MGA MAKRONG KASANAYAN

1
MGA MAKRONG KASANAYAN

• PAKIKINIG
• PAGSASALITA
• PAGBASA
• PAGSULAT

2
Panimula

• Sa pakikipagkomunikasyon ng tao, sa anyong
  berbal man o sa anyong di-berbal, ang kanyang
  kakayahan sa larangan ng pagpapahayag ay lagi ng
  nasasangkot. Sa kahusayan niya sa pagpapahayag
  nakasalalay ang linaw ng mensaheng nais niyang
  iparating sa kanyang kapwa.
• Upang ang tao ay mag-angkin ng isang mabisa
  at maayos na paraan ng pagpapahayag tungo sa
  isang matagumpay na pakikipagkomunikasyon,
  nararapat na paunlarin niya ang kasanayang
  pangwika. Ang kasanayang pangwikang ito ang
  magiging tuntungang kaalaman ng isang tao upang
  mabisa niyang maipahayag ang mensaheng nais
  niyang ipaabot.

3

• Sa pagtuturo ng wika nararapat lamang na ilantad
  sa mga mag-aaral ang ibat ibang makatotohanang
  gawain upang iparanas sa kanila ang tunay na
  gamit ng wika. Maaaring bigyan sila ng maraming
  babasahing aklat, palikhain ng tula at pasulatin
  ng maikling dula, paguhitin ng magagandang
  tanawin lahat ng mga karanasang itoy
  magsisilbing matibay na pundasyon sa pagkakaroon
  ng mag-aaral ng isang maunlad na wika.

4
Paano nalilinang ang mga kasanayang pangwika?

• Nalilinang ang kasanayang pangwika sa palagiang
  pag-iisip na ang kasanayang sa paggamit ng wika
  ay nasa mga arena ng komunikasyon. Ang pagkatuto
  ng wika ay nagiging mabisa kung mabibigyan nang
  maraming pagkakataon ang mga mag-aaral na
  makipagtalastasan sa kanilang mga kaklase.
  Samakatuwid, ang isang klasrum na
  nakapagpapayaman sa pag-unlad ng wika ay iyong
  kung saan ang mga mag-aaral ay aktibong
  nagbabahagi ng kanilang mga personal na ideya at
  karanasan at nagagawang maisaalang-alang ang mga
  ideya at kaisipan ng ibang tao tulad ng kanilang
  mga kaklase, mga guro , mga awtor at mga tauhang
  nakakatagpo nila sa mga aklat.

5
Makrong Kasanayan sa Pakikinig
6
Mga Bahagi ng Tainga
7
Kahulugan ng PAKIKINIG

• Ito ay isang aktibong proseso ng pagtanggap ng
  mensahe sa pamamagitan ng sensoring pandinig at
  pag-iisip. Aktibo ito dahil nagbibigay-daan ito
  sa isang tao na pag-isipan, tandaan at ianalisa
  ang kahulugan at kabuluhan ng mga salitang
  kanyang napakinggan.
• Ito rin ay pagtugong mental at pisikal sa
  mensaheng nais ipabatid ng tagapagdala ng
  mensahe. Ang sensoring pakikinig ay nananatiling
  bukas at gumagana kahit na tayo ay may ginagawa.
  At naririnig natin ang mga tunog na nagsisilbing
  stimuli. Ang wave stimuli na ito ay dumaraan sa
  auditory nerve patungo sa utak.
• Ang sensoring pakikinig ay nananatiling bukas at
  gumagana kahit na tayo ay may ginagawa. At
  naririnig natin ang mga tunog na nagsisilbing
  stimuli. Ang wave stimuli na ito ay dumaraan sa
  auditory nerve patungo sa utak.

8
Kahalagahan ng Pakikinig

• Ang pakikinig ay isang mabilis at mabisang paraan
  ng pagkuha ng impormasyon kaysa sa tuwirang
  pagbabasa.
• Ang pakikinig sa kapwa ay daan upang ang bawat
  isa ay magkaunawaan at magkaroon ng mabuting
  palagayan.
• Sa pakikinig kinakailangan ang ibayong
  konsentrasyon sa pag-unawa, pagtanda o paggunita
  sa narinig.

