymarfer Rhwng
  Cenedlaethau wrth ddatblygu

4

• Y materion allweddol syn ymddangos
• Y newidiadau demograffig a chymdeithasol
• Datblygiad Polisi
• Cymorth i neiniau a theidiau
• Cynyddu gofal gan berthnasau e.e. effaith
  cyffuriau

5

• Y newidiadau demograffig a chymdeithasol
• Y teulu brwynen (beanpole family)
• Cenhedlaeth y trobwynt (pivot generation)
• Teuluoedd yn chwalu
• Neiniau a theidiaun magur plant

6

• Statws Cyfreithiol
• Y Ddeddf Plant
• Y Ddeddf Cyflogaeth
• Dyfarniad Munby

7

• Datblygiad Polisi
• Y Strategaeth ar gyfer Pobl Hyn
• Plant a Phobl Ifanc
• Cynllun Gweithredu ar Fagu Plant
• Cymorth i Neiniau a Theidiau
• Cyfyngedig yng Nghymru

8

• Gofal gan deulu a pherthnasau
• Plant yn ymdopi o leiaf cystal
• Tuedd i fod yn fwy sefydlog o safbwynt eu lleoli
• Yn well o ran cadw cyswllt teuluol
• Y plant yn ei ystyried fel amgylchedd mwy
  naturiol
• Gall hwn fod y lleoliad goraun ddiwylliannol
• Yn well i gadw syniad y plant ou hunaniaeth ac o
  berthyn a meddu ar hunan-barch

9

• Gall roi cryn faich ar y gofalwyr
• Oi gymharu â gofalwyr heb-fod-yn-deulu gwelir
  llai o adnoddau materol ac y maen fwy tebygol o
  brofi tlodi
• Llai o gymorth a gwasanaethau oddi wrth Weithwyr
  Cymdeithasol
• Tueddu i fod yn hyn ac yn cael mwy o broblemau
  iechyd

10

• Y systemau syn bodolin tueddu i wahaniaethu yn
  erbyn lleoli gydar teulu a pherthnasau
• Oes angen ail-gysyniadu gofal gan y teulu fel
  opsiwn gofalu ar ei ben ei hunan?
• Oes angen teilwrar systemau ariannu a
  chefnogaeth ar gyfer gofal gan y teulu?

11

• Roedd ymrwymiad yn y Cynllun Gweithredu Rhianta
  2005 i sefydlu gweithgor bychan i ystyried yr
  adroddiad gwaelodlin ac argymell rhaglen
  weithredu i Lywodraeth y Cynulliad.
• Maer gweithgor bellach wedi cwblhau ei adroddiad
  ac wedi gwneud cyfres o argymhellion ir
  Cynulliad.
• Yn eu plith mae

12

• Dylid cynnal arolwg o lenyddiaeth i ganfod pa
  ddata ymchwil sydd ar gael ym maes bod yn neiniau
  a theidiau yn gyffredinol ac yng Nghymrun
  benodol. Yna gellid gwneud penderfyniadau am
  unrhyw ymchwil pellach fydd ei angen.
• Dylid ystyried materion cydraddoldeb yn y cyfan
  or ymchwil arfaethedig ar gweithredu ynglyn â
  materion bod yn neiniau a theidiau yng Nghymru

13

• Dylid cynnal arolwg yng Nghymru or defnydd a
  wneir gan awdurdodau lleol o ofal
  perthnasau/teulu a chyfeillion, ac or trefniadau
  sydd ar gael i gynnig cymorth ariannol
• Dylid darparu Cynadleddau Grwp Teulu i fod ar
  gael yn ardal pob awdurdod lleol yng Nghymru, gan
  wneud defnydd or Pecyn Cymorth sydd wedi ei
  gynhyrchu gan y Grwp Hawliau Teulu.

14

• Dylai holl fentrau Llywodraeth y Cynulliad ar
  rianta a chymorth i fagu plant gael eu brandio
  au marchnata mewn modd gynhwysol, gan gydnabod
  swyddogaeth neiniau a theidiau ac aelodaur teulu
  a ffrindiau wrth fagu plant, au hangen am
  gymorth a gwybodaeth.

15

• Dylid darparu canllawiau pellach ar ba wybodaeth
  ddylid ei gadw gan y Gwasanaethau Gwybodaeth
  Plant, fel rhan o ymgyrch gyffredinol i gynyddu
  gallu a swyddogaeth y Gwasanaethau Gwybodaeth
  Plant drwy Gymru.
• Dylai Sefydliad Beth Johnson ehangu cylch gwaith
  y strategaeth rhwng cenedlaethau syn dod ir
  golwg er mwyn rhoi ystyriaeth i faterion ynglyn â
  pherthnasau.

16

• Dylid sefydlu fforwm Cymru-gyfan ar bwnc bod yn
  neiniau a theidiau, gydag adnoddau digonol, i
  helpu codi ymwybyddiaeth a gwelededd materion bod
  yn nain a thaid.