Slayt 1

1
ÖMER HAYYAM
RUBAILER - 1
2
Asil adi Giyaseddin Ebul Feth Bin Ibrahim El
Hayyamdir.18 Mayis 1048de Iranin Nisabur
kentinde dogan Ömer Hayyam bir çadircinin
ogluydu. Çadirci anlamina gelen soyadini
babasinin mesleginden almistir. Ilgilendigi
ilimler Matematik, fizik, astronomi, siir, tip,
müzik.
Daha yasadigi dönemde Ibni-i Sinadan sonra
Dogunun yetistirdigi en büyük bilgin olarak
kabul ediliyordu. Tip, fizik, astronomi, cebir,
geometri ve yüksek matematik alanlarinda önemli
çalismalari olan Ömer Hayyam için zamanin bütün
bilgilerini bildigi söylenirdi.
3
Kim demis haram nedir bilmez Hayyam? Ben harami
helâli karistirmam Seninle içilen sarap
helâldir, Sensiz içtigimiz su bile haram.
Ben bugün beden kafesinde mahpusum Yol olma
özlemiyle sarhos olmusum Varligin ayibindan
kurtarirsa beni Yoksullugun kulu, kölesi olurum.
4
O cebiri, sayisal ve geometrik bilinmeyenlerin
belirlenmesini amaçlayan bilim olarak
tanimlardi. Matematik tarihinde ilk kez bu
siniflandirmayi yapan kisidir. Matematik
bilgisi ve yetenegi zamanin çok ötesinde olan
Ömer Hayyam denklemlerle ilgili basarili
çalismalar yapmistir.
Bunun yani sira Hayyam, binom açilimini da
bulmustur. Binom teoremini ve bu açilimdaki
katsayilari bulan ilk kisi oldugu
düsünülmektedir. (Paskal üçgeni diye bildigimiz
sey aslinda bir Hayyam üçgenidir.)
HAYYAM'IN MEZARI Nisapur - Iran
5
Ben kendimden geçtikçe kendime gelirim Yücelere
çikar, alçalmayi bilirim. Daha da garibi,
varligin sarabiyla Ne kadar ayik da olsam, sarhos
gibiyim.
Yerin üstüne baktim, uykuya dalmislar Altina
baktim, çürüyüp toprak olmuslar. Yokluk ovasinda
baska ne var ki zaten Daha gelmemisler var,
gelip gitmisler var.
6
ÖMER HAYYAM TAKVIMI Sultan Celalettin Meliksah
tarafindan baskent Merve çagrilan Ömer Hayyam
yeni bir takvim olusturmak için kurulan bilim
adamlari heyetinin basina getirildi. 21 Mart
1079 yilinda tamamladigi, halk arasinda Ömer
Hayyam takvimi bugünse Celali Takvimi olarak
bilinen bu takvim her 5000 yilda bir gün hata
veriyordu ve günes yilina göre düzenlenmisti.
Günümüzde kullanilan Gregoryen takvimi ise her
3330 yilda bir gün hata vermektedir. Bu da
Hayyamin bilimsel düzeyinin kendi zamaninin ne
kadar ötesinde olusunun açik bir göstergesidir.
ÖMER HAYYAM VE X HARFI
Ömer Hayyam, 11. Yüzyilda Semerkantta cebir
üzerine çalisirken, denklemde bilinmeyen
sayilara Arapça sey diyordu. Bu sözcük
Endülüsteki Ispanyolca yapitlarda xey olarak
yazildigindan, zamanla X biçimini aldi ve
bilinmeyeni göstermekte kullanilan evrensel X
harfine dönüstü.
7
Sen içmiyorsan, içenleri kinama bari Birak
aldatmacayi, iki yüzlülükleri Sarap içmem diye
övünüyorsun, ama, Yedigin haltlar yaninda sarap
nedir ki?
Yüreginde sikinti varsa esrar iç, Ya da birkaç
kadeh gül renkli sarap iç. Onu içmem, bunu içmem
der durursun Ahmak herif, git zikkimin pekini iç.
8
Benden Muhammet Mustafaya saygi ve selam Deyin
ki, hos görünürse, bir sey soracak Hayyam Neden
Yüce Efendimizin buyruklarinda Eksi ayran helâl
de güzelim sarap haram?
Benden Hayyama selam söyleyin demis
peygamber Sözlerimi yanlis anlamissa çiylik
eder Ben sarabi herkese haram etmis degilim
ki, Hamlara haramdir, dogru, ama olgunlar içer.
9
Dünya yildiramazsin beni ne yapsan, Ölümden
korkamam, er geç ölür insan. Ölmemek elimizde
degil ki bizim, IYI YASAMAMAK BENI KORKUTAN!
Bilge yüce varligin seyrine dalar, Gafil ise onda
dostluk düsmanlik arar. Deniz, deniz oldugu için
dalgalanir, Çöpe sorsan hep onun içindir dalgalar!
10
Adim kötüye çikarsa çiksin, ben böyleyim Bir
kerpicim de olsa, satar sarap içerim. O da
gidince ne yaparsin diyecekler Cüppemle sarigim
ne güne duruyor, derim.
Zaman büktü belimi, ne el tutar ne ayak Oysa ne
güzel islerim var yapilacak. Can kalkti gitmeye
aman dur, diyorum Ne yapayim diyor, evin yikildi
yikilacak.
poslumestan _at_ gmail.com