9

• Sa pag-aaral na isinagawa mas maraming oras
  ang nagagamit ng tao sa pakikinig kaysa sa
  pagsasalita dahil mas madalas ay mas gusto pa
  niya ang makinig kaysa sa magsalita. Lalo
  na ang mga mag-aaral sa loob ng silid-aralan.
  Mas gusto pa ang makinig sa talakayan ng guro at
  kapwa mag-aaral kaysa aktibong makilahok sa
  kanila. 45 ay nagagamit sa pakikinig 30 ay
  sa pagsasalita 16 ay sa pagbabasa 9 naman
  sa pagsulat

10
Pamamaraan sa Mabisang Pakikinig

• Alamin ang layunin sa pakikinig
• Magtuon ng matamang pansin sa pinakikinggan
• Alamin ang pangunahing kaisipan sa pinakikinggan
• Maging isang aktibong kalahok
• Iwasang magbigay ng maagang paghuhusga sa
  kakayahan ng tagapagsalita
• Iwasan ang mga tugong emosyunal sa naririnig
• Tandaan ang mga bagay na nakita at napakinggan

11
MGA URI NG PAKIKINIG

• Deskriminatibo
• Layunin
• matukoy ang pagkakaiba ng pasalita at
  di-pasalitang paraan ng komunikasyon.
• binibigyan pansin ang paraan ng pagbigkas ng
  tagapagsalita at kung paano siya kumikilos habang
  nagsasalita.
• Komprehensibo
• Kahalagahan
• Maunawaan ang kabuuan ng mensahe.
• Maintindihan ang nilalaman at kahulugan ng
  kanyang pinakikinggan.

12

• Paglilibang
• Layunin
• upang malibang o aliwin ang sarili
• ginagawa para sa sariling kasiyahan
• Paggamot
• Kahalagahan
• matulungan ng tagapakinig ang nagsasalita na
  madamayan o makisimpatiya sa pamamagitan ng
  pakikinig sa hinaing o suliranin ng nagsasalita

13
Kritikal

• Layunin
• gumamit ng pagbubuo ng hinuha upang makabuo ng
  ganap na pag-aanalisa o pagsusuri sa paksang
  narinig.
• Makabubuo ng analisis ang tagapakinig batay sa
  narinig
• Malinawan ang tagapakinig sa puntong nais niyang
  maintindihan

14
Mga elementong Nakaiimpluwensiya sa Pakikinig

• Edad o gulang
• Kung bata ang nakikinig ng pahayag, di
  kailangang mahaba ang pahayag dahil masyadong
  maikli ang kanilang interes, bukod pa sa kanilang
  kakulangan sa pang-unawa.
• Sa mga may edad na o matatanda na hindi
  rin ay
• hindi rin mabuti ang mahabang
  pakikinig hindi dahil
• sa nababagot sila kundi dahil sa mga
• nararamdamang nila sa katawan bunga ng
  kanilang
• kantandaan, katulad ng pag-atake ng
  rayuma at ang
• kahinaan na ng kanilang pandinig

15
Oras

• Malaki rin ang impluwensiya ng oras sa
  pakikinig.
• Ang isang tagapakinig na tawagan sa hatinggabi o
  sa madaling- araw ay di kasing linaw ng pakikinig
  niya sa oras na gising na gising na ang kanyang
  kamalayan.
• May mga oras na de-peligro rin tayong tinatawag,
  ang isang nagbibigay ng panayam na malapit na sa
  oras ng tanghalian ay din na rin epektibo sa mga
  tagapakinig.
• Ang mga estudyante na may klase sa umaga ay mas
  aktibong tagapakinig kaysa mga estudyante
  panghapon.

16
Kasarian

• Sinasabing magkaiba ang interes ng mga lalaki
  at babae
• Ang mga lalaking tagapakinig ay ayaw sa babaeng
  tagapagsalita dahil maligoy masyado sa
  pagsasalita at maraming sinasabi o ipinaliliwanag
  na nagiging negatibo para sa kanila kaya hindi
  pinakikinggan. At gusto rin nilang pinakikinggan
  ay ang paksang may pansarili silang interes.
• Ang mga babae naman ay ayaw sa lalaking
  tagapagsalita dahil sa may katipiran ng mga ito
  sa pagbibigay ng paliwanag.
• Higit na mahaba ang pasensiya ng babae sa
  pakikinig kaysa sa mga lalaki dahil madali silang
  mainip

17
Tsanel

• Paggamit ng instrumento sa paghahatid ng mensahe
  ay malaking tulong upang magkaunawaan gaya ng
  cellphone, telepono, mikropono, radyo atbp.
• Epektibo pa ring tsanel sa pagpaparating ng
  mensahe ay ang personal na pakikipag-usap kaysa
  sa paggamit ng instrumento dahil malinaw na
  masasabi ang mensahe gayon din ang kanyang
  emosyon.

18
Kultura

• Ang pagkakaiba-iba ng kultura ng tao ay nagiging
  dahilan din ng mabuti at di-mabuting kawilihan sa
  pakikinig.
• Ang pananalangin ng ating mga kapatid na katutubo
  ay iba sa pananalangin nating mga kristiyano.
  Parehong Pilipino pero magkaiba ng kultura.
• Sa panayam, may mga tao na malayang
  nakapagtatanong at sumasalungat habang
  nagsasalita ang tagapanayam pero mayroon namang
  tahimik at taimtim lamang nakikinig habang
  nagsasalita ang tagapanayam at magtatanong lamang
  sila kapag tapos na itong magsalita.

19

• Konsepto sa sarili
• ang tagapakinig ay may katalinuhang taglay na
  maari niyang magamit sa pagkontra o pagsang-ayon
  sa sinasabi ng tagapagsalita.
• Ang sariling pagpapakahulugan ng tagapakinig sa
  kanyang naririnig na mensahe ng kausap ay
  maaaring magwakas sa mabuti o di-mabuting
  katapusan.

20

• Lugar
• Ang tahimik at malamig na lugar ay lubusang
  nakahihikayat at nakapagpapataas ng level ng
  konsentrasyon ng isang tagapakinig ng isang
  panayam.
• Ang mainit, maliit at magulong lugar ay
  nagdudulot ng pagkainis at kawalang ganang
  makinig ng mga tagapakinig.

21
MGA URI NG TAGAPAKINIG

• Eager Beaver
• Siya ang tagapakinig na ngiti nang ngiti
  o tangu nang tango habang may nagsasalita sa
  kanyang harapan, ngunit kung naiintindihan niya
  ang kanyang naririnig ay isang malaking tanong.
• Sleeper
• Siya ang tipo ng tagapakinig na nauupo sa
  isang tahimik na sulok ng silid. Wala siyang
  tunay na intensyong makinig.
• Tiger
• Siya ang tagapakinig na laging handang magbigay
  ng reaksyon sa anumang sasabihin ng
  tagapagsalita upang sa bawat pagkakamali ay
  parang tigre siyang susugod at mananagpang

22

• Bewildered
• Siya ang tagapakinig na kahit na anong pilit ay
  walang maiintindihan sa naririnig.
  Kapansin-pansin ang pagkunot ng kanyang noo,
  pagsimangot at anyong pagtataka o pagtatanong ang
  kawalan niya ng malay sa kanyang mga naririnig.
• Frowner
• Siya ang tipo ng tagapakinig na wari bang lagi
  na lang may tanong at pagdududa. Makikita sa
  kanyang mukha ang pagiging aktibo, ngunit ang
  totoo, hindi lubos ang kanyang pakikinig kundi
  isang pagkukunwari lamang sapagkat ang hinihintay
  lamang niya ay ang oportunidad na makapagtanong
  para makapag-paimpres.

23

• Relaxed
• Isa siyang problema sa isang nagsasalita.
  Paanoy kitang-kita sa kanya ang kawalan ng
  interes sa pakikinig. Itinutuon ang kanyang
  atensyon sa ibang bagay at walang makitang iba
  pang reaksyon mula sa kanya, positibo man o
  negatibo.
• Busy Bee
• Isa siya sa pinakaaayawang tagapakinig sa
  anumang pangkat, hindi lamang siya nakikinig,
  abala rin siya sa ibang gawain tulad ng
  pagsusulat, pakikipagtsismisan sa katabi,
  pagsusuklay, o anumang gawaing walang kaugnayan
  sa pakikinig.

24

• Two-eared Listener
• Siya ang pinakaepektibong tagapakinig, nakikinig
  siya gamit hindi lamang ang kanyang tainga kundi
  maging ang kanyang utak. Lubos ang partisipasyon
  niya sa gawain ng pakikinig. Makikita sa kanyang
  mukha ang kawilihan sa pakikinig.

25
MGA KABUTIHANG MAIDUDULOT NG AKTIBONG PAKIKINIG

• Makinig at pahalagahan ang sinasabi ng kapwa
  upang mapaamo ang matigas na damdamin
• Madaling maunawaan ang posisyon ng iba kung
  mataimtim na makikinig sa kanya
• Maiiwasan ang mga negatibong pagpuna kung
  ginagamit ang pakikinig sa wastong paraan
• Mawawala ang puwang ng di-pagkakaunawaan o
  di-pagkakasunduan kung nakikinig sa bawat
  nagsasalita
• Madaling matulungan ang kapwa sa pamamagitan ng
  pakikinig
• Matutuklasan ang mgakainaan ng bawat isa tungo sa
  pagbabago sapagkat masususri at maaanalisa ang
  mga kahinaan sa pamamagitan ng masusing pakikinig

26
MGA MALING PANINIWALA SA PAKIKINIG

• ang pakikinig daw ang pinakamadali sa apat na
  makrong kasanayan
• ang mga marurunog lamang daw ang mahuhusay
  makinig
• hindi na raw kailangang pagplanuhan ang pakikinig

27
MGA HADLANG SA PAKIKINIG

• Pagbuo ng maling kaisipan
• Pagkiling sa sariling opinion
• Pagkakaiba-iba ng pakahulugan
• Pisikal na dahilan
• Pagkakaiba ng kultura
• Suliraning pansarili

28
B. Makrong Kasanayan sa Pagsasalita
29
Mga Bahagi ng Bibig
30
Kahulugan ng Pagsasalita

• Ito ay kakayahan at kasanayan ng isang tao na
  maihayag ang kanyang ideya, paniniwala at
  nadarama sa pamamagitan ng paggamit ng wikang
  nauunawaan ng kanyang kausap.
• Pag-uusap ng dalawa o higit pang bilang ng mga
  tao ang nagsasalita at ang kinakausap

31
Kahalagahan ng Pagsasalita

• Mahalaga ang pagsasalita dahil
• naipaaabot sa kausap ang kaisipan at damdaming
  niloloob ng nagsasalita
• nagiging kasangkapan sa pagkakaunawaan ng mga
  tao
• nakapag-aanyaya o nakaiimpluwensiya ng saloobin
  ng nakikinig
• naibubulalas sa publiko ang opinyon at katwirang
  may kabuluhan sa kapakanang panlipunan upang
  magamit sa pagbuo ng mga patakaran at istratehiya
  sa pagpapatupad ng mga ito.

32
Mga Pangangailangan sa mabisang pagsasalita

• Kaalaman
• Kasanayan
• Tiwala sa Sarili

33
Mga Kasangkapan sa Pagsasalita

• tinig
• bigkas
• tindig
• kumpas
• kilos

34
Limang Kasanayan sa Pagsasalita

• Pakikipag-usap
• pakikipanayam
• pagkatang talakayan
• pagtatalumpati
• pakikipagdebate

35
Pakikipag-usap

• Sa pakikipag-usap kinakailangang
  isaalang-alang ang
• 1. kailangang kakitaan ng paggalang sa isat
  isa
• 2. may matapat na layunin sa pakikipag-usap
• 3. sa pakikipag-usap, kinakailangan ng palitan
  ng ideya, huwag solohin ng isa sa alinman sa
  nag-uusap ang pagsasalita
• 4. ang pokus ng usapan ay may kinalaman sa
  interes at karanasan ng nag-uusap
• 5. ang pag-uusap ay likas, bukal at kusang-loob

36
Pakikipanayam (Interbyu)

• Mga dapat tandaan sa pakikipag-ayos/pagsasagawa
  ng pakikipanayam
• Pakikipagtipan sa kakapanayamin, pagtatakda ng
  araw, oras, at lugar na maluwag sa kakapanayamin
• Pagbanggit sa kakapanayamin tungkol sa
  pangkalahatang paksa
• Pagtatala ng mga katanungan na maaaring itanong
  sa kakapanayamin
• Maging maayos sa pananamit at dumating sa takdang
  oras
• Maging magalang, makinig ng mataman at magpakita
  ng kawilihan
• Iwasan ang pagtatanong na makaka-ofend sa
  kinakausap at mga katanungang sinasagot ng oo o
  hindi lamang
• Magpasalamat sa kinakapanayam pagkatapos ng
  interbyu

37
Pangkatang Talakayan

• Mga dapat tandaan kung kalahok sa pangkatang
  talakayan
• 1. Pakinggan ang bawat sasabihin ng mga
  kasama sa
• pagtatalakayan
• 2. Makibahagi, huwag matakot maglahad ng
  katotohanan,
• huwag manatiling tahimik
• 3. Huwag lilihis sa paksang pinag-uusapan na
  maaaring
• makapagpabagal sa talakayan
• 4. Magkaroon ng bukas na isipan
• 5. Iwasan ang maling pangangatwiran at
  pag-iisip, huwag
• sasalungat sa katuwiran ng higit na
  nakararami
• 6. Iwasan ang pagiging mapagmataas o
  makipag-alit sa
• mga kasama

38
Pakikipagdebate o pagtatalo

• Tungkol sa pagtuligsa
• a. Ipahayag ang kamalian ng kalaban
• b. Ilahad ang walang katotohanang sinabi ng
  kalaban
• c. Talakayin ang mga kahinaang katibayan ng
  kalaban
• d. Ipahatid na wala sa paksa ang mga
• patunay at katuwiran ng kalaban
• Tungkol sa pagtatanong
• a. Magtanong tungkol sa talumpating kabibigay ng
  
• sinundang tagapagsalita
• b. Di dapat magtanong ang dalawang tagapagsalita
  sa
• iisang tagapagsalita
• c. Huwag payagang magtanong sa kanya ang
  kalaban
• kung siya ang nagtatanong

39
Uri ng talumpati

• Impromptu
• Ito ay biglaang talumpati na binibigkas nang
  walang ganap na paghahanda.
• Gabay sa pagbigkas ng biglaang talumpati
• Maglaan ng oras sa paghahanda
• Magkaroon ng tiwala sa sarili
• Magsalita nang medyo mabagal
• Magpokus sa paksa habang nagsasalita

40
Extemporaneous

• Ito ang pagbigkas sa isang kompetisyon na
  walang tiyak na kahandaan sa pagbigkas.
• Mga itinakdang konsiderasyon para sa extempore
• Limitado sa oras sa pagitan ng pagkuha ng paksa
  at sa mismong paligsahan
• Pagtatakda ng oras sa pagtatalumpati

41
Pinaghandaang talumpati

• Ang tagapagsalita ay gumagawa muna ng kanyang
  talumpati, may paghahanda at kailangang memoryado
  o saulado ang pyesa bago bigkasin ang talumpati.
• Pagbasa ng papel sa panayam o kumperensya
• Ito ang kasanayang pagsulat ng papel na
  babasahin sa kumperensya, ang pag-oorganisa ng
  mga ideya at ang pagsulat ng panimula, katawan at
  wakas/konklusyon ay dapat na magkakaugnay at may
  kaisahan.

42
Kahinaan sa pagtatalumpati

• 1. Nauumid, nauutal at hindi makapagsalita ng
• maayos kapag nakaharap sa maraming tao.
• 2. Masyadong magalaw ang katawan at hindi
• nakapokus ang pansin sa mga nakikinig
• 3. Hindi maramdaman ng mga tagapakinig ang
• kataimtiman at katotohanan ng bawat salitang
  binibitiwan.
• 4. Masyadong mahina ang tinig at hindi sapat
  upang
• marinig ng lahat ang sinasabi ng
  mananalumpati

43
Mga mungkahi kung paano makapagsasalita ng maayos
sa harap ng madla

• Magkaroon ng positibong pananaw, isiping kaya
  mong magsalita sa harap ng madla. Isipin ding
  hindi nag-iisa, dahil lahat ng tagapagsalita ay
  kinakabahan sa mga unang segundo o munuto ng
  pagsasalita.
• Magtiwala sa iyong sarili, isiping may mahalagang
  ideya na ibabahagi sa madla.
• Tanggapin mo ang iyong sarili, ang iyong tagumpay
  at kabiguan, ang iyong kalakasan at kahinaan, ang
  iyong kagandahan at kapintasan, isiping maging
  ang mga taong may depekto ay maari ring
  magtagumpay.
• Magkaroon ng marubdob na pagnanasang maging
  mahusay na tagapagsalita.

44

• Harapin mo ang takot, huwag mong takasan. Hindi
  ka magkakaroon ng karanasan kung hindi mo
  susubukan.
• Magpraktis ka ng magpraktis. Magsimula sa
  pagharap sa maliliit na pangkat hanggang sa
  malalaking madla.
• Isiping ang mga madlang tagapakinig ay
  palakaibigan at hindi mapanghusga.
• Magdasal, humingi ng lakas at dunong sa Poong
  Maykapal.

45
Makrong Kasanayan sa Pagbasa
46
Kahulugan at Kahalagahan ng Pagbasa

• Ang pagbasa ay interpretasyon ng mga nakalimbag
  na simbolo ng kaisipan. Pagpapakahulugan ito ng
  mga nakatitik na sagisag ng mga kaisipan.
• Ang pagbasa ay pagtanggap ng mga mensahe sa
  pamamagitan ng pagtugon ng damdamin at kaisipan
  sa mga titik at simbolong nakalimbag sa pahina.
• Ang mpagbabasa ay susi sa malawak na karunungan
  natipon ng daigdig sa mahabang panahon.
• Ayon kay Arrogante, ang pagbabasa ay
  nakapagpapalawak ng pananaw at paniniwala sa
  buhay, nakapagpapatatag sa tao na harapin ang mga
  di-inaasahang suliranin sa buhay.

47

• Ang pagbasa ay nakapagpapataas ng uri ng panlasa
  sa mga babasahin
• Ayon kay Thorndike, ang pagbasa ay hindi
  pagbibigay tanong lamang sa mga salitang binabasa
  kundi pangangatwiran at pag-iisip.
• Ayon kay Toze, ang pagbasa ay nagbibigay ng
  impormasyon na nagiging daan sa kabatiran at
  krunungan. Itoy isang aliwan, kasiyahan,
  pakikipagsapalaran, paglutas sa mga suliranin at
  nakapagdudulot ng ibat ibang karanasan sa buhay.

48
Bumabasa ang tao dahil sa ibat ibang kadahilanan

• may nagbabasa upang kumuha ng dagdag kaalaman o
  karunungan
• may nagbabasa dahil gusto niyang malaman ang
  nangyayari sa paligid, ayaw niyang mapag-iwanan
  ng takbo ng panahon
• may nagbabasa upang maaliw o malibang , mabawasan
  ang pagkainip at pagkabagot na nararamdaman

49
Apat na hakbang ng pagbasa

• Ayon kay William S. Gray, Ama ng Pagbasa,
• Ang pagbasa sa akda
• Ang pag-unawa sa binasa
• Ang reaksyon sa binasa
• Ang pagsasama-sama at pag-uugnay ng mga bagong
  kaalaman sa binasa at ng dating kaalaman

50
Layunin sa Maunlad na Pagbasa

• Mapabuti ang pag-unawa at bilis sa pagbasa
• Maihanda ang mga tiyak na kagamitan sa masaklaw
  at masidhing pagbasa
• Makilala ang mga bpaksang pinag-aaralan upang
  matamo ang impormaasyon hinggil sa ibat ibang
  larangan tulad ng sining, agham at mga bagay na
  pangkatauhan o humanities.
• Magamit ang pagbasa sa pagpapabuti ng mga
  kasanayan sa pakikinig, pagsasalita at pagsulat

51

• Matamo ang pagsasarili sa pag-aaral at magkaroon
  ng mabisang pag-uugali sa pag-aaral sa tahanan,
  paaralan at aklatan.
• Mapadalisay ang mga kasanayan sa kritikal na
  pag-iisip sa pamamagitan ng pagtataya at
  pagpapahalaga sa mga binabasa.
• Makamtan ang kasiyahan at katuwaan na dulot ng
  pagbabasa.

52
MGA URI NG PAGBASA

• Ang pagbasa ay mauuri ayon sa paraan at layunin
• A. Mga uri ng pagbasa ayon sa pamamaraan
• Mabilisang pagbasa (skimming) ang
  pinakamabilis na pagbasa na nakakaya ng isang
  tao. Nagtuturo ito sa mambabasa upang malaman
  ang pangkalahatang pananaw na matatagpuan sa mga
  aklat at iba pang nakalaimbag na babasahin.
  Tinatatawag din itong pinaraanang pagbasa at
  pinakamabilis na paraan ng pagbasa.

53

• Ginagamit ang paraang ito sa pamamagitan ng mga
  sumusunod
• Pagtingin at pagbasa nang mabilisan sa kabuuang
  nilalaman ng isang aklat
• pagtingin at pagbasa ng mahahalagang datos na
  kailangan sa pananaliksik (key word)
• pagkuha sa pangkalahatang impresyon sa nilalaman

54

• Pahapyaw na Pagbasa - (scanning) tumutukoy sa
  paghahanap ng isang tiyak na impormasyon sa isang
  pahina. Ito ang uri ng pagbasa na hindi
  hinahangad na makuha ang kaisipan ng sumulat
  dahil sa mahalaga ritoy makita ang hinahanap sa
  madali at mabilis na paraan. Tulad ng paghahanap
  ng telepono sa direktoryo, paghahanap ng trabaho,
  mga paupahang establisemento (buy sell),
  pagtingin sa resulta ng mga eksamen , numerong
  nanalo sa swipstiks, lotto atbp.
• Pagsusuring Pagbasa (Analytical reading)
  nakasalalay sa mga materyales ang gawaing
  pagsusuri sa pagbasa. Ginagamit ditto ng
  matalino at malalim na pag-iisip. Nahahasa rito
  ang kahusayan ng mag-aaral sa pamamagitan ng
  kanyang mapanuring pag-iisip.

55
Pamumunang Pagbasa (Critical reading)

• Dapat na matiyak ng mambabasa na naunawaan ang
  buong nilalaman ng akda. Sa pamumuna hindi
  lamang ang nilalaman ng akda ang binibigyan ng
  pansin. Kasama rito ang pagpuna mula sa pamagat,
  simula, katawan (nilalaman) at wakas ng akda.
  Binibigyan din ng pansin o puna ang istruktura
  ng mga pangungusap, ang mga ginamit na salita o
  istilo sa pagsulat ng may-akda. Tinitingnan din
  ang kalakasan at kahinaan ng paksa at may-akda.

56

• Tahimik na Pagbasa (silent reading) mata lamang
  ang gumagalaw sa uri ng pagbasang ito, walang
  puwang dito ang paggamit ng bibig kaya walang
  tunog ng salita ang nalilikha ng bumabasa ng
  teksto.
• Pasalitang pagbasa (oral reading) pagbasa ito
  sa teksto na inaangkupan ng wastong pagbigkas sa
  mga salita at sapat na lakas ng tinig upang
  sapat na marinig at maunawaan ng mga tagapakinig.

57
Masinsinang Pagbasa

• hindi ito undertime pressure na pagbasa.
  Binibigyan dito ng guro ang mga mag-aaral ng
  sapat na panahon upang maisa-isang basahin at
  mapagtuunan ng pansin ang mga salitang bumubuo sa
  teksto.
• Pagpapabasa sa mag-aaral sa bahay ng isang
  teksto at sa pamamagitan ng kanyang nabasa ay
  ipalahad ang buod, aral at pananaw sa kanyang
  binasang aklat. Madadagdagan ang kanyang kaalaman
  sa pamamagitan ng ganitong pamamaraan.

58
Ayon sa layunin

• Pagbasang nakapagtuturo nagbabasa ang isang tao
  dahil mayroon siyang nais malaman o marating.
  Kailangan natin ang layuning ito upang maragdagan
  ng bago an gating dating kaalaman. Kasiya-siya
  ito dahil napapaunlad nito ang bawat larangan na
  ating tinatahak.
• Pagbasang paglilibang - ang pagbabasa ay mainam
  gawing libangan dahil nakapagpapataas ng isip at
  diwa ng tao. Ito ang pagkain ng ating isipan at
  may kaligayahang naidudulot sa ating buhay.

59
Mahalagang Kasanayan sa Pagbasa

• Pagkilala sa mga salita (word perception)
• Kakayahang umunawa sa ibat ibang kahulugan ng
  salita, pagpapantig, pagbabaybay at pagbigkas
• Pag-unawa (comprehension)
• Kakayahan sa pag-unawa mula sa payak hanggang sa
  mas mabigat at masalimuot na bahagi ng akda.
• pagpapahalagang literari (literary appreciation)
• may kakayahang umunawa at pagkagiliw sa
  pagpapahalaga ng mga tradisyunal, makabago at
  napapanahong isyu.
• Pananaliksik at pandiksyunaryong kasanayan
  (Research dictionary skills)
• May kakayahan sa paghahanap o pagsisisyasat sa
  mga bagay at kaalamang di-makita o matagpuan

60
Limang dimensyon sa pagbasa

• 1. Pag-unawang literal
• 2 Pagbibigay ng Interpretasyon
• 3. Mapanuri o kritikal na pagbasa
• 4. Paglalapat o Aplikasyon
• 5. Pagpapahalaga

61

• D. Makrong Kasanayan
• sa Pagsulat

62
Kahulugan ng Pagsulat

• Ang pagsulat ay isang paraan upang ang
  kaisipan ng isang tao ay kanyang maipahayag sa
  pamamagitan ng mga simbolo. Ito ay isang paraan
  ng pagpapahayag kung saan naiaayos ang ibat
  ibang ideya na pumapasok sa ating isipan.

63
Kahalagahan ng Pagsulat

• Mahalaga ang pagsulat dahil
• kung marunong tayong sumulat makaaangat tayo sa
  iba dala na rin ng mahigpit na kompetisyon sa
  ngayon.
• Makasasagot tayo sa mga pagsusulit na
  pasanaysay, pagbibigay ng ulat, pagtatala ng
  resulta ng mga eksperimentasyon at paglikha ng
  mga papel pananaliksik dahil ito ay bahagi ng
  pananagumpay.
• Sa daigdig ng edukasyon,kailangang sumulat tayo
  ng liham ng aplikasyon, paggawa ng balangkas
  pangkaunlaran, gumawa ng anunsyo, umapila sa
  paglilikom ng pondo, sumagot sa pakiusap ng mga
  kliyente at maramipang iba.

64
Proseso ng Pagsulat

• Ang mabuting pagsulat ay nakukuha sa
  pamamagitan ng pagsasanay, ng maraming
  pagtatangka at pag-uulit ng manuskrito. Maaari
  ring tularan ang iba at alamin ang kanilang
  pamamaraan sa pagsusulat lalo nat kinakailangan
  natin ito sa pakikipag-ugnayan sa buong mundo.

65
Pamamaraan ng Pagsulat

• Pag-asinta (Triggering)
• Kailangang may isang bagasy na magsisilbing
  daan upang tayoy sumulat. Kung tayoy may
  paniniwala sa ating sarili, matutuklasan natin
  ang mga paraan upang magtagumpay sa pagsulat.
  Makalilikha ng mabuting sulatin ang sinuman kung
  nailalagay niya ang kanyang sarili sa paksa.

66
Pagtipon (Gathering)

• Anumang paksang napili, kasilangan pa ring
  magdaan sa masusing pagsasaliksik at pagtuklas.
  Kailangang makapangalap ng sapat na materyales at
  ebidensyag magpapatunay. Bukod sa ating sariling
  karanasan, maaari tayong magsaliksik sa dyornal,
  magazine, ensayklopedya, pahayagan, interbyu at
  maging sa panonood ng sine at telebisyon.

67
Paghugis (Shaping)

• Habang nangangalap tayo ng mga materyales,
  binbigyan na natin ng hugis an gating paksang
  susulatin. Maaari na nating sulatin ang burador
  na maaari ring maging batayan sa pangangalap ng
  mga kagamitan. Kailangan Makita natin ang pokus
  n gating paksa sa pamamagitan ng pagtatanong sa
  sarili kung ano ang tunay na paksa.

68
Pagrebisa (Revising)

• Ang isang sulatin ay hindi nakukuha sa isang
  upuan lamang. Ang isang mabuting papel ay
  nagdadaan ng ilang yugto ng pag-unlad mula sa mga
  di-formal na tala tungo sa unang burador,
  hanggang sa paynal na papel. Karamihan sa mga
  nalathalang sulatin ay dumaan ng mga pagbabago at
  muling pagsulat hanggang sa maabot nito ang
  pinakawasto at tumpak na pamaraan ng pagsulat.

69
Mga Bahagi ng Pagsulat

• Panimula
• Katawan
• Konklusyon
• Rekomendasyon

70
Mga Uri ng Gawaing Pagsulat

• Dalawa ang pangkalahatang uri ng pagsusulat
  ang sulating pormal at ang sulating di-pormal.
  Ang sulating pormal ay galing o bunga ng leksyon
  na pinag-aralan at tinakay sa klase, forum,
  seminar. Maaaring magkaroon o magsagawa ng
  pagsasanay sa pagbuo ng kathang pasalita.
  Pagkatapos ay iwawasto upang pasulatin ang mga
  mag-aaral ng isang kathang di-pormal. Ang mga
  pagsasanay sa pagsulat o paglikha ng kathang
  di-pormal ay siyang gagawing paghahanda at
  basehan para sa pagsulat ng kathang pormal.

71

• Maraming Salamat po!